Σχόλιο από το «Ξ»
«Ο Μάρκ Κάρνεϊ [σημ: διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Αγγλίας] προειδοποιεί ότι η αντικατάσταση θέσεων εργασίας με ρομπότ μπορεί να οδηγήσει σε άνοδο των Μαρξιστικών ιδεών». Αυτός είναι ο τίτλος ενός πρόσφατου άρθρου του Independent. Και συνεχίζει:
«Η τεχνολογική πρόοδος μπορεί να οδηγήσει σε μαζική ανεργία, στασιμότητα των μισθών και άνοδο των κομμουνιστικών ιδεών».
Όλα αυτά δεν λέγονται από κάποιο αριστερό, αλλά από τον επικεφαλής της Τράπεζας της Αγγλίας, της κεντρικής τράπεζας μιας από τις πιο σημαντικές καπιταλιστικές χώρες!
Παρόμοιες συνθήκες
Συνεχίζει λοιπόν ο Κάρνεϊ:
«Τα οφέλη της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης που ξεκίνησε το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, δεν φάνηκαν από τη σκοπιά των εργαζομένων και της αύξησης των μισθών παρά μόνο το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα», δηλαδή έναν αιώνα μετά.
«Εάν στη θέση της κλωστοϋφαντουργίας βάλουμε τις σημερινές “πλατφόρμες” [σημ: facebook, Airbnb, Google, Amazon, κτλ] στη θέση της ατμομηχανής την τεχνητή νοημοσύνη, και στη θέση του τηλέγραφου το τουίτερ, θα δούμε ότι υπάρχουν οι ίδιες δυναμικές που αναπτύχθηκαν 150 χρόνια πριν, όταν ο Κάρλ Μάρξ έγραφε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο.»
και προειδοποιεί:
«Ο Μάρξ και ο Ένγκελς μπορεί να γίνουν και πάλι επίκαιροι.»
Πόσο δίκιο έχει…
Από άποψη ανάλυσης θα συμφωνήσουμε με τον Κάρνεϊ. Οι πολύ μεγάλες τεχνολογικές ανακαλύψεις και η επιστημονική πρόοδος αντί να οδηγούν την ανθρωπότητα σε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, έχουν σαν αποτέλεσμα να δημιουργείται μαζική ανεργία και κρίση. Εφαρμόζοντας πολιτικές λιτότητας για να αντιμετωπίσουν υποτίθεται, την κρίση, οι καπιταλιστές ωθούν τους εργαζόμενους, σταδιακά, στο να βγάζουν συμπεράσματα για τη χρεοκοπία του συστήματος. Και φυσικά, τα συμπεράσματα αυτά οδηγούν μαζικά στρώματα στο να αναζητήσουν εναλλακτικές απαντήσεις στην κυρίαρχη πολιτική και στο σύστημα.
Βέβαια ο ίδιος, ως τραπεζίτης, μιλάει απ’ τη σκοπιά της τάξης του και κάνοντας την εύστοχη αυτή ανάλυση προειδοποιεί τους καπιταλιστές για τους κινδύνους που υπάρχουν. Μια σειρά από πιο «διορατικοί» εκπρόσωποι της αστικής τάξης τελευταία χτυπούν το καμπανάκι του κινδύνου σε σχέση με τις τρομακτικές διαστάσεις που έχουν πάρει οι ανισότητες μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Δεν είναι ότι τους πειράζει η φτώχεια, ούτε το λένε από ευαισθησία. Φοβούνται τις κοινωνικές εκρήξεις στις οποίες μπορεί να οδηγήσει η απληστία της τάξης τους.
Πρόσφατα, o Στίβεν Χόκινγκ σε μια συνέντευξή του στο Reddit είχε πει:
«Αν οι μηχανές παράγουν όλα όσα χρειαζόμαστε το αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί από το πως όλα αυτά θα μοιράζονται στους ανθρώπους. Θα μπορούσαμε να ζούμε ευτυχισμένοι εάν ο πλούτος που παράγει η μηχανή μοιράζεται σε όλους, ή θα μπορούσαμε να καταλήξουμε φτωχοί εάν οι ιδιοκτήτες της μηχανής συγχωνεύσουν τα κέρδη τους ενάντια στην αναδιανομή του πλούτου. Μέχρι στιγμής, η τάση είναι υπέρ της δεύτερης επιλογής, με την τεχνολογία να αυξάνει την ανισότητα».
Να πάρουμε την τεχνολογία στα χέρια μας!
Και όντως έτσι είναι. Η πρόοδος στην τεχνολογία, την επιστήμη, στις επικοινωνίες και στην παραγωγικότητα χρησιμοποιείται σήμερα με έναν εντελώς στρεβλό τρόπο. Αντί να κάνει τη ζωή των εργαζομένων πιο εύκολη, στρέφεται εναντίον τους καθώς οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας και εντατικοποίηση της εργασίας.
Σε μια άλλη κοινωνία, στην οποία θα υπήρχε δίκαιη κατανομή του παραγόμενου πλούτου και σχεδιασμός για τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου, κάθε τέτοια τεχνολογική πρόοδος θα οδηγούσε σε μείωση των ωρών εργασίας (καθώς με λιγότερο κόπο παράγονται τα ίδια προϊόντα). Η αξιοποίηση των τεχνολογικών επιτευγμάτων σε συνδυασμό με την αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού που σήμερα βρίσκεται στην ανεργία θα μπορούσε να σημαίνει τη ραγδαία μείωση των ωρών εργασίας για όλη την ανθρωπότητα και την παράλληλη αύξηση του παραγόμενου πλούτου. Με αυτό τον τρόπο θα αύξανε το βιοτικό επίπεδο και θα άφηνε χώρο για την πραγματικά πολύπλευρη πολιτιστική ανάπτυξη του ανθρώπου.
Αυτό φυσικά σκοντάφτει στο ότι η τάξη του Κάρνεϊ κατέχει τα μέσα παραγωγής και θέλει να βγάζει συνεχώς όλο και μεγαλύτερο κέρδος από αυτά, σε βάρος της κοινωνίας.
Καλά κάνει λοιπόν ο Κάρνεϊ και φοβάται. Γιατί οι μαρξιστικές ιδέες είναι επίκαιρες, και η κρίση σε συνδιασμό με την τεχνολογική πρόοδο το κάνει φανερό σε όλο και περισσότερο κόσμο. Τα επαναστατικά συμπεράσματα στα οποία κατέληξε ο Μάρξ γίνονται κτήμα της κοινωνίας. Και όταν η οργή για την κατάσταση συνδυαστεί με τις επαναστατικές ιδέες μπορεί να πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Οι αστοί το ξέρουν και το φοβούνται. Η Αριστερά θα το καταλάβει για να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων;
