Οι δομές ψυχικής υγείας του Εθνικού Προγράμματος Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης «Ψυχαργώς» αποτελούνται από ξενώνες, οικοτροφεία, κέντρα ημέρας, κινητές μονάδες κ.α. που προσφέρουν υπηρεσίες σε ανθρώπους με προβλήματα ψυχικής υγείας (από ψυχικές διαταραχές έως αυτισμό, αλτσχάιμερ, κλπ.). Η κατάσταση στο χώρο είναι κρίσιμη καθώς στη μεγάλη πλειοψηφία των δομών οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι για πολλούς μήνες.
Το «Ξ» μίλησε με τον Αντώνη Δημάκη, πρόεδρο του σωματείου εργαζομένων στο «Περιβολάκι». Τη συνέντευξη πήρε η Ελένη Μήτσου
ΕΜ. Σύντροφε Αντώνη, πώς έχει επηρεάσει το Μνημόνιο τις δομές ψυχικής υγείας;
ΑΔ. Το πρόβλημα υποχρηματοδότησης της ψυχικής υγείας δεν είναι καινούριο, απλά με το Μνημόνιο επιδεινώθηκε δραματικά. Η φετινή περικοπή κατά 55% των κονδυλίων που είχαν προϋπολογιστεί για την ψυχική υγεία, έχει οδηγήσει την κατάσταση σε πλήρες αδιέξοδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις περισσότερες δομές οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι από 2 έως 5 μήνες.
Σύμφωνα με το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ψυχαργώς ΄Γ 2011-2020» το οποίο συντάχτηκε από επιστημονική επιτροπή σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, οι δομές που υπάρχουν δεν φτάνουν για να καλύψουν τις ανάγκες της κοινωνίας.
Την ίδια στιγμή η χρηματοδότηση που απαιτείται για την αξιοπρεπή λειτουργία των υπαρχόντων δομών ξεπερνά τα 100 εκ. ευρώ το χρόνο. Ωστόσο το 2011 δώθηκαν μόνο 82 εκ. ευρώ, ενώ για το 2012 έχουν προϋπολογιστεί μόλις 40 εκ ευρώ!! Λόγω αυτής της κατάστασης είχαμε μάλιστα προχωρήσει μαζί και με τους εργαζόμενους στην Ειδική Αγωγή στην 15ήμερη κατάληψη του Υπουργείου Υγείας τον Φλεβάρη.
Οι εκλογές του Ιουνίου θα παίξουν σημαντικό ρόλο στο πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην ψυχική υγεία. Αν οι κάλπες βγάλουν κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ κλπ η οποία συνεχίσει τις μνημονιακές πολιτικές θα βρεθούμε αντιμέτωποι με λουκέτα σε μια σειρά δομές. Πολλοί εργαζόμενοι και ασθενείς θα βρεθούν στο δρόμο. Αντικειμενικά οι δομές ψυχικής υγείας δεν μπορούν να λειτουργήσουν με αυτά τα δραματικά μειωμένα κονδύλια. Αν οι κάλπες βγάλουν μια αριστερή ή «αριστερόστροφη» κυβέρνηση, τότε νομίζω ότι μπορούμε να ελπίζουμε – αν συνεχίσουμε βέβαια να αγωνιζόμαστε – σε μια βελτίωση της κατάστασης.
ΕΜ. Οι διοικήσεις των δομών πώς αντιμετωπίζουν την κατάσταση;
ΑΔ. Πολλές διοικήσεις αντί να διεκδικήσουν τη χρηματοδότηση που αναγνωρίζουν και οι ίδιες ότι χρειάζεται για να λειτουργήσουν σωστά οι δομές, λειτουργούν ως μάνατζερ επιχειρήσεων επιβάλλοντας στους εργαζόμενους περικοπές μισθών, μείωση των ωραρίων εργασίας, απολύσεις κοκ.
Στο ΕΠΙΨΥ (Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής) για παράδειγμα, ανάγκασαν τους εργαζόμενους να συνάψουν μηνιαίες συμβάσεις εργασίας! Παράλληλα μειώσανε τα ωράρια εργασίας στις 4 από τις 8 ώρες με ανάλογη μείωση μισθών, με εξαίρεση τον Ξενώνα του ΕΠΙΨΥ όπου το 8ωρο έγινε 6ωρο με αντίστοιχη πάλι μείωση μισθού.
Στο ΕΠΑΨΥ (Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας) η διοίκηση απέλυσε τον επιστημονικό υπεύθυνο του ξενώνα «Θέτις», Αχιλλέα Βασιλικόπουλο, μετά από 14 χρόνια εργασίας στο χώρο.! Η απόλυση αυτή «ξεχωρίζει» καθώς πρόκειται για μια καθαρή περίπτωση συνδικαλιστικής δίωξης στο χώρο μας. Ο συγκεκριμένος συνάδελφος πρωτοστατούσε στον αγώνα ενάντια στη λεηλασία των συντάξεων των ασθενών των δομών ψυχικής υγείας. Η διοίκηση του ΕΠΑΨΥ διαφωνούσε με αυτή τη θέση και στήριζε την κυβέρνηση η οποία προχώρησε και νομοθετικά στην παρακράτηση τμημάτων των συντάξεων και των επιδομάτων που λαμβάνουν πολλοί ασθενείς, για να καλυφθούν ανάγκες λειτουργίας των δομών.
EM. Στο χώρο της ψυχικής υγείας έχει αρχίσει το τελευταίο διάστημα να συζητιέται η αυτοδιαχείριση των δομών από τους εργαζόμενους…
ΑΔ. Από τους πρώτους που ξεκίνησαν να εξετάζουν αυτή την ιδέα ήταν οι συνάδελφοι του Αχιλλέα. Συζητούν την περίπτωση να διεκδικήσουν την αυτοδιαχείριση του ξενώνα σαν επιλογή απέναντι στην αυθαιρεσία της διοίκησης.
Η ίδια συζήτηση για αυτοδιαχείριση έχει ξεκινήσει και στο δικό μου χώρο εργασίας, το «Περιβολάκι» (Κέντρο για παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές), καθώς ανακαλύψαμε ότι η διοίκηση έχει αποφασίσει να παραδώσει στο υπουργείο 2 από τις 3 δομές (παράδοση στο υπουργείο σημαίνει ότι το υπουργείο είναι υπεύθυνο για τη συνέχιση λειτουργίας της δομής με νέα διοίκηση ή για το κλείσιμό της – πράγμα καθόλου απίθανο στις μέρες μας). Πρόκειται για μια κίνηση στην οποία η διοίκηση προχώρησε ύπουλα, χωρίς να ενημερώσει κανέναν εργαζόμενο.
Πρέπει να πούμε ότι η αυτοδιαχείριση των δομών ψυχικής υγείας από τους εργαζόμενους δεν είναι μια απλή υπόθεση, καθώς οι δομές δεν είναι μονάδες που παράγουν εμπορικά προϊόντα από τα οποία μπορεί να βγει κέρδος. Οι δομές ψυχικής υγείας εξαρτώνται για τη χρηματοδότησή τους από το Υπουργείο Υγείας. Γι’ αυτό το λόγο, το όποιο βήμα προς την αυτοδιαχείριση των δομών θα πρέπει να συνδυαστεί με ένα μεγάλο κίνημα των εργαζομένων στην ψυχική υγεία για την επαρκή χρηματοδότηση των δομών.
