Η Σταυρούλα Συμεωνίδου είναι μέλος του Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων των Δ.Ε.Υ.Α., Πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων ΔΕΥΑ Δράμας και μέλος της πανελλαδικής «Συμμαχίας για το Νερό». Το «Ξεκίνημα» μίλησε μαζί της για τις εξελίξεις γύρω από την εκχώρηση της λειτουργίας του Βιολογικού Καθαρισμού του Βόλου σε ιδιωτική εταιρία και γενικότερα για τα ζητήματα που αφορούν την πάλη ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των υδάτινων πόρων και της ύδρευσης.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σταυρούλα, όπως γνωρίζεις η δημοτική αρχή Βόλου έχει δρομολογήσει την εκχώρηση του Βιολογικού Καθαρισμού της ΔΕΥΑΜΒ (δημοτικής επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης) σε ιδιωτική εταιρία. Ποιες πιστεύεις ότι θα είναι οι επιπτώσεις της ιδιωτικοποίησης για τους εργαζόμενους της ΔΕΥΑΜΒ και για την κοινωνία;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι ΔΕΥΑ ήταν πάντα ευάλωτες σε σχέσεις εργολαβικής παραχώρησης των υπηρεσιών τους και αυτό γιατί το νομικό καθεστώς με το οποίο ιδρύθηκαν, ο νόμος 1069/80, άφηνε τέτοια περιθώρια.
Η ίδρυσή τους προέκυψε, πιστεύω, από την ανάγκη της κεντρικής εξουσίας να απαλλαγεί από την ευθύνη της υδροδότησης και αποχέτευσης των απομακρυσμένων περιοχών και την ταυτόχρονη αδυναμία των Δήμων να ανταποκριθούν με συνέπεια σε ένα τόσο πολύπλοκο ρόλο που έπρεπε μάλιστα να εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Για τους παλαιότερους που μπορούν να θυμηθούν εκείνες τις εποχές η σταθερή παροχή καθαρού νερού στα σπίτια ήταν τις περισσότερες φορές προβληματική και στις απομακρυσμένες περιοχές ήταν πολλές φορές αναγκαίο το πηγάδι στην αυλή ή η δεξαμενή συγκέντρωσης βρόχινου νερού, όπως επίσης τα γνωστά ντεπόζιτα στα πατάρια των διαμερισμάτων. Ακόμη πιο τραγική ήταν η κατάσταση στον τομέα της αποχέτευσης όπου τα λύματα ανεξέλεγκτα διοχετευόταν σε ρέματα μολύνοντας καλλιέργειες αλλά και τον υδροφόρο ορίζοντα.
Απαλλάχτηκε λοιπόν, η κεντρική εξουσία από έναν μεγάλο μπελά και η κάθε τοπική κοινωνία ανέλαβε αυτόνομα την μεγάλη ευθύνη αυτού του έργου, όπως επίσης και το να βρει τους πόρους για την δαπάνη των υποδομών. Ολοκληρώθηκαν οι υποδομές με πολύ αγώνα των εργαζομένων και των πολιτών –αφού οι πόροι των ΔΕΥΑ προέρχονται από τα δημοτικά τέλη και τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις αλλά όχι από τον κρατικό προϋπολογισμό– και τώρα σαν έτοιμα φιλέτα παραδίδονται σε ιδιώτες.
Κάθε ΔΕΥΑ είναι περιουσία των πολιτών της τοπικής κοινωνίας και μόνο αυτή λογικά θα έπρεπε να αποφασίσει για την τύχη μίας τεράστιας περιουσίας όπως ο βιολογικός καθαρισμός Βόλου.
Η παγκόσμια εμπειρία μας έχει δείξει πως όπου γίνονται ιδιωτικοποιήσεις δικτύων ύδρευσης – αποχέτευσης πραγματοποιούνται μετά την ολοκλήρωση των υποδομών.
Η ιδιωτική εταιρία θα παραλάβει μία έτοιμη πανάκριβη υποδομή, θα εξοστρακίσει σταδιακά τους εργαζόμενους της ΔΕΥΑMΒ υφαρπάζοντας από αυτούς την τεχνογνωσία και θα είναι ο απόλυτος άρχοντας που θα ελέγχει την διαχείριση των λυμάτων.
Σε λίγα χρόνια η ΔΕΥΑMΒ και οι πολίτες του Βόλου θα βρίσκονται υπό την ομηρία του ιδιώτη τόσο σ΄ ότι αφορά το κόστος παροχής υπηρεσιών του όσο και στην ποιότητα της επεξεργασίας των λυμάτων.
ΕΡ: Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί στη ΔΕΥΑ Δράμας και σε άλλες ΔΕΥΑ;
ΑΠ: Θα απαντήσω σ’ ότι αφορά την ΔΕΥΑ Δράμας γιατί έτσι είναι και η γενική εικόνα των περισσοτέρων ΔΕΥΑ. Έχουμε την 5η σε έκταση δικτύου ΔΕΥΑ της χώρας με προσωπικό που αντιστοιχεί στις ανάγκες της 15ης. Από την εποχή που ο δήμος Δράμας περιοριζόταν στο αστικό διαμέρισμα της Δράμας περάσαμε στον Καποδίστρια και μετά στον Καλλικράτη χωρίς προσλήψεις προσωπικού. Αν λάβουμε υπόψιν μας τις συνταξιοδοτήσεις και συναδέλφους που χάσαμε καταλαβαίνετε πως η ΔΕΥΑ Δράμας είναι αδύνατο να ανταποκριθεί πλέον στις ανάγκες του δικτύου που καλύπτει. Η ίδια εικόνα παρατηρείται στις περισσότερες ΔΕΥΑ της χώρας. Βέβαια τώρα οι δημοτικές αρχές έχουν ως άλλοθι την απαγόρευση των προσλήψεων και έτσι κομμάτι – κομμάτι παραχωρούν υπηρεσίες των ΔΕΥΑ σε ιδιώτες. Σαν αποτέλεσμα το κόστος αυξάνεται και η ποιότητα και των παρεχόμενων υπηρεσιών υποβαθμίζεται.
ΕΡ: Ακόμη και σήμερα ο Βιολογικός Καθαρισμός Βόλου ρυπαίνει τον Παγασητικό σύμφωνα με τις δημοσιευμένες μετρήσεις της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Ποια μέτρα πιστεύεις ότι πρέπει να ληφθούν;
ΑΠ: Δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση με τεχνικούς όρους γιατί ούτε τα στοιχεία έχω, ούτε την κατάρτιση. Θα ρωτήσω όμως το εξής: μήπως αυτό είναι συγκεκριμένη επιλογή ώστε με πρόσχημα την κακή του λειτουργία να παραχωρηθεί σε ιδιώτη; Το ερώτημα μου δεν είναι τυχαίο γιατί η τακτική της απαξίωσης, έως και του ευτελισμού των υπηρεσιών, χρησιμοποιείται τις περισσότερες φορές ως επιχείρημα προκειμένου να παραχωρήσουν υπηρεσίες ύδρευσης – αποχέτευσης σε ιδιώτες μειώνοντας έτσι τις λαϊκές αντιδράσεις.
ΕΡ: Πως νομίζεις ότι πρέπει να αντιδράσουν οι συνάδελφοί σου της ΔΕΥΑΜΒ και η τοπική κοινωνία του Βόλου;
ΑΠ: Όλοι σε τέτοιες περιπτώσεις δίνουμε εξετάσεις ως πολίτες. Είμαστε πολίτες κάθε μέρα όχι μόνο όταν ψηφίζουμε. Ή επιλέγουμε να πάρουμε την ζωή μας στα χέρια μας ή την παρακολουθούμε ως τηλεθεατές. Αυτήν την στιγμή ο Βόλος κινδυνεύει γιατί όταν κινδυνεύει το νερό και το περιβάλλον κινδυνεύουμε όλοι. Και ο κίνδυνος είναι ένας: τα κοινά μας αγαθά γίνονται εμπόρευμα, οι ζωές γίνονται εμπόρευμα. Πρέπει ο καθένας να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί.
Το παράδειγμα της Δράμας νομίζω ότι θα μπορούσε να είναι από μόνο του απάντηση. Ο βιολογικός καθαρισμός στην Δράμα λειτούργησε το 2004, σε εποχές ολυμπιακής ευδαιμονίας, κανένας μας δεν κατάλαβε τότε πως η έναρξη λειτουργίας του έγινε από ιδιώτη. Ο ιδιώτης συνεχίζει να υπάρχει, η δαπάνη λοιπόν αμοιβής του είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που θα αντιστοιχούσε αν λειτουργούσε από εργαζόμενους της ΔΕΥΑΔ (φυσικά επιβαρύνει τον καταναλωτή) και δεν υπάρχει κανένας εργαζόμενος στην ΔΕΥΑΔ που να έχει την τεχνογνωσία της λειτουργίας του. Κατέστησαν έτσι τον ιδιώτη «αναντικατάστατο»!!
Η περίπτωση του Βόλου είναι σαφώς καλύτερη γιατί βρέθηκαν άνθρωποι υποψιασμένοι να αντιδράσουνε και η ιστορία των κινημάτων μας δείχνει πως όταν το δίκαιο που υπερασπίζεσαι είναι κάτι το αυτονόητο οι κοινωνίες έστω και με αργούς ρυθμούς ξυπνάνε και αντιστέκονται.
ΕΡ: Σε πρόσφατο άρθρο σου μίλησες για την πορεία ιδιωτικοποίησης των ΔΕΥΑ όλης της χώρας. Ποιες είναι οι εξελίξεις γύρω από αυτό το θέμα και πως πιστεύεις ότι πρέπει να συνεχιστεί και να συντονιστεί πανελλαδικά ο αγώνας για τη διαφύλαξη του δημόσιου – κοινωνικού χαρακτήρα του νερού;
ΑΠ: Οι ΔΕΥΑ μπορεί να διατηρούν ακόμα τον τίτλο των δημοτικών επιχειρήσεων αλλά βρίσκονται στην δύνη της έμμεσης ιδιωτικοποίησης τους. Μετά από 30 (κατά μέσο όρο) χρόνια λειτουργίας τους, άλλαξαν το τοπίο στην υδροδότηση της περιφέρειας και συνετέλεσαν δυναμικά στην προστασία του περιβάλλοντος. Κατασκεύασαν και λειτούργησαν 350 βιολογικούς καθαρισμούς. Υδροδότησαν απομακρυσμένες – αραιοκατοικημένες περιοχές. Θέσπισαν κοινωνικά τιμολόγια για ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.
Τώρα έχοντας οι περισσότερες ολοκληρώσει τις υποδομές των δικτύων τους κινδυνεύουν από μνημονικούς νόμους, από νόμους του κράτους που ανοίγουν παράθυρα μεταβίβασης τους στην ΕΥΔΑΠ, κινδυνεύουν από την συνεχή αποδυνάμωση τους.
Πρέπει όμως όλοι να γνωρίζουμε πως οι ΔΕΥΑ είναι περιουσία των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών.
Πρέπει όλοι να γνωρίζουμε πως επίσης κινδυνεύουν οι υδάτινοι πόροι μας, το αγροτικό νερό από την επιβολή της κοινοτικής οδηγίας για το ενιαίο κόστος νερού.
Πρέπει όλοι να γνωρίζουμε πως το νερό για τα αρπακτικά των αγορών είναι η σίγουρη επένδυση.
Πρέπει τέλος να γνωρίζουμε πως η μεγαλύτερη εξάρτηση, φτωχοποίηση, εξαθλίωση ενός λαού γίνεται μέσα από το έλεγχο του νερού του. Αλλά πάνω από όλα πρέπει να γνωρίζουμε ότι όπου οι πολίτες αποφάσισαν να υπερασπιστούν το νερό τους πάντα κέρδισαν όσο δύσκολες και αν ήταν οι συνθήκες.
