Toυ Δημήτρη Πανταζόπουλου
Την περασμένη εβδομάδα η Διευθύνων Σύμβουλος Μαρία ντας Γκράσας Φόστερ και πέντε ακόμα μέλη του ΔΣ της βραζιλιάνικης εταιρίας πετρελαίου Petrobras (Petróleo Brasileiro) παραιτήθηκαν κάτω από το βάρος του μεγαλύτερου σκανδάλου που έχει έρθει ποτέ στην επιφάνεια στην ιστορία της Βραζιλίας.
Η Petrobras κατηγορείται ότι φούσκωνε την αξία των δημοσίων έργων που αναθέτονταν για λογαριασμό της σε κατασκευαστικές εταιρείες (η Petrobras είναι μετοχοποιημένη εταιρεία ο έλεγχος της οποίας είναι στο Βραζιλιάνικο κράτος) και δωροδοκούσαν κρατικούς αξιωματούχους για να μην τα ελέγξουν.
Στο σκάνδαλο εκτός από την Petrobras είναι μπλεγμένες και όλες σχεδόν οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες της Βραζιλίας. Από τη στιγμή που η αστυνομία από τον περασμένο Σεπτέμβρη ερευνά για την εν λόγω υπόθεση 232 εταιρείες και που έχουν απαγγελθεί κατηγορίες ήδη σε 86 άτομα, είναι ξεκάθαρο ότι το σκάνδαλο επηρεάζει το σύνολο της Βραζιλιάνικης οικονομίας.
Η Βραζιλία, παρά την παγκόσμια κρίση των προηγούμενων χρόνων (από το 2008 και μετά) ήταν η χώρα «παράδειγμα» των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική – των ισχυρών οικονομιών «μεσαίας» ανάπτυξης που είχαν ψηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης) βασιζόμενη κυρίως στις ψηλές διεθνείς τιμές των πρώτων υλών και στις πολλές εξαγωγές της κυρίως στις γειτονικές χώρες της Λατ. Αμερικής και την Κίνα. Σήμερα η οικονομία της βρίσκεται σε πλήρη υποχώρηση και το σκάνδαλο αυτό την επιτείνει.
Το σκάνδαλο της Petrobras δείχνει ότι δεν υπάρχουν χώρες-εξαιρέσεις, η διαφθορά είναι θεμελιώδες συστατικό του συστήματος. Ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα που λειτουργεί με μοναδικό στόχο να αυξάνει την κερδοφορία του κεφαλαίου. Για να αυξήσουν την κερδοφορία τους τα αφεντικά των μεγάλων εταιρειών δεν αρκούνται στο ξεζούμισμα των εργαζομένων, ούτε στη φορολογική ασυλία και τους ευνοϊκούς γι’ αυτούς νόμους που θεσπίζουν τα κράτη, αλλά κάνουν τα πάντα, γιατί ο εγχώριος και ο διεθνής ανταγωνισμός για την οικονομική κυριαρχία είναι αδυσώπητος.
Από την άλλη και οι κυβερνήσεις από μόνες τους δεν είναι ικανές να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά παρά τις εξαγγελίες τους. Η κυβέρνηση του «Εργατικού Κόμματος», της Ντίλμα Ρούσεφ, μιλά στο όνομα της Αριστεράς και της ισονομίας, αλλά το σκάνδαλο που ξέσπασε αφορά μία πετρελαϊκή εταιρεία υπό κρατικό έλεγχο και που η διοίκηση της διορίστηκε από την κυβέρνηση.
Ακόμα χειρότερα η ίδια η Ρούσεφ διετέλεσε πρόεδρος της Petrobras πριν γίνει πρόεδρος και μέσα στην περίοδο που ερευνούν οι αρχές.
Η μόνη λύση απέναντι στη διαφθορά και τη σαπίλα του καπιταλισμού είναι να αλλάξει το μοντέλο που έχει στο κέντρο του το κέρδος από τη μια και να καθιερωθεί, από την άλλη, η πλήρης διαφάνεια και ο εργατικός και κοινωνικός έλεγχος στις επιχειρήσεις. Σε κάθε επιχείρηση μικρή ή μεγάλη οι μόνοι που μπορούν να ελέγξουν πραγματικά και σε βάθος τη λειτουργία της, με κριτήρια τα ευρύτερα συμφέροντα των εργαζομένων και της κοινωνίας, είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, αυτοί δηλαδή που βρίσκονται παρόντες σε όλα τα σταδία της λειτουργίας της. Αυτό και μόνο αυτό μπορεί να θέσει τέρμα στη διαφθορά, την κακοδιαχείριση, τα σκάνδαλα και τις απάτες. Για να γίνουν όμως αυτά δεν αρκεί μία κυβέρνηση που απλά θα μιλά φιλολαϊκά ή στο όνομα της Αριστεράς, αλλά να περάσει ο έλεγχος της οικονομίας και της κοινωνίας στους ίδιους τους παραγωγούς του πλούτου, δηλαδή στους εργαζόμενους.
