Μετά από μήνες «επέλασης» του φονικού ιού Έμπολα στη Δυτική Αφρική, οι ηγέτες των «ανεπτυγμένων» χωρών ανησυχούν… Ενώ η κατάσταση σε χώρες όπως η Λιβερία, η Γουινέα και η Σιέρα Λεόνε τείνει να ξεφύγει από κάθε έλεγχο, διεθνείς οργανισμοί, ΜΜΕ και κυβερνήσεις θυμήθηκαν να ασχοληθούν σοβαρά με το θέμα μόνο όταν τα πρώτα κρούσματα χτύπησαν την πόρτα της Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Μάλιστα, στις 10/10, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Τζιμ Γιονγκ Κιμ μίλησε για ενδεχόμενο καταστροφής της παγκόσμιας οικονομίας λόγω της εξάπλωσης του ιού, για αργή και ανεπαρκή αντιμετώπισή του και κάλεσε σε πανστρατιά προκειμένου να αναχαιτιστεί.
Την ίδια ώρα στην Ελλάδα, έχοντας βάλει τις βάσεις για την πλήρη διάλυση του Συστήματος Υγείας, το αρμόδιο υπουργείο κάνει… συσκέψεις για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης εμφάνισης της ασθένειας.
Το παρακάτω άρθρο, από το site της CWI (www.socialistworld.net) ασχολείται με τη δραματική εξάπλωση του ιού στην Αφρική και τις τεράστιες ευθύνες των διεθνών οικονομικών οργανισμών και των πολυεθνικών εταιριών στο χώρο του φαρμάκου, που ελάχιστα απασχόλησαν τα εγχώρια και ευρωπαϊκά ΜΜΕ.
Τα νέα ότι οι ΗΠΑ στέλνουν 3.000 στρατιώτες στη Λιβερία για να χτίσουν νοσοκομεία απομόνωσης, ενώ η Σιέρα Λεόνε έχει κλείσει τα σύνορά της προκειμένου να περιορίσει την εξάπλωση του ιού Έμπολα, είναι ενδεικτικά της σοβαρότητας της κατάστασης στη Δυτική Αφρική.
Το τελευταίο διάστημα, χιλιάδες νέα κρούσματα έχουν προστεθεί σε αυτά των προηγούμενων μηνών, ξεπερνώντας κατά πολύ τις δυνατότητες περίθαλψης και απομόνωσης των ασθενών. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία για την ασθένεια, η επιβίωση τους εξαρτάται από την ποιότητα της περίθαλψης και της αντιμετώπισης των συμπτωμάτων, κυρίως την αναπλήρωση ηλεκτρολυτών και την επαρκή ενυδάτωση. Στο τεύχος της 9ης Αυγούστου του περιοδικού «The New Scientist» αναφέρεται ότι η θνησιμότητα αγγίζει το 74% στη Γουινέα, το 54% στη Λιβερία και το 42% στη Σιέρα Λεόνε.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, είναι ότι τα ελλιπή μέτρα προφύλαξης οδηγούν στην προσβολή από τον ιό κυρίως αυτών που περιθάλπουν τους ασθενείς. Ο ηρωισμός των εργαζομένων στην Υγεία σε αυτές τις χώρες, όπως και κάποιων ξένων εθελοντών, πρέπει να υπογραμμιστεί, αφού δουλεύουν εξαντλητικά, σε περιοχές με τροπική ζέστη και κάτω από οριακές συνθήκες ως προς τα μέτρα ασφάλειας, ρισκάροντας την υγεία τους για να αυξήσουν τις πιθανότητες επιβίωσης των ασθενών τους. Την ίδια ώρα, στη Λιβερία υπάρχουν αναφορές για ιδιοκτήτες σπιτιών που αρνούνται να τα νοικιάσουν σε μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού, ενώ στη Σιέρα Λεόνε εργαζόμενοι στην Υγεία έπεσαν θύματα επιθέσεων και κάποιοι σκοτώθηκαν, αφού θεωρήθηκαν ύποπτοι για την εξάπλωση της ασθένειας.
Από τον Ιούλη ως το Σεπτέμβρη, χιλιάδες εργαζόμενοι στην Υγεία στη Λιβερία, πολλοί από τους οποίους έχουν μείνει απλήρωτοι για μήνες, κατέβηκαν σε απεργίες διεκδικώντας αξιοπρεπείς αμοιβές, αλλά και μέτρα ασφαλείας προκειμένου να προστατευτούν από τον ιό.
Τα «προγράμματα δομικών αλλαγών» της Παγκόσμιας Τράπεζας
Ακόμα και αναλυτές των συστημικών μέσων ενημέρωσης αναγνωρίζουν ότι οι οικονομικές συνθήκες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξάπλωση του ιού.
Η φιλανθρωπική οργάνωση «Γουέλκαμ Τραστ» σχολιάζει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το σύστημα Υγείας στις χώρες της Δυτικής Αφρικής σε μια από τις αναφορές της, εξηγώντας ότι η υποχρηματοδότηση στον τομέα της έρευνας δεν επέτρεψε ποτέ στις χώρες αυτές να αποκτήσουν μια ισχυρή επιστημονική κοινότητα που θα ανέπτυσσε τα φάρμακα και τα εμβόλια που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την ασθένεια.
Οι τεράστιες ελλείψεις στο σύστημα Υγείας και στην επιστημονική έρευνα είναι αποτέλεσμα των νεοαποικιακών συνθηκών που έχει επιβάλει το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα. Στη Γουινέα για παράδειγμα, η λεγόμενη «Πρωτοβουλία Μπαμάκο» του 1987, μια μεταρρύθμιση υπό την καθοδήγηση της Παγκόσμιας Τράπεζας, κατάργησε τη δωρεάν Υγεία, στερώντας την ουσιαστικά από ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Στη Σιέρα Λεόνε, δωρεάν Υγεία δικαιούνται μόνο οι έγκυοι, οι μητέρες που θηλάζουν και τα παιδιά μέχρι πέντε ετών. Οι χώρες αυτές πληρώνουν περισσότερο για την αποπληρωμή των χρεών τους στην Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ από ότι για Υγεία, Παιδεία και υποδομές.
Η Γουινέα έχει το μικρότερο αριθμό νοσοκομείων και κρεβατιών ανά κάτοικο στον κόσμο, ενώ η Σιέρα Λεόνε έχει μόλις δύο γιατρούς για 100.000 ασθενείς, την ώρα που οι ΗΠΑ έχουν δύο γιατρούς για 245 κατοίκους. Ακόμη και η σχετικά πλούσια Νιγηρία έχει σημαντικές ελλείψεις σε ιατρικό προσωπικό. Υπολογίζεται ότι οι Νιγηριανοί γιατροί που απασχολούνται στις υπηρεσίας Υγείας της χώρας τους είναι τόσοι, όσοι και οι συμπατριώτες συνάδελφοί τους που εργάζονται στο σύστημα Υγείας των ΗΠΑ!
Ο αντίκτυπος στην οικονομία
Η εξάπλωση του Έμπολα έχει επηρεάσει τις χώρες αυτές και οικονομικά. Ο συνδυασμός των ίδιων των κρουσμάτων, αλλά και του φόβου του ιού έχουν προκαλέσει τεράστιες ζημιές στην παραγωγή. Οι σοδιές σαπίζουν στα χωράφια, τα ορυχεία έχουν εγκαταλειφθεί και τα είδη πρώτης ανάγκης δεν φτάνουν στην αγορά. Στις ζώνες καραντίνας στη Σιέρα Λεόνε και τη Λιβερία, τα πιο προσοδοφόρα αγροτικά προϊόντα, όπως το κακάο και ο καφές αφήνονται να σαπίσουν, αφού οι παραγωγοί τους φοβούνται να απομακρυνθούν από τα σπίτια τους. Και βέβαια η καταστροφή στην αγροτική παραγωγή δεν έχει να κάνει μόνο με τις εξαγωγές. Στις αγορές των πόλεων, βασικά αγαθά όπως το ρύζι έχουν ήδη αρχίσει να εξαντλούνται, αφού ελάχιστοι έμποροι είναι αρκετά τολμηροί ώστε να ταξιδέψουν σε μεγάλες αποστάσεις προκειμένου να τα προμηθευτούν.
Όσο για τις κυβερνήσεις των χωρών που έχουν πληγεί από τον Έμπολα, αντί να σημάνουν συναγερμό από την πρώτη στιγμή, προσπάθησαν για μεγάλο διάστημα να καθησυχάσουν το διεθνές κεφάλαιο. Σύμφωνα με το συνδικαλιστή Αμάντου Σουμάχ, από τη Γουινέα, αν και η χώρα βρίσκεται στο επίκεντρο της κρίσης με τα πρώτα κρούσματα να έχουν καταγραφεί το Μάρτη του 2014, η κυβέρνηση προσπάθησε να υποβαθμίσει το θέμα προκειμένου να μην «τρομάξουν οι επενδυτές και εγκαταλείψουν τη χώρα».
Ανάγκη για υποδομές
Το μαζικό ξέσπασμα του Έμπολα οδήγησε τελικά τον ΟΗΕ και μια σειρά πλούσιες χώρες να ανακοινώσουν μια σειρά από δράσεις ενίσχυσης των υποδομών Υγείας στις πληγείσες χώρες. Η Βρετανία και η Γαλλία έχουν ανακοινώσει ότι θα κατασκευάσουν από ένα νοσοκομείο στις πρώην αποικίες τους (η Γουινέα έχει υπάρξει αποικία της Γαλλίας και η Σιέρα Λεόνε της Αγγλίας) ενώ οι ΗΠΑ βρίσκονται ήδη στη διαδικασία κατασκευής νοσοκομείων στη Λιβερία.
Νέες θεραπείες βρίσκονται στο δρόμο της αδειοδότησης, ενώ το εμβόλιο για τον ιό βρίσκεται στο στάδιο της δοκιμής στη Βρετανία, με στόχο να είναι διαθέσιμο στους εργαζόμενους στην Υγεία στη Δυτική Αφρική μέχρι το Νοέμβρη. Το περιοδικό «The New Scientist» ωστόσο, σχολίασε το γεγονός γράφοντας: «πολύ λίγο, πολύ αργά».
Πράγματι, αντί να ξοδεύουν δισεκατομμύρια δολάρια σε βομβαρδισμούς στο Ιράκ, οι ισχυροί του πλανήτη θα μπορούσαν να έχουν επενδύσει έστω και ένα τμήμα των χρημάτων αυτών για την καταπολέμηση του Έμπολα στη Δυτική Αφρική. Το ξέσπασμα του ιού δείχνει γλαφυρά το επίπεδο εγκατάλειψης των κατοίκων των χωρών που έχουν πληγεί από οργανισμούς όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα.
Δείχνουν όμως ταυτόχρονα ότι όταν καταδικάζεις ολόκληρους λαούς να ζουν σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης στην Αφρική, αργά η γρήγορα οι συνέπειες θα φτάσουν και στον ανεπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο. Ο ιός δεν αναγνωρίζει σύνορα, «τυχαίνει» να ζούμε στον ίδιο κόσμο με αυτόν που ζουν οι αγρότες της Γουινέας, της Λιβερίας και της Σιέρα Λεόνε.
Η πλήρης αποτυχία των φαρμακοβιομηχανιών
Παρά το γεγονός ότι ο ιός είναι γνωστός από το 1976, η «ελεύθερη αγορά» που έχει αναλάβει την έρευνα για την ανάπτυξη θεραπειών και εμβολίων δεν έχει σημειώσει ιδιαίτερη πρόοδο. Για την ακρίβεια, η μόνη γνωστή μέχρι στιγμής ως «θαυματουργή θεραπεία», το Z-Mapp, που χρησιμοποιήθηκε στην περίθαλψη του δυτικού ιατρικού προσωπικού που προσβλήθηκε από την ασθένεια, αναπτύχθηκε από το υπουργείο άμυνας των ΗΠΑ, ως μέσο καταπολέμησης ενδεχόμενου τρομοκρατικού χτυπήματος με βιολογικά μέσα.
Σήμερα βρισκόμαστε πλέον στη φάση της κατεπείγουσας διαδικασίας με βάση την οποία τα νέα φάρμακα και εμβόλια που δοκιμάζονται θα βρεθούν σύντομα στη φάση της μαζικής παραγωγής. Ακόμη κι αυτά ωστόσο, χρηματοδοτούνται βασικά από το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ.
Ο Έμπολα, από επιστημονική άποψη, είναι πολύ ευκολότερο να καταπολεμηθεί απ’ ότι ασθένειες όπως ο HIV, ή ακόμη και η γρίπη, δεδομένου ότι μεταλλάσσεται με πολύ αργότερους ρυθμούς. Ωστόσο, υπόσχεται πολύ λιγότερα κέρδη για τις πολυεθνικές του φαρμάκου, αφού πρόκειται για μια ασθένεια με σποραδικά ξεσπάσματα, που κατά κανόνα συμβαίνουν στις φτωχότερες χώρες του πλανήτη.
