Του Πάρη Μακρίδη
Η κυβέρνηση επιχειρεί για ακόμα μια φορά να μας πείσει ότι η κρίση τελειώνει, τα μνημόνια μετράνε μέρες και το βιοτικό μας επίπεδο θα αρχίσει σταδιακά να βελτιώνεται. Τα επικοινωνιακά της ψέματα βέβαια καταρρέουν σε χρόνους ρεκόρ. Η έξοδος από τα Μνημόνια, την οποία ανήγγειλε με τυμπανοκρουσίες ο Α. Σαμαράς, βρήκε κάποια… μικρά εμπόδια στην άρνηση τόσο της ΕΕ όσο και του ΔΝΤ προς μια τέτοια κατεύθυνση. Σύμφωνα μάλιστα με το ΔΝΤ, οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για την περίοδο 2015-16 ανέρχονται στα 27,3 δισ. € [1] τα οποία δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να καλυφθούν μέσω «ελεύθερου» δανεισμού από τις αγορές.
Είναι χαρακτηριστικό πρόσφατο δημοσίευμα του www.sofokleousin.gr το οποίο αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου ενισχύεται συνεχώς τις τελευταίες εβδομάδες και έχει ήδη προσεγγίσει το 6,8%. Με τόσο υψηλό κόστος δανεισμού, η χώρα δεν μπορεί βέβαια, με μεγάλες εκδόσεις μακροχρόνιων ομολόγων, να αντλήσει σημαντικά ποσά. Τα σχέδια που καταστρώνονταν τους τελευταίους μήνες ξαναμπαίνουν αναγκαστικά στο “συρτάρι”»[2].
Άρα, η επιτήρηση, τα Μνημόνια (όποια μορφή και όνομα κι αν πάρουν) και κυρίως οι πολιτικές λιτότητας θα συνεχιστούν κανονικά.
Το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού μας δίνει μια μικρή «γεύση», καθώς μας υπόσχεται νέες φορολογικές επιβαρύνσεις κατά 1,735 δισ. €[3] ενώ πρόσφατα ψηφίστηκε ο νέος φόρος στα ακίνητα, ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων, ΕΝΦΙΑ, ακόμα μια «θηλιά» στο λαιμό των λαϊκών στρωμάτων.
ΕΝΦΙΑ: η συνέχεια του «προσωρινού και έκτακτου» χαρατσιού
Το Σεπτέμβρη του 2011 ο τότε Υπουργός Οικονομικών Ε. Βενιζέλος επέβαλλε ένα «προσωρινό και έκτακτο» χαράτσι στην ακίνητη ιδιοκτησία μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.
Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και το «προσωρινό και έκτακτο» χαράτσι άλλαξε, πέρασε στην εφορία, προστέθηκε σε επιπλέον φορολογικές επιβαρύνσεις στην λαϊκή κατοικία και έγινε πιο μόνιμο και από τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ σε κυβέρνηση.
Πρόσφατα η κυβέρνηση πέρασε ένα νέο νόμο που αντικαθιστά το χαράτσι και το ΦΑΠ σε έναν ενιαίο φόρο. Ο ΕΝΦΙΑ, ο οποίος υποτίθεται ότι θα άμβλυνε τις αδικίες των προηγούμενων ετών, δημιούργησε αρχικά ένα «μπάχαλο» με τις αστοχίες του, πριν αυτές «διορθωθούν». Η ουσία είναι ότι η κυβέρνηση επιβάλλει ακόμα έναν μαζικό φόρο στα ακίνητα, από τον οποίο προσβλέπει να εισπράξει 2,65 δισ. €.
Η καταβολή του σε έξι δόσεις μέχρι το Φλεβάρη του 2015, οι εκπτώσεις σε μερικές κατηγορίες πολιτών και η μείωση του φόρου κατά 20% σε ξενοίκιαστα και μη ηλεκτροδοτούμενα διαμερίσματα κατά το περασμένο έτος (μια έκπτωση που δεν ισχύει βέβαια για διαμερίσματα που ήταν νοικιασμένα έστω και για ένα μήνα ή για ξενοίκιαστα διαμερίσματα που δεν διεκόπη η ηλεκτροδότησή τους)[4] δεν μπορούν να καλύψουν το γεγονός ότι πρόκειται για μια ευθεία επίθεση στη λαϊκή κατοικία, ακόμα ένα φορολογικό βάρος που έρχεται να προστεθεί στις πλάτες του εργαζόμενου λαού.
Η υπερφορολόγηση της λαϊκής κατοικίας
Η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από μεγάλη. Ο ΕΝΦΙΑ συνεχίζει τη φοροληστρική επιδρομή της κυβέρνησης στα σπίτια μας.
Συγκεκριμένα, οι φόροι στην ακίνητη περιουσία έχουν αυξηθεί κατά 748% τα τελευταία πέντε χρόνια (από 526 εκατ. € το 2009 στα 3,937 δισ. € φέτος)[5]!!
Η φορολόγηση αυτή χτυπάει κυρίως τα λαϊκά στρώματα, καθώς το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα φτάνει το 75% ενώ το 74% διαθέτει ακίνητα που η αντικειμενική τους αξία δεν ξεπερνά τα 100.000 €. Τα παραπάνω στοιχεία μας δείχνουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ιδιοκτητών αποτελείται από μικροϊδιοκτήτες, κυρίως, πρώτης και κύριας κατοικίας [6].
Η υπερφορολόγηση αυτή, που συνδέεται και με το γεγονός ότι τα σπίτια φορολογούνται βάσει των αντικειμενικών τους αξιών οι οποίες μένουν «παγωμένες» με απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών από το 2007 και σε πολλές περιπτώσεις υπερβαίνουν κατά 100%, 200% ή και περισσότερο τις πραγματικές τιμές των ακινήτων, έχει προκαλέσει μια τεράστια αύξηση στα ληξιπρόθεσμα χρέη προς τις εφορίες.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (Ιούλης) το συνολικό ληξιπρόθεσμο χρέος προς τις εφορίες έχει φτάσει τα 67,98 δισ. €, ενώ από τις αρχές του έτους οι νέες οφειλές διαμορφώνονται στα 7,2 δισ. € [7]. Αν σε αυτό το ποσό προστεθούν και τα περίπου 80 δισ. € (σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις) των «κόκκινων δανείων», τότε η εικόνα «ασφυξίας» των εργαζόμενων στρωμάτων συμπληρώνεται.
Όσες «ρυθμίσεις» λοιπόν και να κάνει η κυβέρνηση, όσες «διευκολύνσεις» και αν δώσει για την αποπληρωμή των χρεών αυτών, δεν πρόκειται να δει κανένα αποτέλεσμα.
Η δραματική συρρίκνωση του λαϊκού εισοδήματος στα χρόνια των Μνημονίων, η ανεργία, οι μειώσεις μισθών και η υπεροφορολόγηση δεν αφήνουν κανένα περιθώριο βελτίωσης. Το αντίθετο μάλιστα. Η συσσώρευση φορολογικών οφειλών και η συνέχιση της ίδιας πολιτικής λιτότητας και φοροληστείας, θα πιέζει ακόμα περισσότερο το εισόδημα προς τα κάτω και αντίστοιχα, τις οφειλές προς τα πάνω.
Υπάρχει κλίμα για ένα κίνημα «δεν πληρώνω»;
Απέναντι σε όλα αυτά, η απάντηση της Αριστεράς και του κινήματος ήταν και είναι πολύ πίσω από τις ανάγκες.
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε αρχικά ότι δεν υπάρχει κλίμα για ένα μαζικό κίνημα άρνησης πληρωμής του ΕΝΦΙΑ. Αυτό οφείλεται τόσο στις ήττες που κουβαλάει στις πλάτες του το ελληνικό εργατικό κίνημα τα τελευταία χρόνια όσο και στην αδυναμία του κινήματος άρνησης πληρωμής του χαρατσιού της ΔΕΗ να δώσει συνέχεια στον αγώνα αυτό όταν πέρασε από τη ΔΕΗ στις εφορίες.
Παρά το ότι κάτω από την πίεση αυτού του μαζικού κινήματος αποσυνδέθηκε η αποπληρωμή του χαρατσιού από το ενδεχόμενο διακοπής του ρεύματος για το λόγο αυτό, το γεγονός ότι το χαράτσι δεν καταργήθηκε στην πράξη και υφίσταται ακόμα και σήμερα, καταγράφηκε περισσότερο σαν ήττα παρά σαν μισή νίκη στη συνείδηση των λαϊκών στρωμάτων. Πράγμα που με τη σειρά του εντείνει το φόβο απέναντι σε πιθανές κυρώσεις σε περίπτωση μη πληρωμής του ΕΝΦΙΑ αλλά κυρίως διαμορφώνει μια αίσθηση του «ό,τι και να κάνουμε δεν μπορούμε να πετύχουμε την ανατροπή του νόμου».
Τα καθήκοντα της Αριστεράς και του κινήματος
Αυτά είναι κάποια δεδομένα τα οποία η Αριστερά πρέπει να λαμβάνει υπόψη. Αυτό όμως δεν σημαίνει μια παθητική προσαρμογή σε μια κατάσταση «παραίτησης» που επικρατεί σε ένα κομμάτι των λαϊκών στρωμάτων.
Καθήκον της Αριστεράς και του κινήματος είναι να προσπαθήσει να αντιστρέψει αυτό το κλίμα και να επιχειρήσει να «χτίσει» ένα μαζικό κίνημα κατάργησης του ΕΝΦΙΑ στην πράξη με αιχμή το σύνθημα για την άρνηση πληρωμής του. Η αντικειμενική βάση για κάτι τέτοιο υπάρχει. Είδαμε από τα στοιχεία πιο πάνω ότι υπάρχουν πολλοί που δεν πληρώνουν τα χρέη τους επειδή δεν έχουν.
Σύμφωνα μάλιστα με τα τελευταία στοιχεία για τον ΕΝΦΙΑ, σχεδόν 1.000.000 ιδιοκτήτες (από τα 6,2 εκατ.) δεν πλήρωσαν την πρώτη δόση που έληξε στις 30 Σεπτέμβρη [8]. Ο αριθμός αυτός είναι σημαντικός και μας δείχνει ότι το «δεν έχω – δεν πληρώνω» είναι μια υπαρκτή πραγματικότητα για ένα μεγάλο κομμάτι των λαϊκών στρωμάτων.
Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η μη πληρωμή γίνεται ατομικά και δεν εκφράζεται με έναν συλλογικό και κινηματικό τρόπο. Δεν έχει οργανωθεί σε επίπεδο γειτονιάς, σωματείων, πρωτοβουλιών με λίγα λόγια.
Αυτό το κενό έπρεπε και πρέπει να καλύψει η Αριστερά και το κίνημα! Για να το καλύψει βέβαια θα έπρεπε να κινηθεί έγκαιρα: να οργανώσει εκστρατείες ενημέρωσης έτσι ώστε να «ανοίξει» το ζήτημα σε κάθε γειτονιά, να προωθήσει τοπικούς συντονισμούς συλλογικοτήτων για την από κοινού δράση, να διοργανώσει ανοιχτές εκδηλώσεις, να πάρει πρωτοβουλίες μέσα στα σωματεία, κλπ.
Πάνω απ’ όλα πρέπει να βάλει βουλευτές, περιφερειάρχες, δημάρχους, δημοτικούς και περιφερειακούς συμβούλους στην πρώτη γραμμή του αγώνα[9]. Αυτά δεν έγιναν (ή έγιναν σε περιορισμένο βαθμό) και τώρα καλούμαστε να απαντήσουμε, έστω και καθυστερημένα, σε αυτή την έλλειψη προετοιμασίας.
Η μέχρι στιγμής κατάσταση στο κίνημα
Στα μέσα Σεπτέμβρη δημοτικές παρατάξεις, σωματεία και πρωτοβουλίες που κινούνται στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ κάλεσαν σύσκεψη για μια καμπάνια ενάντια στον ΕΝΦΙΑ. Με κύριο σύνθημα «Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ τώρα! Δίκαιη φορολόγηση – να πληρώσουν οι πλούσιοι» διοργανώθηκε Παναττική Μέρα Παρέμβασης στις ΔΟΥ την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου και Πανελλαδικό Διήμερο Δράσεων στις Τράπεζες Δευτέρα 29 και Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου ενώ μεταξύ άλλων αποφασίστηκε η:
«ανάληψη πρωτοβουλίας από τις Αυτοδιοικητικές κινήσεις για την διεξαγωγή Δημοψηφίσματος για την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ» και η «συγκρότηση επιστημονικής Ομάδας (από Νομικούς, Φοροτεχνικούς, Οικονομολόγους) που θα αναλάβει την ενημέρωση των πολιτών (μέσα από συλλογικές-κινηματικές διαδικασίες, αλλά και διαδικτυακά) για τις όποιες νομικές δυνατότητες προστασίας των συμφερόντων τους» [10].
Η πρόταση αυτή θα μπορούσε να αποκτήσει δυναμική αν είχε «δουλευτεί» στις γειτονιές και λειτουργούσε πράγματι σαν την έναρξη μιας εκστρατείας και όχι σαν μια δήλωση προθέσεων. Κι αυτό γιατί, αν εξαιρέσει κάποιος κάποιες παρεμβάσεις που έγιναν σε μερικές γειτονιές τις ημέρες πληρωμής της πρώτης δόσης αλλά και το εξαιρετικά χρήσιμο έντυπο οδηγιών του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών για τις δυνατότητες μη πληρωμής του ΕΝΦΙΑ για τους οικονομικά αδύναμους πολίτες [11] η «καμπάνια» αυτή έχει μείνει ακόμα στα «χαρτιά» και δεν απαντάει στο βασικό ερώτημα: πως θα καταργηθεί ο ΕΝΦΙΑ;
Η τάση που αναπτύσσεται είναι για την υιοθέτηση του συνθήματος «δεν πληρώνουμε τη 2η δόση του ΕΝΦΙΑ» με σκοπό την κατάργησή του στην πράξη. Είναι ένα αίτημα ρεαλιστικό, που πράγματι, αν η Αριστερά μπει μπροστά με σοβαρότητα και μαχητική προσέγγιση, μπορεί να συσπειρώσει τον κόσμο προς μια κινηματική κατεύθυνση.
Για να μπορέσει βέβαια να γίνει αυτό, είναι απαραίτητο να εκπονηθεί ένα αγωνιστικό σχέδιο δράσης, όπως περιγράφηκε παραπάνω.
Να πρωτοστατήσουν σε αυτό οι Δήμαρχοι, οι βουλευτές και οι δημοτικοί σύμβουλοι της Αριστεράς (κατ’ αρχήν του ΣΥΡΙΖΑ που αποτελεί τη βασική δύναμη της Αριστεράς και κατά δεύτερο ΚΚΕ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ) λέγοντας ότι «δεν πληρώνουν» και ότι αν θέλει η κυβέρνηση «ας τους βάλει φυλακή».
Μια τέτοια στάση θα τόνωνε το ηθικό του κινήματος, θα έδινε ώθηση στα λαϊκά στρώματα να πράξουν το ίδιο και, σε συνδυασμό με δουλειά στη γειτονιά και τα σωματεία, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ενός ενωτικού, αποφασιστικού και μαζικού κινήματος «δεν πληρώνω».
Ταυτόχρονα, να υπάρξει κινητοποίηση και αποτροπή οποιασδήποτε προσπάθειας κατάσχεσης ή/και πλειστηριασμού σπιτιών, όπως γίνεται σε πολλές περιπτώσεις στην Ισπανία, όπου εκατοντάδες, ακόμα και χιλιάδες, άνθρωποι συγκεντρώνονται και σταματούν τις εξώσεις φτωχών πολιτών. Ο ΣΥΡΙΖΑ μάλιστα, θα έπρεπε να δεσμευτεί ότι σε οποιαδήποτε περίπτωση κατάσχεσης ή/και πλειστηριασμού για χρέη στον ΕΝΦΙΑ (ή ανάλογων φορολογικών επιβαρύνσεων, όπως το χαράτσι) θα ακυρωθεί αμέσως μόλις κερδίσει τις εκλογές.
Αυτή είναι η μάχη που πρέπει να δώσει η Αριστερά και το κίνημα την επόμενη περίοδο, μια μάχη δύσκολη αλλά εντελώς απαραίτητη.
