Άρθρο του Νίκου Κανελλή (από το Ξεκίνημα του Γενάρη που κυκλοφορεί)
Οι νομοθετικές αλλαγές
Στις 16 Δεκεμβρίου, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ), η κυβέρνηση έκανε κάποιες νομοθετικές αλλαγές σε ότι αφορά το χαράτσι της ΔΕΗ. Πρόκειται για αλλαγές που δεν αλλάζουν τον καθαρά ληστρικό χαρακτήρα του μέτρου, ενώ η απειλή διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος παραμένει σε ισχύ (το αν θα εφαρμοστεί βέβαια θα κριθεί στην πράξη). Παρόλα αυτά οι κινήσεις αυτές της κυβέρνησης είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών αντιδράσεων και του κινήματος άρνησης πληρωμής του χαρατσιού το οποίο αναπτύσσεται τους τελευταίους μήνες σε όλη τη χώρα.
Ας δούμε συγκεκριμένα ποιες είναι οι αλλαγές που περιλαμβάνει η ΠΝΠ:
- Για το 2012 το χαράτσι δεν θα εισπραχτεί σε δύο αλλά σε πέντε ισόποσες δόσεις. Προφανώς ελάχιστη σημασία έχει τον αν θα σε ληστέψουν «μονοκοπανιά» ή λίγο, λίγο ειδικά όταν οδεύουμε σε μισθούς και συντάξεις Κίνας και η ανεργία σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο.
- Διευρύνεται ο αριθμός των λεγόμενων «ευπαθών» ομάδων που καταβάλλουν μειωμένο χαράτσι (0,5ευρώ/ τετραγωνικό μέτρό). Εκτός από τους πολύτεκνους και τους μακροχρόνια άνεργους συμπεριλαμβάνονται πλέον και πρόσωπα με αναπηρία από 80% και πάνω, πρόσωπα με εγκεφαλική παράλυση, νοητική αναπηρία, αυτισμό ή σύνδρομο DOWN από 67% και άνω. Προϋπόθεση όμως των εξαιρέσεων είναι το οικογενειακό εισόδημα να μην ξεπερνά τα 12.000 ευρώ ετησίως και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας να μην είναι μεγαλύτερη από 150.000 ευρώ. Την ίδια στιγμή η κοινωνική πρόνοια για όλες τις παραπάνω ομάδες διαλύεται, οι δομές ψυχικής υγείας είναι υπό κατάρρευση ενώ τα όποια κοινωνικά επιδόματα μειώνονται καθημερινά. Η υποκρισία σε όλο της το μεγαλείο!
- Ο προϊστάμενος της ΔΟΥ θα είναι αυτός που θα παίρνει την απόφαση για το αν θα κοπεί ή όχι το ρεύμα σε όσους δηλώνουν ότι αδυνατούν να πληρώσουν το χαράτσι και όχι μια «τριμελής επιτροπή» όπως είχε αρχικά ανακοινωθεί. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της άρνησης της ΠΟΕ-ΟΤΑ και των αστυνομικών να πάρουν μέρος σε τέτοιες επιτροπές. Ο προϊστάμενος της ΔΟΥ θα μπορεί να αποφασίζει την αναστολή της διακοπής ρεύματος με βάση κάποια αόριστα κριτήρια: όταν συντρέχουν «ειδικοί λόγοι υγείας» και όταν ο άνθρωπος που καλείται να πληρώσει «διαβιεί υπό μειονεκτικές συνθήκες» και η πληρωμή του χαρατσιού θα θέσει σε «προφανή άμεσο κίνδυνο τη στοιχειώδη διαβίωση του».
- Επίσης ο προϊστάμενος της ΔΟΥ θα μπορεί να αποφασίσει την καταβολή του χαρατσιού σε περισσότερες δόσεις ή ακόμη και τη μείωση του ποσού του χαρατσιού ώστε «ο υπόχρεος να μπορεί να ανταποκριθεί».
Πρόκειται για κινήσεις πανικού από την πλευρά της κυβέρνησης. Το σχέδιο περί τριμελών επιτροπών κατέρρευσε και τώρα η κυβέρνηση θέλει να φορτώσει στις εφορίες την ευθύνη. Όμως η εμπλοκή των εφοριακών και η νέα διαδικασία αναστολής διακοπής του ρεύματος μπορεί να αποτελέσει νέα «αχίλλειο πτέρνα». Η όλη διαδικασία μπορεί να καταρρεύσει εκ των πραγμάτων ενώ δίνει τη δυνατότητα στο κίνημα να μπλοκάρει τη διακοπή του ρεύματος και όλη τη διαδικασία είσπραξης του χαρατσιού. Ας σκεφτούμε τι θα γίνει αν σε μια εφορία (όπου οι εργαζόμενοι μειώνονται συνεχώς) αρχίσουν να καταφτάνουν κατά χιλιάδες οι αιτήσεις αναστολής της διακοπής ρεύματος. Πόσες θα μπορέσει να εξετάσει ο κάθε προϊστάμενος; Από την άλλη ποιος εφοριακός θα πάρει πάνω του την ευθύνη να κοπεί το ρεύμα σε κάποιον συνδημότη του; Τι έχει να κερδίσει ο ίδιος και για ποιο λόγο να έρθει απέναντι στην τοπική κοινωνία που και ο ίδιος μένει και – ειδικά στην περιφέρεια- λίγο πολλοί όλοι είναι γνωστοί μεταξύ τους; Ο «μπαμπούλας» του προϊσταμένου της ΔΟΥ μπορεί να γίνει σκόνη με ένα φύσημα…
Οι ρυθμίσεις αυτές, όπως ήδη είπαμε, δεν αποτελούν μια ουσιαστική υποχώρηση της κυβέρνησης. Δείχνουν όμως ότι η κυβέρνηση κινείται στα τυφλά, προσπαθεί να μαζέψει όσα περισσότερα μπορεί από όποιον μπορεί. Στην πράξη όμως έχει εντελώς περιορισμένη δυνατότητα να επιβάλλει το μισητό χαράτσι κόβοντας το ρεύμα. Ποντάρει μόνο στον φόβο. Αυτόν ακριβώς το φόβο χρειάζεται να σπάσουμε. Το πιο δυνατό μας όπλο όπως ήδη αποδεικνύεται είναι η όλο και πιο μαζική άρνηση πληρωμής!
Η πορεία του κινήματος
Η νέα χρονιά ξεκίνησε με την κυβέρνηση να προωθεί νέο τσουνάμι αντιλαϊκών μέτρων. Την ισοπέδωση των εισοδημάτων συμπληρώνει η ληστεία των αναρίθμητων χαρατσιών. Πρόσφατα μάλιστα ανακοινώθηκε ακόμη ένα χαράτσι, το λεγόμενο «πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης» ενώ παράλληλα έρχεται και νέα αύξηση στα τιμολόγια της ΔΕΗ, η 11η μέσα σε δυο χρόνια που θα είναι κατά μέσο όρο 12,5%!
Σε αυτές τις συνθήκες η άρνηση πληρωμής του χαρατσιού της ΔΕΗ μπορεί να πάρει πολύ μαζικές διαστάσεις και να αγκαλιάσει μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας. Η δράση των επιτροπών και των συνελεύσεων γειτονιάς, η κατάληψη στο κτίριο του Χολαργού που οργάνωσε η ΓΕΝΟΠ το Νοέμβρη, οι αποφάσεις πολλών Δημοτικών Συμβουλίων πανελλαδικά, οι δεκάδες προσφυγές στα δικαστήρια, η κινητοποίηση έξω από το Συμβούλιο της Επικρατείας στις 2 Δεκέμβρη έχουν όλα παίξει ρόλο για να μείνει το ζήτημα ψηλά στην επικαιρότητα και έχουν ασκήσει μεγάλη πίεση στην κυβέρνηση.
Οι πρώτες αποφάσεις των δικαστηρίων
Κάτω από αυτή την πίεση πολλά δικαστήρια1 έχουν πάρει προσωρινές αποφάσεις αναστολής της διακοπής ρεύματος μετά από προσφυγές ανθρώπων που αρνήθηκαν (ή απλά δεν είχαν) να πληρώσουν το χαράτσι. Επίσης ο «Πανελλήνιος Συνδέσμος Εργοληπτών Δημοσίων Έργων» (οι εργολάβοι ιδιώτες που κόβουν το ρεύμα δηλαδή) πήρε απόφαση να μην κόψει το ρεύμα σε κανένα σπίτι. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι την απόφαση θα την τηρήσουν ευλαβικά όλοι οι εργολάβοι ανά την Ελλάδα, όμως τέτοιες αποφάσεις είναι βοηθητικές για το κίνημα.
Μαζικότητα – το πιο ισχυρό όπλο
Βέβαια, πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι. Ο αγώνας ενάντια στο χαράτσι της ΔΕΗ δεν θα κριθεί στα δικαστήρια ή στις συμβολικές αποφάσεις και ανακοινώσεις. Η μαζικότητα θα κρίνει τη μάχη. Ως τώρα μια μικρή μόνο μερίδα της κοινωνίας έχει αρνηθεί να πληρώσει το χαράτσι. Δεν ήταν λίγοι όσοι πλήρωσαν την πρώτη δόση κάτω από το φόβο να μείνουν χωρίς ρεύμα και επειδή το κίνημα έκανε ακόμη τα πρώτα του βήματα.
Ο ρόλος των Δήμων
Η άρνηση πληρωμής έχει πάρει πιο μαζικό χαρακτήρα εκεί όπου οι Δήμοι έχουν αναλάβει τη νομική κάλυψη των δημοτών τους. Για παράδειγμα το δημοτικό συμβούλιο της Νέας Ιωνίας της Αθήνας ήταν το πρώτο που κάλεσε ανοιχτά τον κόσμο να μην πληρώσει το χαράτσι, ανέλαβε τη νομική κάλυψη2 και δεσμεύτηκε ότι η τεχνική υπηρεσία θα κάνει επανασύνδεση του ρεύματος όπου κοπεί. Σαν αποτέλεσμα 2.500 νοικοκυριά έχουν αρνηθεί ως τώρα να πληρώσουν το χαράτσι.
Στη Νέα Σμύρνη το δημοτικό συμβούλιο πήρε μια αντίστοιχη απόφαση (χωρίς τη δέσμευση για επανασυνδέσεις από την τεχνική υπηρεσία.) κάτω όμως από την πίεση της «Λαϊκής Συνέλευσης της πλατείας» και της τοπικής αριστεράς. Στη συνέχεια ήταν η «Συνέλευση» που έκανε συστηματική εκστρατεία ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας και παράλληλα πίεζε το δήμο να εφαρμόσει όσα είχε αποφασίσει. Έτσι ως τώρα 1.500 νοικοκυριά έχουν αρνηθεί να πληρώσουν χαράτσι. Σε άλλες περιπτώσεις πολλά δημοτικά συμβούλια πήρανε μεν αποφάσεις ενάντια στο χαράτσι αλλά έμειναν στα λόγια. Δεν ενημέρωσαν τις τοπικές κοινωνίες για τη διαδικασία, ούτε οργάνωσαν πρακτικά το μάζεμα των λογαριασμών και έτσι υπέσκαψαν ουσιαστικά το κίνημα.
Μπροστά σε κρίσιμη μάχη
Η επόμενη περίοδος θα είναι κρίσιμη. Μέσα στο Γενάρη λήγει η διορία της πληρωμής της πρώτης δόσης του χαρατσιού (80 ημέρες μετά την έκδοση του λογαριασμού). Η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να κόψει το ρεύμα σε όσους δεν πλήρωσαν το χαράτσι γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα δώσει το μήνυμα ότι ο νόμος δεν εφαρμόζεται και η άρνηση πληρωμής θα πάρει πολύ γρήγορα τεράστιες διαστάσεις.
Η απειλή της διακοπής του ρεύματος θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Για να γίνει αυτό χρειάζεται οργάνωση και συντονισμός. Χρειάζεται να φτιαχτούν συνελεύσεις και επιτροπές σε κάθε γειτονιά.. Οι επιτροπές γειτονιάς είναι οι μόνες που μπορούν να προστατεύσουν κάθε σπίτι που θα κινδυνεύσει. Επιπλέον χρειάζεται να συγκροτηθούν ομάδες ηλεκτρολόγων για επανασυνδέσεις.
Το πιο σημαντικό όμως είναι να αυξηθεί ο αριθμός όσων δεν πληρώνουν. Η διαρκής συμπίεση του εισοδήματος των εργαζομένων, των συνταξιούχων και των μικροεπαγγελματιών θα «ενισχύσει» αντικειμενικά την άρνηση πληρωμής. Πολλοί που πλήρωσαν την πρώτη δόση δεν έχουν να πληρώσουν τη δεύτερη. Για αυτό και η δράση των επιτροπών και των συνελεύσεων χρειάζεται να γίνει πιο εντατική. Τα συνδικάτα και τα κόμματα της αριστεράς πρέπει να μπουν μπροστά στη μάχη. Στόχος πρέπει να είναι δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά να αρνηθούν να πληρώσουν το χαράτσι. Και τότε θα δούμε ποια κυβέρνηση θα τολμήσει να τους κόψει το ρεύμα!
__________________
Σημειώσεις
