Αφιέρωμα στην τεράστια οικολογική καταστροφή που η κυβέρνηση και ο πολυεθνικός κολοσσός Lafarge-Holcim που έχει την ιδιοκτησία της ΑΓΕΤ ετοιμάζουν για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής του Βόλου και στο μεγάλο κίνημα αντίστασης που αναπτύσσεται.

Αυτό το κίνημα μας αφορά όλους γιατί αν μπορέσουμε να τους σταματήσουμε κάπου, ιδιαίτερα μετά την πισώπλατη μαχαιριά από το κυβερνών κόμμα και την υποχώρηση του κινήματος των Σκουριών, αυτό θα δώσει σήμα αντίστασης και ελπίδας στα υπόλοιπα κινήματα.

Αύριο Σάββατο 5 Μάη οργανώνεται από την Επιτροπή Αγώνα Πολιτών, ένα συλλαλητήριο στο Βόλο που όπως όλα δείχνουν θα είναι μαζικότατο και θα παραλύσει την πόλη του Βόλου. Αυτός ο αγώνας χρειάζεται την παρακολούθηση και την στήριξη από όλους μας.

 

Εισαγωγικό σημείωμα

 

Η πόλη του Βόλου και η ευρύτερη περιοχή είναι αντιμέτωπες με ένα πραγματικό εφιάλτη. Την καύση απορριμμάτων από την τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ, ιδιοκτήτρια της οποίας είναι η γαλλική πολυεθνική Lafarge-Holcim. Πρόκειται για ένα κολοσσό, την πιο μεγάλη τσιμεντοβιομηχανία του πλανήτη με εκατοντάδες εργοστάσια σε 80 διαφορετικές χώρες. Τα κέρδη της για το 2017, σύμφωνα με τα δικά της στοιχεία, ανήλθαν σε 5,9 δισ. ελβετικά φράγκα – περίπου 5 δισ. ευρώ. Παρόλα αυτά, η ακόρεστη δίψα του κεφαλαίου για κέρδη οδηγεί την εταιρεία αυτή να καίει απορρίμματα αντί για άλλη καύσιμη ύλη, για να μειώσει το κόστος της.

Η καύση απορριμμάτων εκλύσει στην ατμόσφαιρα εξαιρετικά επικίνδυνα για την υγεία σωματίδια ενώ η τέφρα που παράγεται είναι αδύνατο να αποθηκευτεί με ασφαλή τρόπο.

Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να γίνεται ασφαλής καύση απορριμμάτων ακόμα και αν η εταιρεία έχει τις καλύτερες προθέσεις και αξιοποιεί την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Πολύ περισσότερο όταν δεν έχει καθόλου τέτοιες προθέσεις! Το κίνημα στο Βόλο σταμάτησε τα φορτηγά που μετέφεραν απορρίμματα από την Ιταλία κι έτσι αποκαλύφθηκε ότι ήταν απλά σκουπίδια, χωρίς να έχουν περάσει από καμία επεξεργασία και κανένα έλεγχο, αποτελούμενα κατά 75-80% από πλαστικό!

Η γαλλική πολυεθνική είναι έτοιμη να μολύνει τον αέρα, τη γη και το νερό της ευρύτερης περιοχής του Βόλου με καρκινογόνα σωματίδια, στο όνομα του να «σωθούν οι θέσεις εργασίας των εργαζομένων της ΑΓΕΤ». Μια ευθεία απειλή και ένας ωμός εκβιασμός προς την τοπική κοινωνία. Σύμμαχος της πολυεθνικής η δημοτική αρχή του καταδικασμένου σε 4 χρόνια φυλακή για απάτες, δωροδοκίες και δωροληψίες, Αχιλλέα Μπέου, ο οποίος όμως αντί να είναι φυλακή εξακολουθεί να διοικεί το δήμο, γιατί οι νόμοι και η «ανεξάρτητη Δικαιοσύνη» του το επιτρέπουν. Σύμμαχοι ακόμα της Lafarge, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, και οι συνδικαλιστές της ΑΓΕΤ και του Εργατικού Κέντρου του Βόλου. Όλοι αυτοί, ούτε σκέφτονται πόσες χιλιάδες θέσεις εργασίας θα χαθούν όταν οι ενέργειες της ΑΓΕΤ βλάψουν τον τουρισμό την κτηνοτροφία και τη γεωργία της περιοχής κι απλά επαναλαμβάνουν σαν παπαγάλοι τα «επιχειρήματα» της διοίκησης για τη «διάσωση των θέσεων εργασίας».

Οι υπερασπιστές της πολυεθνικής όμως λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο: την τοπική κοινωνία η οποία βρίσκεται σε αναβρασμό. Η δημιουργία της Επιτροπής Αγώνα ενάντια στην καύση, από ενεργούς πολίτες και αγωνιστές του περιβαλλοντικού κινήματος και της Αριστεράς, ανάμεσά τους και το Ξεκίνημα, τάραξε τα νερά, προκάλεσε τις πιο μαζικές ανοικτές εκδηλώσεις που έγιναν στην πόλη (με 500 – 600 άτομα παρόντα).

Για τις 5 Μάη οργανώνεται ένα τεράστιο συλλαλητήριο το οποίο όλα δείχνουν πως θα παραλύσει την πόλη και θα στείλει ένα πανίσχυρο μήνυμα αντίστασης.

Η πίεση της τοπικής κοινωνίας αναγκάζει το σύνολο της Αριστεράς, για πρώτη φορά, να στρατευτεί μαζί με τα κοινωνικά κινήματα και τους κοινωνικούς φορείς της πόλης για την επιτυχία του συλλαλητηρίου.

Είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του «ενιαίου μετώπου» που θα έπρεπε να χαρακτηρίζει συνολικά τη στάση της Αριστεράς και των κινημάτων σε πανελλαδικό επίπεδο, από το οποίο όμως, δυστυχώς, είμαστε ακόμα πολύ μακριά.

Το «Ξεκίνημα», το οποίο έχει ενεργή εμπλοκή και στην Επιτροπή Αγώνα και στο κίνημα και στη μάχη για την επιτυχία του συλλαλητηρίου, προτείνει η διαδήλωση της 5^ης Μάη να ακολουθηθεί από 24ωρη τοπική γενική απεργία που να παραλύσει ολοκληρωτικά την πόλη για τον επόμενο Σεπτέμβρη.

 

Υγειονομικός και περιβαλλοντικός εφιάλτης η εκτεταμένη καύση RDF

 

Ερωτήσεις κι απαντήσεις για τις επιπτώσεις της καύσης RDF και σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ

• Τι είδους ρύποι εκλύονται από την καύση RDF; Ποιες είναι οι επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον;

Από την καύση του RDF κυρίως απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα, διοξίνες και φουράνια, καθώς και εξαιρετικά επικίνδυνα μικροσωματίδια ρύπων, ενώ οι τέφρες που προκύπτουν είναι εξαιρετικά επιβαρυμένες κυρίως με επικίνδυνα βαρέα μέταλλα (μόλυβδος, ψευδάργυρος, χρώμιο κλπ.).

Τα δευτερογενή καύσιμα (RDF-SRF) που προέρχονται από ελληνικά ή ιταλικά αστικά σύμμικτα απορρίμματα (ΑΣΑ) είναι, κατά κανόνα, χιλιάδες φορές πιο επικίνδυνα από αντίστοιχα με προέλευση άλλες χώρες της Ευρώπης σε ότι αφορά τις τοξικές ουσίες που περιέχουν.

Ο λόγος είναι ότι τόσο στην Ελλάδα όσο και στη γειτονική μας Ιταλία γίνεται εκτεταμένη παράτυπη αποκομιδή βιομηχανικών και βιοτεχνικών αποβλήτων τα οποία χρεώνονται στους παραγωγούς τους με τέλη αποκομιδής αστικών σκουπιδιών από «πρόθυμους» δημάρχους. Έτσι, οι βιομήχανοι αποφεύγουν το υψηλό κόστος που συνεπάγεται η ασφαλής διάθεση τέτοιων αποβλήτων και το οποίο φτάνει τα 1.000 ευρώ τον τόνο.

Το ανακάτεμα των βιομηχανικών αποβλήτων μαζί με τα αστικά απορρίμματα οδηγεί σε μεικτά επιμολυσμένα απορρίμματα με ειδικά τοξικά απόβλητα, για τα οποία η επιστήμη και η τεχνολογία σήμερα δεν είναι σε θέση να μας δώσουν ασφαλή μέθοδο διαχείρισης.

Οι επιπτώσεις από τους ρύπους που απελευθερώνονται από την εκτεταμένη καύση αυτού του μείγματος για την υγεία και το περιβάλλον είναι τραγικές καθώς απελευθερώνονται ανεξέλεγκτα τοξικές, καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες ουσίες που επιδρούν στην γονιμότητα καταστρέφοντας κυριολεκτικά τη δημόσια υγεία.

Ταυτόχρονα οι ρύποι αυτοί εισχωρούν στο έδαφος και στα υπόγεια νερά δηλητηριάζοντας το χώμα, τους υδροφορείς και τα αγροτικά προϊόντα με τα οποία τρεφόμαστε.

Η εκτεταμένη καύση τέτοιου RDF το οποίο εκτός από τα αφυδατωμένα ΑΣΑ είναι και επιμολυσμένο με μέταλλα, φυτοφάρμακα, ορμονικούς αναστολείς, φορμόλες, διαλύτες, υγειονομικά απόβλητα, ορυκτέλαια κλπ, μπορούμε επιγραμματικά να πούμε ότι συνιστά έναν υγειονομικό και περιβαλλοντικό εφιάλτη.

• Υπάρχουν φίλτρα που να συγκρατούν αυτούς τους ρύπους; Μπορεί να υπάρξει ασφαλής καύσης RDF/SRF/σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ; 

Οι υπέρμαχοι της καύσης λένε ότι πρόκειται για καύση σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες από τις οποίες δεν εκλύονται υποτίθεται διοξίνες και φουράνια. Πρόκειται για τη μισή αλήθεια. 

Οι διοξίνες και τα φουράνια πράγματι καταστρέφονται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ωστόσο εκλύονται τμηματικά στην αρχή, στο τέλος ή κατά τις για οποιονδήποτε λόγο διακοπές της καύσης (βλάβη, συντήρηση κλπ) καθώς και από υλικά που καίγονται στα άκρα της εστίας του καυστήρα.

Σύμφωνα με την μελέτη του ΕΜΠ με τίτλο Σχηματισμός διοξινών κατά την καύση εναλλακτικού καυσίμου RDF στην τσιμεντοβιομηχανία:

«Το σκάνδαλο με τις διοξίνες στα τρόφιμα όλης της Ευρώπης κάποια χρόνια πριν, προέκυψε από την επιμόλυνση των ζωοτροφών με ποσότητα διοξινών ας πούμε ίσης με λίγες κουταλιές της σούπας, ενώ τώρα μιλάμε για καύση που θα απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα της Μαγνησίας κάτι σαν μερικούς κουβάδες διοξίνες και φουράνια το χρόνο».

Οι υπέρμαχοι της καύσης μιλούν για αποτελεσματικά φίλτρα αποκονίωσης των μικροσωματιδίων όμως για τα μικρότερης διατομής και πιο επικίνδυνα μικροσωματίδια που προκύπτουν μέσα στα απαέρια της καύσης, δεν υπάρχουν σήμερα φίλτρα ικανά να τα συγκρατήσουν. 

Τέλος ένα κρίσιμο ζήτημα είναι τι θα γίνει με τις τέφρες που θα προκύψουν από την καύση του RDF και θα είναι τίγκα στα βαρέα μέταλλα. Θα εναποτεθούν κάπου αυτές οι τέφρες και με ποιες προδιαγραφές ασφαλείας; Τελικά το μέλλον της Μαγνησίας είναι η τοξική εναπόθεση;

• Τι συμβαίνει με τη καύση σκουπιδιών σε άλλες χώρες της Ευρώπης; 

Υπάρχουν χώρες της Ευρώπης όπου γίνεται καύση RDF. Όπως έχουν δείξει σχετικές επιδημιολογικές μελέτες σε περιοχές όπου γίνεται καύση υπάρχουν αυξημένα ποσοστά καρκίνου και άλλων ασθενειών.

Επίσης υπάρχει και μια άλλη πτυχή που αποκρύπτεται. Για παράδειγμα στην Αυστρία η καύση RDF γίνεται για παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας. Το καύσιμο είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό (υπόλειμμα) των απορριμμάτων, μετά από προδιαλογή στην πηγή και ανακύκλωση, ένα υπόλειμμα χωρίς επιμολυσμένα απόβλητα. Όταν όμως ένα εργοστάσιο όπως η ΑΓΕΤ βγάζει κέρδη από την καύση όσο το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων σκουπιδιών τότε υποσκάπτεται κάθε προσπάθεια οικολογικής διαχείρισης.

Όπως αποδείχτηκε μάλιστα από τις αναλύσεις της Περιφέρειας η ΑΓΕΤ ήδη εισάγει Ιταλικά σκουπίδια γεμάτα πλαστικό (75-80%) και με υψηλότερη περιεκτικότητα σε υδράργυρο από το επιτρεπόμενο.

• Ποια είναι επιγραμματικά η πρόταση για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων;

Η καύση μόνο λύση δεν είναι για τη διαχείριση των απορριμμάτων καθώς είναι μέθοδος αντιοικονομική, αντικοινωνική και περιβαλλοντικά καταστροφική, καταστρέφει πολύτιμους πόρους και συνεπάγεται τεράστια κόστη διαχείρισης των συνεπειών της.

Εάν θέλουμε διαχείριση των απορριμμάτων προς όφελος της κοινωνίας και του περιβάλλοντος η μόνη λύση είναι:

• Να εφαρμοστούν πολιτικές μείωσης της παραγωγής σκουπιδιών και ειδικά της χρήσης πλαστικού σε συσκευασίες και πολιτικές επανάχρησης προϊόντων (συσκευών, επιπλέον, ρούχων κοκ).
• Στη συνέχεια να εφαρμοστεί το σύστημα προδιαλογής και διαχωρισμού στην πηγή σε 4 ή 5 ξεχωριστούς κάδους (χαρτί, γυαλί, μέταλλα και πλαστικό, οργανικά ζυμώσιμα και υπολείμματα)
• Να αυξηθεί σημαντικά η ανακύκλωση και να γίνει κομποστοποίηση (παραγωγή λιπάσματος)
• Το μικρό αδρανοποιημένο υπόλοιπο μπορεί να ταφεί σε ΧΥΤΥ
• Τα παραπάνω απαιτούν ένα δίκτυο μικρών αποκεντρωμένων εγκαταστάσεων διαχείρισης, που απαιτούν απλό και οικονομικό μηχανολογικό εξοπλισμό και ανοίγουν θέσεις εργασίας.
• Η όλη διαχείριση πρέπει να βρίσκεται σε δημοτική/δημόσια ιδιοκτησία και να λειτουργούν κάτω από τον έλεγχο και τη διαχείριση των εργαζομένων και της κοινωνίας

Ο τρόπος αυτός είναι φιλικός στους ανθρώπους και το περιβάλλον, εξοικονομεί πολύτιμους πόρους, μειώνει δραστικά το κόστος διαχείρισης που με τους φόρους τους πληρώνουν οι πολίτες και δημιουργεί δεκάδες θέσεις εργασίας, απαιτώντας πολύ μικρές επενδύσεις εντάσεως εργασίας για να εφαρμοστεί.

 

 

Το κίνημα ενάντια στην καύση σκουπιδιών μπορεί να νικήσει!

 

Νίκος Κανελλής,
Δημοτικές Σύμβουλος Βόλου

 

Το κίνημα ενάντια στην καύση σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ του Βόλου ήδη γράφει τη δική του ιστορία πλάι στα σημαντικότερα περιβαλλοντικά κινήματα των τελευταίων ετών. Σε χτυπητή αντίθεση με τα στοιχεία της ήττας και της απογοήτευσης, που χαρακτηρίζουν ευρύτερα το μαζικό κίνημα, το τοπικό κίνημα ενάντια στην καύση έχει δείξει ότι υπάρχουν στην κοινωνία δυνάμεις που θέλουν και μπορούν να δώσουν μεγάλους αγώνες όταν υπάρχουν οι προϋποθέσεις.

Πριν λίγους μήνες, το κατεστημένο θεωρούσε ότι μετά από τις πρώτες αντιδράσεις (την περίοδο Γενάρη έως Μάη 2017) η κοινωνία θα αποδέχονταν τελικά την αδειοδότηση της ΑΓΕΤ για καύση εκατοντάδων χιλιάδων τόνων σκουπιδιών και άλλων δήθεν «εναλλακτικών» καυσίμων κάθε χρόνο. Θα αποδέχονταν δηλαδή να γίνει ο Βόλος ο αποτεφρωτήρας όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Ν. Ευρώπης με δεδομένο ότι η ΑΓΕΤ ήδη εισάγει σκουπίδια από την Ιταλία!

Από την άλλη, ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας θεωρούσε ότι το παιχνίδι είναι εξαρχής χαμένο γιατί «όλα είναι αποφασισμένα», οι αντίπαλοι «είναι πολύ ισχυροί» και εμείς «δεν μπορούμε να τα βάλουμε μαζί τους». Την ίδια ώρα, ένα άλλο μεγάλο μέρος της κοινωνίας δεν ήταν επαρκώς ενημερωμένο για τις επιπτώσεις από την καύση σκουπιδιών στο περιβάλλον και την υγεία.

Η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών

Η δημιουργία της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών έπαιξε καταλυτικό ρόλο για να ανατραπεί αυτό το δυσμενές κλίμα και στο να γεννηθεί ένα πραγματικά μαζικό κίνημα που έχει κάθε δυνατότητα να πετύχει μια μεγάλη νίκη.

Μέσα από ενωτικές και δημοκρατικές διαδικασίες (ανοιχτές γενικές συνελεύσεις) η Επιτροπή έδωσε τεκμηριωμένη ενημέρωση στην τοπική κοινωνία για τους τεράστιους κινδύνους που εγκυμονεί η καύση εκατοντάδων χιλιάδων τόνων σκουπιδιών και άλλων δήθεν «εναλλακτικών» καυσίμων από την ΑΓΕΤ. Οι ανοιχτές εκδηλώσεις της Επιτροπής[¹] και οι αναρίθμητες δημόσιες τοποθετήσεις της έπεισαν, όσους δεν φοράνε παρωπίδες και όσους δεν είναι σε διατεταγμένη υπηρεσία από την Lafarge-Holcim, ότι αν η καύση προχωρήσει τότε η σημερινή και ειδικά οι επόμενες γενιές θα είναι καταδικασμένες να ζουν με τον καρκίνο και άλλες σοβαρότατες παθήσεις.

Επιπλέον καταλυτικό ρόλο έπαιξαν οι δυναμικές, κινηματικές πρωτοβουλίες της Επιτροπής. Οι συμβολικές καταλήψεις στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ Μαγνησίας και στο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι μαζικότατες συγκεντρώσεις στο Δημαρχείο του Βόλου. Οι συγκεντρώσεις έξω από το εργοστάσιο της ΑΓΕΤ που, ανάμεσα σ’ άλλα, αποκάλυψαν ότι τα Ιταλικά σκουπίδια που καίει η ΑΓΕΤ αποτελούνται κατά 75 έως 80% από πλαστικό! Οι παραστάσεις διαμαρτυρίας στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας και Β. Σποράδων. Και η μαζική δουλειά στο δρόμο, με μοιράσματα σε συνοικίες, χώρους εργασίας κι Εκπαίδευσης, έστειλαν ένα μήνυμα σε όλες τις κατευθύνσεις ότι υπάρχει μια κρίσιμη μάζα που είναι αποφασισμένη να δώσει τον αγώνα με στόχο τη νίκη και όχι την τιμή των όπλων.

Το ενιαίο μέτωπο της 5^η Μαΐου

Έτσι τα μικρά ρυάκια της αντίστασης άρχισαν να πυκνώνουν, να φουσκώνουν, να ενώνονται και να γίνονται ένα ορμητικό ποτάμι. Αυτή η ορμή εκφράζεται με τον πιο καθαρό τρόπο στον πραγματικά παλλαϊκό και παμβολιώτικο χαρακτήρα του συλλαλητηρίου της 5^ης Μάη.

Για πρώτη φορά εδώ και πάρα πολλά χρόνια υπήρξε ένα ενιαίο μέτωπο τόσων πολλών δυνάμεων. Φορείς όπως ο Ιατρικός Σύλλογος, οι Φαρμακοποιοί, το ΤΕΕ Μαγνησίας, ο Εμπορικός Σύλλογος, η ΕΛΜΕ Μαγνησίας, ο Σύλλογος Καθηγητών Φροντιστηρίων, ο Σύλλογος Καρκινοπαθών, ο Σύλλογος Ιατρικών Επισκεπτών, ο Φοιτητικός Σύλλογος Ειδικής Αγωγής, οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων, το Συνδικάτο Μετάλλου και άλλα εργατικά σωματεία που ελέγχονται από το ΠΑΜΕ/ΚΚΕ, έβγαλαν ανακοινώσεις ενάντια στην καύση σκουπιδιών και πολλοί από αυτούς πήραν αποφάσεις συμμετοχής στο συλλαλητήριο της 5^ης Μάη.

Πρωτοφανής είναι επίσης η συμπόρευση του ΚΚΕ με σχεδόν όλες τις υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς και του κινήματος (ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΛΑΕ, οργανώσεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς όπως το Ξεκίνημα, αναρχικές καταλήψεις, κοινωνικά στέκια κοκ) μια εξέλιξη που χωρίς αμφιβολία είναι ιδιαίτερα θετική.  

Το στρατόπεδο υπέρ της καύσης κλυδωνίζεται

Κάτω από αυτή την κοινωνική πίεση το Περιφερειακό Συμβούλιο Θεσσαλίας (που ελέγχεται από την ΝΔ) πήρε ομόφωνα απόφαση να ανακαλέσει(!) την προηγούμενη γνωμοδοτική του απόφαση που ήταν θετική σε ότι αφορά την καύση σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ.

Παράλληλα, ο τοπικός ΣΥΡΙΖΑ έχει γίνει άνω κάτω στην προσπάθειά του να δείξει ότι είναι με το κίνημα ενάντια στην καύση ενώ την ίδια ώρα στηρίζει και την κυβερνητική πολιτική, την οποία ασκεί ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σ. Φάμελλος.

Έτσι, στην προσπάθειά της να εξαπατήσει την κοινωνία, η Νομαρχιακή Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ έβγαλε ανακοίνωση στήριξης(!) του συλλαλητηρίου της 5^ης Μαΐου παρότι στην πράξη δεν διαφωνεί με την καύση σκουπιδιών αλλά απλά ζητάει «περισσότερους ελέγχους» για να μασκαρέψει οικολογικά την περιβαλλοντική καταστροφή. Όμως κόσμος έχει πια γνώση και ξέρει πως σημασία έχουν οι πράξεις και όχι τα λόγια.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, δια μέσω της κυβέρνησης και του αν. υπουργού Σ. Φάμελλου, έχει κλείσει συμφωνία με τους βιομηχάνους του τσιμέντου και την ΕΕ για αντικατάσταση των προηγούμενων καυσίμων (ορυκτών και επίσης επιβλαβών) με τα «εναλλακτικά» καύσιμα από σκουπίδια. Φαίνεται δε ότι αυτή η συμφωνία αφορά και τη μεταφορά χιλιάδων τόνων απορριμμάτων από την Ευρώπη για καύση στην Ελλάδα κάτι που ήδη γίνεται αφού η ΑΓΕΤ εισάγει μαζικά Ιταλικά σκουπίδια.

Από την πλευρά της η πολυεθνική ιδιοκτήτρια της ΑΓΕΤ, η Lafarge-Holcim, έχει στριμωχτεί και χάνει την ψυχραιμία της. Η ενημέρωση-φιάσκο που οργάνωσε η εταιρία στα τέλη Απριλίου (χωρίς δημοσιογράφους και χωρίς κοινό!) καταγγέλθηκε από τους εκπροσώπους του Ιατρικού Συλλόγου και του ΤΕΕ οι οποίοι και αποχώρησαν. Ταυτόχρονα η εταιρία χρησιμοποιεί όλα της τα όπλα: τα παπαγαλάκια της στα ΜΜΕ και τους συνδικαλιστές του Σωματείου της ΑΓΕΤ και του ΕΚΒ (Εργατικό Κέντρο Βόλου) που διασπείρουν τον εκβιασμό του λουκέτου στο εργοστάσιο αλλά και την οικονομική πίεση της εταιρίας πάνω σε μικρούς επαγγελματίες της περιοχής.

Όλα αυτά δείχνουν ότι το στρατόπεδο της καύσης έχει στριμωχτεί και κλυδωνίζεται. Όμως η νίκη του κινήματος δεν θα είναι εύκολη.

Πώς να συνεχίσουμε για να νικήσουμε;

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υποταχθεί πλήρως στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και εφαρμόζει υπάκουα τις εντολές τους που έχουν σαν στόχο την αύξηση της κερδοφορίας τους.

Στο ακόρεστο κυνήγι του κέρδους και του παγκόσμιου ανταγωνισμού των καπιταλιστών, το περιβάλλον και η δημόσια υγεία θεωρούνται παράπλευρες απώλειες. Γι’ αυτό συνεχίζεται η καταστροφή της Χαλκιδικής από την Eldorado Gold, για αυτό προωθείται η απολύτως καταστροφική εξόρυξη πετρελαίου στο Ιόνιο και την Ήπειρο, γι’ αυτό ιδιωτικοποιείται ακόμη και το νερό, κοκ.

Κατά συνέπεια, το κίνημα πρέπει να συνεχιστεί και να κλιμακωθεί και μετά την 5^η Μαΐου!

Τοπική γενική απεργία – να παραλύσει η τοπική οικονομία

Ένα δυνατό βήμα κλιμάκωσης θα είναι για μια μέρα να παραλύσουμε την πόλη και την οικονομία της και να κατεβούμε σε ακόμη μεγαλύτερους αριθμούς στους δρόμους.

Ας φανταστούμε την πίεση αν μια μέρα δεν δουλέψει τίποτα στο Βόλο, ούτε τα εμπορικά καταστήματα, ούτε τα εργοστάσια, ούτε οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, ούτε οι τράπεζες, ούτε οι δημόσιες υπηρεσίες, ούτε η εκπαίδευση, ούτε τα μέσα μεταφοράς, ούτε οι καφετέριες, ούτε καν τα «ιερά» μας τσιπουράδικα και την ίδια μέρα δεκάδες χιλιάδες βαδίσουν προς το εργοστάσιο της ΑΓΕΤ…

Αυτό που περιγράφουμε είναι μια 24ωρη τοπική γενική απεργία.

Επιτροπές γειτονιάς

Με δεδομένη τη σημερινή κατάσταση και τους συσχετισμούς, ειδικά στο συνδικαλιστικό κίνημα (όπου επικρατούν οι υποταγμένες δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ) μια 24ωρη τοπική γενική απεργία μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο αν χτιστεί από τα κάτω και αν επιβληθεί, στη συνέχεια, στις ηγεσίες.

Είναι απαραίτητο σαν Επιτροπή Αγώνα Πολιτών να επιλέξουμε μια συγκεκριμένη ημερομηνία που να δίνει επαρκή χρόνο ώστε να αναπτυχθεί μια μαζική καμπάνια στη βάση της κοινωνίας. Μια τέτοια ημερομηνία θα μπορούσε να είναι προς τα τέλη του μήνα Σεπτέμβρη. Στη συνέχεια αγωνιστές της βάσης θα πρέπει να πάρουμε πρωτοβουλίες και να θέσουμε αυτή την πρόταση σε όλους τους μαζικούς φορείς του κινήματος: πρωτοβάθμια εργατικά σωματεία, επαγγελματοβιοτέχνες (ΟΕΒΕΜ), εργαζόμενοι στην Υγεία και την Παιδεία, Φοιτητικοί Σύλλογοι, Μαθητικά Συμβούλια κοκ.

Στην κατεύθυνση της οργάνωσης μια τοπικής γενικής απεργίας και της ισχυροποίησης του κινήματος καταλυτικό ρόλο μπορεί να παίξει η δημιουργία επιτροπών αγώνα σε κάθε συνοικία. Οι «επιτροπές γειτονιάς» μπορούν να συσπειρώσουν τους πιο δραστήριους ανθρώπους και να κινητοποιήσουν μαζικά την κοινωνία από τη βάση της.

Στο τέλος, τέλος, ο πόλεμος ενάντια στην καύση σκουπιδιών θα κριθεί από το συσχετισμό δύναμης μέσα στην κοινωνία. Καμιά εταιρία και καμία κυβέρνηση δεν μπορούν να νικήσουν ένα κίνημα μαζικό, οργανωμένο, αποφασισμένο και με διάρκεια.

Η Δημοτική Αρχή Μπέου προωθεί την καύση σκουπιδιών

 

Μαριάνθη Κυπρίδου
Τοπική Σύμβουλος κοινότητας Βόλου

 

Η πολυεθνική Lafarge-Holcim (ΑΓΕΤ) που καίει σκουπίδια και δηλητηριάζει το Βόλο, χωρίς να ενδιαφέρεται για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, έχει μια σειρά από συμμάχους στο έργο της. Ο δήμαρχος Α. Μπέος και η δημοτική αρχή σύσσωμη, είναι κάποιοι από αυτούς. Παρόλο που ο ίδιος ο δήμαρχος το αρνείται στα λόγια, οι αποφάσεις και οι πράξεις του αποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο. Ας δούμε τα γεγονότα:

Στις 25/10/2018 η Δημοτική Αρχή πέρασε από το Δημοτικό Συμβούλιο προμελέτη για δημιουργία εργοστασίου επεξεργασίας των αστικών απορριμμάτων του Βόλου συνολικού κόστους 41 εκ ευρώ! Σύμφωνα με την εισήγηση το εργοστάσιο αυτό θα μετατρέπει τα σκουπίδια σε:

«στερεά καύσιμα (SRF) κατάλληλων χαρακτηριστικών ώστε να επιτυγχάνεται η χρήση σε βιομηχανίες παραγωγής τσιμέντου»
(εισήγηση προμελέτης, ΔΣ 25/10/2017).

Αν δημιουργηθεί το εργοστάσιο SRF τότε ο Δήμος Βόλου προφανώς θα θελήσει να γίνει αυτός ο προμηθευτής της ΑΓΕΤ με καύσιμα σκουπίδια τύπου SRF.

Το γεγονός αυτό κατήγγειλε ο δημοτικός σύμβουλος του «Ξ» Νίκος Κανελλής[¹] ο οποίος κατέθεσε στο Δημοτικό Συμβούλιο πρόταση με τους βασικούς άξονες της ολοκληρωμένης-οικολογικής διαχείρισης των σκουπιδιών:

«Πραγματική διαλογή στην πηγή σε 4 ξεχωριστούς κάδους – Ανακύκλωση/ επανάχρηση των ανακυκλώσιμων και των αδρανών υλικών – Κομποστοποίηση μέσα από αερόβια διαδικασία των οργανικών αποβλήτων – Ένα αριθμό μικρών και αποκεντρωμένων μονάδων διαχείρισης αντί μίας μεγάλης – Δημόσια ιδιοκτησία, διαφάνεια, κοινωνικός και εργατικός έλεγχος στις μονάδες διαχείρισης και το ΣΥΔΙΣΑ[²]».

Οι δημοτικοί σύμβουλοι του Μπέου, πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο, καταψήφισαν αυτή την πρόταση.

Στις 8 Νοεμβρίου δημιουργήθηκε η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου και ένα από τα βασικά της αιτήματα ήταν (και παραμένει) ο Δήμος Βόλου να πάρει πίσω την απόφαση για εργοστάσιο SRF και να προχωρήσει στην ολοκληρωμένη-οικολογική διαχείριση των απορριμμάτων.[³]

Η Επιτροπή Αγώνα προσπάθησε πολλές φορές να παρέμβει στο Δημοτικό Συμβούλιο και ήρθε αντιμέτωπη με τον αυταρχισμό της δημοτικής αρχής Μπέου, που δεν επέτρεπε στα μέλη της επιτροπής καν να μιλήσουν. Ο Γ. Μουλάς, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, έφτασε στο σημείο να κάνει αναφορά εναντίον μελών της Επιτροπής Αγώνα με αποτέλεσμα να ασκηθεί δίωξη για να παραπεμφθούν σε δίκη στις 23 Μαΐου 2018.

Στις 12 Μαρτίου 2018 η Δημοτική Αρχή αναγκάστηκε τελικά να φέρει το θέμα της καύσης σκουπιδιών και της δημιουργίας εργοστασίου SRF σε ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου μετά από γραπτό αίτημα 17 συμβούλων.

Σε αυτή την επεισοδιακή συνεδρίαση[⁴] ο Α. Μπέος (που εν τω μεταξύ είχε επανέλθει στη θέση του Δημάρχου παρά την καταδίκη του σε 4ετή φυλάκιση για απάτες) ήρθε αντιμέτωπος με μια μαζικότατη συγκέντρωση πολιτών για αυτό προσπάθησε να κάνει το άσπρο μαύρο. Προσπάθησε να εμφανιστεί σαν πολέμιος της καύσης σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ αλλά την ίδια ώρα αρνήθηκε να ανακαλέσει την απόφαση για δημιουργία εργοστασίου SRF…

Δεν είναι άλλωστε καθόλου τυχαίο ότι στην ημερίδα-φιάσκο που διοργάνωσε ο δήμος Βόλου για το εργοστάσιο SRF, ο ένας εισηγητής ήταν ο Α. Ανδρεόπουλος, που είχε διατελέσει από το 2014 μέλος του ΔΣ της ΑΓΕΤ(!) και ο άλλος εισηγητής ήταν ο Ε. Μιχαλόπουλος(!) μέλος της εταιρείας που ανέλαβε τη μελέτη για το εν λόγω εργοστάσιο!!

Η Δημοτική Αρχή Μπέου συντάσσεται πλήρως με τα σχέδια για μαζική καύση σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ, γι’ αυτό και θέλει να φτιάξει εργοστάσιο παραγωγής SRF.

 

Σημειώσεις

1. «Ο Δήμος Βόλου συνένοχος στο έγκλημα… αφού θα προμηθεύει την ΑΓΕΤ με σκουπίδια» (e-thessalia.gr 25/10/2017).

2. ΣΥ.ΔΙ.Σ.Α.: Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων

3. «Δημιουργήθηκε Επιτροπή Αγώνα κατά της καύσης σκουπιδιών» (volos.xekinima.org, 11/11/2017).

4. «Συμπεράσματα από την συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Βόλου για την καύση σκουπιδιών» (volos.xekinima.org, 14/03/2018).

 

 

Το κίνημα κατά της καύσης σκουπιδιών απειλεί τις θέσεις εργασίας;

 

Δελτίο Τύπου της τοπικής οργάνωσης του «Ξ» στην πόλη του Βόλου που εκδόθηκε και κυκλοφόρησε στις εφημερίδες και τα κοινωνικά μέσα της περιοχής στις 27/04/2018

 

Τα επιστημονικά στοιχεία που έχουν έρθει στη δημοσιότητα τους τελευταίους μήνες σε σχέση με την επικινδυνότητα της καύσης RDF στην τσιμεντοβιομηχανία και η τοποθέτηση των επιστημονικών φορέων της πόλης, έχουν ανατρέψει όλα τα επιχειρήματα των υποστηρικτών της καύσης σκουπιδιών. Το τελευταίο «επιχείρημα» που απέμεινε στους φίλους της Lafarge-Holcim είναι ένας εκβιασμός:

«Θέλετε να κλείσει η ΑΓΕΤ και εκατοντάδες εργαζόμενοι να πεταχτούν στο δρόμο;»

Σε μια πόλη που έχει ρημαχτεί από την ανεργία και την αποβιομηχάνιση αυτό το δήθεν επιχείρημα προβληματίζει τους εργαζόμενους της ΑΓΕΤ και όχι μόνο. Στην πραγματικότητα όμως, αυτός που απειλεί τις θέσεις εργασίας δεν είναι το κίνημα ενάντια στην καύση σκουπιδιών αλλά η ίδια ιδιοκτήτρια εταιρία Lafarge-Holcim!

Ποιοι συρρίκνωσαν την ΑΓΕΤ;

Πριν κάποια χρόνια στην ΑΓΕΤ οι εργαζόμενοι της ΑΓΕΤ (μαζί με αυτούς της θυγατρικής της ΕΒΙΕΣΚ) ξεπερνούσαν τους 1000! Εδώ και καιρό όμως το προσωπικό και η παραγωγή έχουν συρρικνωθεί. Σήμερα οι μόνιμοι εργαζόμενοι του εργοστασίου στο Βόλο είναι κοντά στους 160 και περίπου άλλοι τόσοι είναι οι συμβασιούχοι, εργολαβικοί κοκ.

Αυτή η δραματική συρρίκνωση δεν αποφασίστηκε ούτε προκλήθηκε από το κίνημα ενάντια στην καύση σκουπιδιών αλλά από τους ιδιοκτήτες της ΑΓΕΤ!

Γιατί όχι φυσικό αέριο;

Επίσης, είναι ξεκάθαρο ότι το κίνημα ενάντια στην καύση δεν ζητά να κλείσει το εργοστάσιο αλλά να χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο αντί για τα δήθεν «εναλλακτικά καύσιμα» (RDF/SRF/pet cock)!

Δεν υπάρχει κανένας τεχνικός λόγος για τον οποίο το φυσικό αέριο δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα άλλα καύσιμα. Αυτό το επιβεβαίωσε και ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της ΑΓΕΤ Β. Χαλαστάρας στην εκπομπή του Δ. Μαρέδη στον Astra (11/3/2018) ο οποίος είπε ότι στη Ρωσία υπάρχει τσιμεντοβιομηχανία που λειτουργεί σχεδόν αποκλειστικά με φυσικό αέριο. Έσπευσε να συμπληρώσει όμως ότι η Ρωσία είναι παραγωγός φυσικού αερίου… Δηλαδή στη Ρωσία το φυσικό αέριο συμφέρει αλλά στην Ελλάδα δεν συμφέρει! Κι όταν λέμε συμφέρει εννοούμε πάντα τους ιδιοκτήτες της τσιμεντοβιομηχανίας και τα κέρδη τους.

Η Lafarge-Holcim, που υποτίθεται ότι «δεν βγαίνει αν δεν κάψει σκουπίδια και κινδυνεύει να κλείσει», είναι η μεγαλύτερη πολυεθνική εταιρία τσιμέντου στον κόσμο, με έδρα τη Γαλλία και την Ελβετία, στην οποία ανήκουν 100άδες εργοστάσια σε 80 χώρες διεθνώς και η οποία απασχολεί περισσότερους από 80,000 εργαζόμενους!

Είναι μια πολυεθνική που μέσα στο 2017 αύξησε τις πωλήσεις και τα κέρδη της, τα οποία έφτασαν τα 5,9 δισ. ελβετικά φράγκα (δείκτης EBITDA) όπως η ίδια αναφέρει στο επίσημο site της¹!

Είναι, ακόμα, μια πολυεθνική που χρηματοδοτούσε τους τζιχαντιστές δολοφόνους του ISIS προκειμένου να συνεχίσει απερίσπαστη την κερδοφόρα λειτουργία της στη Συρία, ένα σκάνδαλο που ανάγκασε διευθυντικά της στελέχη να παραιτηθούν²!

Είναι τέλος, μια πολυεθνική που έχει αρχίσει να επεκτείνει τις κερδοφόρες δραστηριότητές της και στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων³.

Οι ίδιοι εκβιασμοί

Η λογική ότι οι εργαζόμενοι και η κοινωνία πρέπει να υποχωρούν στις απαιτήσεις των εργοδοτών για να κρατηθούν οι θέσεις εργασίας είναι αυτή που έχει οδηγήσει στους σημερινούς μισθούς πείνας και στην τεράστια αύξηση της ελαστικής εργασίας, που συνεπάγεται χαμηλότερους μισθούς και λιγότερα δικαιώματα.

Η λογική ότι η κοινωνία πρέπει να δέχεται κάθε απαίτηση των κεφαλαιοκρατών θα οδηγήσει στο να καταλήξουμε σε «συνθήκες Κίνας», σε ότι αφορά εργατικά εισοδήματα, τα εργατικά δικαιώματα και προστασία του περιβάλλοντος, γιατί στην Κίνα και τις γύρω χώρες υπάρχουν οι «ιδανικότερες» συνθήκες για την μεγαλύτερη κερδοφορία για το κεφάλαιο.

Με άλλα λόγια, αυτό που μας ζητούν είναι για ένα κομμάτι ψωμί να γίνουμε δούλοι, να αναπνέουμε μολυσμένο αέρα και να καταναλώνουμε μολυσμένα προϊόντα ελπίζοντας ότι θα αντέξουμε περισσότερο από τους άλλους.

Αλλά ούτε κι έτσι εξασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας. Ας μην ξεχνάμε το κλείσιμο της Κόκα Κόλα, του ΙΜΑΝΤΑ ή παλιότερα της ΚΟΝΤΙ και της ΒΙΟΣΩΛ. Οι μεγαλομέτοχοι και οι διευθυντάδες της Lafarge-Holcim μπορεί αύριο να αποφασίσουν ότι πιο συμφέρουσα επιχειρηματική κίνηση είναι να κλείσουν το ένα εργοστάσιο και να ανοίξουν ένα άλλο. Ή ότι τα περίπου 130 εργοστάσια ανά τον κόσμο είναι πολλά και τους φτάνουν 120. Ή ότι το τσιμέντο δεν δίνει πλέον αρκετά κέρδη… κοκ. Με δυο λόγια η υποταγή στις απαιτήσεις τους δεν εξασφαλίζει τις θέσεις εργασίας.

Και οι άλλες θέσεις εργασίας;

Από την άλλη, κανείς από όσους εμφανίζονται ως δήθεν υπερασπιστές των εργαζομένων της ΑΓΕΤ δεν μιλάει για τις χιλιάδες θέσεις εργασίας που θα απειληθούν στον τουριστικό και τον αγροτο-κτηνοτροφικό τομέα, εφόσον συνεχιστεί η καύση σκουπιδιών!!

Γιατί είναι δεδομένο (με βάση και τη μελέτη του ΕΜΠ⁴) ότι η καύση σκουπιδιών θα μολύνει μαζικά την περιοχή με διοξίνες και άλλους επικίνδυνους ρύπους. Όταν αυτό γίνει γνωστό είναι βέβαιο ότι θα μειωθεί δραστικά τόσο η τουριστική κίνηση όσο και η κατανάλωση τοπικών αγροτο-κτηνοτροφικών προϊόντων!

Οι εργαζόμενοι στον τουρισμό, οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι αλλά και οι βιομηχανικοί εργάτες σε βιομηχανίες όπως η ΕΒΟΛ, σε βιοτεχνίες γαλακτοκομίας, σε εργοστάσια επεξεργασίας ελιάς, σε οινοποιητικές μονάδες κοκ είναι χιλιάδες! Αυτές οι θέσεις εργασίας δεν μετράνε;

Δουλειές και σεβασμός στο περιβάλλον

Η αλήθεια είναι ότι σήμερα μπορεί να συνδυαστεί η βιομηχανική παραγωγή, που είναι κρίσιμη τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για την εθνική οικονομία, και παράλληλα να υπάρχει πραγματική προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Μάλιστα με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να ανοίξουν νέες θέσεις εργασίας.

Τι εμποδίζει την μετεγκατάσταση της ΑΓΕΤ πχ έξω από τον Αλμυρό, κοντά στην πηγή της πρώτης ύλης, σε νέες σύγχρονες εγκαταστάσεις, με τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό και χρήση φυσικού αερίου; Και μόνο η κατασκευή νέου εργοστασίου δεν θα άνοιγε νέες θέσεις εργασίας σε όλο το Νομό και δεν θα ήταν μια γερή τόνωση της χτυπημένης τοπικής οικονομίας;

Ο μόνος λόγος που δεν γίνεται κάτι τέτοιο είναι γιατί αυτό δεν συμφέρει στα κέρδη των ιδιοκτητών της Lafarge-Holcim οι οποίοι ενδιαφέρονται μόνο να βγάζουν εύκολα και μεγάλα κέρδη εις βάρος της υγείας μας.

Για την ανατροπή της εξουσίας των πολυεθνικών

Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι η ιδιωτική ιδιοκτησία στη μεγάλη βιομηχανία και τα μονοπώλια/ολιγοπώλια και ταυτόχρονα η προστασία των εργαζόμενων, της υγείας και του περιβάλλοντος είναι πράγματα αντίθετα! Γι’ αυτό το λόγο η ΑΓΕΤ και συνολικά οι στρατηγικοί τομείς της οικονομίας πρέπει να γίνουν κοινωνική ιδιοκτησία και να λειτουργήσουν σε συνθήκες πραγματικής δημοκρατίας με έλεγχο και διαχείριση από τους ίδιους τους εργαζόμενους και την κοινωνία.

Παράλληλα θα πρέπει δημιουργηθούν εθνικοί φορείς ανά κλάδο παραγωγής για να γίνουν πραγματικές επενδύσεις, στη βάση εθνικού σχεδιασμού, με γνώμονα τις πραγματικές ανάγκες και τα συμφέροντα της κοινωνίας.

Τα παραπάνω σημαίνουν πάλη για την ανατροπή της εξουσίας των πολυεθνικών εταιριών. Με δυο λόγια ο αγώνας για την προστασία του περιβάλλοντος χρειάζεται να συνδεθεί με τον αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό, για το χτίσιμο μια νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Αυτό το καθήκον δεν πρόκειται να το φέρουν εις πέρας ούτε οι υποταγμένοι στο κεφάλαιο εργατοπατέρες της ΑΓΕΤ και του ΕΚΒ, ούτε και τα κόμματα που υπηρετούν το κεφάλαιο όπως η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και πιο πρόσφατα ο ΣΥΡΙΖΑ. Για διαφορετικούς λόγους που δεν είναι της παρούσης, αυτό το καθήκον δεν πρόκειται να το φέρει εις πέρας ούτε το ΚΚΕ.

Κατά συνέπεια η πάλη για να σταματήσει η καύση σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ, για προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας και για θέσεις εργασίας με ανθρώπινους μισθούς και δικαιώματα πρέπει να συνδυαστεί με την πάλη για να χτιστεί μια νέα, μαζική Αριστερά με ένα πραγματικά σοσιαλιστικό-επαναστατικό πρόγραμμα.

 

Σημειώσεις

1. Ετήσια έκθεση αποτελεσμάτων για το 2017: https://www.lafargeholcim.com/sites/lafargeholcim.com/files/atoms/files/03022018-finance-lafargeholcim_2017_annual_report-en.pdf

2. New York Times, 8/12/2017. https://www.nytimes.com/2017/12/08/business/lafarge-syria-eric-olsen.html και http://www.imerodromos.gr/h-polyethniki-lafarge-chrimatodotouse-ton-isis/

3. https://www.lafargeholcim.com/geocycle-key-financials-2017-waste-management

4. «Σχηματισμός Διοξινών κατά την καύση εναλλακτικού καυσίμου RDF σε εγκαταστάσεις τσιμεντοβιομηχανίας», http://www.ituniontt.gr/cd_files/02.proforikes/pa051.pdf