Μετάφραση άρθρου της Ετζεχάν Μπαλτά από την Τουρκία, που δημοσιεύτηκε αρχικά στο Internationalist Standpoint.
Μια μέρα από τη ζωή της αντιπολίτευσης στην Τουρκία…
Την Τρίτη 30 Αυγούστου 2022 πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα σύσκεψη του Σωματείου Εκπαιδευτικών Ιδιωτικού Τομέα (το οποίο ιδρύθηκε και λειτουργεί εδώ και περίπου έναν χρόνο). Ήταν μια πολύ καλά οργανωμένη συνάντηση, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 200 εκπαιδευτικοί. Τα αιτήματά τους ήταν επίσης πολύ ξεκάθαρα και συγκεκριμένα, μαχητικά και ριζοσπαστικά, στα οποία θα αναφερθούμε και παρακάτω. Αυτό φάνηκε τόσο από τις αφίσες και τα υλικά που υπήρχαν στην αίθουσα, όσο και από τις ισορροπημένες ομιλίες που έγιναν. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες/ουσες στη συνάντηση αποφάσισαν να συγκεντρωθούν έξω από το Υπουργείο Παιδείας για να κάνουν δηλώσεις στον Τύπο. Τότε ήταν που άρχισε η επίθεση της αστυνομίας.
Το ιστορικό
Οι εργαζόμενοι στην Τουρκία, όπως και σε άλλες χώρες, χωρίζονται νομικά σε δύο κατηγορίες, τους δημόσιους και τους ιδιωτικούς υπαλλήλους. Τα σωματεία των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα μπορούν να προχωρούν σε συλλογικές διαπραγματεύσεις, ενώ τα σωματεία των δημοσίων υπαλλήλων όχι.
Τα συνδικάτα είναι υποχρεωμένα να οργανώνονται ανάλογα με τον κλάδο εργασίας τους, με το κράτος της Τουρκίας να έχει ορίσει 20 συνολικά κλάδους. Το σωματείο των εκπαιδευτικών ανήκει στον κλάδο του «Εμπορίου, των Γραφείων, της Εκπαίδευσης και των Καλών Τεχνών». Είναι φανερό πως το εύρος αυτών των κλάδων είναι πολύ μεγάλο.
Για να μπορέσει ένα σωματείο να συνάψει Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, πρέπει να έχει εγγεγραμμένα μέλη που αντιστοιχούν στο 1% του συνόλου των εργαζομένων του αντίστοιχου κλάδου (και όχι απλά της συγκεκριμένης ειδικότητας).
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιδρύματος Κοινωνικής Ασφάλισης, από το 2022, 3.959.776 εργαζόμενοι εργάζονται σε αυτόν τον κλάδο, κάτι που σημαίνει ότι για να καταφέρει το Σωματείο Εκπαιδευτικών Ιδιωτικού Τομέα (ΣΕΙΤ) να συμμετάσχει σε συλλογικές διαπραγματεύσεις, πρέπει να οργανώσει το 1% των σχεδόν 4 εκατομμυρίων εργαζομένων (40.000), κάτι που πρακτικά είναι σχεδόν αδύνατο!
Οι εκπαιδευτικοί στον ιδιωτικό τομέα είναι 300.000. Από αυτούς οι 180.000 είναι ακαδημαϊκοί, εκ των οποίων οι 30.000 εργάζονται σε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Το 30% του συνόλου των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στην Τουρκία έχει μεταφερθεί στα ιδιωτικά σχολεία. Οι μισθοί, οι οποίοι ήταν σχετικά καλοί στην αρχή, πλέον έχουν υποστεί μειώσεις, με τις ιδιωτικοποιήσεις, την επισφάλεια και την ανεργία να εξαπλώνονται.
Το 2014 καταργήθηκε ο νόμος που όριζε ότι οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται στο δημόσιο και οι εκπαιδευτικοί του ιδιωτικού τομέα θα έπρεπε να αμείβονται με ίσους μισθούς. Συνεπώς, οι εκπαιδευτικοί των ιδιωτικών σχολείων αναγκάζονται τώρα ως επί το πλείστον να εργάζονται με μισθούς χαμηλότερους ή ίσους με τον κατώτατο μισθό και με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Οι εκπαιδευτικοί των ιδιωτικών σχολείων απασχολούνται για 10 μήνες το χρόνο, επομένως δύο μήνες τον χρόνο δεν έχουν μισθό ή οποιοδήποτε άλλο εισόδημα. Παράλληλα, δουλεύουν μέσα σε ένα εργασιακό περιβάλλον που λειτουργεί με γνώμονα το κέρδος και αντιμετωπίζει τους μαθητές σαν πελάτες, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα την απαξίωση του επαγγέλματός τους.
Τα πεδία αγώνα του Σωματείου
Το ΣΕΙΤ ιδρύθηκε το 2021 για να ανταποκριθεί σε αυτές τις συνθήκες. Το ΣΕΙΤ έχει 4.000 μέλη σε 60 από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας. Τα μέλη του θα μπορούσαν να αυξηθούν σημαντικά αν οι κανόνες που ορίζει το κράτος για τα σωματεία ήταν διαφορετικοί. Για παράδειγμα όσοι δεν έχουν ασφάλιση ή δεν ανήκουν στον συγκεκριμένο κλάδο εργασίας (με τον τρόπο που έχει οριστεί), δεν μπορούν να εγγραφούν στο Σωματείο.
Το ΣΕΙΤ ιδρύθηκε με στόχο να αποτελέσει μια ανεξάρτητη ταξική και μαζική οργάνωση και τάσσεται υπέρ της δημόσιας εκπαίδευσης με βάση τις κοινωνικές ανάγκες. Επιδιώκει να αποτελέσει ισχυρή συνιστώσα του εργατικού κινήματος ενάντια στο σύστημα που θεωρεί την εκπαίδευση εμπόρευμα και τους εργαζόμενους στην εκπαίδευση σκλάβους.
Δύο βασικά και άμεσα αιτήματα του ΣΕΙΤ σχετικά με τα δικαιώματα των εκπαιδευτικών ξεχωρίζουν. Το πιο σημαντικό αίτημα είναι: η καθιέρωση ενός βασικού μισθού που θα ισχύει για όλα τα ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και ο καθορισμός των μισθών με βάση τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, όπως ίσχυε πριν από το 2014, ώστε να μπει ένα τέλος στις συμβάσεις που προβλέπουν μισθούς ίσους ή χαμηλότερους του κατώτατου μισθού.
Δεύτερον, διεκδικούν να μπει τέλος στην πρακτική των συμβάσεων ορισμένου χρόνου, η οποία αντανακλά την επισφάλεια των εργαζομένων εκπαιδευτικών.
Το ΣΕΙΤ οργάνωσε κάποιους σημαντικούς αγώνες μέσα στον χρόνο λειτουργίας του. Ο πρώτος αγώνας ήταν για το «δικαίωμα στην παραίτηση», με τον οποίο πέτυχε να καταργηθεί το άρθρο του νόμου που απαγόρευε στους εκπαιδευτικούς του ιδιωτικού τομέα να παραιτούνται κατά τη διάρκεια του έτους. Μια άλλη μάχη που δόθηκε με συλλογή υπογραφών, αφορούσε τους εκπαιδευτικούς που αναγκάζονταν να εργάζονται κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, ενώ, τέλος, ήταν σε έναν βαθμό επιτυχημένη η μάχη που δόθηκε σε σχέση με τη διάρκεια διακοπών των εκπαιδευτικών.
Το ΣΕΙΤ προέβαλε επίσης την ανάγκη για αγώνα για την επαναδιεκδίκηση του δικαιώματος στον βασικό μισθό, τις συμβάσεις αορίστου χρόνου και την εργασιακή ασφάλεια, ενάντια στην «μερική ασφάλιση» και στην πληρωμή «με την ώρα».
Το ΣΕΙΤ αγωνίζεται επίσης:
- Ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις
- Για κοινούς αγώνες των εργαζομένων στη εκπαίδευση με τους γονείς και τους μαθητές
- Για να αλλάξει ο νόμος που απαιτεί από τα σωματεία να οργανώνονται σύμφωνα με συγκεκριμένους εργασιακούς κλάδους και να φτάνουν το όριο του 1%, ενός τεράστιου αριθμού εργαζομένων, για να μπορούν να διαπραγματεύονται συλλογικά με τους εργοδότες.
Νόμιμοι αγώνες και αστυνομική καταστολή
Στο τέλος της συνάντησης της 30ης Αυγούστου, το ΣΕΙΤ θέλησε να κάνει δηλώσεις μπροστά στο Υπουργείο Παιδείας μαζί με τα 200 άτομα (συμπεριλαμβανομένων παιδιών) που ήταν παρόντα στη συνάντηση. Ωστόσο, η αστυνομία εμπόδισε τον κόσμο να αποχωρήσει από το κτίριο, δημιουργώντας έναν φραγμό στην έξοδο του χώρου της συνάντησης.
Μετά από διαπραγματεύσεις, το σωματείο αποφάσισε να μεταβεί σε άλλο σημείο της πόλης, πολύ κοντά στο κτίριο όπου πραγματοποιήθηκε η συνάντηση, περπατώντας σιωπηλά, χωρίς συνθήματα, από το πεζοδρόμιο και κάνοντας τις δηλώσεις του εκεί. Η αστυνομία εμπόδισε και αυτή την προσπάθεια με την αιτιολογία ότι η 30η Αυγούστου (η «Ημέρα της Νίκης» στην Τουρκία, της στρατιωτικής επικράτησης στη μικρασιατική εκστρατεία εναντίον των ελληνικών στρατευμάτων) είναι αργία. Η επίθεση ξεκίνησε όταν το πλήθος στράφηκε προς την πύλη για να βγει από το κτίριο.
Κατά τη διάρκεια των επιθέσεων που διήρκεσαν περίπου 2 ώρες, η αστυνομία ψέκασε με σπρέι πιπεριού τα πρόσωπα των ανθρώπων που πλησίαζαν στην πύλη, προκαλώντας σοβαρούς τραυματισμούς. 11 άτομα, 2 εκ των οποίων ήταν δικηγόροι, συνελήφθησαν καθώς η αστυνομία επιτέθηκε πολλές φορές στο πλήθος. Έκλεισαν όλους τους κεντρικούς δρόμους ώστε να απομονώσουν τη διαμαρτυρία και προκάλεσαν κυκλοφοριακό κομφούζιο στους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Η αστυνομία περικύκλωσε τους διαδηλωτές, εμποδίζοντάς τους να πάνε οπουδήποτε. Στο τέλος, αυτή η κατάσταση ομηρίας έληξε με τον κόσμο να αποχωρεί ομαδικά.
Όσο διαρκούσαν οι επιθέσεις, διεξήχθη μια πλατιά εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το hashtag #ÖğretmenlerGözaltında (εκπαιδευτικοί κρατούμενοι) ήταν στις τρεις πρώτες θέσεις στην Τουρκία για 24 ώρες.
Η απαγόρευση συνεντεύξεων τύπου από την αστυνομία είναι συνηθισμένο φαινόμενο, παρά το γεγονός ότι νομικά δεν έχει το δικαίωμα για να το κάνει. Ωστόσο, το γεγονός πως 200 άνθρωποι κρατήθηκαν όμηροι από την αστυνομία, δεν είναι κάτι που μπορούν να εξηγήσουν εύκολα.
Έτσι, όταν το θέμα αυτό διαδόθηκε πλατιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η αστυνομία άρχισε να κάνει ανακοινώσεις ξανά και ξανά, λέγοντας ότι οι άνθρωποι ήταν ελεύθεροι να βγουν από το διάδρομο που τους δημιούργησαν. Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν ήταν αλήθεια. Δεν ήταν ασφαλές να περάσει κανείς μόνος του ανάμεσα από τις αστυνομικές δυνάμεις σε ένα περιβάλλον όπου χρησιμοποιούνταν συνεχώς δακρυγόνα και βία. Η συνεχής ρίψη δακρυγόνων μας ανάγκασαν να αποφασίσουμε να μεταφέρουμε τα μωρά και τα παιδιά των συμμετεχόντων στον δεύτερο όροφο του κτιρίου. Ασφαλώς, η μετακίνησή τους μέσω του «διαδρόμου» της αστυνομίας ήταν αδύνατη.
Στο τέλος της ημέρας, οι 11 κρατούμενοι αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από ιατρικές εξετάσεις.
Μετά τη μεγάλη δημοσιότητα που πήρε η υπόθεση, ο υπουργός Εσωτερικών χρησιμοποίησε τη γνωστή τακτική της επίθεσης στα μέλη του σωματείου, καταγγέλλοντας δημόσια συγκεκριμένα άτομα που συμμετείχαν στη διαμαρτυρία. Στην Τουρκία, διανύουμε μια μακρά περίοδο κατά την οποία όποιος δεν είναι μέλος των κυβερνητικών κομμάτων μετατρέπεται σε εχθρό. Πιο συγκεκριμένα, όταν αυτό το κόμμα είναι το HDP, (το φιλοκουρδικό κόμμα, Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών) γίνεται προσπάθεια να το συσχετίσουν άμεσα με την «τρομοκρατία».
Αυτή ήταν μια συνηθισμένη μέρα της ζωής της αντιπολίτευσης στην Τουρκία, της ζωής του ΣΕΙΤ, της ζωής κάθε ανθρώπου που αγωνίζεται για τα δικαιώματα των εργαζομένων και τη δικαιοσύνη στη χώρα. Για ακόμα μια φορά αναδείχθηκε το πόσο ζωτικής σημασίας είναι ο κοινός αγώνας για την κατάκτηση βασικών δημοκρατικών δικαιωμάτων, για να μπορέσουμε να ζήσουμε σε μια πιο ανθρώπινη κοινωνία.
