Η πάλη του καταλανικού λαού για αυτοδιάθεση και η βάρβαρη καταστολή που εξαπέλυσε ενάντια στο κίνημα η κυβέρνηση Ραχόι βρίσκεται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης εδώ και αρκετές μέρες. Θέση για το ζήτημα πήρε και το ΚΚΕ μέσω ανακοίνωσης του Γραφείου Τύπου του κόμματος που δημοσιεύτηκε στις 2/10 (διαβάστε ολόκληρη την ανακοίνωση εδώ).
Στην ανακοίνωση αυτή το Γραφείο Τύπου του ΚΚΕ, αφού καταδικάζει την επιχείρηση καταστολής του ισπανικού κράτους, επιχειρεί να πάρει θέση και πάνω στην ουσία του ζητήματος, δηλαδή το θέμα της αυτοδιάθεσης του καταλανικού λαού. Εκεί το ΚΚΕ παίρνει αρνητική θέση.
Είναι δυνατό να είσαι ενάντια στην καταστολή του κινήματος υπέρ της αυτοδιάθεσης αλλά και ενάντια στην ίδια την αυτοδιάθεση, όπως προσπαθεί να κάνει το ΚΚΕ; Κι όταν η συγκεκριμένη εθνότητα αποφασίσει σε ένα δημοψήφισμα να προχωρήσει στην ανεξαρτησία της, τι θέση παίρνεις; Να γίνει σεβαστή αυτή η απόφαση ή όχι; Αν υποστηρίξεις το να γίνει σεβαστή, τότε υποστηρίζεις το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση. Αν δεν υποστηρίξεις το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση τότε στην πράξη αποδέχεσαι την καταστολή. Το ΚΚΕ δεν φαίνεται να καταλαβαίνει την αντίφαση αυτή κι επιχειρεί να τετραγωνίσει τον κύκλο.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση,
«…η απόφαση της καταλανικής κυβέρνησης για την προκήρυξη δημοψηφίσματος δεν έχει στόχο να επιλύσει τα προβλήματα του λαού της Καταλονίας και να υπηρετήσει τα συμφέροντά του, ανεξάρτητα απ’ την όποια αποδοχή που μπορεί να έχει αυτή η απόφαση σε πλατιά λαϊκά στρώματα. Υπηρετεί τμήματα του κεφαλαίου, που θεωρούν ότι σ’ αυτή τη φάση τα συμφέροντά τους υπηρετούνται καλύτερα μέσω μιας πιο διευρυμένης αυτονομίας ή ακόμη κι ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας απ’ την υπόλοιπη Ισπανία.
»Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει και από άλλα παρόμοια δημοψηφίσματα, όπως αυτά που έγιναν στη Σκωτία, τη Βρετανία για την αποχώρηση απ’ την ΕΕ ή το δημοψήφισμα στο ιρακινό Κουρδιστάν με την εμπλοκή μάλιστα ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
»Τέτοιες ενέργειες, που θέτουν ζήτημα αλλαγής συνόρων, ανοίγουν επικίνδυνους δρόμους και συγκαλύπτουν το αντικειμενικό γεγονός ότι η αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας οξύνεται ακόμη περισσότερο σε όλες τις χώρες…»
Καταρχήν, όταν το ΚΚΕ ασκεί κριτική στην κυβέρνηση της Καταλονίας, ότι δηλαδή η τελευταία κάθε άλλο παρά ενδιαφέρεται για την επίλυση των προβλημάτων των λαϊκών στρωμάτων της περιοχής και κινείται με μόνο γνώμονα τα δικά της συμφέροντα, δεν μας κάνει σοφότερους… δεν μας λέει τίποτα το καινούργιο. Πρόκειται για μια κεντροδεξιά κυβέρνηση, στην υπηρεσία του κεφαλαίου, που εφάρμοσε και εφαρμόζει πολιτικές λιτότητας παρόμοιες με αυτές της κυβέρνησης Ραχόι. Πράγματα γνωστά, δεδομένα και απλά…
Όμως το ΚΚΕ δεν έκανε καλή μελέτη πάνω στο θέμα… Γιατί αν έκανε θα ανακάλυπτε ότι το μεγάλο καταλανικό κεφάλαιο, κι επομένως ο κύριος όγκος της άρχουσας τάξης στην Καταλονία είναι ενάντια στην απόσχιση!
Ο Σύνδεσμος Βιομηχάνων της Καταλονίας έχει ξεκάθαρες θέσεις ενάντια στην αυτοδιάθεση! Οι τραπεζίτες δηλώνουν πως θα μεταφέρουν την έδρα τους σε άλλες περιοχές της ισπανικής επικράτειας! Τις μέρες πριν από το δημοψήφισμα υπήρξε φυγή κεφαλαίων από την Καταλονία! Τα παραρτήματα των βασικών κομμάτων της άρχουσας τάξης, το δεξιό Λαϊκό Κόμμα και οι υποτιθέμενοι «σοσιαλιστές» του PSOE στην Καταλονία, είναι μαχητικά ενάντια στην αυτοδιάθεση του καταλανικού λαού (ενώ το αριστερό Unidos Podemos, η συνεργασία του Ποδέμος με το παλιό Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας, είναι «ήξεις αφήξεις»…).
Τι συμβαίνει επομένως στην Καταλονία; Συμβαίνει ότι υπάρχει μια διαχρονική καταπίεση του καταλανικού λαού ο οποίος έχει τη συνείδηση μια ξεχωριστής εθνότητας που στερείται δικαιωμάτων, όχι απλά δεκαετίες, αλλά αιώνες. Η καταπίεση αυτή παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις λόγω της κρίσης και των Μνημονίων που επιβλήθηκαν την τελευταία δεκαετία.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες ένα κομμάτι του κατεστημένου, για τους δικούς του λόγους, υιοθετεί το αίτημα της αυτοδιάθεσης, με στόχο όχι την ανεξαρτησία καθαυτή, αλλά ένα συμβιβασμό με το Ισπανικό κράτος που να τους παρέχει περισσότερα προνόμια στα πλαίσια μιας διευρυμένης αυτονομίας. Η πλήρης υπαναχώρηση του Πουτζδεμόντ στο διάγγελμά του της Τρίτης 10 Οκτώβρη, επιβεβαιώνει αυτή την εκτίμηση την οποία σαν «Ξ» είχαμε κάνει από την πρώτη στιγμή. Γράφαμε ενδεικτικά τον Ιούλη του περασμένου χρόνου (2016):
«Αυτός είναι ο λόγος που η καταλανική άρχουσα τάξη τελικά θα ευνοεί πάντα την πολιτική υποταγή της Καταλονίας στο ισπανικό κράτος. Είναι μόνο από τα κάτω (δηλαδή από την εργατική τάξη και τη νεολαία) που οι γνήσιες δυνάμεις ενός αποφασισμένου κινήματος για το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης μπορεί να προκύψουν».
Με ποια κριτήρια (θα έπρεπε να) αποφασίζει η Αριστερά
Το ερώτημα για ένα κόμμα της Αριστεράς δεν μπορεί να είναι απλώς το ποια είναι τα κίνητρα της εκάστοτε αστικής κυβέρνησης.
Το πιο ουσιαστικό ερώτημα είναι ποια πρέπει να είναι η στάση της απέναντι σε ένα έθνος ή μια εθνότητα που υφίσταται καταπίεση, που αισθάνεται αυτή την (εθνική) καταπίεση και που παλεύει εναντίον της. Σ’ αυτό το ερώτημα οι κλασικοί του Μαρξισμού (με προεξάρχουσα την θεωρητική δουλειά που έκανε ο Λένιν) έχουν δώσει την απάντηση εδώ και πάνω από ένα αιώνα: Υποστηρίζουν το «δικαίωμα της αυτοδιάθεσης».
Αυτό μεταφράζεται στην υπεράσπιση του δικαιώματος της απόσχισης – δηλαδή το δικαίωμα δημιουργίας ξεχωριστού κράτους αν η καταπιεσμένη εθνότητα αποφασίσει δημοκρατικά κάτι τέτοιο.
Αυτό το καθήκον των μαρξιστών δεν έρχεται σε αντίθεση με την στάση τους ενάντια στον καπιταλισμό και την ίδια την άρχουσα τάξη του έθνους που καταπιέζεται, αντίθετα το συμπληρώνει.
Ο μόνος τρόπος για να καταπολεμήσει τα εθνικιστικά πάθη η Αριστερά είναι
- να σταθεί αλληλέγγυα στα αιτήματα για αυτοδιάθεση της καταπιεσμένης εθνότητας (χωρίς ποτέ να ταυτίζεται με την άρχουσα τάξη του καταπιεσμένου έθνους)
- να αντιπαλέψει τον εθνικισμό που θα αναπτύσσει η άρχουσα τάξη του κεντρικού κράτους ενάντια στην εθνότητα που διεκδικεί την αυτοδιάθεσή της, προβάλλοντας την ανάγκη κοινών αγώνων και κοινών οργανώσεων της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων
- να εξηγεί ότι ένα ανεξάρτητο κράτος από μόνο του δεν συνεπάγεται καθόλου μια καλύτερη ζωή για την πλειοψηφία των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων – κι ότι, επομένως, το αίτημα της αυτοδιάθεσης πρέπει να είναι ενταγμένο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πάλης για συστημική ανατροπή και σοσιαλιστικό μετασχηματισμό.
Αν αντίθετα, στο όνομα μιας δήθεν «επαναστατικής καθαρότητας», οι μαρξιστές πάρουν θέση ενάντια στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, πρώτο, θα χάσουν τη δυνατότητα επικοινωνίας σε ταξική βάση με τους εργαζομένους της καταπιεσμένης εθνότητας και, δεύτερο, θα συμβάλουν σε τελευταία ανάλυση στην ενίσχυση του εθνικισμού στέλνοντας τους καταπιεσμένους στην αγκαλιά των εθνικιστών. Το αποτέλεσμα θα είναι η διάσπαση των εργαζομένων των διαφορετικών εθνοτήτων, επιτρέποντας στην άρχουσα τάξη να εφαρμόσει το γνωστό «διαίρει και βασίλευε» και να αποπροσανατολίζει τα λαϊκά στρώματα από τα ταξικά ζητήματα.
Το Brexit…
Ενδιαφέρον έχει, μεταξύ άλλων, και ο παραλληλισμός που κάνει το ΚΚΕ μεταξύ των γεγονότων στη Καταλονία και του δημοψηφίσματος στη Βρετανία για την έξοδο από την ΕΕ.
Στην περίπτωση του Brexit είχαμε μια κατά βάση ταξική ψήφο των Βρετανών εργαζομένων (κάτι διαπιστωμένο ακόμα και από τα επιτελεία του βρετανικού κεφαλαίου) ενάντια στις ντιρεκτίβες λιτότητας της ΕΕ (διαβάστε περισσότερα εδώ). Καθήκον της Αριστεράς ήταν να πάρει θέση υπέρ του Brexit αλλά ταυτόχρονα να το συνδέσει με την πάλη ενάντια στην λιτότητα και να το εντάξει στα πλαίσια ενός σοσιαλιστικού προγράμματος.
Πολλοί στην Αριστερά τότε, ανάμεσα τους και το ΚΚΕ, απέδιδαν την ψήφο υπέρ του Brexit στην άνοδο του ακροδεξιού ευρωσκεπτικισμού. Ορισμένοι μάλιστα προβλέπανε ακροδεξιά, αντιδραστική στροφή της βρετανικής κοινωνίας μετά το αποτέλεσμα το οποίο απέδιδαν σε ρατσιστικά κίνητρα. Λίγους μόλις μήνες μετά, το ακροδεξιό UKIP (Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου) «εξαφανιζόταν» και το «φαινόμενο Κόρμπιν», με εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους και νεολαίους να οργανώνονται ενάντια στις πολιτικές λιτότητας, βρισκόταν στο επίκεντρο (διαβάστε περισσότερα εδώ). Ποιος έχασε από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος; Η αστική τάξη ή οι εργαζόμενοι και η Αριστερά;
Δεν μπορούμε να αναπτύξουμε περισσότερο το θέμα, όπως δεν μπορούμε να το κάνουμε για το δημοψήφισμα στη Σκοτία για λόγους χώρου, παραπέμπουμε όμως στη σχετική αρθρογραφία μας (δείτε xekinima.org/brexit και xekinima.org/skotia).
Οι Κούρδοι
Δεν μπορούμε όμως να μην σταθούμε, με δυο έστω λόγια, στο θέμα των Κούρδων. Οι πάντες ξέρουν ότι οι Κούρδοι είναι ένας από τους πιο καταπιεσμένους λαούς στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, με εκατόμβες θυμάτων και ηρωικούς αγώνες πολλών δεκαετιών, γύρω από το κεντρικό τους αίτημα της αυτοδιάθεσής τους, της δημιουργίας δηλαδή του δικού τους κράτους! Ο ελληνικός λαός ήταν πάντα φιλικά διακείμενος στον Κουρδικό λαό και η Ελλάδα, στο παρελθόν, ήταν η χώρα στην οποία οι αγωνιστές του κουρδικού κινήματος, βρίσκανε καταφύγιο.
Πάνω σ’ αυτό το θέμα το ΚΚΕ παίρνει, με την τελευταία ανακοίνωση της ΚΕ, θέση: όχι στην αυτοδιάθεση των Κούρδων!
Πρακτικά τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει να συνεχιστεί η καταπίεση τους, η οποία είναι βίαιη, ένοπλη και βαμμένη με αίμα, από το καθεστώς της Τουρκίας, της Συρίας, του Ιράκ του Ιράν κλπ, χώρες στις οποίες υπάρχει ισχυρή κουρδική παρουσία. Και γιατί, σύμφωνα με τη λογική της ηγεσίας του ΚΚΕ; Γιατί θα υπάρξει αλλαγή συνόρων και γιατί θα συγκαλυφθεί η βασική αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας!
Με τέτοιες θέσεις οι «κομμουνιστές» θα κάνουν κάθε αγωνιζόμενο Κούρδο να γίνει «αντικομμουνιστής»…
Συμπερασματικά
Το ΚΚΕ μας έχει συνηθίσει στα καθ’ ημάς να παίρνει μια στάση αποχής από τις μαζικές μάχες του κινήματος (πιο εμβληματικό παράδειγμα το δημοψήφισμα του 2015) στο όνομα της… «ταξικής καθαρότητας».
Στη πραγματικότητα αυτή η αδιέξοδη, σεχταριστική λογική το απομονώνει από τις πιο σοβαρές μάχες του κινήματος και τους πρωτοπόρους αγωνιστές του (τους οποίους το ΚΚΕ τσουβαλιάζει σε «εργοδοτικούς», «πράκτορες» και «πουλημένους»).
Αυτή την ίδια λογική εφαρμόζει και στα διεθνή ζητήματα. Αυτή η χοντροκομμενή, σταλινική εκδοχή του «μαρξισμού» του, καμία σχέση δεν έχει με τις παραδόσεις των Μπολσεβίκων και του Λένιν. Αντίθετα, αποτελεί τη πλήρη άρνηση τους.
