Άρθρο της Σύνταξης από το νέο τεύχος του «Ξ», 470, 22 Μάρτη – 5 Απρίλη, που κυκλοφορεί
Συνεχίζεται η καλλιέργεια πολεμικού κλίματος στο Αιγαίο από τον Ερντογάν και το τούρκικο καταστημένο. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι στο πιο κρίσιμο σημείο τους τα τελευταία αρκετά χρόνια. Το ερώτημα στα μυαλά των λαϊκών στρωμάτων είναι: Κινδυνεύουμε με πόλεμο; Πώς μπορούμε να τον αποτρέψουμε;
Πόσο πιθανός είναι ένας πόλεμος;
Το τουρκικό κατεστημένο με εκφραστή του τον Ερντογάν έχει υιοθετήσει μια πολύ επιθετική στρατηγική. Αυτό έχει να κάνει με την δύναμη της Τουρκίας (οικονομική, πληθυσμιακή, στρατιωτική, κτλ) την θέση της στην περιοχή, την τροχιά αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ που έχει μπει, κοκ. Έτσι, πέραν της επίθεσης στο Αφρίν αναχαιτίζει τα πλοία των εξορυκτικών εταιριών στην κυπριακή ΑΟΖ και κάνει εμπρηστικές κινήσεις και δηλώσεις όσον αφορά το Αιγαίο.
Αυτό που φαίνεται να επιδιώκει, δεν είναι ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος, αλλά ένα σκληρό «παζάρι» ώστε να κατοχυρώσει νέα δεδομένα σ’ ότι αφορά την επιρροή του στην περιοχή. Αυτή τη στιγμή ο συσχετισμός δύναμης που υπάρχει δεν επιτρέπει ένα καθαρό νικητή, και μια πολεμική σύγκρουση θα έχει σαν αποτέλεσμα την αμοιβαία καταστροφή. Γι’ αυτό ένας γενικευμένος πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας πρέπει να θεωρείται μια απομακρυσμένη πιθανότητα.
Όμως, όταν δύο χώρες οπλισμένες μέχρι τα δόντια «παίζουν με τη φωτιά» δεν είναι δύσκολο να προκληθεί μια ανάφλεξη – και τότε τα πράγματα μπορεί να γίνουν ανεξέλεγκτα.
Γιατί υπάρχει ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός;
Η σύγκρουση μεταξύ των αρχουσών τάξεων (δηλαδή των μεγαλοκαπιταλιστών) της Ελλάδας και της Τουρκίας δεν ξεκίνησε βέβαια χτες. Είναι μια σύγκρουση που αφορά την κυριαρχία στην περιοχή και κρατάει πολλές δεκαετίες.
Οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των δύο χωρών (12 ναυτικά μίλια, υφαλοκρηπίδα, Κυπριακό, ΑΟΖ Κύπρου, γκρίζες ζώνες, κτλ) δεν οφείλονται σε κάποια «παρεξήγηση», ούτε μπορούν να λυθούν σε «διεθνή δικαστήρια». Οι διαφορές αντανακλούν την μάχη για οικονομική επιβολή στον χώρο των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, μια μάχη κυριαρχίας για τους καπιταλιστές και των δύο χωρών.
Πως θα μπορούσαν να υπάρξουν λύσεις
Στα πλαίσια του καπιταλισμού, όπου η άρχουσα τάξη κάθε χώρας πολεμάει με οικονομικά μέσα τους ανταγωνιστές της (και όταν το πράγμα χοντραίνει χρησιμοποιούνται και στρατοί) δεν υπάρχουν λύσεις στα ελληνοτουρκικά προβλήματα. Ο κίνδυνος του πολέμου, έτσι, θα επικρέμεται διαρκώς πάνω από τους τρεις λαούς (Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρο) απειλώντας με καταστροφή και τραγωδίες.
Και όμως, πολλά από τα σημερινά προβλήματα θα μπορούσαν να βρουν εύκολα λύση, αν υπήρχε η διάθεση και από τις δύο πλευρές:
- Θα μπορούσε να σταματήσει κάθε επιθετική διεκδίκηση από όλες τις πλευρές.
- Από την ελληνική πλευρά θα μπορούσε, ενδεικτικά, να υπάρχει: επίσημη απόρριψη κάθε ιδέας για επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια, πλήρη δικαιώματα στη μειονότητα στη Δ. Θράκη, παραχώρηση μέρους των δικαιωμάτων του φυσικού αερίου στην Κύπρο στους Τουρκοκύπριους (με βάση την πληθυσμιακή αναλογία) αναγνώριση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης στους Τουρκοκύπριους (πράγμα που θα επέτρεπε την λύση του Κυπριακού σε σύντομο χρονικό διάστημα) κοκ.
- Οι περιοχές που θεωρούνται γκρίζες ζώνες θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο από κοινού αξιοποίησης – με σεβασμό βέβαια στο περιβάλλον, πράγμα που σημαίνει όχι στις εξορύξεις.
- Θα μπορούσαν να υπάρξουν κοινά ελληνοτουρκικά συνεργατικά εγχειρήματα στο Αιγαίο για τον τουρισμό, την αλιεία, κτλ
- θα μπορούσαν να μειωθούν από κοινού οι εξοπλισμοί ώστε να σταματήσει η οικονομική αιμορραγία και των δύο χωρών που την πληρώνουν οι λαοί
Που σκοντάφτουν αυτές οι λύσεις; Στα αντικρουόμενα συμφέροντα ανάμεσα στο τουρκικό και ελληνικό μεγάλο κεφάλαιο.
Οι λαοί όμως δεν έχουν τίποτα να χάσουν υιοθετώντας τέτοιου είδους προτάσεις, μόνο να κερδίσουν. Με αυτό τον τρόπο,ο ελληνικός λαός θα έδειχνε έμπρακτα στον τουρκικό λαό την διάθεση του για συνεργασία και ειρηνική συνύπαρξη. Και είναι σίγουρο πως σε μια τέτοια πρωτοβουλία θα υπήρχε ανταπόκριση.
Έτσι μόνο θα μπορούσε να μπει φρένο στην επιθετικότητα του Ερντογάν. Ο τουρκικός λαός είναι ο μόνος που μπορεί να μπει εμπόδιο στα επεκτατικά σχέδια του τουρκικού κατεστημένου. Αν στην τουρκική επιθετικότητα απαντήσουμε με ενίσχυση του εθνικισμού της ελληνικής πλευράς, αυτό σίγουρα θα μας οδηγήσει σε ένα φαύλο κύκλο, η λογική συνέπεια του οποίου, σε κάποια στιγμή, είναι ένας πόλεμος.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε τα χειρότερα
Αυτό που χρειάζεται είναι να παρθούν από το ελληνικό κίνημα άμεσα αντιπολεμικές πρωτοβουλίες:
- κάλεσμα της ελληνικής Αριστεράς στην τουρκική Αριστερά για κοινό αγώνα και μέτωπο ενάντια στα πολεμικά σχέδια στο Αιγαίο και κοινή δράση και με την Ελληνοκυπριακή και την Τουρκοκυπριακή Αριστερά.
- κοινοί αγώνες ενάντια στη λιτότητα και την καταστολή. Κοινοί αγώνες ενάντια στις εξορύξεις των πολυεθνικών και στις τρεις χώρες
- πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της φιλίας των λαών σε επίπεδο συνδικάτων, γυναικείων κινημάτων, φοιτητικών συλλόγων, πολιτισμού, αθλητισμού
- στην Τουρκία υπήρξαν τα τελευταία χρόνια μια σειρά σημαντικοί αγώνες: ο αγώνας της πλατείας Ταξίμ, η φετινή μεγάλη διαδήλωση των γυναικών στις 8 Μάρτη, οι διαδηλώσεις των ΛΟΑΤ ατόμων στην Κωνσταντινούπολη, συγκρούσεις ενάντια στις εξορύξεις, φοιτητικοί και εργατικοί αγώνες. Το ελληνικό κίνημα οφείλει να σταθεί αλληλέγγυο στον αγώνα όλων αυτών ενάντια στο τουρκικό κατεστημένο
- κοινή μάχη ενάντια στις παρεμβάσεις των ιμπεριαλιστών στην περιοχή
- αγώνας για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, που είναι και ο μόνος τρόπος για να λυθούν μια και καλή τα ελληνοτουρκικά προβλήματα
