Του Νίκου Αναστασιάδη
“Θρίλερ” χαρακτήρισαν τις εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο τα μέσα ενημέρωσης, περισσότερο όμως μοιάζουν με σαπουνόπερα που το τέλος είναι γνωστό εκ των προτέρων: “γαμπροί” και “νύφες” συνωστίζονται, διαπληκτίζονται και συμμαχούν για το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας, που έχουν πληρώσει οι εργαζόμενοι. Τελικά, θα επιβιώσει ο μεγαλύτερος και πιο επιθετικός.
Συγχωνεύσεις… κερδών
Γιατί γίνεται λοιπόν όλη αυτή η φασαρία με τις συγχωνεύσεις; Αυτό που συμβαίνει είναι μια μάχη για το ποιος θα επιβιώσει και θα βγει από την κρίση με το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς. Το μεγάλο ψάρι θα φάει το μικρό, γι’ αυτό όλοι προσπαθούν να μεγαλώσουν. Με αυτό τον τρόπο προσπαθούν να αντιμετωπίσουν και τα προβλήματα τους. Θα ρωτήσει κάποιος: “Μα έχουν προβλήματα οι τράπεζες;”. Κι όμως έχουν. Κατ’ αρχήν κρατάνε στα χέρια τους ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού χρέους σε ομόλογα. Αυτό σημαίνει ότι αν (ή καλύτερα όταν) η Ελλάδα χρεοκοπήσει ή αναδιαρθρώσει το χρέος της, οι ελληνικές τράπεζες θα καταγράψουν ζημιές. Επίσης, όσο η επίθεση της κυβέρνησης προχωράει, όλο και λιγότεροι έχουν λεφτά να καταθέσουν στις τράπεζες, και όλο και λιγότεροι έχουν τη δυνατότητα να πάρουν δάνεια. Οι τράπεζες βιώνουν με αυτούς τους τρόπους την κρίση που σε μεγάλο βαθμό οι ίδιες δημιούργησαν.
Η τάση για συγκέντρωση του κεφαλαίου σε λίγα χέρια δεν είναι καινούρια, και ειδικά σε περιόδους κρίσης εντείνεται. Το θέμα είναι ότι η κυβέρνηση πριμοδοτεί τέτοιες κινήσεις με το σκεπτικό ότι βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία της οικονομίας. Αυτό που θα συμβεί στην πραγματικότητα είναι ότι θα δημιουργηθούν 1-2 μεγάλες τράπεζες, που θα ελέγχουν ακόμα πιο ασφυκτικά την ροή του χρήματος στην οικονομία, θα επιβάλλουν όρους δυσβάσταχτους στους δανειολήπτες (που δεν θα έχουν και άλλες εναλλακτικές δανεισμού), και θα είναι ακόμα πιο ισχυροί στο να ελέγχουν την οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας.
Με κυβερνητικό “δωράκι”
Και πάνω σε όλα αυτά, έρχεται και νέο “μπόνους” από την κυβέρνηση για τους τραπεζίτες. Άλλα 30δις εγγυήσεις εξήγγειλε ο υπουργός οικονομικών. Οι συνολικές παροχές με τη μορφή ρευστού και εγγυήσεων για τις τράπεζες από το ‘08 μέχρι σήμερα θα ξεπεράσουν έτσι τα 100 δις €.
Για να καταλάβει κανείς τι παίζεται πίσω από τις πλάτες μας με τις εγγυήσεις αυτές πρέπει να βάλει σε λειτουργία την πιο νοσηρή του φαντασία.
“Μα δεν τους δίνουμε λεφτά!”, δικαιολογείται η κυβέρνηση. Ναι, δεν δίνουμε στις τράπεζες όλο το ποσό με ρευστό από τον προϋπολογισμό, αλλά: πρώτον, το ότι μπαίνει το ελληνικό δημόσιο εγγυητής σε δάνεια δισεκατομμυρίων σημαίνει ότι αν κάτι πάει στραβά (και έχουν πάει πολύ πιο απίθανα πράγματα στραβά στο χρηματοπιστωτικό σύστημα τα τελευταία χρόνια), όλα αυτά τα δάνεια περνάνε κατ’ ευθείαν στο χρέος του ελληνικού κράτους- αυτό που έγινε δηλαδή στην Ιρλανδία. Δεύτερον, αν το κράτος δεν έμπαινε εγγυητής για να δανειστούν οι τράπεζες από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με 1% επιτόκιο, αυτές θα έπρεπε να δανειστούν από τις “αγορές” με επιτόκια της τάξης του 4-5%! Αυτό θα σήμαινε πρακτικά την κατάρρευση των τραπεζών!
Τι τα κάνουν αυτά τα λεφτά οι τράπεζες; Μήπως τα ρίχνουν στην αγορά για να ενισχύσουν την ανάπτυξη και άρα μας συμφέρει; Όχι! Με το μεγαλύτερο μέρος αγοράζουν ομόλογα του ελληνικού κράτους με επιτόκιο κοντά στο 5%! Δηλαδή: εμείς τους σώζουμε, μπαίνουμε εγγυητές για να μπορούνε να δανείζονται φτηνά, αν κάτι πάει στραβά εμείς θα το πληρώσουμε, και γιατί; Για να μας μαδάνε δανείζοντας μας με ληστρικά επιτόκια! Αυτός είναι ο μηχανισμός του παραλογισμού της οικονομικής πολιτικής, από τον οποίο οι μόνοι που κερδίζουν είναι οι τραπεζίτες!
Και οι τραπεζοϋπάλληλοι στο στόχαστρο
Μέρος αυτού του σχεδίου είναι και το χτύπημα στα δικαιώματα των τραπεζοϋπαλλήλων για να αυξηθούν ακόμα πιο πολύ τα κέρδη των τραπεζών. Η κυβέρνηση θέλει να ξηλώσει τις συλλογικές συμβάσεις, που με αγώνες έχουν κατακτήσει οι τραπεζοϋπάλληλοι, ακόμα και με νομοθετική ρύθμιση αν χρειαστεί. Και φυσικά να χτυπήσει τους μισθούς, που σε αντίθεση με την προπαγάνδα των ΜΜΕ είναι για το μεγαλύτερο μέρος του κλάδου όχι υπέρογκοι, αλλά απλά αξιοπρεπείς.
Το σχέδιο για ιδιωτικοποιήσεις- συγχωνεύσεις πάει πακέτο με την μείωση μισθών των τραπεζοϋπαλλήλων. Γι’ αυτό αφορά όλους τους εργαζόμενους στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Οι ηγεσίες των συνδικάτων των τραπεζοϋπαλλήλων πρέπει να εκπονήσουν ένα σχέδιο αγώνα με διάρκεια και αποφασιστικότητα, που να καλεί σε μέτωπο όχι μόνο τους εργαζόμενους του κλάδου αλλά και όλους τους εργαζόμενους που δέχονται επίθεση και βρίσκονται σε φάση αναβρασμού. Να καλεί επίσης όλους αυτούς που υφίστανται την ληστρική πολιτική των τραπεζών (δανειολήπτες, μικρομαγαζάτορες, αγρότες).
Το αίτημα που μπορεί να ενοποιήσει ένα τέτοιο κίνημα είναι αυτό της εθνικοποίησης των τραπεζών χωρίς αποζημίωση για τους μεγαλομετόχους, και την λειτουργία τους κάτω από εργατικό και κοινωνικό έλεγχο. Μόνο έτσι μπορούμε να απαλλαχθούμε από το βραχνά που μας έχουν επιβάλλει, και να εφαρμόσουμε μια πολιτική επενδύσεων με βάση τις κοινωνικές ανάγκες, που μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα για μια πραγματική διέξοδο από την κρίση.
