Άρθρο του Pete Ikeler («Σοσιαλιστική Εναλλακτική», τμήμα της CWI στις ΗΠΑ)
Μετάφραση-επιμέλεια: Κατερίνα Κλείτσα
Τους τελευταίους 6 μήνες το αίτημα για «15 $ την ώρα και σωματείο» έχει βρεθεί στο επίκεντρο, όχι μόνο για τους εκατοντάδες εργαζόμενους που έχουν βγει σε κινητοποιήσεις, αλλά για εκατομμύρια ανθρώπους που παίρνουν παράδειγμα από τον αγώνα τους.
Οι συνθήκες εργασίας στα fast food δεν χαρακτηρίζονται μόνο από τους χαμηλούς μισθούς (9.18 $ την ώρα) αλλά σε πολλές περιπτώσεις και από την καθημερινή εκμετάλλευση και εξευτελισμό των εργαζομένων από τους διευθυντές τους.
Για παράδειγμα σε ένα κατάστημα Jimmy John’s στο Σεντ Λούις, οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να φοράνε «ταμπέλες» που αναγράφουν «έκανα 3 λάθος σάντουιτς σήμερα» ή «εξυπηρέτησα πελάτη σε περισσότερο από 13 δευτερόλεπτα».
Ένας εργαζόμενος στα McDonald’s κατήγγειλε πως όταν διαμαρτυρήθηκε στον διευθυντή του πως ο μισθός του ήταν μειωμένος κατά 200 $, όχι μόνο δεν του επέστρεψε τα λεφτά του, αλλά τον έθεσε και σε διαθεσιμότητα για μία εβδομάδα.
Έτσι, όταν τον περασμένο Νοέμβρη, 300 εργαζόμενοι βγήκαν σε απεργία μίας μέρας και διοργάνωσαν διαμαρτυρία, έγιναν παράδειγμα προς μίμηση για τους υπόλοιπους εργαζόμενους σε μια σειρά άλλων πόλεων: στο Σικάγο, το Ντιτρόιτ, το Σεντ Λούις, το Μιλγουόκι, την Ουάσιγκτον και πιο πρόσφατα στο Σιάτλ.
ΧΑΜΗΛΟΙ ΜΙΣΘΟΙ – ΜΕΓΑΛΑ ΚΕΡΔΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Την ίδια στιγμή, οι επιχειρήσεις fast food και άλλες αλυσίδες με χαμηλόμισθους εργαζόμενους, «πνίγονται» στα κέρδη. Το 2012, τα McDonald’s είχαν 5,5 δισ. $ κέρδη, τα Yum! Brands 1,6 δισ. $ και τα Starbucks 1,4 δισ. $. Οι εργαζόμενοι όμως, δεν καρπώνονται τίποτα από αυτά τα κέρδη.
Οι σημερινοί μισθοί είναι χαμηλότεροι από αυτούς του 1973 και μόλις το 11% των Αμερικάνων εργαζόμενων συμμετέχουν σε σωματεία – το μικρότερο ποσοστό μετά την οικονομική κρίση του ’29.
Ένας σημαντικός λόγος για αυτό είναι η αυτοματοποίηση των θέσεων εργασίας σε συνδυασμό με την μεγάλη μείωση των μισθών και την αύξηση του ρυθμού παραγωγής. Αλλά ένας εξίσου σημαντικός λόγος είναι η μαζική επέκταση των χαμηλών μισθών σε μία σειρά από εργασιακούς χώρους.
Μόνο στις λιανικές πωλήσεις (σούπερ μάρκετ) και στα fast food, εργάζονται περίπου 19 εκ. εργαζόμενοι, δηλαδή το 14% του εργατικού δυναμικού. Αυτό το τεράστιο κομμάτι της κοινωνίας δεν αποτελείται πλέον από όσους δεν έχουν «θέσει υψηλούς στόχους για την ζωή τους» ή δεν ανταποκρίνονται στο «αμερικάνικο όνειρο». Είναι το «πρότυπο»της εργατικής τάξης του 21ου αιώνα και οι συνθήκες εργασίας τους είναι ο οιωνός για το τι μέλλει γενέσθαι για τους υπόλοιπους εργαζόμενους, εάν δεν υπάρξει αντίσταση.
ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΑΠΑΙΤΟΥΝ 15 $ΤΗΝ ΩΡΑ
Όλες αυτές οι κινητοποιήσεις έχουν φέρει στο προσκήνιο τα αιτήματα για μισθό 15 $ την ώρα και το δικαίωμα στην ύπαρξη εργατικού σωματείου και της δυνατότητας συμμετοχής σε αυτό.
Οι κινητοποιήσεις έχουν κοινά χαρακτηριστικά: Μία μέρα απεργίας στα fast food σε συνεργασία με σωματεία και επιτροπές γειτονιάς με στόχο τις μεγάλες επιχειρήσεις και την κινητοποίηση μίας μειοψηφίας των εργαζομένων με την ελπίδα να χτιστεί ευρύτερη υποστήριξη. Διάφορες οργανώσεις έχουν συμμετάσχει στις κινητοποιήσεις σε κάθε πόλη, ενώ και το Διεθνές Συνδικάτο Εργαζομένων στις Υπηρεσίες (ΔΣΕΥ) έχει παίξει πολύ σημαντικό ρόλο σε όλες αυτές.
Το αίτημα για 15$ την ώρα, όταν ο βασικός μισθός ανέρχεται στα 7,25$ την ώρα (και που, αν και όταν τηρείται, δε μπορεί να εξασφαλίσει αξιοπρεπή ζωή) έχει ωθήσει πολλούς να πάρουν μέρος στις κινητοποιήσεις. Όμως χρειάζονται πολλά περισσότερα για να μπορέσουν οι εργαζόμενοι να πετύχουν νίκες.
Οι μέχρι σήμερα κινητοποιήσεις έχουν μείνει στη μία μόνο ημέρα απεργίας όπου συμμετέχουν μόνο οι υπάλληλοι ενός καταστήματος. Αυτή η μέθοδος είναι σημαντική για να αποκτήσουν δημοσιότητα, αλλά δεν είναι αρκετή για να φέρει τη νίκη των εργαζομένων αφού κάθε άλλο παρά κτυπάει ουσιαστικά τα κέρδη των αλυσίδων φαστ φουντ.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ
Ενώ οι κινητοποιήσεις της μίας ημέρας είναι πολύ χρήσιμες σε αυτήν την φάση, είναι απαραίτητο να διευρυνθούν με στόχο τη συμμετοχή στις εκστρατείες περισσότερων εργαζόμενων από περισσότερα καταστήματα αλλά και να στηριχθούν από περισσότερα εργατικά συνδικάτα.
Το επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι απεργιακές κινητοποιήσεις που να πλήξουν τις εταιρείες εκεί που πονάνε – δηλαδή την κερδοφορία τους. Ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η απεργία διαρκείας, με τη συμμετοχή πολλών καταστημάτων σε επίπεδο πόλης ή/και εθνικό. Μόνο όταν οι εταιρείες δουν τα κέρδη τους να απειλούνται θα είναι διατεθειμένες να συζητήσουν και να διαπραγματευτούν τα αιτήματα των εργαζόμενων.
Η ανάπτυξη του αγώνα με ένα τέτοιο πρόγραμμα, δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, ειδικά δεδομένης της δομής και της ιστορίας του συνδικάτου (ΔΣΕΥ) που παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στις κινητοποιήσεις. Η ΔΣΕΥ, τρέφει αυταπάτες για το Δημοκρατικό Κόμμα και προσπαθεί να κατευθύνει τους αγώνες όπου συμμετέχει (όπως το Occupy Wall Street της προηγούμενης περιόδου) σε εκλογική εκστρατεία για το Δημοκρατικό Κόμμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην εκδήλωση που είχε προγραμματιστεί κατά τη διάρκεια της απεργίας των εργαζομένων στα fast food στο Σιατλ, κάλεσε μέλη του Δημοκρατικού κόμματος να μιλήσουν, ενώ απέκλεισε την Κσαμά Σαουάντ (Kshama Sawant) τη μόνη σοσιαλίστρια η οποία στηρίζει ανοιχτά των αγώνα για βασικό μισθό 15 $ την ώρα.
Για όλους αυτούς τους λόγους είναι ζωτικής σημασίας οι εργαζόμενοι να οργανωθούν σε δικές τους επιτροπές και να χτίσουν το κίνημα τους με συγκεκριμένο πρόγραμμα και σχέδιο που θα οδηγήσει σε νίκη. Οι απεργίες που έχουν ξεκινήσει στα fast food έχουν σημαντικές προοπτικές νίκης. Και η ενδεχόμενη νίκη τους, θα εμπνεύσει εκατομμύρια εργαζομένους στις ΗΠΑ να διεκδικήσουν με τη σειρά τους καλύτερους μισθούς και συνθήκες εργασίας, να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο που χειροτερεύει εδώ και δεκαετίες. Επιπλέον, η νίκη των εργαζομένων στα fast food, θα μπορούσε να γίνει το εφαλτήριο για την πάλη ενάντια στον καπιταλισμό, ένα σύστημα που βάζει τα κέρδη πάνω από τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες. Αν το σύστημα δεν «αντέχει» να πληρώνει τους εργαζόμενούς του με 15 $ την ώρα και να τους παρέχει βασικά εργασιακά δικαιώματα, τότε ήρθε και η ώρα για τους Αμερικάνους εργαζόμενους να πουν πως δεν αντέχουν άλλο αυτό το σύστημα!
