Η έκταση των φονικών πυρκαγιών στην Αυστραλία είναι τρομακτική. Μια ολόκληρη ήπειρος κυριολεκτικά φλέγεται. Από τον περασμένο Σεπτέμβρη, αμέτρητες δασικές πυρκαγιές σε ολόκληρη τη χώρα εξαφανίζουν στο πέρασμά τους σπάνια βιοποικιλότητα και ανθρώπινες ζωές. Λίγους μήνες πριν, η Σιβηρία και ο Αμαζόνιος βρέθηκαν στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος για τον ίδιο λόγο: για τις τεράστιες καταστροφές σε εκατομμύρια στρέμματα δασικών εκτάσεων και την απώλεια ιδιαίτερα σημαντικής βιοποικιλότητας.
Αυστραλία
Το μόνο που μπορεί να γλιτώσει από τις πυρκαγιές στην Αυστραλία είναι τα ίδια τα δέντρα. Αυτό γιατί τα δάση ευκαλύπτων που επικρατούν στη χώρα, επανέρχονται σύντομα μετά από δασικές πυρκαγιές ακόμη και μεγάλης έντασης. Το αρχικό φυτό μπορεί να πεθάνει, αλλά αναγεννάται σχεδόν αμέσως μόλις η φωτιά περάσει από πάνω του.
Δεν ισχύει όμως το ίδιο για την πανίδα των δασών της Αυστραλίας. Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις, 480 εκατομμύρια ζώα έχουν πεθάνει στις πυρκαγιές. Ανάμεσά τους βρίσκονται θηλαστικά, ερπετά και πτηνά, ενώ οι επιστήμονες εκφράζουν φόβους ότι είναι πιθανό κάποια είδη να έχουν εξαφανιστεί συνολικά. Σε σκηνές παρόμοιες με αυτές στο Μάτι της Αττικής, αλλά σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, άνθρωποι εγκλωβίζονται σε παραλίες προσπαθώντας να γλιτώσουν, ολόκληρες περιοχές εκκενώνονται από τις αρχές, ενώ σε άλλες ζουν εδώ και αρκετές μέρες χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και τηλεπικοινωνίες.
Ο καπνός από τις αμέτρητες φωτιές έχει κάνει τον ουρανό πάνω από την Αυστραλία κόκκινο, ενώ τα επίπεδα αέριας ρύπανσης στο Σίδνευ έχουν φτάσει έντεκα φορές πάνω από το επίπεδο «συναγερμού». Την ίδια ώρα, επιστήμονες προειδοποιούν ότι η ίδια η πυρκαγιά μπορεί να φτιάξει «τον δικό της καιρό», δημιουργώντας μεγάλους όγκους σύννεφων, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να προκαλέσουν καταιγίδες με κεραυνούς σε μακρινές περιοχές, ξεκινώντας νέες φωτιές.
Σιβηρία και Αμαζόνιος
Λίγους μήνες νωρίτερα, ολόκληρος ο κόσμος παρακολούθησε τις τεράστιες καταστροφές από τις πυρκαγιές στον Αμαζόνιο και τη Σιβηρία. Οι αντιδράσεις των κυβερνώντων ήταν σε όλες τις περιπτώσεις τραγικές.
Ο Αυστραλός πρωθυπουργός συνέχιζε τις διακοπές του ενώ οι καταστροφικές πυρκαγιές βρίσκονταν σε εξέλιξη προκαλώντας την οργή των πυρόπληκτων.
Στην περίπτωση της Σιβηρίας, η ρωσική κυβέρνηση υποτίμησε τον κίνδυνο, επιτρέποντας στις φωτιές να πάρουν τεράστιες διαστάσεις πριν αρχίσει να παίρνει μέτρα για την καταπολέμησή τους. Οι τοπικές αρχές στη Σιβηρία, λόγω των περικοπών όλων των τελευταίων δεκαετιών σε ότι αφορούσε τη διαχείριση των δασών, δεν είχαν τα διαθέσιμα μέσα για να αντιμετωπίσουν καταστροφή τέτοιας κλίμακας. Από την άλλη ο Πούτιν άφησε τις πυρκαγιές να γίνουν ανεξέλεγκτες μέχρι να στείλει περισσότερους πυροσβέστες και δυνάμεις του στρατού για να τις καταπολεμήσουν. Το αποτέλεσμα ήταν να καταστραφεί ολοσχερώς μια δασική έκταση στο μέγεθος του Βελγίου.
Όσο για τον Αμαζόνιο, ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαίρ Μπολσονάρου, δεν κατηγορείται απλά για ολιγωρία, αλλά για συνειδητή συμμετοχή στο έγκλημα, αφού από την πρώτη στιγμή της ανόδου του στην εξουσία δεν έκρυψε ότι βασικός του στόχος είναι να διευκολύνει με κάθε τρόπο τις μεγάλες επιχειρήσεις που καταστρέφουν το τροπικό δάσος για να δημιουργήσουν τεράστιες κτηνοτροφικές και αγροτικές μονάδες και για να εξορύξουν πολύτιμα μέταλλα.
Νέα χρονιά με ακόμη μεγαλύτερες απώλειες
Και στις τρεις διαφορετικές περιπτώσεις, παρά τις εμφανείς και μεγάλες διαφορές, υπάρχει ένα κοινό στοιχείο: δεν υπάρχει τρόπος να επανέλθουν αυτά που χάνονται. Με εξαίρεση τα δάση ευκαλύπτων, όπου οι ζημιά είναι σε μεγάλο βαθμό αναστρέψιμη, οι τεράστιες δασικές εκτάσεις με τα αμέτρητα είδη χλωρίδας και πανίδας από τον Αμαζόνιο μέχρι την Αυστραλία και τη Σιβηρία έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες καταστροφές.
Το 2019 ήταν μια χρονιά μαζικών καταστροφών για κάποια από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα του πλανήτη. Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει αυξήσει σημαντικά τους θερμούς μήνες μέσα στο χρόνο κατά τους οποίους είναι εύκολο να ξεσπάσουν πυρκαγιές. Η άνοδος της θερμοκρασίας κάνει επίσης τα δάση πιο εύφλεκτα. Την ίδια στιγμή σε ολόκληρο τον πλανήτη οι κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει, ιδιαίτερα μέσα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, σε δραστικές περικοπές στους φορείς που είναι υπεύθυνοι για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, ενώ σε μια σειρά χώρες οι υπηρεσίες αυτές έχουν ιδιωτικοποιηθεί. Όταν δε τα δάση μπαίνουν στο στόχαστρο μεγάλων επιχειρήσεων όπως στην περίπτωση του Αμαζονίου, της Ινδονησίας (όπου τα δάση καταστρέφονται για να καλλιεργηθούν φοίνικες και να παραχθεί φοινικέλαιο – το πιο εμπορεύσιμο είδος φυτικού ελαίου στον κόσμο) η καταστροφή παίρνει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις.
Είναι φανερό ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι κατ’ εξοχή πολιτικό θέμα. Η Αριστερά σε διεθνές επίπεδο οφείλει να το βάλει ψηλά στην ατζέντα της και να μπει μπροστά στους αγώνες για την διάσωση του.
