Ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να προχωρήσει σε ένα «κώδικα δεοντολογίας» τον οποίο είναι υποχρεωμένοι να υπογράψουν όποιοι θέλουν να είναι υποψήφιοι βουλευτές.
Σε σημαντικά τμήματα της βάσης, στην αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα και σε απλούς ψηφοφόρους του, υπάρχει μία καταρχήν θετική διάθεση απέναντι σε αυτό το κείμενο. Γιατί νοιώθουν ότι έτσι θα προστατευτούν από τις πιθανές «προσωπικές στρατηγικές» που θα ακολουθήσουν διάφοροι καιροσκόποι που έχουν πρόσφατα προσχωρήσει στο κόμμα καθώς αυτό ετοιμάζεται να αναλάβει την διακυβέρνηση!
Δυστυχώς η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη. Ο κώδικας δεν μπορεί πραγματικά να προστατεύσει το κόμμα και την αυριανή κυβέρνηση της Αριστεράς από τους καιροσκόπους και καριερίστες που ακολουθούν προσωπική στρατηγική, ιδιαίτερα από την στιγμή που δεν έχει νομική ισχύ. «Πετυχαίνει» όμως κάτι άλλο: να αποκλείσει οποιοδήποτε δυνατότητα συνεργασίας του ΣΥΡΙΖΑ με οργανωμένες συλλογικότητες της υπόλοιπης Αριστεράς.
Τι προνοεί ο «Κώδικας»
Ο Κώδικας γράφει, ανάμεσα σε άλλα (πολλά, τα οποία ασφαλώς δεν υπάρχει χώρος να αναπτύξουμε):
Απαραίτητες προϋποθέσεις για να ενταχθεί κάποιος/α στους εκλογικούς συνδυασμούς του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι εξής:
- Να αποδέχεται ενυπόγραφα και ανεπιφύλακτα τον Κώδικα Δεοντολογίας και τον Κανονισμό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας στο σύνολό τους.
- Ολοι/ες οι βουλευτές που εκλέγονται με τα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ δεσμεύονται πολιτικά και ηθικά ότι η έδρα που καταλαμβάνουν ανήκει στο κόμμα και όχι στους/στις ίδιους/ες.
- Όλοι/ες οι βουλευτές είναι υποχρεωμένοι/ες να τηρούν τις συλλογικές αποφάσεις των οργάνων του κόμματος.
- Όλοι/ες οι βουλευτές δεσμεύονται από τον Κανονισμό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, όπως περιγράφεται στο άρθρο 10 του Κανονισμού, σύμφωνα με το οποίο «όλα τα μέλη της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ (είτε είναι μέλη του ΣΥΡΙΖΑ είτε όχι) δεσμεύονται από τον παρόντα κανονισμό».
- Η παραίτηση όλων των βουλευτών είναι στη διάθεση του κόμματος. Το κόμμα μπορεί να ζητήσει την παραίτηση βουλευτή, με απόφαση των κεντρικών καθοδηγητικών του οργάνων (Κεντρική Επιτροπή, Διαρκές/Έκτακτο/Τακτικό Συνέδριο), στις εξής περιπτώσεις:
– Όταν αρνείται να υλοποιήσει συλλογικές δεσμευτικές αποφάσεις των οργάνων του κόμματος.
– Όταν αρνείται να υλοποιήσει συλλογικές δεσμευτικές αποφάσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, όπως περιγράφονται στο άρθρο 3, παρ. 3 του Κανονισμού της Κ.Ο.
Οι καιροσκόποι και η υπόλοιπη Αριστερά
Ο κώδικας δεοντολογίας λοιπόν απαιτεί από κάθε μέλος ή συνεργαζόμενο με τον ΣΥΡΙΖΑ υποψήφιο/α, να υπογράψει ότι αποδέχεται και εφαρμόζει όλες τις πολιτικές αποφάσεις της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, από τη στιγμή που εκλεγεί στην βουλή. Σε αντίθετη περίπτωση, οφείλει να παραιτηθεί και να «επιστρέψει» την έδρα στο κόμμα, για να την αναλάβει ο επόμενος επιλαχών, ο οποίος θα είναι έτοιμος να ψηφίσει «ναι» σε ότι αποφασίσει είτε η Κεντρική Επιτροπή (ΚΕ) είτε η Κοινοβουλευτική Ομάδα (ΚΟ) του κόμματος.
Ένας καιροσκόπος (από τους πολλούς που κατέκλυσαν το κόμμα την τελευταία διετία) όμως, δεν έχει πρόβλημα να υπογράψει κάτι τέτοιο. Αφού στο μέλλον θα κάνει αυτό που τον συμφέρει και όχι αυτό που τον «υποχρεώνει» το χαρτί που υπόγραψε. Ο καιροσκόπος δεν έχει αρχές, δεν έχει ηθικές αναστολές και πολιτική συνέπεια, κοιτάει την πάρτη του – γι’ αυτό εξάλλου ονομάζεται καιροσκόπος! Θα υπογράψει τον «κώδικα δεοντολογίας» σαν να μην συμβαίνει τίποτα και θα τον καταπατήσει στο μέλλον και πάλι σαν να μην συμβαίνει τίποτα!
Όμως, είναι ποτέ δυνατό, οποιαδήποτε άλλη πολιτική οργάνωση της Αριστεράς, είτε είναι ένα μαζικό κόμμα όπως το ΚΚΕ, είτε ένας μικρός πολιτικός σχηματισμός όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, είτε μια συνεργασία οργανώσεων και ατόμων όπως είναι η «Πρωτοβουλία των 1000», να υπέγραφε ένα τέτοιο κείμενο;
Ο λόγος που οργανώσεις όπως τις πιο πάνω, αποτελούν ανεξάρτητες συλλογικότητες στην κοινωνία είναι ακριβώς γιατί έχουν διαφωνίες και διαφορές με την πολιτική και το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ.
Επομένως το να έχει την απαίτηση η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ όσοι συνεργαστούν μαζί της να υπογράψουν μια δέσμευση ότι θα υποτάσσονται σε ό,τι αποφασίσει η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ισοδυναμεί με μια απόφαση που αποκλείει τη συνεργασία με την υπόλοιπη Αριστερά.
Συνεργασία σημαίνει συστράτευση, παρά τις πολιτικές διαφωνίες, για την επίτευξη ενός κοινού στόχου. Δεν σημαίνει υποταγή των μικρότερων δυνάμεων στη μεγαλύτερη ή ενσωμάτωση των μικρότερων δυνάμεων στη μεγαλύτερη.
Και βέβαια στην περίπτωση του ΚΚΕ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ υπάρχει η δηλωμένη και διατυμπανιζόμενη άρνηση κάθε συνεργασίας! Όμως στην περίπτωση της «Πρωτοβουλίας των 1000» υπάρχει συμφωνία με τον ΣΥΡΙΖΑ για στήριξη στη βάση ενός κοινού κειμένου το οποίο κυκλοφόρησε αρκετά πλατιά σαν κοινό δελτίο τύπου (Δείτε: https://xekinima.org/arthra/view/article/koino-deltio-typoy-syriza-protoboylias-ton-1000-k-o/). Στη βάση αυτού του κειμένου υπήρξε καταρχήν μια θετική διάθεση ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και μερικές από τις δυνάμεις που συμμετέχουν ή συνεργάζονται με την «Πρωτοβουλία των 1000»
(αλλά όχι το σύνολο της Πρωτοβουλίας των 1000) για την συμμετοχή στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ 7 συνολικά υποψηφίων.
Το «Ξ» είναι μία από τις οργανώσεις που είναι θετικό στην εκλογική συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τη γνώμη μας, όμως, αν το «Ξ» και οι όποιες άλλες δυνάμεις ενδιαφέρονται για εκλογική συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ, υπογράψουν τον «κώδικα», στην πραγματικότητα υποτάσσονται στην κομματική πειθαρχία του ΣΥΡΙΖΑ. Υπογράφουν και αποδέχονται όλες τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται το να είναι κανείς μέλος η εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, παρότι δεν είναι ούτε μέλη ούτε εκπρόσωποι του ΣΥΡΙΖΑ!
Μήπως αυτή η συζήτηση είναι αφηρημένη;
Οι διαφωνίες στις γραμμές της Αριστεράς δεν είναι αφηρημένες, είναι πάντα συγκεκριμένες. Το «Ξ», για παράδειγμα, θεωρεί ότι υπάρχει μια διαδικασία διαρκούς «νερώματος του κρασιού» σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ.
Θεωρούμε, όπως έχουμε γράψει πολλές φορές, ότι η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να «συνεννοηθεί» και να καταλήξει σε έναν «αξιοπρεπή συμβιβασμό» με την Τρόικα, τις διεθνείς «αγορές» και την ελληνική άρχουσα τάξη και κατεστημένο, αποτελεί αυταπάτη. Στηρίζουμε, υποστηρίζουμε και θα παλέψουμε για όλα τα θετικά τα οποία πρότεινε ο Αλέξης Τσίπρας στη ΔΕΘ και αλλού. Όμως, όπως έχουμε γράψει ξανά, κρίνουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορέσει, τελικά, να εφαρμόσει όλα αυτά τα φιλολαϊκά μέτρα.
Ο λόγος γι’ αυτό είναι συγκεκριμένος: Αυτά τα μέτρα δεν είναι εφικτά χωρίς σοβαρή ανάπτυξη της οικονομίας, αυτή όμως εξαρτάται από το ποια οικονομική πολιτική θα ακολουθηθεί από την κυβέρνηση της Αριστεράς! Ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει την ανάπτυξη της οικονομίας στη «συνεννόηση» και τις «καλές σχέσεις» που προσδοκά να αναπτύξει με το μεγάλο κεφάλαιο, ελληνικό και ξένο, με την ΕΕ, τις «αγορές» κλπ. Αυτό κατά τη γνώμη μας είναι μη ρεαλιστικό. Η άποψή μας είναι ότι το κεφάλαιο, και οι πολιτικοί και άλλοι εκφραστές του, στη χώρα, την Ευρώπη και διεθνώς, θα σαμποτάρουν την ελληνική οικονομία αν ο ΣΥΡΙΖΑ δοκιμάσει να εφαρμόσει ένα πραγματικά φιλο-λαïκό πρόγραμμα.
Τι θα κάνει τότε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Θα στηριχτεί στην κοινωνία και στο εργατικό και λαϊκό κίνημα για να μπει στην αντεπίθεση; Θα προχωρήσει σε κοινωνικοποίηση των στρατηγικών επιχειρήσεων και των βασικών τομέων της οικονομίας, κάτω από τον δημοκρατικό σχεδιασμό της κοινωνίας και των εργαζομένων, για να μπορέσει να σχεδιάσει την οικονομία και να τη θέσει σε τροχιά ανάπτυξης; Ή θα υποχωρήσει;
Τα διλήμματα είναι πρακτικά
Αυτό το δίλημμα, και πάλι, δεν είναι απλά γενικό – μεταφράζεται σε πολύ συγκεκριμένα πρακτικά διλήμματα. Θα αυξήσει τον βασικό μισθό στα 750 € ο ΣΥΡΙΖΑ και θα αποκαταστήσει τις εργασιακές σχέσεις και τις συλλογικές συμβάσεις, αν η Τρόικα απειλήσει με σταμάτημα της χρηματοδότησης και της ρευστότητας, πράγμα που σημαίνει έξοδο από το ευρώ;
Θα σταματήσει τις ιδιωτικοποιήσεις και θα διαλύσει το ΤΑΙΠΕΔ, αν η Τρόικα εκβιάζει με τον ίδιο τρόπο; Αν η Τρόικα δεν δεχτεί διαπραγμάτευση (και διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους) του χρέους, όπως επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε τι θα κάνει; Θα προχωρήσει σε «μονομερείς ενέργειες» όπως πλήρης ή μερική παύση πληρωμών ή θα υποχωρήσει στον εκβιασμό;
Στο τέλος-τέλος, αν η Τρόικα βάλει στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το μαχαίρι στο λαιμό απαιτώντας συνέχιση των πολιτικών λιτότητας ή έξοδο από το €, τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ;
Το να ζητά η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ από τα πριν, λευκή επιταγή, πάνω σε αυτά τα θέματα είναι στην πραγματικότητα απαράδεκτο. Το να λέει η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ότι κανείς από τους εκλεγμένους βουλευτές που συνεργάζονται με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν δικαιούται να διαφωνήσει με την (πλειοψηφία της) ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ πάνω σε κάποιο από τα πιο πάνω θεμελιακά ζητήματα σημαίνει ότι κανένα κομμάτι της υπόλοιπης Αριστεράς δεν μπορεί να συνεργαστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η Αριστερά, σε όλη τη διαδρομή και ιστορία της, συνεργάζεται στη βάση κοινών πολιτικών πλαισίων ή προγραμματικών συμφωνιών. Δεν συνεργάζεται στη βάση του ότι η μικρότερη δύναμη ψηφίζει αυτά που αποφασίζει η μεγαλύτερη.
Και σε ατομικό επίπεδο υπάρχει πρόβλημα
Ακόμα όμως και σε ατομικό επίπεδο ο «Κώδικας Δεοντολογίας» σημαίνει ότι ο/η κάθε βουλευτής μπορεί να υποχρεωθεί να ψηφίσει ενάντια στις αρχές και τις δημόσιες δεσμεύσεις και διακηρύξεις του. Αν είναι τοποθετημένος/η στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά η πλειοψηφία της ΚΟ αποφασίσει να ακολουθήσει το δρόμο του συμβιβασμού και της αναίρεσης των αρχικών διακηρύξεων και δεσμεύσεων του ΣΥΡΙΖΑ (όπως, τραγικά, έχει κάνει τόσες φορές η Αριστερά στην ιστορία της) τι θα κάνει αυτός/η ο/η βουλευτής; Θα μείνει συνεπής στις αρχές του/της, ή στον κώδικα;
Και, βέβαια, όπως έχουμε γράψει και πιο πάνω, ο κάθε καιροσκόπος που έχει ενταχθεί στις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ για να κάνει καριέρα δεν έχει πρόβλημα να υπογράψει τον κώδικα δεοντολογίας, όπως δεν έχει πρόβλημα να αθετήσει την υπογραφή του.
Οι άνθρωποι όμως που έχουν αξιοπρέπεια, εντιμότητα και συνέπεια λόγων και έργων, και που σέβονται την υπογραφή τους, δεν μπορούν να το κάνουν!
Ξανά στο θέμα των συνεργασιών της Αριστεράς
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κόμμα που καθιερώθηκε στην πολιτική σκηνή σαν το μοναδικό κόμμα της Αριστεράς που επιδίωκε τη συνεργασία της Αριστεράς και που δημιουργούσε κοινωνικά και πολιτικά μέτωπα αντίστασης και αγώνα των εργαζομένων και του λαού. Ένας από τους πιο κρίσιμους παράγοντες που επέτρεψε στον ΣΥΡΙΖΑ να εξελιχθεί στην ηγεμονική δύναμη στις γραμμές της Αριστεράς είναι ακριβώς το γεγονός ότι κάλεσε την υπόλοιπη Αριστερά (ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ και υπόλοιπη εξωκοινοβουλευτική Αριστερά) σε συνεργασίες.
Αυτή τη στιγμή με τον «κώδικα δεοντολογίας» ο ΣΥΡΙΖΑ δίνει ένα καίριο κτύπημα στην ιδέα της συνεργασίας της Αριστεράς. Γιατί ταυτίζει την συνεργασία με την υποταγή στην ηγεμονική δύναμη – δηλαδή τον ίδιο.
Επιτρέπει στο ΚΚΕ και στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ να αποκτήσουν το ιδανικό άλλοθι, λέγοντας: να πώς αντιλαμβάνεται ο ΣΥΡΙΖΑ την συνεργασία – με λευκή επιταγή στις αποφάσεις της κεντρικής του επιτροπής, με υποταγή στην κομματική πειθαρχία του ΣΥΡΙΖΑ των δυνάμεων που δεν βρίσκονται μέσα στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο κώδικας δεοντολογίας του ΣΥΡΙΖΑ, στην πραγματικότητα, καταστρατηγεί ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά του: την ιδέα της συνεργασίας και των μετώπων της Αριστεράς γενικά.
Και την ίδια στιγμή, όπως προαναφέραμε, δεν προστατεύει το Κόμμα από τους κάθε είδους καιροσκόπους οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να υπογράψουν τα πάντα για να ανελιχθούν. Εξάλλου οι καιροσκόποι δεν αντιμετωπίζονται με τέτοιου είδους μέτρα αλλά με μεγαλύτερη προσοχή από την πλευρά ενός κόμματος τόσο στις συνεργασίες που επιλέγει όσο και στους υποψήφιους που εκλέγει ή ορίζει.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει να φέρει την ευθύνη για την καταστρατήγηση της ιδέας της συνεργασίας και των μετώπων της Αριστεράς πρέπει να προσαρμόσει τον «κώδικα δεοντολογίας».
Αν θέλει να τον εφαρμόσει στο εσωτερικό του κόμματος ας το κάνει – είναι δική του υπόθεση. Όμως δεν μπορεί να ζητά να εφαρμοστεί για τις υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς με τις οποίες δηλώνει πως επιδιώκει συνεργασία.
Υπάρχει ένας απλός τρόπος να λύσει το πρόβλημα. Να συμπληρώσει μια απλή πρόταση η οποία να αναφέρει ότι αυτός ο κώδικας δεν ισχύει στις περιπτώσεις συνεργασίας με άλλες πολιτικές δυνάμεις, όπου οι συνεργασίες αυτές στηρίζονται στη βάση κοινών, συμφωνημένων πολιτικών πλαισίων.
Θα το κάνει;
