Η έκταση των φονικών πυρκαγιών στην Αυστραλία είναι τρομακτική. Μια ολόκληρη ήπειρος κυριολεκτικά φλέγεται. Από τον περασμένο Σεπτέμβρη, αμέτρητες δασικές πυρκαγιές σε ολόκληρη τη χώρα εξαφανίζουν στο πέρασμά τους σπάνια βιοποικιλότητα και ανθρώπινες ζωές. Λίγους μήνες πριν, η Σιβηρία και ο Αμαζόνιος βρέθηκαν στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος για τον ίδιο λόγο: για τις τεράστιες καταστροφές σε εκατομμύρια στρέμματα δασικών εκτάσεων και την απώλεια ιδιαίτερα σημαντικής βιοποικιλότητας. Συνολικά, το 2020 ξεκινάει με έναν πλανήτη πολύ φτωχότερο σε χλωρίδα και πανίδα, αφού οι καταστροφές στη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε, που σε μεγάλο βαθμό συνεχίζονται μέχρι και σήμερα, είναι ανυπολόγιστες.
Ανυπολόγιστη ζημιά
Το μόνο που μπορεί να γλιτώσει από τις πυρκαγιές στην Αυστραλία είναι τα ίδια τα δέντρα, ή τουλάχιστον ένα σημαντικό τμήμα τους. Αυτό γιατί τα δάση ευκαλύπτων που επικρατούν στη χώρα, επανέρχονται σύντομα μετά από δασικές πυρκαγιές ακόμη και μεγάλης έντασης. Το αρχικό φυτό μπορεί να πεθάνει, αλλά αναγεννάται σχεδόν αμέσως μόλις η φωτιά περάσει από πάνω του, πετώντας νέους βλαστούς.
Δεν ισχύει όμως το ίδιο για την υπόλοιπη χλωρίδα, ούτε βέβαια για την πανίδα των δασών της Αυστραλίας. Μέχρι την ώρα που γράφεται αυτό το άρθρο, εκατοντάδες εκατομμύρια ζώα έχουν πεθάνει στις πυρκαγιές. Ανάμεσά τους βρίσκονται θηλαστικά, ερπετά και πτηνά, ενώ οι επιστήμονες εκφράζουν φόβους ότι είναι πιθανό κάποια είδη να έχουν εξαφανιστεί συνολικά. Αμέτρητα είναι και τα ζώα που υπέστησαν σοβαρούς τραυματισμούς και εγκαύματα και παρά το γεγονός ότι αρχικά διασώθηκαν, στη συνέχεια κρίθηκε απαραίτητο να υποβληθούν σε ευθανασία. Το νησί Κανγκουρό, τρίτο μεγαλύτερο της χώρας και καταφύγιο σπάνιων ειδών άγριας ζωής, έχει καταστραφεί τουλάχιστον κατά το ένα τρίτο.
Σε σκηνές παρόμοιες με αυτές στο Μάτι της Αττικής, αλλά σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, άνθρωποι εγκλωβίζονται σε παραλίες προσπαθώντας να γλιτώσουν, ολόκληρες περιοχές εκκενώνονται από τις αρχές, ενώ άλλες βρέθηκαν για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και τηλεπικοινωνίες.
Ο καπνός από τις αμέτρητες φωτιές αλλάζει ανά τακτά διαστήματα το χρώμα του ουρανού πάνω από την Αυστραλία, ενώ τα επίπεδα αέριας ρύπανσης στο Σίδνεϋ βρέθηκαν για αρκετές μέρες «στο κόκκινο», μέχρι και έντεκα φορές πάνω από το επίπεδο «συναγερμού». Την ίδια ώρα, επιστήμονες προειδοποιούν ότι η ίδια η πυρκαγιά μπορεί να φτιάξει «τον δικό της καιρό», δημιουργώντας μεγάλους όγκους σύννεφων, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να προκαλέσουν καταιγίδες με κεραυνούς σε μακρινές περιοχές, ξεκινώντας νέες φωτιές.
Σαν να μην ήταν αρκετά τα είδη που χάθηκαν, ή κινδυνεύουν να χαθούν από το πρόσωπο της γης, υπάρχουν κι αυτά που για κάποιους είναι «πάρα πολλά». Στην προκειμένη περίπτωση οι 10.000 καμήλες που πυροβολούνται αυτό το διάστημα από ελεύθερους σκοπευτές σε ελικόπτερα, αφού σύμφωνα με τις αρχές καταναλώνουν πάρα πολύ νερό και πρέπει να «ελεγχθεί ο πληθυσμός τους».
Μαζική οργή
Ο Αυστραλός πρωθυπουργός συνέχιζε τις διακοπές του ενώ οι καταστροφικές πυρκαγιές βρίσκονταν σε εξέλιξη προκαλώντας την οργή των πυρόπληκτων. Όταν τελικά αποφάσισε να τερματίσει την καλοκαιρινή του άδεια και να επισκεφθεί κάποιες από τις περιοχές που καταστράφηκαν, έγινε δεκτός με αποδοκιμασίες.
Τα δασικά οικοσυστήματα της Αυστραλίας (δάση που αποτελούνται σε πολύ μεγάλο ποσοστό από ευκαλύπτους) καίγονται με μεγάλη συχνότητα σε σχέση με άλλου τύπου δάση. Σχεδόν κάχε χρόνο, η Αυστραλία βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλες δασικές πυρκαγιές. Ωστόσο, το μέγεθος της καταστροφής που βρίσκεται σε εξέλιξη έχει ανυπολόγιστες συνέπειες, ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπόψη τη συνολική εικόνα του πλανήτη. Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο, η γη έχασε αμέτρητες εκτάσεις στον Αμαζόνιο, τη Σιβηρία και τώρα στην Αυστραλία, όπως και μεγάλα τμήματα της βιοποικιλότητας που φιλοξενούσαν τα συγκεκριμένα δάση, κάποια από τα οποία οριστικά. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι μετά από κάθε καταστροφή, τα μέτρα πρόληψης και καταπολέμησης αντίστοιχων φαινομένων θα έπρεπε να εντείνονται. Ότι οι μεγάλης έκτασης, έντασης και διάρκειας πυρκαγιές σε μια περιοχή θα γίνονταν άλλος ένας λόγος να εντείνουν την επαγρύπνηση οι υπόλοιπες. Τίποτα τέτοιο δεν έχει συμβεί.
Ιδιαίτερα η κυβέρνηση της Αυστραλίας, από τον Αύγουστο του 2018 που βρίσκεται στην εξουσία έχει δείξει με διάφορες αφορμές ότι το περιβάλλον δεν είναι η πρώτη της προτεραιότητα. Τους τελευταίους μήνες μάλιστα έχει σε αρκετές περιπτώσεις επιτεθεί δημόσια στο περιβαλλοντικό κίνημα που αντιστέκεται στις εξορύξεις πετρελαίου στο Κουίνλαντ. Μια ακόμη «επένδυση» σε ορυκτά καύσιμα, που βάζει σε τεράστιο κίνδυνο τα οικοσυστήματα της περιοχής, θα αποστραγγίσει τους υπόγειους υδροφορείς της (θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερες ποσότητες νερού από τις καμήλες) ενώ απειλεί και τις τελευταίες ελπίδες επιβίωσης του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου.
Μια καταστροφική χρονιά
Το 2019 ήταν μια χρονιά μαζικών καταστροφών για κάποια από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα της γης. Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει αυξήσει σημαντικά τους θερμούς μήνες μέσα στο χρόνο κατά τους οποίους είναι εύκολο να ξεσπάσουν πυρκαγιές. Η άνοδος της θερμοκρασίας κάνει επίσης τα δάση πιο εύφλεκτα. Την ίδια στιγμή σε ολόκληρο τον πλανήτη οι κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει, ιδιαίτερα μέσα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, σε δραστικές περικοπές στους φορείς που είναι υπεύθυνοι για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, ενώ σε μια σειρά χώρες οι υπηρεσίες αυτές έχουν ιδιωτικοποιηθεί. Όταν δε τα δάση μπαίνουν στο στόχαστρο μεγάλων επιχειρήσεων όπως στην περίπτωση του Αμαζονίου, της Ινδονησίας κ.α. η καταστροφή παίρνει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις.
Είναι φανερό ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι κατ’ εξοχή πολιτικό θέμα. Η Αριστερά σε διεθνές επίπεδο οφείλει να το βάλει ψηλά στην ατζέντα της και να μπει μπροστά στους αγώνες για την διάσωση του.
