<br/>
του Ανδρέα Παγιάτσου
Πρόλογος
Στην μπροσούρα αυτή περιλαμβάνονται τρία κείμενα. Το πρώτο είναι ο χαιρετισμός του «Ξεκινήματος» στην πρώτη πανελλαδική συνάντηση του ΣΥΡΙΖΑ, τον Μάρτη του 2008, προτού το «Ξ» αποφασίσει τη συμμετοχή του στον ΣΥΡΙΖΑ. Το δεύτερο, με τίτλο «ΣΥΡΙΖΑ: ιστορική ευκαιρία, ιστορικά καθήκοντα» εκδόθηκε την ίδια περίπου περίοδο, κι ενόσω το «Ξ» συζητούσε το θέμα της ένταξής του στον ΣΥΡΙΖΑ. Και το τρίτο, «ΣΥΡΙΖΑ: η αναγκαιότητα μιας αριστερής πρότασης εξουσίας και της προσαρμογής των οργανωτικών δομών και λειτουργίας» γράφτηκε τον Ιούλιο του 2008, μετά την συνδιάσκεψη του «Ξ» που αποφάσισε την ένταξη του στον ΣΥΡΙΖΑ (Ιούνης 2008).
Στο σύνολό τους τα τρία κείμενα, δίνουν μια αρκετά ολοκληρωμένη εικόνα για τις απόψεις του «Ξ» όσον αφορά την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ.
Το «Ξ» πιστεύει πως ο ΣΥΡΙΖΑ, για να μπορέσει να είναι συνεπής με τις αρχές και τις διακηρύξεις της αριστεράς για μια κοινωνία δίκαιη, χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς πολέμους και στην υπηρεσία των συμφερόντων των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων, πρέπει να συνεχίσει την πορεία προς τ’ αριστερά και να την ολοκληρώσει σε ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα. Η επιχειρηματολογία γι’ αυτό αναπτύσσεται αναλυτικά στο κείμενο «ΣΥΡΙΖΑ, ιστορική ευκαιρία ιστορικά καθήκοντα» το οποίο είναι κατά βάση ένα προγραμματικό κείμενο.
Πέρα από το ζήτημα του προγράμματος, ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται βέβαια, να εμπλακεί βαθιά στους αγώνες του μαζικού και ιδιαίτερα του εργατικού κινήματος και ταυτόχρονα να δώσει στην κοινωνία τη δική του πρόταση εξουσίας, με τρόπο σαφή και κατανοητό στα πλατιά εργατικά και λαϊκά στρώματα. Τέλος πρέπει να προσαρμόσει τις οργανωτικές του δομές ώστε να δώσει «χώρο», συμμετοχής και παρέμβασης στις δεκάδες χιλιάδες των ανένταχτων αγωνιστών που προσβλέπουν σ’ αυτόν. Οι απόψεις μας αυτές αναπτύσσονται αναλυτικά στο τρίτο κείμενο.
Μια σύντομη σύνοψη όλων των ζητημάτων που μας απασχολούν περιέχεται στο πρώτο κείμενο, τον χαιρετισμό του «Ξ» στην πρώτη πανελλαδική συνάντηση του Μάρτη που πέρασε, που παίζει και το ρόλο μιας εισαγωγής, κατά κάποιο τρόπο, στα θέματα με τα οποία ασχολείται η παρούσα έκδοση. Σ’ αυτή τη συνάντηση το «Ξ» έθεσε συνοπτικά όλα τα ζητήματα που μέχρι και αυτή τη στιγμή συνεχίζουν να απασχολούν τον ΣΥΡΙΖΑ.
Χρειάζεται να θυμόμαστε πως τα κείμενα αυτά γράφτηκαν σε μια περίοδο που τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ έφτασαν μέχρι και το 18,5% στις δημοσκοπήσεις. Από τότε η εκλογική απήχηση του ΣΥΡΙΖΑ έχει μειωθεί σημαντικά. Τα κείμενα που ακολουθούν μπορούν ως ένα βαθμό να βοηθήσουν στην εξαγωγή μερικών από τα συμπεράσματα για τους λόγους της υποχώρησης των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ. Ακριβώς γιατί ασχολούνται με το πώς θα μπορούσε ο ΣΥΡΙΖΑ να διατηρήσει τα ψηλά εκλογικά ποσοστά του και να αλλάξει μια για πάντα το πολιτικό σκηνικό.
Ακόμα, την τελευταία περίοδο ο ΣΥΡΙΖΑ μπήκε στην διαδικασία της συζήτησης των βασικών προγραμματικών σημείων για τη δική του πρόταση εξουσίας. Αυτό το βήμα είναι πολύ σημαντικό, κάτι για το οποίο το «Ξ» παλεύει από την πρώτη στιγμή, όπως θα γίνει φανερό από την ανάγνωση των κειμένων που ακολουθούν. Η μέχρι στιγμής συζήτηση δείχνει πως αυτό το πρόγραμμα θα είναι ό,τι πιο αριστερό έχει μέχρι σήμερα εκδώσει ο ΣΥΡΙΖΑ (παρότι δεν μπορεί να υπάρχει σιγουριά καθώς η διαδικασία αυτή δεν έχει ολοκληρωθεί). Και αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς όσα περισσότερα βήματα προς τα αριστερά γίνονται τόσο πιο κοντά μας φέρνουν σε ένα πιο πλήρες πρόγραμμα για την ανατροπή του καπιταλισμού και τη σοσιαλιστική κοινωνία.
Είναι λοιπόν πιθανό μερικά από τα σημεία τα οποία προτείνουμε σήμερα να υιοθετηθούν από τον ΣΥΡΙΖΑ στην αμέσως επόμενη περίοδο. Αυτό είναι κάτι το οποίο ασφαλώς χαιρετίζουμε. Από την άλλη αυτό δεν αναιρεί τη βασική επιχειρηματολογία μας καθώς ο κύριος όγκος των όσων προτείνουμε συναντά την αντίσταση της πλειοψηφίας των δυνάμεων που αποτελούν τον ΣΥΡΙΖΑ. Χρειάζεται, όμως, να θυμάται ο αναγνώστης ότι η κριτική που γίνεται στις προγραμματικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ αφορά κείμενα του πρώτου μισού του 2008 και του 2007 και όχι κείμενα τα οποία μπορεί να εκδοθούν στις βδομάδες και τους μήνες που έρχονται.
Ανάμεσα στην περίοδο που γράφτηκαν αυτά τα κείμενα και σήμερα έχει μεσολαβήσει ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Αυτό είναι η διεθνής κρίση η οποία ξεκίνησε από την κατάρρευση της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ οδηγώντας 2,2 εκατομμύρια (μέχρι στιγμής υπολογισμοί) οικογένειες στο να χάσουν τα σπίτια τους, επέφερε την κατάρρευση τεράστιων τραπεζικών, χρηματιστηριακών και ασφαλιστικών κολοσσών και που πια κτυπά την πραγματική οικονομία, οδηγώντας στο κλείσιμο επιχειρήσεων, σε μαζική άνοδο της ανεργίας και σε κατακόρυφη αύξηση της φτώχειας. Δεν υπάρχει τμήμα του πλανήτη το οποίο θα μείνει ανεπηρέαστο από αυτή την κρίση, την πιο σημαντική από το 1929, όπως παραδέχονται πια οι ίδιοι οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου.
Σ’ αυτές τις συνθήκες το ζήτημα του «σοσιαλιστικού προγράμματος» γίνεται περισσότερο επίκαιρο και απαραίτητο παρά ποτέ. Αν πριν τη διεθνή κρίση υπήρχαν αμφιβολίες γι’ αυτό, ανάμεσα σε πολλά στελέχη της αριστεράς, σήμερα δεν υπάρχει χώρος για καμία αμφιβολία: το σύστημα είναι σάπιο, είναι καταστροφικό, είναι απάνθρωπο.
Σ’ αυτές τις συνθήκες τα καθήκοντα της αριστεράς είναι κατά τη γνώμη μας πολύ συγκεκριμένα. Είναι να πείσει την κοινωνία για την αναγκαιότητα των πολιτικών ανατροπών και της κοινωνικής αλλαγής. Είναι να εξηγήσει αναλυτικά, το γιατί, το πώς και το τι χρειάζεται να γίνει. Είναι να δημιουργήσει μέσα στην κοινωνία τις συνειδητές εκείνες δυνάμεις που θα δώσουν τους κοινωνικούς, εργατικούς νεολαιίστικους κλπ αγώνες που χρειάζονται. Και εφόσον δώσει το πολιτικό στίγμα, το πρόγραμμα και τους στόχους, η αριστερά πρέπει μετά να οργανώσει αυτές τις δυνάμεις για να μπορούν να είναι αποτελεσματικές. Αυτά είναι τα καθήκοντα στα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται να ανταποκριθεί.
Την ίδια στιγμή, όταν λέμε «σοσιαλισμό» πρέπει να εξηγούμε τι σημαίνει. Για σοσιαλισμό μιλά και το ΠΑΣΟΚ και η διεθνής σοσιαλδημοκρατία. Για σοσιαλισμό και κομμουνισμό μιλά και το ΚΚΕ και διάφορα σταλινικά κόμματα και οργανώσεις. Χρειάζεται εξήγηση ότι τίποτα απ’ αυτά δεν εκπροσωπεί τις πραγματικές σοσιαλιστικές, μαρξιστικές ιδέες. Πως, σοσιαλισμός, πέρα από το πέρασμα των μεγάλων παραγωγικών μονάδων στην ιδιοκτησία της κοινωνίας, σημαίνει πρακτικά και συγκεκριμένα τη μεταφορά των αποφάσεων που αφορούν την οικονομία και την κοινωνία στα ίδια τα εργατικά και λαϊκά στρώματα, κάτω από συνθήκες πραγματικής δημοκρατίας και ελευθερίας. Σημαίνει σχεδιασμός της οικονομίας για την εξυπηρέτηση των αναγκών της κοινωνίας κάτω από εργατική/κοινωνική διαχείριση και έλεγχο. Σημαίνει εκλεγμένους και ανακλητούς ανά πάσα στιγμή εκπροσώπους των εργαζομένων, σημαίνει ελευθερία συνδικαλιστικής και πολιτικής έκφρασης και οργάνωσης, σημαίνει πολυκομματισμό αντί των μονοκομματικών δικτατοριών που κυριαρχούσαν στις χώρες του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Η μπροσούρα αυτή αποτελεί συμβολή στην αναζήτηση που επικρατεί σε μεγάλα τμήματα του κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ. Η συζήτηση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ ασφαλώς δεν είναι εύκολη, γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελείται από διαφορετικές συνιστώσες με διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες. Όμως είναι αναπόφευκτη. Κάθε συνιστώσα έχει ευθύνη να πάρει θέση για τα μεγάλα πολιτικά και ιδεολογικά ζητήματα που αφορούν την κοινωνία και κατ’ επέκταση τον ΣΥΡΙΖΑ. Το «Ξ» δεν επιχειρεί να κρύψει τις αντιθέσεις που υπάρχουν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε να κρυφτεί πίσω από τους συμβιβασμούς που συχνά είναι αναπόφευκτοι. Θεωρεί πως παράλληλα με τις κοινές αποφάσεις που βοηθούν το εγχείρημα να πάει μπροστά χρειάζεται και η γνωστοποίηση των διαφορών στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί αυτός τελικά θα κληθεί να επιλέξει και να αποφασίσει. Και για να το πράξει πρέπει να έχει πληροφόρηση και γνώση.
Νοέμβρης 2008
Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την μπροσούρα στα Πολιτικά Κείμενα ή πατώντας εδώ
