Του Νίκου Κανελλή,
δημοτικού συμβούλου Βόλου
Στις 17 Αυγούστου το Υπουργείο Περιβάλλοντος έδωσε στη δημοσιότητα το σχέδιο απόφασης της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων με τίτλο: «Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του».[1]
Πίσω από την κωδικοποιημένη γλώσσα, η λογική που διέπει το σχέδιο απόφασης είναι κατά βάση απλή. Κεντρική ιδέα του είναι η λεγόμενη «ανάκτηση του κόστους των υπηρεσιών ύδατος» (Άρθρο 1). Το νερό δεν θα θεωρείται ως ένα αναφαίρετο δικαίωμα, ως όρος ύπαρξης της ίδιας της ζωής. Αντίθετα οι «υπηρεσίες ύδατος» θα πρέπει να διατίθενται προς αγοραπωλησία σε μια νέα «αγορά του νερού».[2]
Με δυο λέξεις, εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση.
Ιδιωτικές εταιρίες παροχής «υπηρεσιών ύδατος»
Το κείμενο αναφέρει ρητά ότι «υπηρεσίες ύδατος» μπορούν να παρέχουν και ιδιωτικές εταιρίες.
«Πάροχοι υπηρεσιών για ύδρευση, ή/και αποχέτευση και επεξεργασία λυμάτων είναι … και ιδιωτικοί φορείς…» (Κεφάλαιο Γ, Άρθρο 8, Παρ. 2).
Στην πράξη, φαίνεται πως ετοιμάζουν κάτι ανάλογο με ότι έγινε στην ενέργεια και τις τηλεπικοινωνίες, δηλαδή ιδιωτικές εταιρίες-πάροχοι θα πουλάνε «υπηρεσίες ύδατος» χρησιμοποιώντας τις υπάρχουσες δημόσιες υποδομές.
Έτσι θα μπορούν να εξασφαλίζουν εύκολα κέρδη χωρίς να έχουν στις πλάτες τους το μεγάλο κόστος ανάπτυξης, συντήρησης και επισκευής των υποδομών. Τα ίδια δεν έκαναν με τη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ;
Κερδοσκοπία
Ας μην υπάρχει καμιά αυταπάτη. Στόχος για τις ιδιωτικές εταιρίες είναι πάντα το μέγιστο δυνατό κέρδος. Το ιδιωτικό κέρδος άλλωστε προβλέπεται ρητά στο σχέδιο απόφασης.
Σύμφωνα με το κείμενο το γενικό κόστος του νερού θα συνυπολογίζεται σαν το άθροισμα του «Χρηματοοικονομικού Κόστος», του «Περιβαλλοντικού Κόστους» και του «Κόστους Πόρου».
Ως μέρος του «Χρηματοοικονομικού Κόστους» θεωρείται και το «Κόστος Κεφαλαίου». Πώς αντιλαμβάνονται οι επικεφαλής του υπ. Περιβάλλοντος την έννοια του «κόστους κεφαλαίου»;
Το σχέδιο απόφασης αναφέρει συγκεκριμένα ότι οι τελικοί χρήστες θα πρέπει να καλύπτουν και:
«το κόστος ευκαιρίας του επενδεδυμένου κεφαλαίου, που είναι η απόδοση του κεφαλαίου σε εναλλακτικές τοποθετήσεις…το κόστος τόκων για δανειακά κεφάλαια…η εύλογη ετήσια απόδοση των ιδιωτικών επιχειρηματικών κεφαλαίων που χρησιμοποιούν» (Παράρτημα Ι, Α.2.)
Με άλλα λόγια το υπουργείο (καταστροφής του) περιβάλλοντος θεωρεί ότι στην τιμή που πληρώνουμε για το νερό θα πρέπει να περιλαμβάνεται και το κέρδος που θεωρητικά ο καπιταλιστής που έχει κάνει την επένδυση, θα μπορούσε να αποκομίσει από άλλες δραστηριότητες. Με άλλα λόγια εξασφαλισμένα κέρδη χωρίς το παραμικρό ρίσκο. Αυτός είναι σήμερα ο ρόλος του κεφαλαίου, που κάποτε έπαιρνε ρίσκα για να επενδύσει και να αποκομίσει κέρδη – ο ρόλος του παράσιτου.
Ας φανταστούμε τι έχει να γίνει. Η κάθε ιδιωτική εταιρία-πάροχος που θα έχει μπει στην αγορά του νερού θα μπορεί να αυξήσει κατά το δοκούν την τιμή του νερού αν θεωρήσει ότι θα έβγαζε πιο χοντρά κέρδη από κάποια άλλη επένδυση, ή αν οι μέτοχοι της αποφασίσουν ότι η απόδοση των κεφαλαίων τους δεν ήταν «εύλογη», ή αν η τράπεζα που έχει δανείσει στην εταιρία-πάροχο αυξήσει το επιτόκιο δανεισμού!
«Περιβαλλοντικό τέλος»(!): Αυξήσεις στα τιμολόγια ύδρευσης, άρδευσης, αποχέτευσης!
Ακόμη και πριν την είσοδο ιδιωτικών εταιριών στο χώρο του νερού όμως, θα υπάρξουν μεγάλες αυξήσεις στα τιμολόγια του νερού λόγω του νέου τρόπου υπολογισμού του γενικού κόστους ύδατος και της επιβολής του λεγόμενου… «περιβαλλοντικού τέλους». Το περιβαλλοντικό τέλος δεν θα είναι τίποτα άλλο από ακόμη ένα χαράτσι.
Αυτό το αναγνωρίζει το ίδιο το κείμενο όταν λέει ότι:
«τα προβλεπόμενα περιβαλλοντικά τέλη επιβάλλονται στους τελικούς χρήστες…κλιμακωτά…με βασικό κριτήριο την αποτροπή απότομης και υπερβολικής επιβάρυνσης των χρηστών…» (Κεφάλαιο Γ, Αρ.8, Παρ. 3)
Δηλαδή στην κυβέρνηση το έχουν σίγουρο ότι οι λογαριασμοί ύδρευσης θα αυξηθούν. Το θέμα που τους απασχολεί είναι αυτό να γίνει σταδιακά ώστε να μην «χτυπήσει» και προκληθούν αντιδράσεις…
Επιπτώσεις και στους αγρότες
Πολύ σημαντικές θα είναι οι επιπτώσεις και στα φτωχά αγροτικά στρώματα καθώς η αύξηση της τιμής του νερού άρδευσης θα προσθέσει ακόμη ένα βάρος στο συνολικό αγροτικό κόστος και θα μειώσει ακόμη περισσότερο το εισόδημά τους.
Και στην περίπτωση της άρδευσης άλλωστε προβλέπονται και άλλοι πάροχοι (δηλαδή ιδιώτες) πέραν των δημοτικών και δημόσιων υπηρεσιών.
Η δικτατορία της αγοράς
Στο βαθμό που όλα τα παραπάνω προχωρήσουν και εφαρμοστούν το τοπίο σε ότι αφορά το νερό στην Ελλάδα λίγο θα διαφέρει από την κατάσταση που επικρατεί σε χώρες τις Λατινικής Αμερικής ή της Αφρικής. Εκεί μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις κερδοσκοπούν με το νερό, τον ακρογωνιαίο λίθο της ζωής. Εκατομμύρια άνθρωποι είτε στερούνται το καθαρό νερό είτε το πληρώνουν χρυσάφι. Πρόκειται για ακόμη μια έκφραση της διαστροφικής «λογικής» της ελεύθερης αγοράς, δηλαδή της δικτατορίας των κεφαλαίου εις βάρος των φτωχών εργατικών και λαϊκών στρωμάτων.
Η ορθολογική χρήση του νερού, η προστασία και βελτίωση των υδάτινων πόρων και η ελεύθερη πρόσβαση σε καθαρό νερό μπορούν να διασφαλιστούν μόνο αν οι υδάτινοι πόροι, τα δίκτυα και οι επιχειρήσεις διανομής βρίσκονται υπό δημόσια ιδιοκτησία και αν λειτουργούν σε συνθήκες κοινωνικού και εργατικού ελέγχου και διαχείρισης.
Σε αυτή τη βάση θα μπορούσαν να γίνουν όλες οι απαραίτητες επενδύσεις στις υποδομές, τα μέσα συντήρησης των δικτύων και το ανθρώπινο (εργατικό και επιστημονικό) δυναμικό με μοναδικό στόχο καθαρό νερό για όλους.
Τα παραπάνω έρχονται φυσικά σε πλήρη σύγκρουση με τους δανειστές καθώς το εν λόγω σχέδιο απόφασης δεν έχει πέσει από τον ουρανό. Είναι μέρος των δεσμεύσεων του 3ου μνημονίου το οποίο ψήφισαν από κοινού οι ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι στις 14 Αυγούστου του 2015. Για αυτό, αγώνας για το νερό σημαίνει αγώνας ενάντια στους δανειστές, ενάντια στην κυβέρνηση και ενάντια στη δικτατορία του κεφαλαίου.
Σημειώσεις:
[1] Διαβάστε το σχέδιο απόφασης εδώ: http://www.opengov.gr/minenv/?p=7908
[2] Άλλα σχετικά κείμενα κριτικής του σχεδίου απόφασης μπορείτε να διαβάσετε εδώ: http://www.savegreekwater.org/archives/4601
Ακούστε τη συνέντευξη του σ. Νίκου Κανελλή στην ΕΡΑ Βόλου για την ιδιωτικοποίηση του νερού εδώ.
Σχετικά άρθρα:
- Νερό: όχι στην αντιμετώπιση του σαν εμπόρευμα, όχι στην ιδιωτικοποίηση του – 02/09/2016
https://xekinima.org/nero-oxi-stin-έχει-antimetopisi-tou-san-em/
- «SOSΤΕ το Νερό» – Κινητοποιήσεις και δημοψήφισμα για την ΕΥΑΘ – 12/05/2013
https://xekinima.org/soste-to-nero-kinitopoiiseis-kai-dimopsifisma-gia-ti/
- Νερό: δημόσιο αγαθό ή αντικείμενο κερδοσκοπίας; – 05/07/2011
https://xekinima.org/nero-dimosio-agatho-i-antikeimeno-kerdoskopias/
