Ήταν το 2012 όταν σε ανύποπτο χρόνο ο Γιάννης Δραγασάκης είχε μιλήσει για την αναγκαιότητα «βίαιης ωρίμανσης» του ΣΥΡΙΖΑ. Από τότε μέχρι τώρα ο όρος αυτός χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για να περιγράψει την πορεία αστικοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή την μετατροπή του από ένα κόμμα με αναφορά τα κινήματα και την ριζοσπαστική Αριστερά σε ένα κόμμα που εφαρμόζει πολιτικές λιτότητας, υποταγμένο στην άρχουσα τάξη και τους θεσμούς της.
Στο πλαίσιο αυτής της «βίαιης ωρίμανσης» ή της ταχύτατης αστικοποίησής του είναι που πρέπει να απαντηθούν τα ερωτήματα για το τι είδους αντιπολίτευση θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ από εδώ και μπρος και για το τι τελικά σημαίνουν οι προαναγγελθείσες αλλαγές στο κόμμα και η εκστρατεία εγγραφής νέων μελών.
Θα ξαναγίνει «κινηματικός» ο ΣΥΡΙΖΑ;
Όσοι έλπιζαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στην αντιπολίτευση θα επιστρέψει στον «κινηματισμό» και τις παραδόσεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς που τον ανέδειξαν σε παίχτη του κεντρικού πολιτικού παιχνιδιού διαψεύστηκαν σκληρά το πρώτο κιόλας βράδυ των εκλογών.
Σε όλα τα τηλεοπτικά πάνελ τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ διαγκωνίζονταν με αυτά του ΚΙΝΑΛ για το ποιος εκφράζει το πολιτικό κέντρο. Είχε προηγηθεί μια προεκλογική εκστρατεία επικεντρωμένη ολοκληρωτικά στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα σε αντιδιαστολή με το πρόσωπο του Κυριάκου Μητσοτάκη που παρουσιαζόταν σαν πολύ «λίγος» για πρωθυπουργός, με τον ΣΥΡΙΖΑ να επικεντρώνει όχι σε μια αντιπαράθεση μεταξύ των προγραμμάτων των δύο κομμάτων αλλά στα διάφορα επιδόματα που έδωσε.
Ακόμα και ο πανικός που προσπάθησε να δημιουργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ με μια εικόνα της ΝΔ που θα περνούσε σαν οδοστρωτήρας πάνω από τα λαϊκά στρώματα διαψεύστηκε στην πράξη. Η πολιτική της ΝΔ μέχρι τώρα δε φέρνει μια τομή στην προηγούμενη πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχουν διαφορές φυσικά που δεν μπορεί να υποτιμήσει κανείς. Η ένταση της κρατικής καταστολής και ότι γίνεται στα Εξάρχεια για παράδειγμα, οι δηλώσεις και οι τοποθετήσεις της νέας υπουργού Παιδείας μαζί με την κατάργηση του ασύλου, οι εξαγγελίες Μητσοτάκη στη ΔΕΘ που δείχνουν μια κατεύθυνση να δοθούν ακόμα περισσότερα στο μεγάλο κεφάλαιο. Αλλά όλα αυτά επί της ουσίας δεν ανατρέπουν την πολιτική που εφάρμοσε ο ΣΥΡΙΖΑ την προηγούμενη 4ετία. Αντίθετα πατάνε πάνω σε αυτή και τη συνεχίζουν.
Αυτό φάνηκε και με τις εξαγγελίες του Τσίπρα στη ΔΕΘ. Καταρχήν γιατί υπερασπίστηκε όλη τη μνημονιακή πολιτική γραμμή που ακολούθησε ο ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία 5 χρόνια. «Εμείς εφαρμόσαμε το μνημόνιο καλύτερα» ήταν επί της ουσίας η τοποθέτησή του. Επιπλέον γιατί αυτή η κριτική συνοδευόταν από την κριτική στις «παροχές» Μητσοτάκη ότι «τρώτε από τα έτοιμα». Η νέα στην πολιτική βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ραλλία Χρηστίδου το είπε πιο χοντροκομμένα: «Ο Μητσοτάκης στη ΔΕΘ παρουσίασε το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ». Και πιο θλιβερό για το πάλαι ποτέ κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς που θα έσκιζε τα μνημόνια είναι να χρεώνει στη ΝΔ «λεονταρισμούς» απέναντι στην Τρόικα για τα πρωτογενή πλεονάσματα…
Και τέλος γιατί σε όλα τα επιμέρους ζητήματα (Ελληνικό, Σκουριές) οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των δύο κομμάτων είναι διαφορές διαχείρισης – όχι ουσίας. Και δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς όταν το δρόμο για την «αξιοποίηση» του Ελληνικού τον άνοιξε ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως περηφανεύθηκε ο Τσίπρας, και την Eldorado στις Σκουριές την κράτησε στο παιχνίδι επίσης ο ΣΥΡΙΖΑ από τη στιγμή που δεν ακύρωσε ως όφειλε και μπορούσε την σύμβαση με τους Καναδούς απατεώνες.
ΣΥΡΙΖΑ και Προοδευτική Συμμαχία
Τη σφραγίδα για τη μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα κόμμα του κατεστημένου που υπερασπίζεται τις «επενδύσεις», σε ένα κόμμα της «εποικοδομητικής» αντιπολίτευσης, σε ένα κόμμα που αποτελεί πλέον ένα από τους δύο πυλώνες του αστικού συστήματος στην Ελλάδα δεν την έβαλε κανένα συνέδριο, καμιά εσωτερική διαδικασία. Την έβαλε η ηγετική του ομάδα την μέρα του δημοψηφίσματος όταν μετέτρεψαν το ΟΧΙ σε ΝΑΙ. Από τη στιγμή εκείνη δεν υπήρχε σημείο επιστροφής.
Το αντίθετο, αυτή η υποχώρηση στους καπιταλιστικούς θεσμούς σηματοδότησε τη «βίαιη ωρίμανση» του ΣΥΡΙΖΑ σε κάθε επίπεδο (για την οποία βέβαια προετοιμαζόταν και την οποία οργάνωνε η δεξιά πτέρυγα του κόμματος χρόνια τώρα). Στο περιβάλλον τη στροφή αυτή σηματοδότησε εκτός από τις Σκουριές η συμφωνία για τις εξορύξεις υδρογονανθράκων. Στο προσφυγικό η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας και τα στρατόπεδα προσφύγων τύπου Μόριας. Στα εργασιακά, την υγεία, την παιδεία η συνολική υποταγή στο πλαίσιο διαρκούς λιτότητας και δέσμευσης για μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα.
Σε αυτή την πολιτική πραγματικότητα ήρθε η ώρα να προσαρμοστεί τόσο το πολιτικό όσο και το οργανωτικό μοντέλο του κόμματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία είναι πραγματικότητα εδώ και μήνες, προτού καν ανακοινωθεί. Μια σειρά στελεχών του «παλιού πολιτικού συστήματος» (Ξενογιαννακοπούλου, Ραγκούσης, Σπίρτζης, Κουρουμπλής, Παπακώστα κα) έχουν εδώ και καιρό δυνατότερη φωνή μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ από ότι οποιοδήποτε όργανο και οποιαδήποτε οργάνωση βάσης. Η ανακοίνωση στα τέλη Αυγούστου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και η Προοδευτική Συμμαχία ενοποιούνται δεν κάνει τίποτα άλλο από το να επιβεβαιώνει την πρόθεση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ να μετακινηθεί ακόμα περισσότερο προς το «ρεαλισμό του κέντρου» και να εγκαταλείψει μια και καλή τις ακρότητες του προ του 2015 παρελθόντος.
Οι αλλαγές στο κόμμα
Σε αυτήν την πολιτική θέλει να ανταποκριθεί και το «καινούριο» οργανωτικό μοντέλο του e-ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα αναμένεται να ξεκινήσει τον Οκτώβρη μια εκστρατεία εγγραφής νέων μελών. Δεν έχουν ανακοινωθεί πολλές λεπτομέρειες αλλά οι στόχοι που έχουν ακουστεί είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να φτάσει από τα 30.000 μέλη που είναι σήμερα (λέμε τώρα) στα 75.000-80.000 (είχε ακουστεί και το 180.000) και να προσπαθήσει μέσα από αυτό να φτιάξει ένα μεγάλο όγκο «φίλων και μελών ΣΥΡΙΖΑ» για να κινητοποιεί, ενημερώνει κοκ.
Αν και ποτέ οι διαδικασίες στη βάση του ΣΥΡΙΖΑ δεν καθόριζαν αποφασιστικά την πολιτική του (υπήρχαν για αυτό η γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ και μετά το γραφείο του προέδρου), τουλάχιστον ως το 2015 η βάση υπήρχε, συζητούσε στις τοπικές οργανώσεις, προσερχόταν στα συνέδρια με άποψη, έφτιαχνε τάσεις και πλατφόρμες, είχε περιθώρια να αναπτύξει τη δική της ανεξάρτητη δράση μέσα στο ένα ή στο άλλο κίνημα, στη μία ή στην άλλη τοπική ή συνδικαλιστική κίνηση. Εκείνο το παλιό μοντέλο των τοπικών οργανώσεων που μαζεύονταν άνθρωποι που είχαν κάποια σχέση με κοινωνικούς χώρους ή με σαφή αναφορά στην Αριστερά εξυπηρετούσε τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ, αυτόν της ριζοσπαστικής Αριστεράς και των κινημάτων.
Ο νέος πλήρως υποταγμένος ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει ανάγκη από όλα αυτά. Αντίθετα, χρειάζεται να σφραγίσει και οργανωτικά την μετεξέλιξή του μέσα από ένα πλαδαρό οργανωτικό σχήμα όπου θα μπορεί κάποιος να συμμετάσχει με μια απλή ηλεκτρονική αίτηση και με μια τυπική παρουσία σε κάποια διαδικασία. Έτσι, θα μπορεί η ηγετική ομάδα να κάνει ότι μανούβρες και κωλοτούμπες χρειάζεται προκειμένου να εξυπηρετήσει τον σκοπό της επιστροφής ή της παραμονής στην εξουσία, χωρίς να έχει «οχλήσεις» από τη βάση.
Οι κωλοτούμπες δεν τελείωσαν
Σε μια επόμενη φάση, και με τη διεθνή κρίση να χτυπάει την Ελλάδα, η κοινωνία θα κινηθεί στην κατεύθυνση των αγώνων και των κινημάτων. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες υπάρχει η πιθανότητα να προσπαθήσει η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να στρέψει το λόγο της προς τα Αριστερά, προκειμένου να έχει εκλογικά οφέλη. Αυτές οι κινήσεις όμως θα πρέπει να ενταχτούνε στους ελιγμούς των «αριστερών πόλων» του πολιτικού συστήματος που βλέπουμε πολύ συχνά σε όλες τις χώρες. Όπως και το ΠΑΣΟΚ πριν από αυτόν, ο ΣΥΡΙΖΑ θα προσπαθήσει να το παίζει φιλολαϊκός εφαρμόζοντας αντιλαϊκές πολιτικές. Αλλά όπως φάνηκε και με το ΠΑΣΟΚ τα πολλά ακροβατικά σε οδηγούν στην πτώση αναπόφευκτα.
