Τον Ιούλη του 2005 το ΞΕΚΙΝΗΜΑ συμπλήρωσε 30 χρόνια ζωής. Στο αφιέρωμα που ετοιμάζουμε και θα παρουσιάσουμε και στα επόμενα τεύχη της εφημερίδας μας δεν μπορούν να χωρέσουν 30 χρόνια αναζήτησης, διαμόρφωσης φυσιογνωμίας και δράσης. Eλπίζουμε όμως να χωρέσει το κλίμα της εποχής, τους μεγάλους αγώνες των εργαζομένων, των αγροτών και της νεολαίας και τη γνωριμία με την πολιτική ταυτότητα της οργάνωσής μας η οποία στα 30 αυτά χρόνια πάλεψε για να ξαναβάλει τις ιδέες του Μαρξ, του Λένιν και του Τρότσκι στην ελληνική κοινωνία, ξεκαθαρίζοντας τις από την διαστρέβλωση του σταλινισμού και την υποκρισία της σοσιαλδημοκρατίας.
1974 – 81: Το εργατικό κίνημα και η νεολαία γράφουν ιστορία
Η πτώση της 7χρονης δικτατορίας, οι νωπές μνήμες από την ματοβαμένη εξέγερση του Πολυτεχνείου, η πρώτη μεταπολεμική παγκόσμια οικονομική κρίση και οι επαναστατικές δονήσεις που προκάλεσε διεθνώς ο γαλλικός Μάης του 68, προκάλεσαν ένα εκρηκτικό μείγμα στην ελληνική κοινωνία. (δες πίνακα 1 & 2)
Μια έκρηξη ριζοσπαστισμού, μαχητικών αγώνων και αναζήτησης των σοσιαλιστικών ιδεών σηματοδότησε τα πρώτα χρόνια μιας περιόδου που ονομάστηκε μεταπολίτευση αλλά στην πραγματικότητα προκάλεσε απανωτά εγκεφαλικά στο κεφάλαιο και στους πολιτικούς του εκπροσώπους που τότε ήταν η ΝΔ υπό τον Κωνσταντίνο.Καραμανλή (θείο του σημερινού πρωθυπουργού) και η Ενωση Κέντρου υπό τον Γ. Μαύρο. Η παρακάτω δήλωση του Καραμανλή στην επέτειο των 10 χρόνων από την επαναφορά της δημοκρατίας είναι αποκαλυπτική για τους φόβους που διακατείχαν την αστική τάξη το κρίσιμο διάστημα μετά την πτώση της χούντας τον Ιούλιο του 1974.
« Η κατάρρευση της χούντας δημιούργησε ένα απόλυτο κενό εξουσίας. Τις στιγμές εκείνες όλα ήταν δυνατά. Θα μπορούσαμε να εμπλακούμε σ΄ ένα εμφύλιο πόλεμο που θα προκαλούσαν οι ανταγωνισμοί για την κατάληψη της εξουσίας ή και για την εκκαθάριση λογαριασμών. Θα μπορούσε δηλαδή να γίνει κάτι ανάλογο μ΄ αυτό που έγινε το 1944 μετά την απελευθέρωση» (Κ. Καραμανλής 25.7.1984).
Σε αυτές τις συνθήκες η παραδοσιακή αριστερά που είχε διασπαστεί το 1968 στο ΚΚΕ και το ΚΚΕ Εσωτερικού, το μόνο που ζήτησε ήταν «νομιμοποίηση» και «αντιϊμπεριαλιστική δημοκρατική συσπείρωση» το ΚΚΕ και Εθνική Αντιδικτατορική Ενότητα (ΕΑΔΕ) το ΚΚΕ εσ. που στην πράξη σήμαιναν συνεργασία με το προοδευτικό κομμάτι της αστικής τάξης για την επαναφορά της κοινοβουλευτικής αστικής δημοκρατίας.
«Καραμανλής ή τανκς» ήταν το σύνθημα των αστών προκειμένου οι μάζες να ξεχάσουν τον αντιδραστικό ρόλο τον οποίο είχε παίξει ο Καραμανλής που έφυγε νύχτα με ψεύτικο όνομα μετά την ήττα του στις εκλογές του 1963.(δες και αφιέρωμα για Ιουλιανά στις σελ.12-13).
Σε αυτή την παγίδα έπεσαν οι ηγέτες της παραδοσιακής αριστεράς Χ.Φλωράκης και Λ.Κύρκος που για μια ακόμη φορά απέδειξαν πόσο δίκιο είχαν οι μάζες που τους έστρεψαν την πλάτη και αναζητούσαν εναγωνίως έναν καινούργιο πολιτικό φορέα για να εκφραστούν. Αυτός ο καινούργιος φορέας ήταν το ΠΑΣΟΚ που τυπικά δημιουργήθηκε στις 3/9/1974 αλλά ουσιαστικά προήλθε μέσα από το σπάσιμο της αριστερής πτέρυγας της Ενωσης Κέντρου και τον αντιδικτατορικό αγώνα του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ).
Το ΠΑΣΟΚ (απόσπασμα από το κείμενο του συνεδρίου του Ξ το 1988)
«Το ΠΑΣΟΚ γεννήθηκε μέσα από το επαναστατικό κύμα που δημιούργησε η πτώση της χούντας το 74. Ενώ η ιδεολογία του ποτέ δεν ήταν καθαρή, υιοθέτησε τις πιο αριστερές θέσεις, μιλούσε στο όνομα του μαρξισμού, υπέρ της «κοινωνικοποίησης» των μέσων παραγωγής, δήλωνε φραστική εμπιστοσύνη στις μάζες με θέσεις υπέρ της «αυτοδιαχείρισης» και της «λαϊκής εξουσίας», κατάγγειλε τη δουλική στάση της ελληνικής αστικής τάξης στους Αμερικάνους και Ευρωπαίους ιμπεριαλιστές, ταυτιζόταν πολιτικά με τα απελευθερωτικά κινήματα των χωρών του τρίτου κόσμου, απευθυνόταν στα φτωχά στρώματα και τους «μη προνομιούχους» ενάντια στην καταπίεση και εκμετάλλευση του κεφαλαίου. Μιλούσε στα αριστερά του ΚΚΕ, όμως ποτέ δεν ήταν επαναστατικό. Η αντίληψή του για το μαρξισμό ( δηλ. η αντίληψη του Α.Παπανδρέου) ήταν στρεβλή και συγχισμένη. Υποστήριζε το μαρξισμό και απέρριπτε το λενινισμό, μιλούσε στο όνομα «των μη προνομιούχων» γενικά, δίχως να αναγνωρίζει τον καθοδηγητικό ρόλο της εργατικής τάξης στην πάλη όλων των καταπιεσμένων, υιοθέτησε τις τριτοκοσμικές θεωρίες περί μητρόπολης και περιφέρειας, κατατάσσοντας μηχανιστικά την Ελλάδα στην περιφέρεια η οποία, όλη μαζί (ανεξάρτητα από τάξεις) θα κέρδιζε την ελευθερία της από τους ιμπεριαλιστές…
Αυτός ο κεντριστικός (όπου κεντρισμός είναι η αμφιταλάντευση ανάμεσα στο ρεφορμισμό και τον επαναστατικό μαρξισμό) χαρακτήρας του ήταν αποτέλεσμα της προϊστορίας του (αριστερή πτέρυγα της Ενωσης Κέντρου, ΠΑΚ) στην ταραγμένη δεκαετία του 60 και στην περίοδο της δικτατορίας, πάνω απ΄ όλα όμως ήταν αποτέλεσμα της ακράτητης επαναστατικής διάθεσης των μαζών το 74 και 75 που γέμισαν το ΠΑΣΟΚ και που μέσα από την «αυτοοργάνωση» έχτισαν με ζηλευτή πρωτοβουλία καθ θυσίες, πραγματικά ζωντανές μαχητικές δημοκρατικές οργανώσεις βάσης.»
Αν για τους αγωνιστές της παλιότερης γενιάς αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά, για τη σημερινή νεολαία φαντάζουν απίστευτα. Και όμως στην δημιουργία του το ΠΑΣΟΚ ήταν το πιο αριστερό κόμμα της Ευρώπης. Τα μέλη του κυκλοφορούσαν με τα βιβλία του Μαρξ και του Λένιν. Στις Τ.Ο η συνήθης διακόσμηση ήταν ο Μαρξ, ο Τσε Γκεβάρα και ο Αρης Βελουχιώτης. Η ΚΝΕ κατηγορούσε την Ν.ΠΑΣΟΚ για αριστερισμό! Στις διακηρύξεις του μιλούσε για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Στις γραμμές του συσπείρωνε δεκάδες χιλιάδες αγωνιστές που τότε δεν έμπαιναν για το ρουσφέτι και το βόλεμα όπως συμβαίνει σήμερα αλλά γιατί ήθελαν να ανατρέψουν τη δεξιά που κυριαρχούσε με διάφορες παραλλαγές για 4 δεκαετίες και παράλληλα να ανοίξουν το δρόμο για μια σοσιαλιστική Ελλάδα σε μια σοσιαλιστική Ευρώπη. Και αυτή ήταν μια διαδικασία που εξελισσόταν και σε άλλες χώρες της Ευρώπης ( Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρος κ.α.) Και όλα τα νεοδημιούργητα σοσιαλιστικά κόμματα πήραν την εξουσία μέσα σε λίγα χρόνια, σε αντίθεση με όλους αυτούς που σήμερα μας λένε ότι δεν είναι ώριμες οι συνθήκες για το σοσιαλισμό και χρειάζεται να περάσουν πολλές δεκαετίες για κάτι τέτοιο, προκειμένου να κρύψουν την δική τους θεωρητική και πολιτική αδυναμία.
Προσανατολισμός στο ΠΑΣΟΚ
Ηταν γι αυτούς τους λόγους που το Ξ αποφάσισε να προσανατολιστεί πολιτικά στο ΠΑΣΟΚ το 1974. Αυτό πρακτικά σήμαινε ότι προβλέποντας ότι η ριζοσπαστικοποίηση των μαζών θα περνούσε μέσα από το ΠΑΣΟΚ, τα μέλη του Ξ., μπήκαμε στις Τ.Ο διατηρώντας παράλληλα την ανεξάρτητη οργανωτική δομή του, τις πολιτικές του θέσεις και την εφημερίδα. Ποτέ δεν έπαψε να είναι μια ανεξάρτητη επαναστατική σοσιαλιστική οργάνωση που είχε σαν στόχο την δημιουργία ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος στην Ελλάδα και διεθνώς. Το Ξ ουσιαστικά «μέσα» στο ΠΑΣΟΚ – με την οργανωτική έννοια- ήταν μέχρι το Γενάρη του 1976. Από εκεί και μετά ήταν οργανωτικά εκτός ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο συνέχισε να παλεύει για την δημιουργία μιας μαζικής μαρξιστικής πτέρυγας μέσα και έξω από το ΠΑΣΟΚ. Ποτέ δεν είχε αυταπάτες για τον ρόλο και τις προοπτικές του ΠΑΣΟΚ και του ΑΠ.
« Η τακτική του εισοδισμού επί της ουσίας έχει να κάνει με την είσοδο των επαναστατών μέσα σε υπάρχοντα μαζικά κόμματα της εργατικής τάξης μέσα από τα οποία παλεύουν για τη διάδοση των δικών τους μαρξιστικών ιδεών. Στόχος δεν είναι να πειστούν οι ηγέτες των μαζικών αυτών κομμάτων για την ορθότητα των μαρξιστικών ιδεών. Καθόλου. Τέτοιες αυταπάτες είναι καταστροφικό αν υπάρχουν. Ο βασικός σκοπός που εξυπηρετείται με την τακτική του εισοδισμού είναι το να αποκαλύψουν οι μαρξιστές στα μάτια των πιο αγνών και ανιδιοτελών αγωνιστών της βάσης αυτών των κομμάτων, πως οι ηγέτες τους είναι σοσιαλιστές μόνο στα λόγια – πως στην πράξη δουλεύουν , σε τελευταία ανάλυση, για τη διάσωση του καπιταλιστικού συστήματος. Και στη συνέχεια να πείσουν τους πιο μαχητικούς και ταξικούς αγωνιστές να ενταχθούν στην επαναστατική οργάνωση, με τελικό στόχο την δημιουργία νέων μαζικών επαναστατικών κομμάτων. Βασική προϋπόθεση για την υϊοθέτηση της τακτικής του εισοδισμού είναι να υπάρχουν σοβαρές ευκαιρίες για τη διάδοση των μαρξιστικών ιδεών και για την ανάπτυξη των δικών τους δυνάμεων μέσα στα κόμματα αυτά της αριστεράς…» ( από το άρθρο του Α.Παγιάτσου στο τ. 270 του Ξ – Οκτώβρης 2004)
Η ιστορία του επαναστατικού κινήματος και οι κλασικοί του μαρξισμού έχουν δείξει ότι οι επαναστάτες πρέπει να παρακολουθούν την πορεία εξέλιξης της συνείδησης των μαζών και όχι να στέκουν στα ηχομονωμένα γραφεία τους αφήνοντας τις μάζες στην «πλάνη» τους και τους εαυτούς τους ήσυχους για την επαναστατική τους καθαρότητα. Ο Λένιν στον Αριστερισμό και ο Τρότσκι στα κείμενα της δεκαετίας του 30 εξηγούσαν στους επαναστάτες διαφορετικών χωρών πως για να μπολιάσουν τις μάζες των εργαζομένων και της νεολαίας με τις επαναστατικές ιδέες πρέπει να βρίσκονται μαζί τους και να τις εξηγούν με ένα τρόπο που να μπορούν να γίνουν κατανοητές και πειστικές. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις περιόδους που βρίσκεται σε εξέλιξη κίνηση των μαζών σε πιο ριζοσπαστικές κατευθύνσεις και όχι βέβαια πάντα. Στο ΠΑΣΟΚ το 1974 αυτό συνέβαινε. Στο ΠΑΣΟΚ του 2005 αυτό δεν συμβαίνει. Συνέβη σε διαφορετική κλίμακα και στο ΚΚΕ εσωτ. με την δημιουργία της Β΄ Πανελλαδικής το Μάη του 1978 και στο ΚΚΕ την περίοδο 1989-90( διάσπαση της ΚΝΕ και του ΣΥΝ) όπου επίσης παρεμβήκαμε όπως θα δούμε στο επόμενο τεύχος.
Τα 2 ΚΚ με ιστορία 60 χρόνων τότε, έβλεπαν τις μάζες να κινούνται προς το ΠΑΣΟΚ και αυτές το μόνο που είχαν να προτείνουν ήταν μια πιο δεξιά πολιτική από αυτή του ΑΠ. Οι δε οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς που υπήρχαν τότε απλά αναζητούσαν τον νέο Μαρξ στα πρόσωπα του Μάο και του Ενβέρ Χότζα οι σταλινογενείς ( ΕΚΚΕ, ΟΜΛΕ) και των Χομεϊνί, Αραφάτ και Καντάφι η ΕΔΕ -τροτσκιστές ( πρόδρομος του σημερινού ΕΕΚ).
Το ΚΚΕ και μια μερίδα οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς έχουν ρίξει τόνους λάσπης στο Ξ για την τακτική του σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ την δεκαετία του 70 και 80. Όμως το Ξ είχε καταφέρει τότε να πετύχει – παρά το μικρό του μέγεθος – μια πλατιά επιρροή των απόψεών του και την συσπείρωση των πιο αριστερών κομματιών της βάσης ενάντια στην πολιτική του Α.Παπανδρέου και της ηγεσίας ( δες άρθρο Ν.Ρεμούνδου δίπλα). Γι αυτό άλλωστε έγινε ο βασικός στόχος της επίθεσης με εκατοντάδες διαγραφές, ειδικά κείμενα ακόμα και τοποθέτηση χαφιέδων στις διαδικασίες μας προκειμένου να μας παρακολουθούν! Από όλη αυτή την επίθεση δεν μπορούσε να λείπει το συγκρότημα Λαμπράκη το οποίο με κάθε ευκαιρία «συμβούλευε» τον ΑΠ να «ξεφορτωθεί τους εξτρεμιστές του ΠΑΣΟΚ» ( δες δηλώσεις δίπλα). Ακόμα και μετά την διαγραφή του Ξ το 1976 εξακολουθούσαν να διαγράφονται αγωνιστές με την κατηγορία του «τροτσκισμού» παρότι δεν είχαν καμία σχέση με το Ξ.
Όταν ο Δ.Ανδρουλάκης, καθοδηγητής τότε της ΚΝΕ, κατηγορούσε την Ν.ΠΑ.ΣΟ.Κ «για υϊοθέτηση τροτσκιστικών θέσεων» ( ΟΔΗΓΗΤΗΣ 10/1975 ) αντανακλούσε το φόβο της ηγεσίας του ΚΚΕ για τον αντίκτυπο των απόψεών μας μέσα στις γραμμές της ΚΝΕ.
Το Ξ σε αυτή την πρώτη περίοδο της ύπαρξής του κατάφερε να ριζώσει σε γειτονιές, εργατικούς και νεολαιίστικους χώρους βασικά στην Αθήνα, προετοιμάζοντας το έδαφος για μια σημαντική ανάπτυξη στην δεκαετία του 80.
Τάκης Γιαννόπουλος
__________
Το Ξεκίνημα πρωτοσχηματίστηκε σαν οργάνωση τον Οκτώβρη του 1974, ένα χρόνο μετά το Πολυτεχνείο και λίγους μήνες μετά την πτώση του καθεστώτος της χούντας των συνταγματαρχών. Ήτανε μιά εποχή μεγάλου πολιτικού και κοινωνικού αναβρασμού, που συσσώρευσε η επτάχρονη δικτατορία και μεγάλων πολιτικών ανακατατάξεων στον κοινοβουλευτικό χώρο – το ΠΑ.ΣΟ.Κ ιδρύθηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον Σεπτέμβρη του 1974 – αλλά και στον εξωκοινοβουλευτικό, με επανιδρύσεις και ανασχηματισμούς πολλών αριστερών οργανώσεων.
Με αφορμή το ξέσπασμα το 1973-74 της πρώτης μεταπολεμικής παγκόσμιας οικονομικής και πετρελαϊκής κρίσης, που συγκλόνισε το καπιταλιστικό σύστημα, ανάλογες συνθήκες – κοινωνικός αναβρασμός, πολιτική αστάθεια και αβεβαιότητα – άρχισαν να ξεδιπλώνονται παγκόσμια σε πολλές χώρες και ιδιαίτερα στην νότια Ευρώπη (Πορτογαλία, Ισπανία κτλ.).
Το Ξεκίνημα στην αρχή προέκυψε από την συνένωση δυό τροτσκιστικών οργανώσεων, που μέσα στην δικτατορία ακόμα είχαν υιοθετήσει τα ονόματα: Ομάδα Εργατών και Εργατική Δημοκρατία.
Η Ομάδα Εργατών άρχισε σιγά-σιγά να σχηματίζεται για πρώτη φορά από το 1972. Αποτελέστηκε στην αρχή από αγωνιστές που είχανε μιά πολιτική πείρα από πριν την δικτατορία και κύρια μέσα από την εμπειρία της ΕΔΑ κατέληξαν να τοποθετηθούν στα αριστερά της. Στην συνέχεια, η μικρή αυτή ομάδα πέτυχε να κερδίσει στις ιδέες της νέους βασικά αγωνιστές, εργαζόμενους και φοιτητές, που σύντομα αποτελούσαν την πλειοψηφία της. Στην Ενωτική Συνδιάσκεψη του 1974, αριθμούσε περίπου 30 μέλη.
Η δραστηριότητα της ομάδας περιοριζόταν στην αρχή στο πολιτικό ξεκαθάρισμα των απόψεων της και τις διαφορές της με το ΚΚΕ και το ΚΚΕ εσωτερικού, αλλά και με άλλες γνωστές διεθνώς τροτσκιστικές οργανώσεις. Όταν ξέσπασαν οι εξεγέρσεις της Νομικής (Φλεβάρης 73) και του Πολυτεχνείου (Νοέμβρης 1973) τα μέλη της συμμετείχαν και στις δύο και σαν φοιτητές μέσα από τα όργανα των καταλήψεων και σαν εργαζόμενοι συμπαραστεκόμενοι ενεργά στον αγώνα.
Η Ομάδα της Εργατικής Δημοκρατίας αποτελείτο από πιο έμπειρους πολιτικά και μεγαλύτερους στην ηλικία τροτσκιστές αγωνιστές, αρκετούς από αυτούς εργάτες, που είχαν πολύχρονη πολιτική δραστηριότητα πρίν την δικτατορία στον τροτσκιστικό χώρο. Επίσης, είχαν συγκεκριμένη αντιδικτατορική δράση για την οποία αρκετοί συνελήφθηκαν και καταδικάστηκαν σε πολύχρονη φυλάκιση (μέχρι και ισόβια). Τον Οκτώβρη του 1974 είχε – μαζί με συμπαθούντες- περίπου 20-30 μέλη.
Ο ρόλος της Επιτροπής για μια Διεθνή των Εργαζομένων (CWI)
Η πρώτη επαφή με την CWI έγινε στο Λονδίνο,στις αρχές του 1970, όταν ένας παλιός σ. και συγγραφέας, που είχε στο παρελθόν επαφή με μέλη της Εργατικής Δημοκρατίας κι έφυγε στο εξωτερικό λόγω δικτατορίας, αποφάσισε να πάει να παρακολουθήσει μιά πολιτική εκδήλωση για την δικτατορία στην Ελλάδα, που οργάνωσε το MILITANT (σημαίνει ΜΑΧΗΤΗΣ- τώρα Σοσιαλιστικό Κόμμα), που είναι σήμερα το βρεττανικό τμήμα της CWI.
Οι σύντροφοι του MILITANT τον κέρδισαν στη συνέχεια στις θέσεις τους, έτσι ώστε όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, τους έφερε σε επαφή με την Εργατική Δημοκρατία. Ήδη, οι σ. του MILITANT ήτανε σε επαφή με αγωνιστές από άλλες χώρες και προετοιμάζονταν να ιδρύσουν την Επιτροπή για μιά Διεθνή των Εργαζομένων, τον Απρίλη του 1974. Έτσι, μόλις έπεσε η δικτατορία ήλθαν στην Ελλάδα για να γνωρίσουν την Εργατική Δημοκρατία και την Ομάδα Εργατών, που είχαν επαφή μεταξύ τους.
Μετά από πολλές συζητήσεις και μελέτη των πολιτικών κειμένων, που είχαν προετοιμαστεί αποφασίσανε και οι 2 ομάδες να ενοποιηθούν και να ενταχθούν στην C.W.I. Από τη σκοπιά της τακτικής αποφάσισαν να μπουν στο ΠΑΣΟΚ
Η κατάσταση στο ΠΑΣΟΚ
Οι περισσότερες Τ.Ο. είχαν ήδη καταληφθεί από χιλιάδες εργάτες και νεολαίους, αλλά και από κεντρώους παλαιοκομματικούς καριερίστες, πρώην στελέχη η μέλη της Ένωσης Κέντρου, που μυρίστηκαν νέες ευκαιρίες για επικερδή πόστα και προνόμια. Έχοντας τα χρήματα, έσπευσαν αμέσως να νοικιάσουνε τοπικά γραφεία και να τα ονομάσουν Τ.Ο., γράφοντας σαν μέλη όλους τους συγγενείς και τους φίλους τους, που έσπευσαν να τους εκλέξουν στις νέες Συντονιστικές Επιτροπές. Την ίδια ώρα, απέφευγαν συστηματικά να γράφουν νέα μέλη που δεν ήξεραν και ιδιαίτερα νεολαίους και εργαζόμενους.
Η πρώτη μεγάλη και σκληρή εσωκομματική μάχη στο ΠΑΣΟΚ, που κράτησε για πάνω απο έξη μήνες στις πόλεις και περισσότερο ακόμα στην επαρχία δόθηκε με το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο, που από τη μια πολέμαγε ανοικτά το ΠΑΣΟΚ, αλλά από την άλλη, από τα μέσα, στηριγμένο στα πιο συντηρητικά και παλαιοκομματικά στρώματα της κοινωνίας, αγωνίζονταν για να μείνει μέσα στα πολιτικά κεντρώα πλαίσια και να μην ξεφύγει προς τα αριστερά όπως απαιτούσε μαχητικά το εργατικό και νεολαιίστικο κίνημα. Όταν μάλιστα μετά από πολύμηνη δουλειά τα πιο αριστερά στελέχη, χτίζοντας την Νεολαία ΠΑΣΟΚ στις γειτονιές, μαζικοποιώντας τις Τ.Ο. και συσπειρώνοντας τα πιό μαχητικά μέλη άρχισαν να απειλούν τις καρέκλες τους έφτασαν μέχρι το σημείο να καλούν την αστυνομία για να τους διώξουν από τα γραφεία τους ή να διασπάνε τις Τ.Ο. για να μην χάσουν τις θέσεις τους.
Ήτανε μέσα σ’ αυτή την μάχη, που τον Μάϊο του 1975, εκδόθηκε το πρώτο τεύχος του ΞΕΚΙΝΗΜΑΤΟΣ
Η οριζόντια διασύνδεση
Η αρχική νίκη της αριστερής βάσης του ΠΑΣΟΚ ενάντια στους κεντρώους και τους παλαιοκομματικούς, σε συνδυασμό με την τεράστια ριζοσπαστικοποίηση των μαζών επέβαλλε στην ηγεσία ένα πολύ αριστερό πρόγραμμα – το πιο αριστερό σ’ όλη την Ευρώπη – που πρόβλεπε για παράδειγμα την κοινωνικοποίηση των τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιρειών και όλων των στρατηγικών τομέων της οικονομίας.
Αυτή όμως η μεγάλη ενίσχυση της αριστερής βάσης του ΠΑΣΟΚ δεν άρεσε καθόλου στην ηγεσία και ιδιαίτερα στον Ανδρέα Παπανδρέου. Η Κεντρική Επιτροπή που είχε ουσιαστικά διοριστεί, ήτανε εντελώς ανυπόληπτη και ούτε η ηγεσία ούτε η βάση την έπαιρναν σοβαρά υπ’ όψη τους. Έτσι, στην πραγματικότητα εκτός από τις Τ.Ο. στη βάση και τον Α. Παπανδρέου και τον κύκλο του στην κορυφή, δεν υπήρχε τίποτα άλλο και επικρατούσε το χάος. Τελικά, κάτω από την μεγάλη πίεση της βάσης και την ανάγκη να οργανωθεί κάπως το ΠΑΣΟΚ, αναγκάστηκε ο Α. Παπανδρέου να δεσμευτεί δημόσια ότι στα τέλη του 1975, θα γινόντουσαν Νομαρχιακές Συνδιασκέψεις και εκλογή Νομαρχιακών Επιτροπών.
Βλέποντας την αναβλητικότητα της ηγεσίας, οι πιό ισχυρές Τ.Ο. της Αθήνας, στις οποίες κυριαρχούσε πολιτικά και αριθμητικά το Ξεκίνημα – Κάτω Πατησίων, Αγ. Λευτέρη, Αμπελοκήπων και Νέας Σμύρνης – πήραν την πρωτοβουλία να γεμίσουν έστω προσωρινά αυτό το κενό. Έτσι, δημιουργήθηκαν πρώτα τα λεγόμενα Διατοπικά Γραμματέων και Νεολαίας, στα οποία συμμετείχαν οι Γραμματείς ή οι υπεύθυνοι των ομάδων Νεολαίας των Τ.Ο., στα οποία συζητιόντουσαν 2 φορές τον μήνα τρέχοντα πολιτικά και οργανωτικά ζητήματα και οι διάφορες πολιτικές εκστρατείες για να συντονίζουν οι Τ.Ο. την δουλειά τους. Σ’ αυτές τις συσκέψεις συμμετείχαν οι 15 – 20 μεγαλύτερες και πιο ενεργές Τ.Ο. της Αθήνας. Ενδεικτικά, πρέπει εδώ να αναφέρουμε ότι η Τ.Ο. Κάτω Πατησίων είχε περίπου 250 μέλη, έκανε βδομαδιάτικες συνελεύσεις, με την συμμετοχή πάνω από 100 μελών, είχε Συνδικαλιστική Ομάδα, με 50 μέλη και Νεολαία με 50-100 μέλη.
Ο Α.Παπανδρέου και οι συν αυτώ ( Λαλιώτης κτλ.), προχώρησαν το Γενάρη του 1976 στην διαγραφή από το ΠΑΣΟΚ της πενταμελούς Συνταχτικής Επιτροπής της εφημερίδας Ξεκίνημα, με κατηγορία την «παράνομη ομαδοποίηση».
Στην ουσία, η ηγεσία ήθελε να χτυπήσει τις σοσιαλιστικές θέσεις και τον ηγετικό ρόλο, που έπαιζαν τα στελέχη του Ξεκινήματος στην Αθήνα. Στη συνέχεια, ξαφνικά και χωρίς καμμιά προειδοποίηση, ο Α. Παπανδρέου ανακοίνωσε ότι οι Νομαρχιακές Συνδιασκέψεις αναβάλονταν επ’ αόριστο, γιατί η ηγεσία κρίνει ότι η βάση δεν ήταν ώριμη για να εκλέξει Νομαρχιακές Επιτροπές. Σαν αποτέλεσμα η ηγεσία θα διορίσει Νομαρχιακές Επιτροπές, όπου κρίνεται αναγκαίο.
Όπως ήτανε επόμενο, αυτή η απόφαση προκάλεσε έκρηξη κύρια στις αριστερές Τ.Ο. της Αθήνας, αλλά και σ’ άλλες πόλεις. Η ηγεσία εκμεταλλεύτηκε την έλλεψη δεσμών και πληροφόρησης ανάμεσα στις Τ.Ο. των διαφόρων πόλεων και όπου πήγαινε για να πνίξει τις αντιδράσεις τους έλεγε ότι μόνο εσείς διαφωνείτε, όλες οι άλλες πόλεις συμφωνούν.
Τότε, το Ξεκίνημα, μέσα από το Διατοπικό Γραμματέων κάλεσε σε Σύσκεψη τις Συντονιστικές Επιτροπές όλων των Τ.Ο. της Αθήνας, που συνεδρίασε και πήρε ομόφωνα απόφαση ότι πρέπει να γίνουν οι Νομαρχιακές Συνελεύσεις, όπως έχουν προγραμματιστεί και έστειλε γραπτό τελεσίγραφο στην ηγεσία να αποσύρει την αναβολή τους. Έτσι, ξεκίνησε τον Απρίλη του 1976 η μάχη μέσα στο ΠΑΣΟΚ, που έγινε γνωστή με το όνομα Οριζόντια Διασύνδεση των Τ.Ο. Η μάχη αυτή, που συσπείρωσε την μεγάλη πλειοψηφία των ενεργών μελών του ΠΑΣΟΚ της Αθήνας ήτανε σκληρή και διάρκεσε μήνες. Η ηγεσία πάλαιψε λυσσασμένα, αλλά, όπως αναγκάστηκε να ομολογήσει, απότυχε εντελώς να πείσει την αριστερή βάση. Όμως, όπως αποδείχτηκε ήτανε αποφασισμένη να διαλύσει τις πιο ισχυρές, μαζικές και αριστερές Τ.Ο. στηριγμένη στα πιό παλαιοκομματικά και καρριερίστικα στοιχεία, για να αποφύγει με κάθε θυσία τον έλεγχο της ηγεσίας από την βάση. Η μετέπειτα πολιτική της πορεία έδειξε ξεκάθαρα γιατί δεν μπορούσε να ανεχτεί αυτό τον έλεγχο και ήθελε το ΠΑΣΟΚ ένα αρχηγικό κόμμα. Για να μπορεί ανενόχλητη άλλα να λέει κι άλλα να κάνει.
