Η Πρωτοβουλία Συνεννόησης για τη Διαχείριση των Απορριμμάτων (ΠΡΩΣΥΝΑΤ) απέστειλε στις 24 Σεπτέμβρη στη νέα περιφερειάρχη Αττικής Ρένα Δούρου, επιστολή με μια σειρά από ερωτήσεις που αφορούν στις θέσεις της νέας περιφερειακής αρχής για το θέμα της διαχείρισης των σκουπιδιών. Ανάμεσα σε άλλα, ζητά να αποσαφηνίσει η Περιφέρεια το πως θα κινηθεί σε σχέση με τον ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων) -δεδομένου ότι η προηγούμενη περιφερειακή αρχή αρνήθηκε επίμονα και για μεγάλο διάστημα να απαντήσει σε ερωτήματα που αφορούν στην πορεία αναθεώρησής του- αλλά και συνολικά ως προς το μοντέλο διαχείρισης που υιοθετεί.
Όσο συμβαίνουν αυτά, συνεχίζονται κανονικά οι διαδικασίες δημοπράτησης έργων διαχείρισης αποβλήτων, με βάση τα όσα προβλέπονται από τον υφιστάμενο ΠΕΣΔΑ. Το ερώτημα που τίθεται επομένως, πέρα από το ζήτημα της ουσιαστικής ενημέρωσης για την πορεία όλων αυτών των διαδικασιών, είναι το κατά πόσο η νέα περιφερειακή αρχή θα μπει μπροστά στη μάχη για την ανατροπή της κυρίαρχης αντίληψης σε σχέση με τη διαχείριση των σκουπιδιών – μια αντίληψη που προωθεί τις μεγάλες κεντρικές μονάδες, την “ενεργειακή αξιοποίηση” των σκουπιδιών και βέβαια την παραχώρησή τους στα μεγάλα εργολαβικά συμφέροντα.Παραθέτουμε στην συνέχεια ολόκληρο το κείμενο της επιστολής της ΠΡΩΣΥΝΑΤ.
Αθήνα, 24 Σεπτεμβρίου 2014
α π. 187678/26.9.2014
Προς περιφέρεια Αττικής, περιφερειάρχη κ. Ρ Δούρου
Λ. Συγγρού 15
Θέμα:
Αίτηση ενημέρωσης, σχετικά με τις βασικές προτεραιότητες της περιφερειακής αρχής, στο θέμα της διαχείρισης των ΑΣΑ[1] την υλοποίηση αποφάσεων ανάθεσης έργων παροχής υπηρεσιών, από την προηγούμενη περιφερειακή αρχή, που σχετίζονται με την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής.
Κυρία περιφερειάρχη,
με την ευκαιρία της ανάληψης καθηκόντων από τη νέα περιφερειακή αρχή, σας ευχόμαστε καλή επιτυχία στο έργο σας. Εκμεταλλευόμαστε την περίσταση για να θέσουμε υπόψη σας ορισμένους προβληματισμούς και να σας ζητήσουμε να αποσαφηνίσετε τη θέση σας σε βασικές πλευρές του κρίσιμου ζητήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων. Επιπρόσθετα, θα θέλαμε να ζητήσουμε τη συμβολή σας στη διαλεύκανση των χειρισμών της προηγούμενης περιφερειακής αρχής, που αφορούν σε έργα ανάθεσης υπηρεσιών σχετικών με την αναθεώρηση του περιφερειακού σχεδιασμού (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής.
Οι βασικές προτεραιότητες
Γνωρίζουμε όλοι ότι η διαχείριση των αστικών αποβλήτων στην Αττική βρίσκεται σε οριακό σημείο και ότι οι, μέχρι τώρα, επιλογές για την αντιμετώπιση του προβλήματος κινούνται σε αντιπεριβαλλοντική, αντιοικονομική και φιλοεργολαβική κατεύθυνση. Είναι, συνεπώς, επείγουσα ανάγκη να ακυρωθούν οι τρέχουσες, βασικές επιλογές του υφιστάμενου σχεδιασμού, να διατυπωθεί και να κατοχυρωθεί θεσμικά το νέο μοντέλο διαχείρισης και να αρχίσουν να εφαρμόζονται άμεσα μέτρα αποφόρτισης της πίεσης, που θα είναι, ταυτόχρονα, τα πρώτα βήματα του νέου σχεδιασμού, στην κατεύθυνση της αποκέντρωσης των δραστηριοτήτων, με έμφαση στην προδιαλογή και στην αξιοποίηση των υλικών.
Η ανάγκη αυτή υπαγορεύει και τις βασικές προτεραιότητες, τόσο της περιφερειακής αρχής, όσο και των κινημάτων, που κατά τη γνώμη μας είναι οι εξής:
-
η ακύρωση των διαγωνισμών για τις τέσσερις νέες μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων ΑΣΑ
-
η σαφής περιγραφή του νέου μοντέλου διαχείρισης και η θεσμική του κατοχύρωση, μέσα από επείγουσες διαδικασίες ριζικής αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ
-
η διαμόρφωση τοπικών σχεδίων διαχείρισης από τις νέες δημοτικές αρχές, με την υποστήριξη της περιφερειακής αρχής και του ΕΔΣΝΑ[2]
-
ο αναπροσανατολισμός στη διάθεση των κονδυλίων, που αφορούν στη διαχείριση των αποβλήτων, με σκοπό την ενίσχυση αποκεντρωμένων υποδομών και δράσεων, αντί των φαραωνικών, συγκεντρωτικών έργων διαχείρισης σύμμεικτων απορριμμάτων
Δεν σας κρύβουμε ότι μας ανησυχεί, τόσο η γενικότητα της προεκλογικής θέσης του περιφερειακού σχήματος από το οποίο προέρχεται η πλειοψηφία της νέας περιφερειακής αρχής, όσο και η συνεχιζόμενη απουσία ενός δημόσιου λόγου για τον τρόπο αντιμετώπισης των προτεραιοτήτων που προαναφέραμε. Γεγονός που δεν συμβαδίζει, ούτε με το μέγεθος του προβλήματος, ούτε με την κρισιμότητα των περιστάσεων.
Θα προσθέταμε, ακόμη, και την απουσία αντίδρασης στο σχέδιο του υπουργείου εσωτερικών να περιορίσει, μέσα από το νέο ενιαίο κώδικα αυτοδιοίκησης, το ρόλο των δήμων στη συλλογή και μεταφορά των απορριμμάτων, σε μια περίοδο που γίνεται κοινή συνείδηση η ανάγκη μεγαλύτερης εμπλοκής των δήμων στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Σε αυτήν τη φάση, το λιγότερο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να σας ζητήσουμε να προχωρήσετε σε μια δημόσια αποσαφήνιση των θέσεων της περιφερειακής αρχής και σε ενημέρωση για το χρόνο και τον τρόπο με τον οποίο προτίθεστε να δρομολογήσετε τις σχετικές διαδικασίες. Ελπίζουμε αυτό να συμβεί πολύ σύντομα.
Η άρνηση ενημέρωσης για μελέτες, σχετικές με την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ
Άμεσα συνδεδεμένη με τα παραπάνω θεωρούμε ότι είναι η διαλεύκανση της στάσης της απελθούσας περιφερειακής αρχής, ως προς το αποτέλεσμα δύο μελετών, σχετιζόμενων με την (αναγκαία) αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής. Τα έργα ανατέθηκαν από την ενδιάμεση διαχειριστική αρχή περιφέρειας Αττικής, στις 11/2/2011, με την υπογραφή του κ. Λιακόπουλου, ενώ οι κατοπινοί χειρισμοί έγιναν με την ευθύνη του κ. Σγουρού και του προϊσταμένου της ενδιάμεσης διαχειριστικής αρχής κ. Λέμα. Τα έργα είναι τα εξής:
-
«Σύμβουλος Υποστήριξης της ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ.[3] της Περιφέρειας Αττικής για την εκπόνηση ΣΜΠΕ του ΠΕΣΔΑ». Ανατέθηκε στην εταιρεία Ε.Π.Ε.Μ. Α.Ε. Σχεδιασμός και Διαχείριση Έργων Περιβάλλοντος (ΑΔΑ: 4ΑΛΘΟΡ1Κ-4)
-
«Σύμβουλος Υποστήριξης της ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ. της Περιφέρειας Αττικής για την εκπόνηση μελέτης επικαιροποίησης του ΠΕΣΔΑ». Ανατέθηκε στην εταιρεία Ι. ΦΡΑΝΤΖΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ε.Π.Ε. Σύμβουλοι Περιβάλλοντος (ΑΔΑ: 4ΑΛΘΟΡ1Κ-5)
Ημερομηνία παράδοσης των έργων ορίζονταν η 31/3/2011. Έκτοτε, υπήρξαν τέσσερις τροποιητικές αποφάσεις για κάθε έργο (οι δύο τελευταίες φέρουν την υπογραφή του κ. Σγουρού), με τις οποίες δίνονταν παράταση στην ημερομηνία παράδοσης των παραδοτέων κάθε έργου, «μετά από σχετικά αιτήματα των αναδόχων» και τη σύμφωνη γνώμη της υπηρεσίας. Η τελευταία ημερομηνία παράδοσης των παραδοτέων μελετών έχει παρέλθει προ πολλού (31/12/2012).
Η ΠΡΩΣΥΝΑΤ, λόγω του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος του θέματος, προσπάθησε να διασφαλίσει μια στοιχειώδη ενημέρωση για τα αποτελέσματα των έργων, με διαρκείς παρεμβάσεις, που ξεκίνησαν στις 4/9/2012 και έφτασαν μέχρι τις 11/6/2014. Στις παρεμβάσεις, που επισυνάπτονται, περιλαμβάνονται επιστολές στους κ. Σγουρό και Λέμα, δημόσιες τοποθετήσεις και καταγγελίες, καθώς και αναφορές στο Σώμα ελεγκτών δημόσιας διοίκησης. Στις προσπάθειες αυτές συναντήσαμε ένα «τείχος σιωπής», πράγμα που επιβεβαιώνεται από τα επισυναπτόμενα έγγραφα. Με αποτέλεσμα, ακόμη και σήμερα, να μη γνωρίζουμε αν, πράγματι, έχουν παραληφθεί οι μελέτες και ποιο είναι το περιεχόμενό τους.
Μπορούμε να υποθέσουμε ότι η σκοπιμότητα της συγκεκριμένης στάσης του κ. Σγουρού ήταν η προτεραιότητα που έδωσε στους διαγωνισμούς ΣΔΙΤ, για τις τέσσερις μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων και η παράκαμψη οποιουδήποτε παράγοντα (όπως η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ) θα μπορούσε να δημιουργήσει προσκόμματα σε αυτόν το στόχο. Για το λόγο αυτό, γίνεται ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη να υπάρξουν, έστω και τώρα, οι απαντήσεις στα ερωτήματα που έχουν τεθεί και να αναζητηθούν οι ευθύνες όλων όσοι έχουν εμπλακεί σε αυτήν την πρωτοφανή προσπάθεια συγκάλυψης. Ελπίζουμε ότι η νέα περιφερειακή αρχή θα δείξει τη δέουσα ευαισθησία και θα φωτίσει επαρκώς την υπόθεση.
Για την ιστορία, υπενθυμίζουμε τα βασικά ερωτήματα που έχουμε θέσει, για τη συγκεκριμένη υπόθεση:
-
Πώς τεκμηριώνεται ότι τα δύο έργα δεν μπορούν να υλοποιηθούν από τις υπηρεσίες της περιφέρειας ή του ΕΔΣΝΑ; Υπάρχουν σχετικά αιτήματα ή απόψεις από τα αρμόδια υπηρεσιακά όργανα ή πρόσωπα και ποια είναι αυτά;
-
Υπάρχουν αποφάσεις του κ. Περιφερειάρχη ή άλλων αρμοδίων προσώπων ή υπηρεσιών, στα πιθανά αυτά αιτήματα ή τις θέσεις;
-
Ποιοι είναι οι λόγοι των διαδοχικών αναβολών, που επικαλέστηκαν οι ανάδοχοι των έργων και με τους οποίους συμφώνησε η υπηρεσία (ΕΔΑ); Ποιο είναι το σκεπτικό της υπηρεσίας και σε ποια υπηρεσιακά έγγραφα καταγράφεται;
-
Έχουν παραληφθεί οι παραδοτέες μελέτες από τις αντίστοιχες επιτροπές παρακολούθησης και παραλαβής των έργων;
-
Αν όχι, για ποιο λόγο και σε τι ενέργειες προτίθεστε να προχωρήσετε; Αν ναι, μπορούμε να λάβουμε γνώση των μελετών και με ποιο τρόπο;
-
Ποια είναι η προβλεπόμενη διαδικασία, από δω και στο εξής. Θα προωθηθούν οι παραδοτέες μελέτες σε κάποια υπηρεσία της περιφέρειας Αττικής ή του ΕΔΣΝΑ και σε ποια συγκεκριμένα;
-
Ποιος θα εκπονήσει την τελική μελέτη επικαιροποίησης του ΠΕΣΔΑ και τη ΣΜΠΕ[4] του ΠΕΣΔΑ; Με ποιο χρονικό ορίζοντα;
-
Οι παραπάνω μελέτες, καθώς και ο εκπονούμενος νέος εθνικός σχεδιασμός διαχείρισης αποβλήτων, ενδέχεται να καταλήξουν σε πορίσματα, που θα ανατρέπουν πλήρως τον υφιστάμενο ΠΕΣΔΑ Αττικής. Πως συμβιβάζεται αυτό το ενδεχόμενο με την ταχεία προώθηση της δημοπράτησης έργων, που στηρίζονται στον υφιστάμενο σχεδιασμό;
-
Για ποιο λόγο επιταχύνονται οι δημοπρατήσεις έργων και, ταυτόχρονα, καθυστερεί προκλητικά η ολοκλήρωση των νέων σχεδίων (εθνικού και περιφερειακού), σε σημείο που να δημιουργούνται υπόνοιες για ενδεχόμενη σκοπιμότητα;
