Αλήθειες και ψέματα για το Δημόσιο Χρέος
Του Παναγιώτη Βογιατζή
Η συζήτηση περί του ελληνικού δημόσιου χρέους (αλλά και πολλών άλλων χωρών) βρίσκεται εδώ κι αρκετό καιρό στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος σε παγκόσμιο επίπεδο. Και όπως θα περίμενε κανείς, με μερικές φωτεινές εξαιρέσεις, όπως το ντοκιμαντέρ «Χρεοκρατία» και κάποιες μεμονωμένες φωνές, είναι γεμάτη ψέματα, απ’ την αρχή ως το τέλος.
Ο λόγος είναι πολύ απλός: είναι πολλά τα λεφτά, Άρη.
Οι τόνοι μελάνι, οι χιλιάδες ώρες προγραμμάτων των «σοβαρών» καναλιών και των ακόμα πιο «σοβαρών» δημοσιογράφων, οι εκατοντάδες δηλώσεις «υπευθύνων», ντόπιων και ξένων, μπορούν να συνοψιστούν σε μερικές μόνο προτάσεις:
1. Μεγάλο – ξεμεγάλο, το χρέος υπάρχει και πρέπει να το αποπληρώσουμε, διότι έχουμε κι ένα κούτελο ως έθνος και το θέλουμε καθαρό.
2. Πρέπει να κάνουμε τ’ αδύνατα δυνατά να ξανακάνουμε βιώσιμο το χρέος μας, γιατί αλλιώς δεν θα μπορούμε να ξαναβγούμε στις αγορές.
3. Δεν πρέπει ούτε να σκεφτόμαστε την μη πληρωμή του χρέους, διότι σ’ αυτή την περίπτωση θα καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα, τα ασφαλιστικά ταμεία και η πολιτισμένη κοινωνία εν γένει.
4. Ακόμη κι αν όντως σταματήσουμε να πληρώνουμε, οι παράπλευρες απώλειες που αναφέρονται πιο πάνω (στο 3) θα είναι τόσο μεγάλες που το κέρδος θα είναι ανάξιο λόγου.
5. Ακόμη κι αν θέλαμε – ως χώρα – να κηρύξουμε στάση πληρωμών, δεν μπορούμε να το κάνουμε, διότι έχουμε υπογράψει το μνημόνιο και οι δανειστές μας έχουν πάνω μας δικαιώματα ζωής και θανάτου. Αυτό το τελευταίο, όσο κι αν ακούγεται παράξενο, προέρχεται από ένα τμήμα της «αριστεράς» που διακηρύσσει ότι με το μνημόνιο η χώρα βρίσκεται υπό κατοχή και οι δανειστές μας μπορούν αν θέλουν να βγάλουν στο σφυρί και την Ακρόπολη, προκειμένου να πάρουν πίσω τα λεφτά τους.
Όλα ψέματα!
Ένα-ένα τα επιχειρήματα
Ας προσπαθήσουμε να δούμε ένα προς ένα αυτά τα «επιχειρήματα»:
Το (1) και το (5) είναι και τα πιο εύκολο ν’ απαντηθούν, γιατί δεν είναι οικονομικά (και άρα δυσνόητα για το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών).
Ε λοιπόν όχι, δεν είναι καθόλου ανήθικο ν’ αρνηθούμε την πληρωμή δανείων που διοχετεύτηκαν σε μίζες, μονόπαντα υποβρύχια και άχρηστα συστήματα ασφαλείας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Σε αμοιβές συμβούλων όπως η Goldman Sachs, που με το ‘να χέρι μας έδιναν συμβουλές υποτίθεται και με το άλλο κερδοσκοπούσαν σε βάρος μας. Στα κομματικά ταμεία ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Στις φοροαπαλλαγές, τα κίνητρα και τις επιδοτήσεις των Ελλήνων καπιταλιστών (για να τα μεταφέρουν συνήθως στα Βαλκάνια και την Ελβετία). Ο κατάλογος είναι ατελείωτος και αν μας κάνει να ντρεπόμαστε, είναι μόνο για ένα πράγμα: που ανεχόμασταν τέτοιες κυβερνήσεις… Αλλά κανένας δεν είναι τέλειος, το θέμα είναι να βγάζουμε συμπεράσματα απ’ τα παθήματά μας.
Η άρνηση του χρέους δεν είναι καθόλου πρωτάκουστο πράμα…
Ας δούμε τώρα το οικονομικό σκέλος των επιχειρημάτων. Ξεκινώντας, πρέπει να πούμε ότι η στάση πληρωμών και η άρνηση χρέους δεν είναι καθόλου πρωτάκουστες καταστάσεις, στην πραγματικότητα μάλιστα συμβαίνουν πολύ συχνότερα απ’ ότι θα περίμενε κάποιος. Μόνο την τελευταία εικοσαετία ο κατάλογος περιλαμβάνει το Μεξικό, τη Ρωσία, την Αργεντινή, το Ιράκ (με τις πλάτες των ΗΠΑ μάλιστα), τον Ισημερινό, την Ουρουγουάη και την Ισλανδία. Βέβαια, οι περισσότερες απ’ αυτές τις χώρες αργότερα πλήρωσαν ένα μέρος αυτού του χρέους. Την ώρα της στάσης των πληρωμών τους όμως τίποτε το κοσμοϊστορικό δεν συνέβηκε, παρ’ ότι εκείνη τη στιγμή ήταν εξαιρετικά αβέβαιο το αν και το πότε θα ξανάρχιζαν τις πληρωμές.
Μα, θα πει κάποιος, ακόμα κι αν είναι έτσι, μια άρνηση πληρωμής του χρέους θα σήμαινε ότι «οι αγορές» δε θα μας ξαναδανείσουν. Δε θα σήμαινε πλήρη ασφυξία κάτι τέτοιο; Το επιχείρημα φαίνεται ακλόνητο… ή μήπως όχι;
Γιατί δανειζόμαστε; Μα, για να ξοφλούμε τα προηγούμενα δάνεια!
Η αλήθεια είναι ότι τα δάνεια μας χρειάζονται μόνο και μόνο για να …ξεπληρώνουμε τα παλιότερα δάνεια!
Εμείς το λέμε αυτό; Όχι, το λέει ο προϋπολογισμός του Παπακωνσταντίνου, ο οποίος προβλέπει πρωτογενές έλλειμμα 1,7% για φέτος και πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% για του χρόνου.
Δηλαδή για τα επόμενα 2 χρόνια, παρ’ όλη την καθίζηση της οικονομίας, η Ελλάδα θα μπορεί (σύμφωνα με τον προϋπολογισμό) να καλύψει τις ανάγκες της (μισθούς, συντάξεις, υγεία, παιδεία κλπ), χωρίς να χρειάζεται γι’ αυτές ούτε ένα ευρώ δανεικό!
Για όσους δεν είναι γνώστες, αυτό σημαίνει πρωτογενές έλλειμμα ή πλεόνασμα: τα ποσά που ξοδεύει το δημόσιο αν αφαιρεθούν τόκοι και χρεολύσια!
Και για να έχουμε ένα στοιχειώδες μέτρο σύγκρισης, ας αναφέρουμε εδώ ότι το κράτος δαπανά κατά μέσο όρο τα προηγούμενα χρόνια γύρω στα 50 δις για την αποπληρωμή των δανείων (τοκοχρεολύσια) και λιγότερα απ’ τα μισά μόνο για μισθούς και συντάξεις μαζί! Τα ποσά είναι κατά προσέγγιση βέβαια (κανείς δεν ξέρει τα ακριβή) αλλά η εικόνα είναι ξεκάθαρη.
Ο Σκάι επιμένει…
Αλλά ο ΣΚΑΪ δεν είναι διατεθειμένος να το βάλει κάτω τόσο εύκολα: Καλά ως εδώ, τι θα γίνει όμως μ’ όλους αυτούς που θα χρεοκοπήσουν, αν συμβεί μια παύση της πληρωμής του δημόσιου χρέους; Η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να διασώσει τις τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία που έχουν στα χέρια τους ελληνικά ομόλογα, οπότε μηδέν εις το πηλίκον. Έτσι δεν είναι; Όχι, δεν είναι καθόλου έτσι. Αρχικά, τα ασφαλιστικά ταμεία, ελληνικά και ξένα, που έχουν επενδύσει σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου μπορούν άνετα να εξαιρεθούν από μια απόφαση άρνησης πληρωμής και καθώς ούτως ή άλλως αποτελούν ένα πολύ μικρό μέρος του συνολικού χρέους και από τη φύση τους κατέχουν ομόλογα πολύ μακρινής λήξης δεν θα αποτελέσουν πραγματικό πρόβλημα. Ας δούμε όμως τι γίνεται με τις τράπεζες.
108 δις για τις τράπεζες, που αξίζουν στο χρηματιστήριο 18 δις!
Τόσο η Ελλάδα όσο και άλλες χώρες έχουν ήδη διασώσει τις τράπεζές τους πάνω από μια φορά τα τελευταία χρόνια. Η κυβέρνηση του Καραμανλή έδωσε εγγυήσεις 28 δις στην αρχή και σήμερα, μαζί μ’ αυτά που συνέδραμε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, έχουν δοθεί ως εγγυήσεις 108 δις €, μην τυχόν και καταρρεύσουν οι τράπεζες. Και τα παπαγαλάκια που μας τρομοκρατούν από τις τηλεοράσεις αναφέρουν τερατώδη ποσά, από 30 ως 50 δις ευρώ, που θα κληθούμε να πληρώσουμε λέει για να διασωθούν οι τράπεζες κι αυτή τη φορά, αν γίνει, όχι παύση πληρωμών αλλά απλό «κούρεμα» 30-40% στην αξία των ομολόγων!
Λοιπόν, οι Τράπεζες, αυτές που παίρνουν όλα αυτά τα λεφτά για να μην καταρρεύσουν, όλες μαζί αξίζουν σήμερα λιγότερο από 18 δις, σύμφωνα με τις «αγορές», δηλαδή στο χρηματιστήριο! Ποιος εμποδίζει λοιπόν την εθνικοποίηση των τραπεζών και τη διαχείριση του χρηματοπιστωτικού συστήματος από την κοινωνία; Και δεν είναι ηλίου φαεινότερο ότι το συμφέρον της κοινωνίας είναι ακριβώς να σπάσει αυτό το απόστημα το οποίο όσο παραμένει δε μπορεί παρά να μολύνει ολόκληρο το σύστημα;
Εθνικοποίηση τραπεζών, ελικόπτερο για τον πρωθυπουργό!
Μόνο μια τέτοια λύση μπορεί να αποδειχθεί πραγματικά βιώσιμη, Με την εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος οι συστημικοί κίνδυνοι από την σύγκρουση με την ΕΕ σχεδόν θα εκλείψουν, ενώ η πραγματική οικονομία γρήγορα θ’ αποκτήσει δυναμική που σήμερα – με όρους μνημονίου – είναι εντελώς αδύνατη. Αυτό απέδειξε τόσο το παράδειγμα της Αργεντινής, το πιο κοντινό στην περίπτωσή μας, όσο και των άλλων χωρών που αρνήθηκαν σε κάποια στιγμή της ιστορίας τους να πληρώσουν τα δυσβάστακτα και επαχθή χρέη που είχαν συσσωρεύσει. Φυσικά τα πιο πάνω παραδείγματα απέδειξαν και κάτι άλλο: ότι τα προβλήματα των εργαζομένων δεν λύνονται με τέτοιου είδους «τεχνικές» κινήσεις. Ο Αργεντίνος εργαζόμενος δε ζει βέβαια σε κανέναν παράδεισο σήμερα. Πού θα ζούσε όμως αν δεν είχε βρει τη δύναμη και την αποφασιστικότητα να διώχνει τους προέδρους του με τα ελικόπτερα;
__________
Δεν χρωστάμε, δεν πληρώνουμε!
Του Τάκη Γιαννόπουλου
«Τη δεκαετία 2000-2009 δαπανήσαμε 450 δις για την αποπληρωμή του χρέους ενώ δανειστήκαμε εκ νέου 485 δις και το χρέος αντί να μειωθεί εκτινάχτηκε από τα 146 δις το 2000 στα 300 δις το 2009. Μόνο το 3% των δανείων πήγαινε στην κάλυψη κρατικών ελλειμμάτων. Όλο το υπόλοιπο πήγαινε στην πληρωμή παλιών χρεών.» (Δ. Καζάκης ΠΟΝΤΙΚΙ 25/3/2010)
Το 2011 θα δώσουμε 63.6 δισ € για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους (τοκοχρεολύσια) δηλ πάνω από το μισό κρατικό προϋπολογισμό. Την ίδια στιγμή θα δαπανηθούν μόλις 19.8 δισ για μισθούς και συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων. Οπότε το παραμύθι του «δανειζόμαστε για να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις» καταρρέει σαν χάρτινος πύργος.
Δανειζόμαστε για να πληρώσουμε παλιά δάνεια
Μόνο με τα λεφτά που θα δώσουμε το 2011 για τόκους – 15,9 δισ ή 7% του ΑΕΠ – (εισηγητική έκθεση κρατικού προϋπολογισμού 2011) θα μπορούσαμε να αγοράσουμε σχεδόν όλες τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο τράπεζες, των οποίων η αξία προσέγγιζε τα 18 δις ευρώ στα τέλη του 2010 (in.gr 6-1-11).
Τα λεφτά που δίνουμε για τοκοχρεολύσια φέτος και τα επόμενα χρόνια φτάνουν για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις και μάλιστα με αυξήσεις, να γίνουν μαζικές δημόσιες επενδύσεις, να αγοραστούν όλες οι μεγάλες τράπεζες καθώς και οι επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας (ΔΕΗ, ΟΤΕ) με τεράστια οφέλη για την ανάπτυξη της οικονομίας, την δραστική μείωση της ανεργίας κτλ.
Σε τελική ανάλυση το πραγματικό δίλημμα είναι ή θα πληρώσουμε το χρέος ή θα έχουμε λεφτά για μισθούς, πρόνοια, εκπαίδευση κτλ.
Θέμα πολιτικής επιλογής
Όμως όλα είναι θέμα πολιτικής επιλογής. Όταν ο ΓΑΠ λέει ότι η πολιτική του είναι μονόδρομος εννοεί για τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Για το κεφάλαιο συμφέρον είναι οι εργασιακές σχέσεις να γίνουν σε μορφή Κίνας ή FRANCE TELECOM όπου είχαμε 25 αυτοκτονίες εργαζομένων μέσα στο 2010, προκειμένου τραπεζίτες, πολυεθνικές και golden boys, να αυγατίζουν τα κέρδη τους και η κοινωνία να επιστρέφει στον Μεσαίωνα.
Για τους εργαζόμενους, τη νεολαία και τα μικρομεσαία στρώματα συμφέρον είναι να βάλουν επιτέλους τέλος σε αυτή την τεράστια αφαίμαξη που λέγεται αποπληρωμή του δημόσιου χρέους.
Αυτά τα χρήματα δεν τα δανείστηκε ο ελληνικός λαός και γι αυτό το λόγο δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε σαν δικό μας ένα χρέος που το δημιούργησαν κηφήνες και λαμόγια από την εποχή της χούντας μέχρι σήμερα.
Καμιά μορφή αναδιάρθρωσης δεν πρόκειται να δώσει ουσιαστική λύση. Ακόμα και στην πιο ήπια εκδοχή της (κούρεμα 30%, παράταση του χρόνου αποπληρωμής κτλ) στην καλύτερη περίπτωση θα σημαίνει προσωρινή και μικρή μείωση του χρέους πχ από τα 340 στα 250 δις που κι αυτό για να αποπληρωθεί θα απαιτεί νέο δανεισμό με ψηλά επιτόκια κοκ., με αντίτιμο παράταση της λιτότητας μέχρι το 2030, όπως προέβλεπε ο μακαρίτης σύμβουλος του πρωθυπουργού ιταλός τραπεζίτης Τ. Σκιόπα.
Επαναδιαπραγμάτευση του χρέους με ποιον;
«Η κρίση ήταν προϊόν ενός βαθιά διεφθαρμένου χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο τροφοδοτήθηκε από πεινασμένες για κέρδη τράπεζες που εξαπατούσαν τους πελάτες τους και εποπτεύονταν από χαλαρούς νομοθέτες, οι οποίοι ήταν συνένοχοι στη χρόνια κατάχρηση των πιο θεμελιωδών κανόνων του παιχνιδιού».
Ποιος τα λέει αυτά; Η έκθεση της Μόνιμης Υποεπιτροπής Ερευνών της αμερικάνικης Γερουσίας (ημερήσιος τύπος 15-4-11). Σε ποιους αναφέρεται; Στην Goldman Sachs, Standard & Poor’s, Moody’s, Deutsche Bank δηλαδή τους μεγαλύτερους οίκους αξιολόγησης και τράπεζες που καθορίζουν τις τύχες της παγκόσμιας οικονομίας και μεταξύ άλλων είναι στους 22 βασικούς διαπραγματευτές των ελληνικών ομολόγων σύμφωνα με την επίσημη λίστα του Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (12/10).
Τμήματα της αριστεράς προτείνουν την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους με αυτούς τους λωποδύτες ή τις κυβερνήσεις που τους υπηρετούν σαν λύση. Μα είναι δυνατόν;! Την επαναδιαπραγμάτευση την κάνουν ήδη οι τράπεζες με την κυβέρνηση. Και το θέμα δεν είναι η πυγμή που δεν έχει η κυβέρνηση αλλά η πολιτική λογική που κρύβεται πίσω από την πρόταση της επαναδιαπραγμάτευσης που είναι η διαχείριση του συστήματος και η αυταπάτη της κατάληξης σε μια λογική συμφωνία με το κεφάλαιο. Με άλλα λόγια η συζήτηση του θύματος με το βιαστή για τη μέθοδο βιασμού και όχι για την ματαίωση του βιασμού.
Ούτε και η δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου είναι λύση. Γιατί και αυτή οδηγεί –ανεξάρτητα από προθέσεις – σε αναγνώριση του μεγαλύτερου μέρους του χρέους και επαναδιαπραγμάτευση του χρέους που θα θεωρηθεί «επαχθές» δηλαδή παράνομο από την επιτροπή. Δηλαδή θα δεχθεί το κεφάλαιο και η κυβέρνηση ότι κακώς πήραν μίζες εδώ και 50 χρόνια, κακώς έγινε η Ολυμπιάδα το 2004, κακώς δεν πληρώνουν φόρους οι έχοντες και κατέχοντες κτλ. Και θα καταλήξουμε όλοι μαζί σε κοινό πόρισμα για το πόσα φάγανε κακώς και πόσα φάγανε καλώς; Απίστευτα πράγματα.
Αν έχει νόημα μια επιτροπή ελέγχου είναι αυτή από τη μεριά του κινήματος που αφού ανατρέψει την κυβέρνηση και τους τραπεζίτες θα απαιτήσει να καθίσουν στο σκαμνί όσοι ευθύνονται για το φαγοπότι, ώστε να μπουν φυλακή, να δημευτούν οι περιουσίες τους και να διασφαλιστεί ότι δεν θα προλάβουν να βγάλουν τα χρήματά τους στην Ελβετία (όπου ήδη παρεπιδημούν 600 δις ευρώ από καταθέσεις πλούσιων Ελλήνων σύμφωνα με το Spiegel).
Κινδυνεύουν τα ασφαλιστικά ταμεία από την άρνηση πληρωμής του χρέους;
Για όσους ανησυχούν ότι η άρνηση πληρωμής θα οδηγήσει σε κατάρρευση τα ασφαλιστικά ταμεία των εργαζομένων που κατέχουν μερίδιο του χρέους έχουμε να τους πούμε ότι: Τα ασφαλιστικά ταμεία κατέχουν oμόλογα του ελληνικού δημοσίου ύψους 27 δις ευρώ (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 23/4/11).
Αυτό από μόνο του είναι ένα μικρό ποσό σε σχέση με το σύνολο του χρέους (που είναι στα 350 δις – γύρω δηλαδή στο 7,5%) και μηδαμινό σε σχέση με την κρατική ληστεία που έχουν υποστεί τα ταμεία εδώ και δεκαετίες. Τώρα μάλιστα υπάρχουν και ταμεία τα οποία σταματούν να δίνουν το επικουρικό στους συνταξιούχους τους αντικαθιστώντας το με ομόλογα του δημοσίου δηλαδή χαρτί αντί για λεφτά.
Οι ασφαλισμένοι δεν θα χάσουν ούτε ευρώ από την άρνηση πληρωμής του χρέους. Το μόνο που χρειάζεται γι’ αυτό είναι η εγγύηση των συντάξεων από το κράτος! Οι ασφαλισμένοι θα διασφαλίσουν τις συντάξεις τους και τα αποθεματικά των ταμείων με το πέρασμα των ταμείων στον έλεγχο και την διαχείριση των εργαζομένων και των συνταξιούχων.
Για ένα μαζικό κίνημα άρνησης πληρωμής του χρέους
Δύο φορές μέσα σε 1,5 χρόνο οι Ισλανδοί πολίτες είπαν όχι με δημοψηφίσματα στους Βρετανούς και Ολλανδούς τραπεζίτες, καθώς και στην κυβέρνηση και βουλή τους, που απαιτούσαν να πληρώσει ο λαός την κατάρρευση των τραπεζών.
Στην Ελλάδα για 2η φορά μέσα σε ένα χρόνο σε γκάλοπ της VPRC για το περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ (19-21/4/11) αποκαλύπτεται ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών (34%) που είναι υπέρ της άρνησης πληρωμής και ένα ακόμα μεγαλύτερο (45%) που είναι υπέρ της εθνικοποίησης των τραπεζών έναντι 26% που είναι κατά.
Πολλές δεκαετίες τώρα η αριστερά ζητούσε την κατάργηση του χρέους του Γ΄ κόσμου αλλά όταν έφτασε η ώρα του αναπτυγμένου κόσμου «ξέχασε» αυτή τη θέση και άρχισε να ψάχνει δρόμους συνεννόησης με το κεφάλαιο.
Σήμερα ο πλανήτης όλος χρωστά. Οι ΗΠΑ 14 τρις δολ, η Ιαπωνία το 200% του ΑΕΠ της κοκ. Σύμφωνα με το ΔΝΤ το δημόσιο χρέος των 10 πλουσιότερων χωρών θα αυξηθεί από 78% του ΑΕΠ το 2007 στο 114% το 2014. Πρακτικά οι κυβερνήσεις των αναπτυγμένων οικονομιών θα χρειαστεί να δανειστούν 10.2 τρις δολ το 2011 (Ελευθεροτυπία 16-11-10). Σε ποιον τα χρωστούν; Σε μια χούφτα τράπεζες και πολυεθνικές που διαφεντεύουν το σύμπαν. Γιατί να τους κάνουμε τη χάρη;
Η άρνηση αναγνώρισης και πληρωμής του χρέους είναι μια πρόταση σύγκρουσης με το καπιταλιστικό σύστημα. Γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος να αποκαλυφτεί η ληστεία και να δοθεί τέλος στην φρενίτιδα του δημόσιου χρέους.
Συνδέεται άμεσα με την εθνικοποίηση των τραπεζών χωρίς αποζημίωση των μεγαλομετόχων καθώς και την επανεθνικοποίηση κάτω από εργατικό έλεγχο και διαχείριση όλων των ΔΕΚΟ που ιδιωτικοποιήθηκαν.
Συνδέεται επίσης με την πάλη για την ανατροπή της καπιταλιστικής Ευρώπης και τον στόχο της ενωμένης σοσιαλιστικής Ευρώπης όπου όλα τα επιτεύγματα των ευρωπαικών λαών (οικονομικά, τεχνολογικά, πολιτιστικά κ.α) θα τεθούν κάτω από κοινό σχεδιασμό με στόχο την ευημερία των λαών και όχι μιας χούφτας καπιταλιστών.
Αυτή η πρόταση ασφαλώς δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Και δεν αφορά κυβερνήσεις υποταγμένες στο κεφάλαιο. Αφορά τα εργατικά και κοινωνικά κινήματα καταρχήν των χωρών του ευρωπαϊκού νότου και έπειτα όλης της Ευρώπης και της Αμερικής.
