Της Ηλέκτρας Κλείτσα
Ο «Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος» («Great Barrier Reef») στις βορειοανατολικές ακτές της Αυστραλίας, στην επαρχία Κουίνσλαντ, είναι το μεγαλύτερο κοραλλιογενές οικοσύστημα του πλανήτη. Είναι ορατό από το διάστημα, αποτελείται από 940 νησιά και είναι ενταγμένο στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο. Σήμερα, αυτό το τεράστιας οικολογικής σημασίας και φυσικής ομορφιάς οικοσύστημα βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο.
Η σημασία των κοραλλιογενών υφάλων
Η κλιματική αλλαγή, αλλά και η ρύπανση των θαλασσών αποτελούν τους μεγαλύτερους εχθρούς των κοραλλιογενών οικοσυστημάτων, τα οποία λειτουργούν για τους ωκεανούς όπως τα δάση για την ξηρά, αφού φιλοξενούν περίπου το 25% της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας. Σύμφωνα με τον Χαρίλαο Λέσσιο, ερευνητή του Ινστιτούτου Τροπικών Ερευνών Σμιθσόνιαν στις ΗΠΑ:
«Μαζί με τα τροπικά δάση, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι αποτελούν τα οικοσυστήματα με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα. Για τις τροπικές θάλασσες, όπου φτάνει το φως, τα κοράλλια είναι πολύτιμα, καθώς χωρίς αυτά δεν θα υπήρχαν τα οικοσυστήματα που υπάρχουν εκεί».
Το μεγαλύτερο παγκοσμίως από αυτά τα υποθαλάσσια «τροπικά δάση» απειλείται με εξαφάνιση μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Πέρα από τη μέχρι τώρα καταστροφή που έχει υποστεί ο «Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος», κινδυνεύει πλέον και από τα νέα εξορυκτικά σχέδια της κυβέρνησης της χώρας στην περιοχή. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Γιατί πεθαίνουν τα κοράλλια;
Η υπόθεση του «Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου» της Αυστραλίας είναι μια ακόμη απόδειξη των τρομακτικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη στα οικοσυστήματα. Όταν τα κοράλλια αντιμετωπίζουν σοβαρές αλλαγές στις συνθήκες που τα περιβάλλουν, όπως η άνοδος της θερμοκρασίας του νερού, ή η όξυνσή του, αποβάλλουν τα φύκη που φιλοξενούν στο σώμα τους, τα οποία τα βοηθούν να τραφούν. Τα κοράλλια χάνουν το χρώμα τους, γίνονται λευκά και σταδιακά πεθαίνουν. Η ασθένεια αυτή, άμεσα σχετιζόμενη με την υπερθέρμανση των θαλασσών και τη ρύπανσή τους, ονομάζεται λεύκανση και είναι υπεύθυνη για τη δραματική μείωση των κοραλλιών στους υφάλους όλου του πλανήτη.
Το πρώτο μαζικό επεισόδιο λεύκανσης στο «Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο» σημειώθηκε το 1998, επηρεάζοντας το 50% των κοραλλιών του. Συνολικά, περίπου το 90% του υφάλου έχει επηρεαστεί από τη λεύκανση μέχρι σήμερα, ενώ υπολογίζεται ότι μέσα στα επόμενα χρόνια τα μισά κοράλλια του θα πεθάνουν, ενώ σε συγκεκριμένες περιοχές του το ποσοστό αυτό θα φτάσει το 90% αυτών που έχουν απομείνει.
Νέες απειλές για το οικοσύστημα
Την ώρα που ο κοραλλιογενής ύφαλος βρίσκεται ήδη σε κατάσταση συναγερμού, η κυβέρνηση της Αυστραλίας έχει δώσει την άδεια για τη δημιουργία του μεγαλύτερου ορυχείου άνθρακα στη χώρα. Η «επένδυση» δε θα γίνει σε κάποια μακρινή περιοχή, αλλά στο Κουίνσλαντ, όπου βρίσκεται ο ύφαλος. Μάλιστα, οι εγκαταστάσεις του θα περιλαμβάνουν λιμάνι στην περιοχή του υφάλου, βάζοντας τέλος σε κάθε ελπίδα για τη σωτηρία του.
Το επιχείρημα της κυβέρνησης και της εταιρείας που έχει πάρει την άδεια για το ορυχείο «Carmichael» είναι αυτό που προβάλλεται πάντα, όταν σχεδιάζονται μεγάλα έργα, με καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον: θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, θα τονωθεί η οικονομία, θα τηρηθούν αυστηροί περιβαλλοντικοί όροι, κλπ.
Η πραγματικότητα βέβαια είναι ότι οι θέσεις εργασίας και η οικονομική ανάπτυξη που υπόσχονται είναι απειροελάχιστα σε σχέση με αυτά που κινδυνεύουν να χαθούν. Για την ακρίβεια, υπολογίζεται ότι ο τουρισμός που φέρνει ο «Μεγάλος Κοραλλιογενής ύφαλος» στην περιοχή Κουίνσλαντ υποστηρίζει περίπου 70.000 θέσεις εργασίας, ενώ φέρνει στην περιοχή 6 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Τα αντίστοιχα «κέρδη» που θα φέρει η μονάδα εξόρυξης είναι 5.000 θέσεις εργασίας και 4,1 δισεκατομμύρια δολάρια.
Όσο για το επιχείρημα των «αυστηρών» περιβαλλοντικών όρων, δε χρειάζεται να πάμε πολύ μακριά για να διαπιστώσουμε την -ανύπαρκτη- βαρύτητά του: αρκεί μια βόλτα στις εγκαταστάσεις της Eldorado Gold στη Χαλκιδική, που έχει δημιουργήσει ένα σεληνιακό τοπίο σε ολόκληρη την περιοχή, παρά βέβαια τις αμέτρητες διαβεβαιώσεις ότι η εξόρυξη θα γίνει με… σεβασμό στο περιβάλλον. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για όλες τις μεγάλες εξορυκτικές δραστηριότητες παγκοσμίως.
Ολόκληρος ο πλανήτης είναι γεμάτος από παραδείγματα καταστροφής ολόκληρων περιοχών και οικοσυστημάτων στο βωμό του κέρδους. Τα δάση, οι ωκεανοί, η χλωρίδα και η πανίδα του πλανήτη και βέβαια η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων που τον κατοικούν, απειλούνται άμεσα από το αδηφάγο καπιταλιστικό σύστημα, που δεν πρόκειται να σταματήσει να λεηλατεί και να καταστρέφει, εκτός αν το σταματήσουμε εμείς.
