Το «Όταν ο Μαρξ συνάντησε τον Ένγκελς» έχει πρωτότυπο τίτλο, «The Young Karl Marx» αλλά θα μπορούσε να λέγεται και «Πως γράφτηκε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο» ή «Origins of Communism» ή «Becoming Marx» ή όπως αλλιώς μπορούμε να φανταστούμε. Την ταινία υπογράφει ο Raoul Peck ο Αϊτινός σκηνοθέτης και πρώην υπουργός πολιτισμού στη χώρα του, που έχει παρουσιάσει επίσης το «Lumumba» (2000) την κινηματογραφική βιογραφία του Κονγκολέζου Patrice Lumumba καθώς και το «I Am Not Your Negro» (2016) το υποψήφιο για καλύτερο ντοκιμαντέρ στα φετινά Όσκαρ που αφηγείται την σύγχρονη ιστορία των μαύρων στις ΗΠΑ.
Η ταινία ξεκινάει τον Απρίλη του 1843, που βρίσκει τον Κάρολο Μαρξ στην Κολωνία να συλλαμβάνεται εξαιτίας της κυβερνητικής λογοκρισίας που επιβλήθηκε στην εφημερίδα όπου ήταν αρχισυντάκτης, της Rheinische Zeitung (Εφημερίδα του Ρήνου) και τελειώνει το Φλεβάρη του 1848 με την έκδοση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου λίγες ημέρες πριν τη Φεβρουαριανή Επανάσταση στο Παρίσι 24 Φεβρουαρίου 1848.
Μέσα σε αυτό το διάστημα η ταινία παρακολουθεί τη ζωή του Μαρξ από την Κολωνία, στο Παρίσι, απ’ εκεί στις Βρυξέλλες και τέλος στο Λονδίνο και την παρουσία του στο συνέδριο της Κομμουνιστικής Λίγκας που μετά από σχετική απόφασή της γράφτηκε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο για να αποτελέσει το βασικό προγραμματικό της κείμενο.
Παράλληλα παρακολουθεί τη ζωή του Ένγκελς το ίδιο διάστημα, τη γνωριμία τους στο Παρίσι και το πώς ο Ένγκελς φέρνει σε επαφή τον Μαρξ με τα ζητήματα της βρετανικής εργατικής τάξης και με τους βρετανούς οικονομολόγους και φιλοσόφους Ricardo, Smith και Bentham που έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωση της οικονομικής θεωρίας του Μαρξ και την ολοκλήρωση του «Κεφαλαίου» χρόνια μετά. Επίσης παρακολουθούμε σκηνές από τη συγγραφή της «Αγίας Οικογένειας ή Κριτική της Κριτικής Κριτικής» αλλά και της «Αθλιότητας της Φιλοσοφίας» μια απάντηση στη «Φιλοσοφία της αθλιότητας» του Προυντόν (τον οποίο γνώρισε στο Παρίσι).
Βλέπουμε εικόνες τόσο από την ιδιωτική ζωή της εργατικής τάξης όσο και από τη ζωή της μέσα στα εργοστάσια και τις φάμπρικες που υπήρχαν στα μέσα του 19ου αιώνα, καθώς επίσης και στιγμές από την οικογενειακή ζωή των ηρώων της ταινίας ενώ υπάρχουν και easter eggs (κρυφά μηνύματα) με αναφορές στο έργο του Μαρξ (για παράδειγμα τον στοιχειώνει στην ταινία ένα όνειρο όπου αστυνομικοί καταδιώκουν κλέφτες ξυλείας και γνωρίζουμε ότι το συγκεκριμένο θέμα ήταν το αντικείμενο ενός από τα πρώτα του άρθρα που προκάλεσαν αίσθηση την εποχή που γράφτηκε). Επιπλέον το φινάλε είναι πραγματικά όμορφο με την εισαγωγή του Κομμουνιστικού Μανιφέστου και τον Ντιλαν να ντύνει μουσικά εικόνες ταξικών συγκρούσεων από τον Μαρξ μέχρι σήμερα.
Σε αυτό το σημείο όμως, δηλαδή σε ότι αφορά το ιστορικό υπόβαθρο, τελειώνουν τα καλά λόγια για το φιλμ. Η ταινία είναι φλύαρη και δεν έχει να επιδείξει εικαστικά κάτι άξιο λόγου. Η δύναμη του περιεχομένου της είναι ικανή να σε κρατήσει μπροστά στην εικόνα καθηλωμένο για δύο ώρες αλλά η δύναμη της εικόνας δεν είναι ανάλογη της δύναμης του λόγου. Από αυτή την άποψη μια βιογραφία που έλειπε από τον κινηματογράφο βρίσκει το δρόμο προς το σελιλόιντ αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ένα σπουδαίο φιλμ, αφού ενώ η ζωή και το έργο των δύο στοχαστών ήταν σπουδαία η συγκεκριμένη απεικόνιση δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτό το επίπεδο.
Φυσικά ο Raoul Peck μπορεί να πάρει με τους Pascal Bonitzer και Pierre Hodgson (που συνυπογράφουν το σενάριο) τα εύσημα για την έρευνα και τη μεταφορά του λόγου των δύο θεωρητικών στον κινηματογράφο. Και σίγουρα αυτό που θέλει το πετυχαίνει αφού οι μαρξιστές που θα τη δουν θα περάσουν ένα ευχάριστο δίωρο ενώ κάποιος που δεν έχει τριβή με τις μαρξιστικές ιδέες, δεδομένου ότι έχει περιέργεια (γιατί αλλιώς δε θα έβλεπε ένα έργο με τέτοιο τίτλο) ίσως παρακινηθεί να γνωρίσει τον λόγο των Μαρξ και Ένγκελς μέσα από το ίδιο τους το έργο – το σπουδαίο αυτό έργο που στιγμάτισε την σκέψη και τη δράση γενικά της ανθρωπότητας.
