Η 8η Μάρτη πλησιάζει. Για άλλη μια χρονιά, θα είναι μια μέρα διεκδίκησης του γυναικείου κινήματος σε ολόκληρο τον κόσμο, που τα τελευταία χρόνια μαζικοποιείται και παλεύει για την ισότητα στην εργασία, ενάντια στη σεξιστική βία και τη σεξουαλική παρενόχληση, για το δικαίωμα των γυναικών να μη φοβούνται να περπατήσουν στο δρόμο. Με αφορμή την 8η Μάρτη, το «Ξ» θα δημοσιεύσει τις επόμενες μέρες μια σειρά από σχετικά άρθρα. Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε αναδημοσίευση παλιότερου άρθρου της Ηλέκτρας Κλείτσα σχετικά με την κουλτούρα του βιασμού.
Μπορείτε να διαβάστε το σύνολο της αρθρογραφίας μας για το γυναικείο ζήτημα εδώ
Μια ηλιόλουστη μέρα σε ένα δρόμο της Καισαριανής. Ένας νεαρός σέρνει από τα μαλιά και βρίζει τη φίλη του, που προσπαθεί να απελευθερωθεί κλαίγοντας. Στην απόπειρά μου να επέμβω, παίρνω δυο διαφορετικές απαντήσεις:
Αγόρι: Εσύ τι ανακατεύεσαι, γκόμενά μου είναι, ό,τι θέλω θα κάνω.
Κορίτσι (κλαίγοντας): Σας παρακαλώ, αφήστε το, θα σταματήσει κάποια στιγμή…
Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί το πιο συχνό έγκλημα ανάμεσα στα πολλά που υφίστανται οι γυναίκες στην καθημερινότητά τους σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ένα έγκλημα που θεωρείτα «ιδιωτική υπόθεση» και ακόμη κι αν συμβαίνει μέσα στη μέση του δρόμου, μέρα μεσημέρι, πρέπει να παραμείνει «ανάμεσα στο ζευγάρι».
Είτε πρόκειται για σποραδικά περιστατικά «πειθάρχησης» μιας συζύγου, μιας συντρόφου, μιας κόρης, είτε για συστηματική κακοποίηση που φτάνει να απειλεί τη ζωή του θύματος, η ενδοοικογενειακή βία έχει κάποια «σταθερά» χαρακτηριστικά: Είτε από τη μια μεριά τη μυστικότητα και την προσπάθεια συγκάλυψης, είτε από την άλλη, την αντιμετώπισή του σαν κάτι φυσιολογικό, που είναι αναμενώμενο να συμβαίνει και δεν πρέπει να απασχολεί τους «ξένους». Σε πολλές περιπτώσεις, η προσπάθεια αυτή δε γίνεται μόνο από τη μεριά του δράστη, αλλά και από τον κοινωνικό περίγυρο, ή ακόμη και από τα ίδια τα θύματα.
«Άντρας είναι, κάνε υπομονή»
Οι πιο συνηθισμένες απαντήσεις που ακούει μια γυναίκα όταν αναφέρεται στη βία που δέχεται μέσα στην οικογένεια ή τη σχέση της, όχι μόνο δεν είναι ενθαρρυντικές ως προς την ανάληψη δράσης για τον τερματισμό της, αλλά αντίθετα, προτείνουν «υπομονή», «κατανόηση», κλπ:
«Άντρας είναι, θα σηκώσει και το χέρι», «είσαι σίγουρη ότι δεν έκανες κάτι που τον προκάλεσε;», «δείξε κατανόηση, έτσι είναι οι άντρες», «μη χαλάσεις την οικογένειά σου, κάνε υπομονή»
και πολλά άλλα τέτοια, ακολουθούν τις σπάνιες περιπτώσεις στις οποίες μια γυναίκα αποφασίζει να μιλήσει για τη βία που δέχεται.
Γιατί στη μεγάλη τους πλειοψηφία, τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας προσπαθούν να κρύψουν την κακοποίηση, είτε από το φόβο ότι αυτή θα ενταθεί, είτε λόγω έλλειψης των οικονομικών μέσων που θα τους επιτρέψουν να επιβιώσουν μόνες τους, είτε από αισθήματα ντροπής, ή ενοχής, ή ακόμη και επειδή γνωρίζουν ότι ο περίγυρός τους δε θα τις υποστηρίξει και θα τις προτρέψει να «συγχωρήσουν» και να «κάνουν υπομονή».
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν το γεγονός ότι πριν φτάσει μια γυναίκα να καταγγείλει τη βία την οποία δέχεται, έχει κατά μέσο όρο κακοποιηθεί 35 φορές (tovima.gr, 3/3/02)! Όπως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι όχι μόνο τα θύματα δυσκολεύονται να καταγγείλουν το βίαιο σύζυγο – σύντροφο, αλλά και να τερματίσουν την κακοποιητική σχέση.
Η «υπομονή» που σκοτώνει
Αυτή η «υπομονή», αυτός ο φόβος, έχουν τραγικά αποτελέσματα. Στην Ευρώπη, κάθε χρόνο 3.500 γυναίκες πεθαίνουν από το χέρι του άντρα ή του φίλου τους, ενώ περίπου μία στις τρεις, δηλαδή 62 εκατομμύρια γυναίκες έχουν κάποια στιγμή στη ζωή τους υποστεί ενδοοικογενειακή βία (alfavita.gr, 6/11/16).
Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι περίπου το 34% του πληθυσμού γνωρίζει κάποιο θύμα ενδοοικογενειακής βίας, είτε στον οικογενειακό ή φιλικό περίγυρο, είτε στη γειτονιά του. Πρόκειται για το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. για το διάστημα κατά το οποίο έγινε η έρευνα. Υπολογίζεται επιπλέον, ότι μία στις τρεις γυναίκες θα πέσει θύμα ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας από το σύντροφό της (iefimerida.gr, 24/11/15).
Αυτά τα στοιχεία δεν είναι απλά «αριθμοί». Είναι άνθρωποι κατεστραμμένοι σωματικά και ψυχολογικά, άνθρωποι που φοβούνται να αντιδράσουν και να ξαναπάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Η βία στα πλαίσια της σχέσης ή της οικογένειας, δεν είναι απλά ένα ακόμη έγκλημα, ούτε βέβαια μια «ιδιωτική» υπόθεση. Είναι ένα μαζικό κοινωνικό φαινόμενο, που δεν πρόκειται να «σταματήσει κάποια στιγμή» από μόνο του! Πρέπει να το σταματήσουμε!
#8μάρτη
