Δεν είναι η πρώτη φορά που η Γαλλία ζει μια εντυπωσιακή κοινωνική αναταραχή. Η ιστορία της χώρας είναι πολύ πλούσια σε κοινωνικά κινήματα, μερικά από αυτά μάλιστα ήταν ιστορικά. Την στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο οι Γάλλοι εργαζόμενοι συνεχίζουν να βρίσκονται σε κινητοποιήσεις και διαδοχικές απεργίες εδώ και δύο μήνες, ενάντια στην απορρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος που προωθεί η κυβέρνηση. Η Πέμπτη 23 Μάρτη ήταν ημέρα γενικής απεργίας σε μια πολύ κρίσιμη καμπή, καθώς έχει προηγηθεί την Τετάρτη 22 Μάρτη το διάγγελμα Μακρόν ότι δεν κάνει πίσω, αλλά και η οριακή απόρριψη με μόλις 9 ψήφους διαφορά των προτάσεων μομφής κατά της κυβέρνησης του την Δευτέρα 20 Μάρτη. Η απεργία ήταν πολύ επιτυχημένη, με υψηλή συμμετοχή και μεγάλες διαδηλώσεις σε όλες τις πόλεις της χώρας. Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι ο αριθμός των διαδηλωτών έφτασε τα 3,5 εκατομμύρια. Οι πορείες χτυπήθηκαν βάναυσα από την αστυνομία.
Οι τελευταίες εξελίξεις και το κίνημα
Πιο πριν είχε προηγηθεί η 15η Μαρτίου που σηματοδότησε την ένατη ημέρα πανεθνικής απεργίας και μεγάλων διαδηλώσεων από τα μέσα Γενάρη. Η συμμετοχή στην απεργία των εργαζομένων στις δημόσιες υπηρεσίες, στον τομέα της καθαριότητας, στην ενέργεια και στις μεταφορές άγγιζε ήδη πολύ υψηλά ποσοστά, ενώ σε σχολεία και πανεπιστήμια έγιναν μπλόκα και καταλήψεις και εκατομμύρια άνθρωποι έβγαιναν στους δρόμους σχεδόν κάθε μέρα. Οι εργαζόμενοι στα διυλιστήρια απείλησαν να κόψουν το φυσικό αέριο σε κομβικής σημασίας βιομηχανίες.
Η έκταση του κινήματος και ο αντίκτυπος του ήταν τέτοιος, που ο Ε. Μακρόν και η κυβέρνηση της Ε. Μπορν, κατέφυγαν στην ενεργοποίηση του άρθρου 49.3 του Συντάγματος, με στόχο να περάσει το νομοσχέδιο χωρίς κοινοβουλευτική ψηφοφορία, αφού υπήρχαν μηνύματα για μεγάλες διαρροές ψήφων από το Ρεπουμπλικάνικο Κόμμα του Ν. Σαρκοζι, που παίζει πια ρυθμιστικό ρόλο στην Βουλή. Σίγουρα ο Μακρόν θεωρεί το νόμο αυτό ορόσημο για την υστεροφημία του – ούτως ή άλλως δεν θα είναι υποψήφιος στις επόμενες προεδρικές εκλογές. Αλλά κυρίως πρόκειται για ένα κρίσιμο στοίχημα για τον γαλλικό καπιταλισμό που μετράει την ανταγωνιστικότητα του πάνω στα συντρίμμια των εργατικών δικαιωμάτων και θέλει η χώρα να σταματήσει να έχει τη χαμηλότερη ηλικία συνταξιοδότησης σε ολόκληρη την Ε.Ε.
Η οριακή νίκη του Μακρόν και της κυβέρνησης του στην συζήτηση για την ψήφο εμπιστοσύνης ήταν μια αποφασιστική στιγμή για το κίνημα. Αμέσως μετά την ψηφοφορία, διαδηλώσεις ξέσπασαν σχεδόν παντού στη χώρα: στη Σαιντ Ετιέν, στο Στρασβούργο, στην Aμιένς, στο Καεν, στην Τουλούζη και φυσικά στις μεγάλες πόλεις: Παρίσι, Λυών, Μασσαλία. Έγιναν επίσης εκατοντάδες συλλήψεις διαδηλωτών, αλλά αυτό δεν πτόησε το κίνημα. Περίπου 1.500 διαδηλώσεις και δράσεις οργανώθηκαν ξανά τις επόμενες δύο ημέρες σε διάφορες πόλεις, ακόμα περισσότερα σχολεία και πανεπιστήμια καταλήφθηκαν, τόνοι σκουπιδιών συσσωρεύτηκαν στους δρόμους των μεγάλων πόλεων, έγιναν αποκλεισμοί σε εργοστάσια ενέργειας και σε κεντρικούς οδικούς κόμβους.
Ο Μακρόν μπορεί να χαίρεται για την επιβολή του συνταξιοδοτικού νόμου και γιατί η κυβέρνησή γλίτωσε την ανατροπή, αλλά η δημοφιλία του πέφτει δραματικά και έχει χάσει κατά πολύ τη νομιμοποίησή του. Ένας συνδικαλιστής της CGT δήλωσε στον Guardian:
«Πρόκειται για άρνηση της δημοκρατίας. Ο Μακρόν θεωρεί τον εαυτό του κάτι σαν βασιλιά, σαν το Δία που στέκεται ψηλά και μας κοιτάζει. Πρέπει να αντέξουμε μέχρι να μας ακούσει».
Ενώ σύμφωνα με ένα δημοτικό εργαζόμενο από το Ivry:
«Το πράγμα πάει πολύ πέρα από τις συντάξεις, αφορά το πολιτικό μας σύστημα. Πρέπει να ξαναδούμε τις εκτελεστικές εξουσίες που έχει ο πρόεδρος. Εδώ πρόκειται για την τύχη ολόκληρου του μεταπολεμικού συστήματος κοινωνικής προστασίας της Γαλλίας. Πρόκειται για τη διατήρηση του κοινωνικού μας κράτους, που ο Μακρόν προσπαθεί να διαλύσει- από τα επιδόματα στέγασης μέχρι το σύστημα ανεργίας. Οι Γάλλοι είναι καλά ενημερωμένοι και πολιτικοποιημένοι, δεν θα το αφήσουν αυτό να περάσει».
Εύλογα είναι τα ερωτήματα διεθνών αναλυτών για το πως θα κυβερνήσει την επόμενη μέρα ο Μακρόν με βάση αυτά τα δεδομένα. Ιδιαίτερα καθώς το Ρεπουμπλικάνικο κόμμα του Νικολά Σαρκοζί αντιμετωπίζει εσωτερική κρίση, μια και ένα τμήμα της νεολαίας του αποφάσισε να αποχωρήσει από το κόμμα, επειδή θεωρεί ότι αυτό δεν ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις του μεγαλύτερου μέρους του γαλλικού λαού και στήριξε την κυβέρνηση Μακρόν κατά την ψήφο εμπιστοσύνης.
Τα συνδικάτα
Ο ενωτικός διασυνδικαλιστικός συντονισμός των οκτώ μεγαλύτερων συνομοσπονδιών της Γαλλίας, που κάλεσε όλες τις μέχρι σήμερα κινητοποιήσεις, έπαιξε θετικό ρόλο στο ηθικό του κινήματος.
Ωστόσο το πιο αξιοθαύμαστο και εμπνευστικό είναι το γεγονός ότι οι Γάλλοι εργαζόμενοι επιμένουν να μην υποχωρούν στις αποφάσεις της κυβέρνησης. Αντίθετα, οι μανούβρες του Ε. Μακρόν τους θύμωσαν περισσότερο. Τα ποσοστά συμμετοχής στην απεργία και στις διαδηλώσεις, που είχαν μια σχετική μείωση γύρω στις 10 Μαρτίου, αυξήθηκαν και πάλι όταν έγινε γνωστό ότι η κυβέρνηση σκόπευε να κάνει χρήση του άρθρου 49.3 και φαινόταν να υπάρχει γενικός ενθουσιασμός ενόψει της γενικής απεργίας στις 23 Μαρτίου. Αυτή η διάθεση έσπρωξε ως εδώ και τις ηγεσίες των συνδικάτων. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό.
Το κίνημα χρειαζόταν και συνεχίζει να χρειάζεται ένα καλά επεξεργασμένο σχέδιο, αλλά οι συνδικαλιστικές ηγεσίες του μοιάζουν να βρίσκονται πίσω απ’ αυτή την ανάγκη. Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του Λ. Μπερζέρ γενικού γραμματέα της CFDT και του Φ. Μαρτίνεζ, γενικού γραμματέα της CGT (συνδεδεμένης με το Κ.Κ.Γαλλίας) που προσπαθούν να στρέψουν την προσοχή προς τη διενέργεια ενός δημοψηφίσματος για το συνταξιοδοτικό:
«Αφού είναι τόσο σίγουρος για τον εαυτό του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει παρά να συμβουλευτεί το λαό. Να δούμε τι θα απαντήσει ο λαός!»
Η απεργία της 23ης Μαρτίου
Όμως το καλύτερο δημοψήφισμα είναι αυτό που διεξάγεται δύο μήνες τώρα στους Γαλλικούς δρόμους. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, κατά τη χθεσινή μεγάλη απεργιακή μέρα, 800.000 διαδήλωσαν στο Παρίσι και συνολικά 3,5 εκατομμύρια σε όλη τη Γαλλία.
Αξιοσημείωτη ήταν η πορεία στη Μασσαλία που θεωρείται ότι, με 250.000 διαδηλωτές, ήταν η μεγαλύτερη που είδε ποτέ η πόλη.
Συνδικαλιστές και διαδηλωτές εισέβαλαν σε σταθμούς τρένων στο Παρίσι και στο Δημαρχείο του Μπορντώ, ενώ οι δημόσιες υπηρεσίες, οι συγκοινωνίες, ο τομέας την ενέργειας και οι περισσότεροι εργασιακοί χώροι είχαν παραλύσει. Χαρακτηριστικό είναι πως ο Ε. Μακρόν ζήτησε από τον Πρίγκιπα Κάρολο να αναβάλει την επίσκεψή του στη Γαλλία, η οποία είχε προγραμματιστεί για αυτό το σαββατοκύριακο, επικαλούμενος ότι οι τωρινές συνθήκες στη χώρα δεν επιτρέπουν μια φιλική υποδοχή.
Είναι προφανές ότι ο γαλλικός λαός, αυτός που προχτές στις ανακοινώσεις του, ο Μακρόν αποκάλεσε «όχλο», δεν είναι καθόλου διατεθειμένος να υποχωρήσει, παρά τις λαθροχειρίες της κυβέρνησης και την ανείπωτη αστυνομική βία.
Και τώρα τι;
Η γενική απεργία στις 23 Μαρτίου ήταν μια κρίσιμη στιγμή. Οι εργαζόμενοι που κινητοποιούνται δύο μήνες τώρα, έδειξαν καθαρά αποφασισμένοι να μην κάνουν πίσω.
Πολλοί αγωνιστές διεθνώς αδημονούν για το ποιά θα είναι η τελική έκβαση της μάχης, ιδιαίτερα καθώς οι εργαζόμενοι σε όλη την Ευρώπη είναι αντιμέτωποι με τις ίδιες επιθέσεις, αλλά και δείχνουν παρόμοια αγωνιστική διάθεση, όπως στη Βρετανία ή στη Γερμανία. Η κυβέρνηση και ο Μακρόν είναι φανερά στριμωγμένοι. Όταν οι εικόνες από τις ιστορικές διαδηλώσεις, τους τόνους από σκουπίδια και τα φλεγόμενα κτίρια κάνουν τον γύρο του κόσμου, η γαλλική άρχουσα τάξη δεν μπορεί παρά να ζει ένα εφιάλτη. Απέναντι σ’ αυτήν την κατάσταση χρειάζεται διεύρυνση του αγώνα. Τα συνδικάτα καλούν ακόμα μια 24ωρη απεργία για την Τρίτη 28/3. Αυτό είναι σωστό αλλά είναι αμφίβολο αν είναι αρκετό. Το κλίμα μέσα στη Γαλλική κοινωνία είναι ξεκάθαρα υπέρ της συνέχισης και της κλιμάκωσης των γενικών απεργιών. Έτσι θα μπορούσε όχι μόνο να ανατραπεί η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, αλλά και η ίδια η κυβέρνηση του «Λουδοβίκου Μακρόν».
