Η δίκη για τη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη ξεκίνησε τη Δευτέρα 13 Γενάρη στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας και η πρώτη κιόλας ημέρα της δίκης αποκάλυψε τη φρίκη που βίωσε πριν δολοφονηθεί η Ελένη επειδή «τόλμησε» να αντισταθεί στους βιαστές της, «τόλμησε» να πει «όχι», «τόλμησε» να τους πει ότι θα τους καταγγείλει.
Ο δολοφόνος που είναι θυμωμένος επειδή δικάζεται
Εκνευρίστηκε ο ένας από τους δύο κατηγορούμενους με την παρουσία των δημοσιογράφων και όσων είχαν συγκεντρωθεί για να στηρίξουν την οικογένεια της Ελένης έξω από το δικαστήριο, οπότε κοιτώντας προς το μέρος τους, ύψωσε το χέρι του και τους έδειξε το μεσαίο του δάχτυλο. Γιατί, φυσικά ένας άνθρωπος που έχει βιάσει και δολοφονήσει μία γυναίκα, είναι αναμενόμενο να ενοχληθεί που δικάζεται και που έχει τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας. Αν μη τι άλλο, όταν αυτός και ο συγκατηγορούμενός του πετούσαν την Ελένη στη θάλασσα, αυτό ακριβώς ήθελαν να αποφύγουν: να γίνει γνωστό το έγκλημά τους και να δικαστούν για αυτό…
Η απουσία γυναικών ενόρκων
Ο δικηγόρος των κατηγορουμένων Θεόδωρος Μαντάς ζήτησε την εξαίρεση των δύο γυναικών ενόρκων, κάτι που έγινε δεκτό από την έδρα, αφήνοντας ένα σώμα ενόρκων που αποτελείται μόνο από άντρες! Φαίνεται φοβήθηκε ο κ. Μαντάς πως όταν μιλάμε για βιασμό και τη δολοφονία μίας γυναίκας, οι γυναίκες ένορκοι θα είναι περισσότερο «ευαίσθητες» και «αυστηρές» ή λιγότερο «αντικειμενικές» από τους άντρες ενόρκους. Έτσι κι αλλιώς, οποιοδήποτε και αν ήταν το περιεχόμενο μίας δίκης, το να αποκλειστούν όλες οι γυναίκες από το σώμα των ενόρκων θα ήταν εξοργιστικό! Είναι όμως ακόμα χειρότερο όταν μιλάμε για μία δίκη που έχει να κάνει με τον βιασμό και τη δολοφονία μίας γυναίκας από δύο άντρες και την απόφαση για την καταδίκη τους θα την πάρουν αποκλειστικά άντρες. Γιατί, όταν μιλάμε για την υπόθεση της Ελένης, στην πραγματικότητα μιλάμε συνολικά για τα εγκλήματα που γίνονται λόγω φύλου, στα οποία οι γυναίκες είναι συντριπτικά συχνότερα τα θύματα και οι άντρες οι θύτες. Και σε ένα τέτοιο έγκλημα, οι γυναίκες αποκλείονται από την απόφαση!
Αλλά, αν αντιστρέψουμε τη λογική του Μαντά, το γεγονός πως οι γυναίκες ένορκοι μπορεί να θεωρηθούν προκατειλημμένες υπέρ της Ελένης, σημαίνει πως και οι άντρες ένορκοι θα είναι προκατειλημμένοι υπέρ των κατηγορούμενων; Και αν ναι, πόσο δίκαιη μπορεί να είναι μία δίκη στην οποία όλοι οι ένορκοι είναι προκατειλημμένοι υπέρ της μίας πλευράς; Η έννοια μίας «δίκαιης δίκης» όμως, μπροστά στην αθώωση των δύο κατηγορουμένων, μάλλον αποτελεί «ψιλά γράμματα» για τον δικηγόρο υπεράσπισης.
Η παρουσία της Μάγδας Φύσσα
Υπάρχει όμως μία γυναίκα που με την παρουσία της μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο και αυτή δεν είναι άλλη από τη Μάγδα Φύσσα. Η μητέρα του Παύλου Φύσσα, που με τη στάση της έχει μετατραπεί σε «σύμβολο» του αντιφασιστικού αγώνα, βρέθηκε στο πλευρό της μητέρας της Ελένης Τοπαλούδη την πρώτη μέρα της δίκης. Και την ίδια ώρα που πρόσφερε στήριξη σε μία άλλη γυναίκα, σε μία άλλη μάνα που πενθεί για το δολοφονημένο παιδί της, μετατράπηκε για μία ακόμα φορά σε παράδειγμα έμπρακτης αλληλεγγύης και έστειλε το μήνυμα πως όταν επιλέγεις να σταθείς απέναντι σε μία αδικία, ταυτόχρονα επιλέγεις να σταθείς απέναντι σε όλες τις αδικίες του κόσμου.
Ένα «μελανό σημείο» από τον δικηγόρο της οικογένειας Τοπαλούδη
Δικηγόρος της οικογένειας Τοπαλούδη στη δίκη δεν είναι άλλος από τον γνωστό Αλέξη Κούγια. Υπάρχουν μία σειρά από μαύρες σελίδες στην καριέρα του Κούγια και από τις πιο σκοτεινές είναι η υπεράσπιση του δολοφόνου του Αλέξη Γρηγορόπουλου, Επαμεινώνδα Κορκονέα. Παρά το γεγονός πως αυτή η επιλογή δικηγόρου προκαλεί -δυσάρεστη- έκπληξη για όσους ξέρουν τα έργα και ημέρες του Κούγια, είναι φυσικά δικαίωμα της οικογένειας να επιλέξει δικηγόρο.
Αν και η δίκη μόλις ξεκίνησε και μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί, φαίνεται πως ο Αλέξης Κούγιας θα χρησιμοποιήσει σαν επιχείρημα και την «αριστεία» της Ελένης στο Πανεπιστήμιο και τη «λαμπρή καριέρα» που σχεδίαζε να χτίσει. Αυτό έγινε φανερό στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Χατζηνικολάου, στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Αντ1, όπου επέλεξε να «κλείσει» τη συζήτηση τονίζοντας πως η Ελένη «μιλούσε 5 γλώσσες, ήταν αριστούχος και το όνειρό της ήταν να γίνει διπλωματική υπάλληλος».
Είναι πράγματι εξαιρετικά λυπηρό το ότι ένα νέο κορίτσι με όνειρα είχε τόσο σκληρό τέλος. Το να χρησιμοποιείται όμως το γεγονός ότι ήταν άριστη φοιτήτρια, με πολλές γνώσεις, σαν επιχείρημα ενάντια στους δράστες είναι σχεδόν εγκληματικό. Γιατί αν η βαρύτητα ενός εγκλήματος κρίνεται από το μορφωτικό επίπεδο του θύματος, μία ενδεχόμενη δολοφονία και βιασμός μίας κοπέλας που δεν έχει τελειώσει το σχολείο ή που είναι «μέτρια» φοιτήτρια ή που εργάζεται σε χαμηλόμισθη θέση εργασίας, έχει μικρότερη βαρύτητα; Είναι μικρότερη η απώλεια ή λιγότερο βάρβαρο το έγκλημα;
Το μορφωτικό και το βιοτικό επίπεδο των γυναικών-θυμάτων επιθέσεων, χρησιμοποιείται πολύ συχνά από τους δικηγόρους υπεράσπισης του θύτη, για να κατηγορήσουν τα θύματα.
Ας μεταφερθούμε στη δίκη μίας 22χρονης κοπέλας, η οποία αφού δέχτηκε επίθεση από έναν άντρα με σκοπό να τη βιάσει, τον μαχαίρωσε στο στήθος, σκοτώνοντάς τον. Η συζήτηση για το δικαίωμα μίας γυναίκας στην αυτοάμυνα είναι εξαιρετικής σημασίας, αλλά προς το παρόν ας μείνουμε στο εξής: Κατά τη διάρκεια της αγόρευσής της, η εισαγγελέας μεταξύ άλλων ανέφερε πως λόγω του περιβάλλοντος φτώχειας στο οποίο ζούσε η κοπέλα:
«(…)δεν μπορεί να αντιληφθεί την αξία της ανθρώπινης ζωής όπως εμείς που είμαστε άλλου μορφωτικού επιπέδου»
και
«δεν σέβεται την ζωή μπροστά στο ένστικτο επιβίωσης»
Το εντυπωσιακό μάλιστα είναι πως στον ζήλο τους να αθωώσουν τους πελάτες τους, κάποιοι δικηγόροι μπορούν να στρέψουν και το γεγονός πως μια κοπέλα είναι «άριστη φοιτήτρια», σε επιχείρημα εναντίον της!
Όταν μία φοιτήτρια στην Ξάνθη βιάστηκε από δύο άντρες, ανάμεσα σε άλλα που αναφέρθηκαν από τους δικηγόρους υπεράσπισης για να αποδείξουν την «αθωότητα» των δραστών ήταν πως
«Ήταν τόσο τέλεια και τόσο καλό κορίτσι, πάντα καλή μαθήτρια και αριστούχος, από οικογένεια με αξίες και παιδί που μεγάλωσε με αγάπη, που έκανε την επανάσταση της ενάντια σε όλα αυτά, μια επανάσταση για την οποία όμως μετάνιωσε για αυτό κατήγγειλε τον βιασμό».
Είναι λοιπόν απαράδεκτο να χρησιμοποιεί τέτοιου είδους επιχειρήματα και ο δικηγόρος ενός θύματος! Γιατί τελικά, «στρώνει το χαλί» της υπεράσπισης επόμενων θυτών που θα δικαστούν βάσει του μορφωτικού επιπέδου του θύματος…
Η σημασία μίας παραδειγματικής καταδίκης
Η πρώτη μέρα της δίκης έφερε στο φως αποδεικτικά στοιχεία για την ενοχή των κατηγορούμενων αλλά και για τη βαναυσότητα του εγκλήματός τους. Και οι δύο γονείς της Ελένης συγκίνησαν πολύ με τις καταθέσεις τους και ζήτησαν την παραδειγματική καταδίκη των δολοφόνων του παιδιού τους, ως την ελάχιστη δικαίωση για την απώλεια της Ελένης.
Την ίδια ώρα, ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας παρακολουθεί την υπόθεση της Ελένης και την πορεία της δίκης, η οποία έχει πλέον γίνει υπόθεση πολλών από μας! Έτσι, η τιμωρία των ενόχων θα «δικαιώσει» παράλληλα και τις γυναίκες που έχουν πέσει θύματα βίας ή βιασμού, όσους/ες έχουν χάσει δικούς τους ανθρώπους κάτω από παρόμοιες συνθήκες, όλους και όλες που έχουμε απογοητευτεί αμέτρητες φορές από το δικαστικό σύστημα που συνήθως δικάζει τα θύματα και ρίχνει στα μαλακά τους θύτες.
Και δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού το δικαστικό σύστημα είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να μεταφέρει στις αίθουσές του όλες τις κυρίαρχες αντιλήψεις της κοινωνίας: τις ταξικές ανισότητες, τον σεξισμό, τον ρατσισμό, την καταπάτηση κοινωνικών δικαιωμάτων. Και υπάρχουν μία σειρά από παραδείγματα που αποδεικνύουν πως δεν μπορούμε να έχουμε καμία εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη: Η υπόθεση της Ηριάννας και του Περικλή που πάλεψαν για χρόνια για να αποδείξουν την αθωότητά τους, η υπόθεση της καθαρίστριας που καταδικάστηκε πρωτόδικα σε 10 χρόνια φυλακή χωρίς αναστολή για την «πλαστογράφηση» του απολυτηρίου του δημοτικού, αλλά και η πρόσφατη πρόταση της εισαγγελέα στη δίκη της Χρυσής Αυγής για την αθώωση των 17 από τους 18 κατηγορούμενους χρυσαυγίτες για την υπόθεση της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα, αποτελούν μόλις ένα μικρό δείγμα στη διαχρονική ιστορία αδικιών και διακρίσεων της αστικής «δικαιοσύνης». Όμως, σε όλα τα παραπάνω παραδείγματα, υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: η πίεση που άσκησαν -και ασκούν ακόμα- τα κινήματα ενάντια στις αποφάσεις των δικαστηρίων! Ήταν το κοινωνικό κίνημα αλληλεγγύης στην Ηριάννα και τον Περικλή που ανάγκασε τα δικαστήρια να τους αθωώσουν μετά από χρόνια άδικης φυλάκισης, ήταν το εργατικό κίνημα και η κοινωνική κατακραυγή που απελευθέρωσε την καθαρίστρια, είναι το αντιφασιστικό κίνημα αυτό που δεν πρέπει να εφησυχάσει ούτε στιγμή και να ασκήσει πιέσεις ώστε να πετύχει την παραδειγματική καταδίκη των φασιστών της ΧΑ, παρά την πρόταση της εισαγγελέως.
Γιατί τελικά, στο καπιταλιστικό σύστημα των ανισοτήτων, των διακρίσεων και των αδικιών, η λέξη «δικαιοσύνη» χάνει πλήρως το νόημα της. Ο μόνος τρόπος για να εξασφαλίσουμε ένα δίκαιο δικαστικό σύστημα, είναι να παλέψουμε για μία δίκαιη κοινωνία, πραγματικά δημοκρατική, απαλλαγμένη από διακρίσεις και ανισότητες, μία κοινωνία σοσιαλιστική.
Διαβάστε την προκήρυξη από τις «Μαχητικές & Ελεύθερες» που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβρη του ’18 με τίτλο «Καμία λιγότερη – Καμία άλλη Ελένη»
