Κατά καιρούς δημοσιεύονται στοιχεία για την οικονομική κατάσταση των πλουσιότερων και των φτωχότερων ανθρώπων, όπως για παράδειγμα κάθε Γενάρη με αφορμή το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας. Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν αρκετά στοιχεία από διαφορετικές πηγές που αφορούν τις ΗΠΑ και δείχνουν ότι το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών έχει «χτυπήσει κόκκινο» και σημειώνονται ιστορικές αποκλίσεις σε όλα τα επίπεδα. Παρακάτω παρουσιάζουμε μερικά τέτοια παραδείγματα.
100 φορές πάνω οι αμοιβές Διευθυντικών Στελεχών σε σχέση με των εργαζομένων
Διαβάζουμε σε έρευνα του Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών των ΗΠΑ:
«Στις 50 εταιρείες με τις μεγαλύτερες εισοδηματικές διαφορές που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, ένας απλός εργαζόμενος θα πρέπει να δουλέψει τουλάχιστον 1000 χρόνια -μια χιλιετία- για να βγάλει όσα βγάζει ένα διευθυντικό στέλεχος μόνο σε ένα χρόνο.»
Ακόμα, για τις εταιρείες του δείκτη S&P 500 [1], οι 4 στις 5 έδωσαν 100 φορές μεγαλύτερη αμοιβή στον Διευθύνοντα Σύμβουλό τους σε σχέση με τη μέση αμοιβή ενός εργαζομένου για το 2018, ενώ το 10% έδωσε μέση αμοιβή κάτω από το όριο της φτώχειας (για μια τετραμελή οικογένεια).
Οι εταιρείες που καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις στη λίστα των μισθολογικών ανισοτήτων είναι πασίγνωστες πολυεθνικές όπως Μακ Ντόναλντς, Ραλφ Λόρεν, Γουόλμαρτ, Στάρμπακς, Κόκα Κόλα, Γουόλτ Ντίσνεϊ, Εστέ Λοντέρ, Γκαπ κ.α. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η εταιρεία ηλεκτρικών αυτοκινήτων Τέσλα, ξακουστή για την έρευνα σε τεχνολογίες αιχμής όπως επίσης και για τις αντεργατικές πρακτικές του ιδιοκτήτη της Έλον Μασκ, η οποία πληρώνει τον Διευθύνοντα Σύμβουλό της 40.668 (!) φορές παραπάνω σε σχέση με τον μέσο εργαζόμενό της.
Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στα τέλη Σεπτέμβρη, σύμφωνα με τα οποία το 2018 ήταν για τις ΗΠΑ η χρονιά με τη μεγαλύτερη ανισότητα εισοδημάτων από τότε που υπάρχουν τα σχετικά δεδομένα.
Το χάσμα πλουσίων-φτωχών μεγαλώνει ραγδαία
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η FED, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (εδώ και εδώ), από το 1989 μέχρι το 2018 το πλουσιότερο 1% στις ΗΠΑ αύξησε τα πλούτη του κατά 21 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ την ίδια περίοδο το φτωχότερο 50% του πληθυσμού είδε να μειώνεται η περιουσία του κατά 900 εκατομμύρια.
Αυτό έχει οδηγήσει το πλουσιότερο 1% να κατέχει πλέον περιουσιακά στοιχεία που αγγίζουν τα 30 τρις δολάρια, ενώ το φτωχότερο 50% βασικά να χρωστάει!
Όταν μιλάμε για δις ή τρις δολάρια, είναι δύσκολο να αντιληφθούμε το μέγεθος του πλούτου. Θα πρέπει να συγκρίνουμε για παράδειγμα τα 30 τρις με το ΑΕΠ [2] των ΗΠΑ που κινείται γύρω στα 20 τρισεκατομμύρια δολάρια, για να καταλάβουμε ότι το 1% κατέχει μιάμιση φορά ότι παράγει ολόκληρη η χώρα μέσα σε ένα χρόνο.
Βοηθητικό ρόλο μπορεί να παίξει και το άρθρο που είχαμε γράψει στις αρχές του προηγούμενου έτους με τίτλο: «Άνθρωποι πιο πλούσιοι από χώρες».
Ή όπως πολύ εύστοχα λέει το παρακάτω tweet:
«Εάν δουλεύατε κάθε μέρα, βγάζοντας 5.000 δολάρια τη μέρα, απ’ το 1492, όταν ο Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική μέχρι τώρα που διαβάζετε αυτό το κείμενο, ακόμα δε θα ήσασταν δισεκατομμυριούχοι και θα είχατε λιγότερα χρήματα απ’ όσα βγάζει ο Τζεφ Μπέζος σε μια εβδομάδα!»
Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο κόβει την ασφάλιση σε 1.900 εργαζόμενούς του
Ο λόγος για τον Τζεφ Μπέζος, ιδιοκτήτη της Άμαζον, που αφήνει ανασφάλιστους 1.900 εργαζόμενους στη θυγατρικής της «Whole Foods», οι οποίοι εργάζονται σε καθεστώς ημιαπασχόλησης και πλέον δε θα έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Η περιουσία του Μπέζος ξεπερνάει τα 110 δις δολάρια, η Άμαζον έχει φοροαπαλλαγή από τους ομοσπονδιακούς φόρους (δηλαδή δεν πληρώνει ούτε ένα δολάριο) και την ίδια στιγμή ο ίδιος κάνει διαρκώς περικοπές στα δικαιώματα των εργαζομένων των εταιρειών του!
Οι δισεκατομμυριούχοι φορολογούνται πιο ευνοϊκά απ’ ότι η εργατική τάξη
Ασφαλώς η Άμαζον και ο Τζεφ Μπέζος δεν απολαμβάνουν «μόνοι τους» τα καλά του καπιταλισμού και την εύνοια του φορολογικού συστήματος των ΗΠΑ. Δημοσίευμα της Ουάσιγκτον Ποστ, που βασίζεται στο βιβλίο «Ο Θρίαμβος της Ανισότητας» των οικονομολόγων Εμμάνουελ Σάεζ και Γκάμπριελ Ζούκμαν, αναφέρει ότι το 2018 οι 400 πλουσιότερες οικογένειες των ΗΠΑ είχαν χαμηλότερο πραγματικό φορολογικό συντελεστή εισοδήματος σε σχέση με το φτωχότερο 50% του πληθυσμού.
Από το διάγραμμα καταλαβαίνουμε πως από το ’60 μέχρι σήμερα ο συντελεστής φορολογίας των κερδών των πλουσιότερων οικογενειών διαρκώς μειώνεται. Από το 56% που ήταν το 1960, έπεσε στο 47% το 1980 για να φτάσει στο 23% το 2018, δηλαδή λίγο κάτω από το 24,2% που αντιστοιχεί στο φτωχότερο μισό του πληθυσμού.
Αυτός είναι ο καπιταλισμός!
Ίσως αρκετοί/ές να σκεφτούν ότι η ραγδαία αύξηση των ανισοτήτων οφείλεται σε κάποια μεμονωμένα άτομα ή εταιρείες, ότι π.χ. ο Τζεφ Μπέζος είναι «κακός» ή ότι «κρίση έχουμε, συμβαίνουν αυτά», σαν να πρόκειται για κάποια φυσική εξέλιξη των πραγμάτων. Η αλήθεια είναι ότι αν αναφερόμαστε στο οικονομικό σύστημα που ζούμε, τον καπιταλισμό, τότε ναι, αυτή είναι η «φυσική» του εξέλιξη, οι δισεκατομμυριούχοι να παλεύουν καθημερινά να αυξήσουν τον πλούτο τους και να γίνουν τρισεκατομμυριούχοι. Και για να συμβεί αυτό θα πρέπει η εργατική τάξη συνεχώς να «χάνει», τόσο από το μερίδιο του πλούτου, από δικαιώματα (ασφαλιστικά κ.α.) και βέβαια να είναι διασπασμένη και ανοργάνωτη.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν για τον τελευταίο αιώνα, όσο η εργατική τάξη ήταν οργανωμένη σε σωματεία, το ποσοστό συνδικαλισμού ήταν υψηλό και υπήρχαν διεκδικητικοί αγώνες, τόσο το ποσοστό του εισοδήματος που κατείχε το πλουσιότερο 1% ήταν σχετικά χαμηλότερο. Όσο έπεφτε η συμμετοχή στα συνδικάτα, πόσο το 1% αύξανε τα εισοδήματα και τα κέρδη του, φτάνοντας στα τέλη της δεκαετίας του 2010 με το κενό να έχει μεγαλώσει σε τέτοιο βαθμό, όπως τη δεκαετία του ’30. Τα παραπάνω φαίνονται ξεκάθαρα στο γράφημα που ακολουθεί.
Σήμερα στις ΗΠΑ όπου η ψαλίδα των ανισοτήτων στις ΗΠΑ έχει «χτυπήσει κόκκινο» σε όλα τα επίπεδα, υπάρχει και μια άλλη όψη του νομίσματος, αυτή της αναγέννησης των εργατικών αγώνων και της αναζήτησης της εναλλακτικής στο υπάρχον σύστημα, με την ιδέα του «σοσιαλισμού» να γίνεται όλο και πιο δημοφιλής ανάμεσα σε μαζικά στρώματα της κοινωνίας.
Από το κίνημα «occupy» (τους αντίστοιχους «αγανακτισμένους»), τον αγώνα για τα 15 δολάρια/ώρα, την εκλογή της Σάμα Σαγουάντ της πρώτης σοσιαλίστριας-επαναστάτριας στο Συμβούλιο του Σιάτλ εδώ και 100 χρόνια (δείτε εδώ για την εκστρατεία επανεκλογής της), το κίνημα «Black lives matter», τη μαζική υποστήριξη του Μπέρνι Σάντερς, μέχρι και την πρόσφατη απεργία διαρκείας των εργαζομένων στην General Motors, όλα δείχνουν ότι κάτι έχει αρχίσει και να αλλάζει και να «πιάνει ρίζες».
Ο καπιταλισμός δεν είναι απλά ένα άδικο σύστημα με «κάποιες» ανισότητες. Είναι στο DNA του να αυξάνει διαρκώς τις ανισότητες σε βάρος της εργατικής τάξης και της πλειοψηφία της κοινωνίας. Να δουλεύουμε συνεχώς για λιγότερα, να κάνουμε διαρκώς θυσίες ως εργαζόμενοι, να δουλεύουμε ακόμα και χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη -στην περίπτωση των «Whole Foods»- για να ζουν μέσα στη χλιδή τύποι σαν τον Τζεφ Μπέζος και τα golden boys του! Όταν μέσα σε μερικές δεκαετίες το 1% του πληθυσμού γίνεται κατά 20 τρις δολάρια πλουσιότερο και το φτωχότερο 50% χάνει 900 δις και πλέον έχει χρέη, όταν υπάρχει διευθυντής που παίρνει 40.000 φορές μεγαλύτερο μισθό από έναν εργαζόμενο της ίδιας εταιρείας, καταλαβαίνουμε τον παραλογισμό του συστήματος που ζούμε! Το μόνο που μπορεί να σταματήσει αυτή τη δίνη, είναι τα μαζικά εργατικά και κοινωνικά κινήματα. Πρέπει λοιπόν, όλοι οι άνθρωποι που αντιλαμβανόμαστε τα παραπάνω, να μπούμε μπροστά στον αγώνα για την ανατροπή αυτού του βάρβαρου συστήματος που «δουλεύει» για τους λίγους, να χτίσουμε νέες μαζικές οργανώσεις της Αριστεράς στην Ελλάδα και διεθνώς που να μπουν μπροστά σε αυτή τη μάχη και να είναι διατεθειμένες να πάνε τον αγώνα μέχρι τέλους.
_________
