Του Πάρη Μακρίδη
Τις προηγούμενες μέρες οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι βρήκαν ακόμα ένα σημείο «προγραμματικής» συμφωνίας: η φοροδιαφυγή αποτελεί ένα σημαντικό «αγκάθι» της ελληνικής οικονομίας και πρέπει να ξεριζωθεί! Οι έλεγχοι πρέπει να ενταθούν και νέο φορολογικό νομοσχέδιο ετοιμάζεται. Και με αφορμή το περιστατικό στην Ύδρα επανέρχεται στο προσκήνιο η συζήτηση περί φοροδιαφυγής. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ξετυλίξουμε το κουβάρι αυτής της πολυχρησιμοποιημένης έννοιας, την οποία όλοι ξορκίζουν και, ως εκ θαύματος (;) συνεχίζει όχι μόνο να επιβιώνει αλλά και να μεγαλώνει.
Τι έγινε στην Ύδρα
Στις 17 Αυγούστου κλιμάκιο του ΣΔΟΕ κατέφτασε στην Ύδρα για να κάνει ελέγχους σε καταστήματα. Θύμα των «λαγωνικών» της υπηρεσίας ήταν μια 60χρονη ιδιοκτήτρια ταβέρνας η οποία και συνελήφθη επειδή δεν έκοβε αποδείξεις. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς της στο τμήμα λιποθύμησε, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και παράλληλα συνελήφθη ο γιος της.
Το περιστατικό αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αγανάκτηση των κατοίκων του νησιού οι οποίοι συγκεντρώθηκαν και πολιόρκησαν το αστυνομικό τμήμα, εγκλωβίζοντας σε αυτό τους υπαλλήλους του ΣΔΟΕ. Η κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα στέλνοντας τα ΜΑΤ για να διαλύσουν τους συγκεντρωμένους και να απεγκλωβίσουν τους υπαλλήλους, όπως κι έγινε. Τελικά μία μέρα μετά ο άνδρας αφέθηκε ελεύθερος χωρίς να του ασκηθεί δίωξη.
Η κυβέρνηση φορολογεί τους εργαζόμενους και όχι το κεφάλαιο
Το ζήτημα της φοροδιαφυγής δεν είναι απλό.
Αρχικά πρέπει να πούμε ότι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι, οι οποίοι επωμίζονται τα μεγαλύτερα βάρη της φορολόγησης, δεν μπορούν να φοροδιαφύγουν. Τα εργατικά στρώματα λοιπόν δεν έχουν κανέναν λόγο να υποστηρίζουν και να ανέχονται τη φοροδιαφυγή.
Η κύρια συζήτηση που έχει ανοίξει από τη μεριά της κυβέρνησης και της Τρόικας έχει να κάνει με τη μεσαία τάξη και τη δική της φορολογική συνεισφορά. Η φοροδιαφυγή αυτών των στρωμάτων φυσικά δεν είναι νέο φαινόμενο καθώς καθ’ όλη τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών αποτελούσε σημαντική παράμετρο της ελληνικής οικονομίας. Αλλά το θέμα είναι το εξής: ποια φοροδιαφυγή είναι το πραγματικό πρόβλημα;
Τα μεγαλύτερα έσοδα το κράτος τα χάνει όχι από τη φοροδιαφυγή των φτωχών μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων αλλά από τη νόμιμη φοροαπαλλαγή των κερδών και των εισοδημάτων των καπιταλιστών!
Η φορολογική ασυλία του πλούτου στην Ελλάδα είναι προκλητικά τεράστια, πράγμα που δεν αποτελεί μια «παράλειψη» αλλά μια συνειδητή επιλογή των κυβερνώντων. Και για να ισοφαριστούν αυτές οι απώλειες υπερφορολογούνται οι μισθωτοί (που δεν μπορούν να το αποφύγουν).
Τη στιγμή που οι εργαζόμενοι πληρώνουν κάθε φορά το βάρος των ελλειμμάτων και χρεών, για όλους τους «μεγάλους» που φοροδιαφεύγουν γίνονται ειδικές ρυθμίσεις, οι έλεγχοι είναι «ανεπαρκείς» και πάντα τυγχάνουν ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης.
Κι αυτό επειδή οι κυβερνώντες δεν θέλουν να χτυπήσουν τα κέρδη και τον πλούτο του κεφαλαίου γιατί τα δικά του συμφέροντα προωθούν. Οι καπιταλιστές είναι οι «ανώτεροί» τους, σε αυτούς λογοδοτούν, για αυτούς δουλεύουν.
Η νόμιμη φοροδιαφυγή…
Τα έσοδα από τη φορολογία των επιχειρήσεων μειώθηκαν από το 4,1% του ΑΕΠ το 2000 στο 2,6% το 20071.
Σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ (το 2009, προτού δηλαδή ξεκινήσει η επίθεση της τελευταίας τριετίας) η πραγματική φορολογία των κερδών του κεφαλαίου φτάνει μόλις το 15,9%, την ίδια στιγμή που η φορολογική επιβάρυνση της εργασίας είναι στο 35,1%2.
οι εφοπλιστές απολαμβάνουν πάνω από 50 φοροαπαλλαγές3 και έχουν «συνεισφέρει» 52 εκατ. € (!!) στο κράτος την περίοδο 2008-20114 (μέσα σε 4 χρόνια δηλαδή έχουν πληρώσει το 1,15% από τις περικοπές στις συντάξεις που θα γίνουν μόνο στο νέο πακέτο μέτρων).
τα έσοδα από τη φορολογία των νομικών προσώπων (επιχειρήσεων) έχει πέσει από το 48,19% των συνολικών εισπρακτέων φόρων το 2000 στο 20,9% το 2011 (ενώ αντίστοιχα το μερίδιο για τους εργαζόμενους αυξήθηκε από το 51,81% στο 79,1%)5.
Το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα: την ίδια στιγμή που η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα ισοπεδώνονται από αλλεπάλληλες φορολογήσεις, η φορολόγηση του κεφαλαίου μειώνεται διαρκώς!
… και ο πλούτος που υπάρχει!
Το πρόβλημα είναι το εξής: Αυτοί που συσσωρεύουν πλούτο δεν πληρώνουν και αυτοί που μετά βίας τα βγάζουν πέρα πληρώνουν και ξαναπληρώνουν με χίλιους δυο τρόπους! Στην πραγματικότητα τα ελλείμματα και η στέρηση στα φορολογικά έσοδα θα μπορούσαν να καλυφθούν «εν μία νυκτί» αν ο πλούτος που έχει παραχθεί την τελευταία δεκαετία (για να μην πάμε και πιο πίσω) είχε φορολογηθεί.
Και τα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει πλούτος, και μάλιστα πολύς:
Τα καθαρά κέρδη 300 εισηγμένων εταιρειών ξεπέρασαν τα 60 δις € τη δεκαετία 2000-20096.
Το ενεργητικό των 33.000 εμπορικών, χρηματοπιστωτικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων, συνολικά, αυξήθηκε από 802,9 δις € το 2007 στα 1.050 δις € το 2010 (περίοδος κρίσης, για να μην ξεχνιόμαστε…)7.
Οι Έλληνες εφοπλιστές έβγαλαν καθαρά και αφορολόγητα 175 δις $ την τελευταία δεκαετία8.
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Δίκτυο Φορολογικής Δικαιοσύνης αλλά και τις εκτιμήσεις του τμήματος Οικονομικών Ερευνών του ΣΔΟΕ, οι 10.000 ελληνικές off-shore διακινούν περίπου 500 δις €.9
Σύμφωνα με τη Global Financial Integrity μόνο την περίοδο 2003-2011 βγήκαν από την Ελλάδα 207 δις € παράνομου χρήματος που προέρχεται από διαφθορά και φοροδιαφυγή.10
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Credit Suisse (Global Wealth Databook – Οκτώβρης 2010) ο συνολικός πλούτος περίπου 60.000 Ελλήνων ιδιωτών φτάνει τα 898,6 δις $, δηλαδή 4 περίπου φορές το ΑΕΠ της χώρας!!11
Φοροδιαφυγή από επιλογή και φοροδιαφυγή από ανάγκη
Καθώς συζητάμε για τη φοροδιαφυγή των μεσαίων στρωμάτων χρειάζεται να απαντήσουμε στο εξής ερώτημα: ποιος και για ποιον λόγο φοροδιαφεύγει;
Γιατί υπάρχουν περιπτώσεις που η φοροδιαφυγή γίνεται από επιλογή και άλλες που γίνεται από ανάγκη. Και γι’ αυτό πρέπει να κρίνονται κατά περίπτωση. Υπάρχουν δηλαδή φτωχά στρώματα της μεσαίας τάξης που φοροδιαφεύγουν επειδή αλλιώς δεν μπορούν να επιβιώσουν.
Η φοροδιαφυγή των πλούσιων μεσαίων στρωμάτων (μεγαλογιατρών, μεγαλοδικηγόρων, μεγαλοκαταστηματαρχών κλπ) γίνεται για να γεμίζουν ακόμα περισσότερο οι τσέπες τους. Για αυτούς η τιμωρία πρέπει να είναι σκληρή: φυλάκιση (χωρίς εξαγορά, αναστολή και άλλα κόλπα) και δήμευση περιουσιών.
Δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται το ίδιο όμως η φοροδιαφυγή των φτωχών μικρών και μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων που αποδεδειγμένα έχουν πρόβλημα επιβίωσης. Η δική τους φοροδιαφυγή είναι αποτέλεσμα της κοινωνικής ισοπέδωσης που προκαλούν οι μνημονιακές πολιτικές. Αν κάποιος δηλαδή δεν τα βγάζει πέρα αναγκάζεται να επιλέξει: ή να πληρώσει το φόρο του ή να επιβιώσει. Και προφανώς θα επιλέξει το δεύτερο.
Η Αριστερά οφείλει να στέκεται δίπλα σε κάθε μία τέτοια περίπτωση. Και μια κυβέρνηση της Αριστεράς θα πρέπει να προωθήσει την ειδική μεταχείριση τέτοιων περιπτώσεων, μέσω διακανονισμού καταβολής της φορολογικής τους επιβάρυνσης, στα πλαίσια βέβαια της γενικότερης φοροελάφρυνσης των λαϊκών στρωμάτων. Δεν χρειάζεται να τονίσουμε ότι ένα από τα πρώτα έργα μιας κυβέρνησης της Αριστεράς θα πρέπει να είναι η δραστική μείωση της φορολογίας των φτωχών και η αύξηση της φορολογίας των πλουσίων. Ιδιαίτερα καθώς όλη αυτή η φορολογική λαίλαπα, με την αύξηση του ΦΠΑ στο 23% και τη μείωση του αφορολόγητου στα 5.000 € δεν έχει σκοπό να εξοικονομηθούν κονδύλια για την Υγεία, την Παιδεία ή την ανάπτυξη της χώρας, αλλά έχει μοναδικό σκοπό να ξοφλήσει τα χρέη στους τραπεζίτες και την Τρόικα.
____________________________
