Στα τέλη του 2016 ολόκληρος ο κόσμος παρακολούθησε με αγωνία και ενδιαφέρον τις κοινότητες των Ινδιάνων και το περιβαλλοντικό κίνημα στις ΗΠΑ ενάντια στον αγωγό μεταφοράς πετρελαίου «Dakota Access». Τρία χρόνια αργότερα, δύο ακτιβίστριες που παραδέχτηκαν τη συμμετοχή τους σε ενέργειες δολιοφθοράς σε εγκαταστάσεις του αγωγού, κατηγορούνται για αδικήματα τα οποία μπορούν να οδηγήσουν μέχρι και σε 110 χρόνια φυλάκισης!
Η Jessica Reznicek και η Ruby Montoya το 2017 ανακοίνωσαν σε συνέντευξη τύπου ότι προκάλεσαν βλάβες στον αγωγό με διάφορους τρόπους, ανάμεσα στους οποίους βάζοντας φωτιά σε εγκαταστάσεις του. Το κατεστημένο στις ΗΠΑ, μια χώρα στην οποία τα τελευταία χρόνια τα κινήματα και η αναζήτηση γύρω από τις ριζοσπαστικές ιδέες βρίσκονται σε άνοδο, δεν έχασε την ευκαιρία να επιτεθεί. Οι ποινές με τις οποίες απειλούνται οι δύο ακτιβίστριες, δεν αποτελούν απλά μια ακραία εκδικητική στάση από την πλευρά του συστήματος, αλλά και ένα μήνυμα: όποιος αντιστέκεται, με οποιοδήποτε τρόπο, θα αντιμετωπίζει εξοντωτικές ποινές.
Αρχικά, μετά την συνέντευξη τύπου των δύο ακτιβιστριών, η ζωή συνεχίστηκε σα να μην είχε συμβεί τίποτα. Πριν λίγους μήνες όμως, οι δύο ακτιβίστριες βρέθηκαν κατηγορούμενες με μια σειρά κακουργήματα. Κάποιες από τις πράξεις για τις οποίες κατηγορούνται, αναβαθμίστηκαν σε κακουργήματα στο διάστημα που μεσολάβησε από την ανάληψη ευθύνης για τις δολιοφθορές μέχρι να τους απαγγελθούν οι κατηγορίες. Σήμερα, η Montoya και η Reznicek βρίσκονται αντιμέτωπες με ποινές φυλάκισης που φτάνουν τα 110 χρόνια! Αν επιβληθούν, θα πρόκειται ίσως για τις πιο σκληρές ποινές ενάντια σε περιβαλλοντικούς ακτιβιστές τις τελευταίες δεκαετίες.
Το κίνημα του Standing Rock
Ο αγωγός «Dakota Access», που κόστισε σχεδόν 3,8 δις δολάρια, διασχίζει τέσσερις Πολιτείες, ξεκινώντας από τη Βόρεια Ντακότα και καταλήγοντας στο Ιλινόις. Ο αγωγός είναι συνολικού μήκους 1.886 χιλιομέτρων και είναι σχεδιασμένος για να μεταφέρει 570.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα. Η κατασκευή του αποτέλεσε το «κόκκινο πανί» για το περιβαλλοντικό κίνημα των ΗΠΑ, αλλά και για πάνω από 400 φυλές Ινδιάνων, που κατά τη διάρκεια του κινήματος συγκεντρώθηκαν στην περιοχή Standing Rock για να προστατέψουν τα πατρογονικά τους εδάφη από τον περιβαλλοντικό κίνδυνο και την πολιτιστική καταστροφή που θα σήμαινε το πέρασμα του αγωγού από τις περιοχές τους.
Τα νερά και η φύση στην οποία ζουν, αλλά και πολλά από τα νεκροταφεία, τους τόπους λατρείας και τα αρχαιολογικά μνημεία που σχετίζονται με τις φυλές της περιοχής διασχίζονται πλέον από τον αγωγό. Η ύπαρξή του δεν αποτελεί μόνο μια προκλητική αδιαφορία για την πολιτιστική κληρονομιά των Ινδιάνων της βόρειας Αμερικής, αλλά και μια σοβαρή απειλή για το περιβάλλον. Μια ενδεχόμενη μαζική διαρροή πετρελαίου θα σήμαινε τεράστια ρύπανση για τα εδάφη και τα νερά της περιοχής με ανυπολόγιστες συνέπειες για τα έμβια όντα που εξαρτώνται από αυτά, όχι μόνο ζώα και φυτά, αλλά και ανθρώπους.
Έτσι, το κίνημα του Standing Rock κέρδισε τη συμπάθεια και την αλληλεγγύη πλατιών στρωμάτων της κοινωνίας των ΗΠΑ αλλά και παγκόσμια. Έγινε γνωστό σε ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ στο εσωτερικό της χώρας κατάφερε να κερδίσει τη συμπαράσταση των πιο μαχητικών συνδικάτων και κοινωνικών οργανώσεων. Δεν κατάφερε όμως να φτάσει από την ύπαιθρο στις μεγάλες πόλεις. Δεν κατάφερε να υιοθετηθεί από τα μεγάλα συνδικάτα, να προκαλέσει σημαντικές απεργιακές δράσεις και διαδηλώσεις στα αστικά κέντρα, παραλύοντας την οικονομία των Πολιτειών από τις οποίες περνάει ο αγωγός, αλλά και του συνόλου της χώρας. Έτσι, δεν κατάφερε να νικήσει. Ο ηρωικός αγώνας των Ινδιάνων και του περιβαλλοντικού κινήματος που δέχτηκε σκληρή καταστολή, παρά την αλληλεγγύη την αποφασιστικότητα και τη μακρόχρονη αντοχή, κάποια στιγμή ηττήθηκε.
Ατομικές λύσεις, ή μαζικό κίνημα;
Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, στα περισσότερα κινήματα, υπάρχει εκείνο το κομμάτι που θεωρεί ότι μπορεί να απλουστεύσει ή να συντομεύσει τον αγώνα, με «καταδρομικές» κινήσεις μικρών ομάδων που θα φέρουν σε πέρας μια «ειδική αποστολή» και έτσι ως δια μαγείας θα πετύχουν τους στόχους τους. Η αντίληψη αυτή μπορεί να είναι ιδιαίτερα ελκυστική, κυρίως στη νεολαία, ωστόσο δεν είναι αποτελεσματική. Αντίθετα, τελικά το μόνο που καταφέρνει είναι να δίνει την αφορμή και τα επιχειρήματα στο κατεστημένο να εντείνει την καταστολή, όπως βλέπουμε να κάνει και στην περίπτωση των Montoya και Reznicek.
Έτσι, από τη μια μεριά, κάθε άνθρωπος που παλεύει για τη διάσωση του περιβάλλοντος από την επέλαση των πολυεθνικών και μπαίνει στο στόχαστρο του συστήματος έχει την αλληλεγγύη μας. Από την άλλη όμως, πρέπει να είναι καθαρό ότι μόνο με μαζικές δράσεις και σύνδεση των περιβαλλοντικών κινημάτων με τους αγώνες της κοινωνίας και της εργατικής τάξης μπορούμε να έχουμε νίκες στους αγώνες του μέλλοντος. Μια ματιά στο πρόσφατο παράδειγμα της Γαλλίας είναι αρκετή. Εκεί όπου ο αυθορμητισμός, η ζωντάνια, οι πρωτότυπες ιδέες συνδυάστηκαν με τη μαζικότητα, την αντοχή και πάνω απ’ όλα την τεράστια δύναμη του εργατικού κινήματος, το κίνημα κατάφερε να στήσει την κυβέρνηση στον τοίχο και να την αναγκάσει σε μια πρώτη υποχώρηση.
