Στα τέλη του Οκτώβρη δημοσιεύτηκε η Ετήσια Έκθεση για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση για το 2020 από το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ). Η έρευνα επιβεβαιώνει και ποσοτικά τη ζοφερή πραγματικότητα μέσα στην οποία παλεύουν καθημερινά οι εργαζόμενοι και η πλειοψηφία της κοινωνίας, η οποία έχει επιδεινωθεί και λόγω της πανδημίας.
Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης αφορούν στη μείωση των μισθών – το κύριο βάρος της οποίας το επωμίστηκαν οι χαμηλά αμειβόμενοι, τη χειροτέρευση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, τη de facto κατάργηση του 8ώρου και τη δραματική αύξηση όσων ζουν με μισθούς κάτω από το όριο της φτώχειας.
Την ίδια στιγμή αποτελεί χαστούκι στην προσπάθεια της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας να παρουσιάσει μια εντελώς αντίθετη εικόνα, καθώς τα στοιχεία είναι αμείλικτα.
Μισθοί: όλο και χαμηλότερα
Όλοι οι μισθολογικοί δείκτες έχουν πτωτική πορεία. Πιο συγκεκριμένα:
Σχεδόν 1 στους 3 εργαζόμενους λαμβάνει μηνιαίες αποδοχές μικρότερες από τον κατώτατο μισθό
Οι 7 στους 10 έχουν μισθό κάτω από 1.000 ευρώ.
Ο μέσος μηνιαίος μισθός μειώθηκε κατά 10% το δεύτερο τρίμηνο του 2020 σε σχέση με το ίδιο τρίμηνο του 2019.
Απλήρωτες υπερωρίες
Πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, το 73% των απασχολουμένων σε όλους τους κλάδους εργαζόταν υπερωριακά, ενώ σε ορισμένους κλάδους, όπως η μεταποίηση και οι μεταφορές, το αντίστοιχο ποσοστό ξεπερνούσε το 80%. Η κρίση του κορονοϊού έχει μεταβάλει αυτή την εικόνα, αν και διαφαίνεται ότι αυτό, δεδομένων των εξελίξεων στην αγορά εργασίας στη διάρκεια της πανδημίας, είναι μια προσωρινή εξαίρεση από τον κανόνα της υπερεργασίας. Το Β’ τρίμηνο του 2020 το ποσοστό των ατόμων που εργαζόταν υπερωριακά μειώθηκε σε 55%, ενώ το 19% εργαζόταν πάνω από 48 ώρες την εβδομάδα.
Αν συνδυάσουμε τα παραπάνω δεδομένα με τον νέο εργασιακό νομοσχέδιο (δες διπλανή σελίδα), που μεταξύ άλλων προβλέπει απλήρωτες υπερωρίες, αντιλαμβανόμαστε το μέλλον που προδιαγράφεται για τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες. Θα καλούμαστε να εργαστούμε για περισσότερες ώρες με τον ίδιο μισθό, ενώ οι εργοδότες θα έχουν στα χέρια τους περισσότερα εργαλεία ελαστικοποίησης της εργασιακής ζωής των εργαζομένων.
Η Ανεργία και πάλι αυξάνεται
Η εκτίμηση της έρευνας του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ είναι ότι το επίσημο ποσοστό ανεργίας θα ανέλθει στο 21,2%, υποθέτοντας ότι το βάθος της ύφεσης δεν θα ξεπεράσει το 9% στο τέλος του έτους. Τα δύο παραπάνω στοιχεία αφενός δεν δίνουν την πλήρη εικόνα, αφετέρου είναι αρκετά επισφαλή καθώς η πανδημία του κορονοϊού βρίσκεται για δεύτερη φορά σε έξαρση και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια την εξέλιξή της. Και βέβαια, αφορούν στα επίσημα ποσοστά, όταν γνωρίζουμε – όπως έχουν δείξει άλλες έρευνες– ότι η πραγματική ανεργία είναι πάντα κατά πολύ μεγαλύτερη της «επίσημης». Ωστόσο, ακόμα και τα συγκεκριμένα στοιχεία αποτελούν μια σαφή ένδειξη της επιδείνωσης της κατάστασης.
Τα παραπάνω δεδομένα οδηγούν τους μελετητές του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ στη διαπίστωση ότι ο κίνδυνος φτωχοποίησης μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού που επηρεάζονται (αναστολή εργασίας, απολύσεις κλπ) από την πανδημία είναι ιδιαίτερα υψηλός. Και βέβαια όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια στιγμή που ΜΜΕ, μεγαλοεπιχειρηματίες κλπ, απολάμβαναν επιχορηγήσεις δεκάδων δισ. ευρώ, αποκλειστικότητα στις δανειοδοτήσεις και διαγραφή υπέρογκων δανείων, πάντα στο όνομα της «στήριξης της οικονομίας»…
Οι επιπτώσεις στην οικονομία
Η Ετήσια Έκθεση αναφέρει ότι το συνολικό έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθεί φέτος στο 8,6% του ΑΕΠ (έναντι πλεονάσματος 1,5% του ΑΕΠ το 2019). Το β’ τρίμηνο του 2020 το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 15,2%. Τη μεγαλύτερη μείωση υπέστησαν η κατανάλωση και οι εξαγωγές, ενώ μικρότερη ήταν η μείωση των επενδύσεων. Τα νοικοκυριά, βρίσκονται σε δεινή χρηματοοικονομική θέση με σημαντικές επιπτώσεις στις καταναλωτικές και χρηματοοικονομικές αποφάσεις τους. Ενδεικτικό είναι ότι το β’ τρίμηνο του 2020 η ιδιωτική κατανάλωση ήταν ίση με 28,8 δισ. ευρώ όταν το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019 ήταν ίση με 32,6 δισ. ευρώ.
Αντί επιλόγου
Η ΓΣΕΕ καταλήγει:
«Ο υψηλός κίνδυνος της μακροχρόνιας ανεργίας σε συνδυασμό με το αναποτελεσματικό δίχτυ κοινωνικής προστασίας οδηγούν στην επισήμανση ότι, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα τα οποία να βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο των νοικοκυριών, η φτωχοποίηση ενός τεράστιου μέρους του πληθυσμού θα έχει πάγιο χαρακτήρα, η κοινωνική συνοχή θα διαρραγεί, ενώ το πλήγμα της πανδημικής κρίσης στην οικονομία θα έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια και δυσμενέστερες συνέπειες.»
«Υπάρχει σαφής και άμεση ανάγκη ενίσχυσης του θεσμικού πλαισίου ρύθμισης της αγοράς εργασίας με στόχο την προστασία της εργασίας και του εισοδήματος των εργαζομένων ύστερα από ουσιαστικό κοινωνικό διάλογο.»
Όμως τι κάνει για όλα αυτά;
Αν μια ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα κατέληγε σε αυτά τα αποτελέσματα, θα ήταν αρκετός ένας γενικός σχολιασμός. Όταν όμως αυτά βρίσκονται στα χέρια της ανώτατης εργατικής συνομοσπονδίας, θα έπρεπε να σημαίνουν άμεσες απαντήσεις και οργάνωση των αντιστάσεων του εργατικού κινήματος απέναντι σε κυβέρνηση και εργοδότες. Αντ’ αυτού, η ΓΣΕΕ μας λέει ότι αυτό που λείπει είναι ένας «ουσιαστικός κοινωνικός διάλογος», δηλαδή να καθίσουν εργαζόμενοι, εργοδότες και κυβέρνηση, να συζητήσουν και να καταλήξουν σε μια αμοιβαία απόφαση (μάλλον) υπέρ των συμφερόντων των εργαζομένων. Σε ποιόν κόσμο ζουν;
Τα τελευταία χρόνια (υποτίθεται) ότι αυτό το έχει αναγάγει η ΓΣΕΕ σε ύψιστο «αγώνα». Το ερώτημα είναι τι έχει καταφέρει; Τίποτα απολύτως!
Η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα γνωρίζουν από πρώτο χέρι το τι σημαίνουν στην πράξη τα – χρήσιμα κατά τα άλλα – αποτελέσματα της παραπάνω μελέτης. Η ουσία όμως δεν βρίσκεται στις διαπιστώσεις, αλλά στο πως θα αλλάξουμε τη ζοφερή σημερινή πραγματικότητα. Κουβέντα για αυτό από τη ΓΣΕΕ.
Έτσι για ακόμα μια φορά το βάρος πέφτει στους αγωνιστές της βάσης, στα μαχητικά σωματεία, στις οργανώσεις της ανατρεπτικής Αριστεράς και σε όλους τους χώρους που έχουν τη διάθεση για ενωτικές δράσεις, έτσι ώστε να χτιστούν οι αντιστάσεις που θα μπλοκάρουν τις επιθέσεις που κυβέρνηση και εργοδότες ετοιμάζουν.
