Οι εργαζόμενοι των ναυπηγείων Harland & Wolff (H&W) κατέλαβαν για 9 εβδομάδες τις εγκαταστάσεις της εταιρείας στο Μπέλφαστ. Ο λόγος ήταν η κήρυξη πτώχευσης της εταιρείας με κίνδυνο την απώλεια των θέσεων εργασίας τους. Τα σωματεία Unite και General Municipal Boilermakers σε συνεργασία με τους ναυπηγούς εργάτες απαίτησαν από την κυβέρνηση την εθνικοποίηση των ναυπηγείων προκειμένου να σώσουν τις δουλειές τους.
Συνδικαλιστές, εργαζόμενοι και νέοι άνθρωποι από διαφορετικούς χώρους ένωσαν τις δυνάμεις τους και στάθηκαν αλληλέγγυοι στον σημαντικό αυτό αγώνα. Τα εμβληματικά ναυπηγεία του Μπέλφαστ, όπου είχε κατασκευαστεί στο παρελθόν και ο Τιτανικός, δεν έκλεισαν χάρη στην αγωνιστική στάση των εργαζομένων τους.
Παρακάτω δημοσιεύουμε αποσπάσματα συνέντευξης μίας από τις κεντρικές φυσιογνωμίες του αγώνα, της Σούζαν Φιτζέραλντ, που είναι τοπική συντονίστρια του σωματείου Unite και μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ιρλανδίας (αδερφή οργάνωση του «Ξ»).
- Η κατάληψη των ναυπηγείων Harland & Wolff ήταν πραγματικά ιστορική. Μπορείς να μας πεις πως προέκυψε ο αγώνας αυτός;
Μετά την ανακοίνωση πτώχευσης της εταιρείας και μπαίνοντας σε καθεστώς εκκαθάρισης εμφανίστηκε νέος υποψήφιος ιδιοκτήτης. Ο νέος ιδιοκτήτης αν και στην αρχή υποσχέθηκε ότι θα διατηρήσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας και το εργατικό δυναμικό, την τελευταία στιγμή μείωσε την προσφορά του και αρνήθηκε να εξασφαλίσει τις θέσεις εργασίας μας.
Αναλάβαμε κατευθείαν πρωτοβουλία μαζί με τα σωματεία να ξεκινήσουμε συζητήσεις με την διοίκηση και την κυβέρνηση για την διάσωση των ναυπηγείων και της απασχόλησής μας. Ταυτόχρονα ξεκινήσαμε καθημερινές συναντήσεις σαν εργαζόμενοι συζητώντας προηγούμενες περιπτώσεις πτώχευσης εταιρειών. Έτσι άρχισε η συζήτηση για νικηφόρες καταλήψεις εργασιακών χώρων και εθνικοποιήσεις εταιρειών. Τα ναυπηγεία H&W εξάλλου ήταν εθνικοποιημένα μεταξύ 1977 – 1989.
Αναφέρθηκαν παραδείγματα από την εργατική κατάληψη της αυτοκινητοβιομηχανίας Ford/Visteon στο Μπέλφαστ και της Waterford Crystal στη Ν. Ιρλανδία σχεδόν 10 χρόνια πριν. Από αυτούς τους αγώνες προσπαθήσαμε να αντλήσουμε συμπεράσματα. Ιδιαίτερη ώθηση στον αγώνα έδωσε η ανακοίνωση της εθνικοποίησης των ναυπηγείων Ferguson στην Γλασκόβη από την κυβέρνηση της Σκωτίας, και σε συνδυασμό με την μη διαφαινόμενη εύρεση λύσης από ιδιώτη επενδυτή μας οδήγησε να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας.
- Υπήρξε μαζική υποστήριξη και έμπρακτη αλληλεγγύη από τον κόσμο για τον αγώνα που δίνετε, μπορείς να μας πεις μερικά λόγια για αυτή;
Από την πρώτη στιγμή είχαμε την στήριξη των εργαζομένων της διπλανής αεροναυπηγικής εταιρείας Bombardier, οι οποίοι πήραν το έναυσμα από εμάς να διεκδικήσουν καλύτερους μισθούς στον χώρο εργασίας τους. Πρώην συνάδελφοί μας, ποδοσφαιριστές, μουσικοί, συγγραφείς από όλη την χώρα συγκεντρώθηκαν με πλακάτ έξω από το εργοστάσιο και στάθηκαν δίπλα μας στον αγώνα που ξεκινήσαμε.
Εργαζόμενοι στον τομέα της ενέργειας και των κατασκευών μας επισκέφθηκαν συνδράμοντας και οικονομικά στο απεργιακό ταμείο μας. Την ίδια ώρα είχαμε εκδηλώσεις υποστήριξης από ακτιβιστές στο pride του Μπέλφαστ όπως και από μαθητές την ημέρα παγκόσμιας δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής, κινητοποιήσεις στις οποίες συμμετείχαμε κι εμείς ανταποδίδοντας την αλληλεγγύη μας.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην στήριξη που μας δόθηκε από εργαζόμενους και συνδικαλιστές σε πολλές χώρες. Τα μηνύματα αλληλεγγύης που λάβαμε όμως από την Νότια Αφρική έκαναν μεγάλη εντύπωση στους εργαζόμενους, που συζητούσαν τακτικά για το πως οι εργαζόμενοι σε αυτή τη χώρα, με όλη την καταπίεση που δέχονται, αποφάσισαν να κινητοποιηθούν για να δείξουν την αλληλεγγύη τους για μας.
- Όπως έχετε ήδη αναφέρει οι εργαζόμενοι απαιτείτε την εθνικοποίηση των ναυπηγείων. Σαν σοσιαλιστές τι εννοείτε με τον όρο εθνικοποίηση;
Οι εργαζόμενοι γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα τι χρειάζεται για την καθημερινή λειτουργία των ναυπηγείων. Είναι αυτοί που έχουν «επενδύσει» πραγματικά και έχουν δείξει την διάθεση τους να αγωνιστούν για την διάσωση τους.
Η κατάληψη έδειξε την ικανότητα που έχουν οι εργαζόμενοι να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις όταν χρειάζεται. Κάθε μέρα έβλεπα την αστείρευτη ικανότητα τους στο να λύνουν μικρά ή μεγάλα προβλήματα. Στο να οργανώσουν τα οικονομικά του αγώνα, να κανονίσουν τις βάρδιες, να φτιάξουν δομές αποφάσεων και να εκπονήσουν ένα σχέδιο που μπορούσε να τους οδηγήσει στη νίκη. Έδειξαν ότι μπορούν να επιχειρηματολογήσουν για τον σκοπό του αγώνα στα ΜΜΕ και σε συναντήσεις, και ταυτόχρονα να φροντίζουν ο ένας τον άλλο όλο αυτό το διάστημα. Ήταν πραγματικά εντυπωσιακό να βλέπω το πόσο κοφτερή σκέψη ανέπτυσσαν, αλλά και την ικανότητα τους να βλέπουν πίσω από τα «φύκια για μεταξωτές κορδέλες» που προσπαθούσαν να τους πουλήσουν οι «άνθρωποι της αγοράς».
Με αυτή την έννοια τα ναυπηγεία δεν πρέπει απλώς να περάσουν κάτω από δημόσια ιδιοκτησία, αλλά και κάτω από εργατικό έλεγχο και διαχείριση των πλέον ειδικών σε αυτό, δηλαδή των ίδιων των εργαζομένων.
Η έλευση του νέου επενδυτή είναι αποτέλεσμα του αγώνα που δώσαμε για την προσωρινή διάσωση των θέσεων εργασίας μας. Για την μακροπρόθεσμη διασφάλιση της εργασίας μας όμως θεωρούμε αναγκαία την εθνικοποίηση των ναυπηγείων κάτω από τον έλεγχό μας. Με τον τρόπο αυτό, όπως έχουμε ήδη αποδείξει, έχουμε την δυνατότητα να λαμβάνουμε αποφάσεις όχι μόνο με κίνητρο την κερδοφορία, αλλά με γνώμονα τις κοινωνικές ανάγκες και με σεβασμό προς τον περιβάλλον.
- Παρατηρούμε σημαντικά κινήματα νέων ανθρώπων να αναπτύσσονται όπως οι σχολικές απεργίες ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Τι σχέση μπορεί να υπάρχει μεταξύ των εργατικών αγώνων και των κινημάτων αυτών;
Τα τελευταία 15 χρόνια οι εργαζόμενοι των ναυπηγείων Harland & Wolff απαιτούν στροφή της εταιρείας στον σχεδιασμό και την κατασκευή τεχνολογιών για την παραγωγή πράσινης ενέργειας. Ήδη, στο ναυπηγείο γίνεται παραγωγή ανεμογεννητριών θαλάσσης. Με αυτή την έννοια, προσπαθήσαμε να συνδέσουμε τον αγώνα που δίναμε για την διάσωση των θέσεων εργασίας με το περιβαλλοντικό κίνημα.
Η εταιρεία InfaStrata που ανέλαβε πλέον τα ναυπηγεία, είναι γνωστή στους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές για τις εξορύξεις ορυκτών καυσίμων στο δάσος Woodburn και της εγκατάστασης «αποθήκης» φυσικού αερίου στο Islandmagee. Οι εργαζόμενοι, λόγω της θέσης τους στην παραγωγή, μαζί με τα περιβαλλοντικά κινήματα μπορούν να σταματήσουν τις εγκληματικές αυτές δραστηριότητες για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
Το κεντρικό πρόβλημα βέβαια είναι ότι δεν μπορείς να ελέγξεις ότι δεν είναι δικό σου. Η κατοχή της επιχείρησης από ιδιώτες προσανατολίζει την λειτουργία της αποκλειστικά στην κερδοφορία χωρίς να λαμβάνει υπόψη περιβαλλοντικούς και άλλους κοινωνικούς παράγοντες. Ο μόνος τρόπος για να εξασφαλιστεί η χρήση των ναυπηγείων με έναν περιβαλλοντικά βιώσιμο τρόπο περνά μέσα από την εθνικοποίηση τους κάτω από τον έλεγχο και την δημοκρατική διαχείριση των εργαζομένων και της κοινωνίας.
- Βλέπουμε μία άνοδο των εργατικών αγώνων στην Β. Ιρλανδία το τελευταίο διάστημα. Απεργίες δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων από την μία, καθώς και μια νέα απειλή για τους 1.200 εργαζόμενους στο εργοστάσιο κατασκευής λεωφορείων Wrightbus που αντιδρούν από την άλλη. Ποια είναι τα συμπεράσματα των εργαζομένων από όλα αυτά;
Οι εργαζόμενοι της H&W μέσα από την εμπειρία τους διαπίστωσαν την ικανότητά τους να οργανώσουν αποτελεσματικά την λειτουργία μιας επιχείρησης και να ανταποκριθούν στις προκλήσεις. Οι απλοί αυτοί εργαζόμενοι κατάφεραν να αντιμετωπίσουν επιτυχημένα οικονομικά και διαχειριστικά προβλήματα όταν κυβέρνηση και μεγαλοεπιχειρηματίες απέτυχαν.
Η Wrightbus, μία ακόμη εταιρεία που κήρυξε πτώχευση στην Β. Ιρλανδία, είναι άλλο ένα παράδειγμα της απόλυτης αδιαφορίας των κεφαλαιοκρατών επενδυτών για τους εργαζόμενους. Βρεθήκαμε δίπλα τους, θυμίζοντάς τους ότι είναι οι μόνοι που μπορούν να διασφαλίσουν το εργασιακό τους μέλλον με τον αγώνα τους, και με το αίτημα για εθνικοποίηση του εργοστασίου.
Το σημαντικότερο όμως συμπέρασμα το οποίο άντλησαν από τον αγώνα τους οι εργαζόμενοι είναι ότι μπορεί να υπάρξει εναλλακτική πρόταση στις αποτυχίες του καπιταλιστικού συστήματος και ο παράγοντας κλειδί στην επιτυχία του εγχειρήματος αυτού είναι η ίδια η εργατική τάξη.
