Του Κυριάκου Χάλαρη
Στις 13 με 15 Φλεβάρη πραγματοποιήθηκε το Διαρκές Συνέδριο του ΣYN με βασικό θέμα το πολιτικό πρόγραμμα του κόμματος. Σε αυτό το συνέδριο επαληθεύθηκε πιο έντονα από κάθε άλλη φορά ίσως ότι δεν πρόκειται απλά για ένα κόμμα με πολλές τάσεις και απόψεις αλλά ουσιαστικά για δύο διαφορετικές πολιτικές κατευθύνσεις που συνυπάρχουν μέσα στο ΣΥΝ αλλά που αργά ή γρήγορα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η κάθε μια θα πάρει το δρόμο της. Η πόλωση σ’ αυτό το συνέδριο ήταν εξαιρετικά έντονη, με πολύ επιθετικές τοποθετήσεις και με χειροκροτήματα της κάθε πτέρυγας για τους δικούς της ομιλητές.
Ουσιαστικά πολύ λίγες τοποθετήσεις αφορούσαν στο πρόγραμμα. Η μεγάλη πλειοψηφία των συνέδρων τοποθετούνταν για τα τρέχοντα ζητήματα και κυρίως σε σχέση με το εξής ερώτημα: «Ποια πρέπει να είναι η πολιτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ από εδώ και στο εξής; Κεντροαριστερά και συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ ή ΣΥΡΙΖΑ και συνέχιση της πορείας που μέχρι τώρα έχει ανοίξει η προεδρία του Αλαβάνου;» . Και πάνω σε αυτό το ερώτημα ήταν που διαχωρίζονταν οι τάσεις.
Οι εκπρόσωποι της «Ανανεωτικής Πτέρυγας» άσκησαν κριτική πολύ αιχμηρή τόσο στο πρόγραμμα, όσο και στη διαδικασία που ακολουθήθηκε για την έγκρισή του. Και ήταν αρκετά επιθετικοί προς το ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα για τη δημοσίευση των «15 σημείων», τα οποία κατάγγειλαν σαν αντίθετα με τις προγραμματικές αρχές του Συνασπισμού. Η πολιτική τους τοποθέτηση, για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του μέλους της ΚΠΕ του ΣΥΝ, Γ. Βούτση, συνίστατο στην : «αποθέωση της ανταγωνιστικότητας και ουδετεροποίηση της αγοράς» . Και επίσης άφηναν ορθάνοιχτα παράθυρα για συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ.
Οι τοποθετήσεις των συνέδρων που πρόσκεινται στο Αριστερό Ρεύμα και το Κοκκινοπράσινο Δίκτυο ήταν πολύ περισσότερες (η αναλογία των ομιλητών ήταν περίπου 5 αριστεροί έναντι 1 Ανανεωτικού) και εξίσου επιθετικές. Τοποθετήσεις υπέρ της συνέχισης της «γραμμής ΣΥΡΙΖΑ», ενάντια στην κεντροαριστερά, οργή για τα στελέχη εκείνα της Ανανεωτικής Πτέρυγας που με δημόσιες εμφανίσεις και δηλώσεις καπελώνουν τις συλλογικές αποφάσεις και το ΣΥΡΙΖΑ. Και ενδεικτικό είναι ότι κάθε τέτοια τοποθέτηση όσο πιο αιχμηρή και πιο επιθετική ήταν απέναντι στη στάση των Ανανεωτικών τόσο μεγαλύτερη επιδοκιμασία γνώριζε στην αίθουσα με παρατεταμένα χειροκροτήματα.
Το τελικό αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν μια καθαρή νίκη της αριστερής πτέρυγας του κόμματος. 81.5% των συνέδρων ψήφισε υπέρ του προγράμματος και 18.5% ψήφισε λευκό. Αυτό το ποσοστό είναι ακόμα μεγαλύτερο από αυτό που στο τακτικό συνέδριο πριν ένα χρόνο είχε ψηφίσει τον Τσίπρα (70%) για την προεδρία του κόμματος έναντι του Κουβέλη. Αυτή η νίκη της αριστερής πτέρυγας του ΣΥΝ είναι σημαντική. Γιατί κατοχυρώνει τη «γραμμή ΣΥΡΙΖΑ»στο εσωτερικό του ΣΥΝ και τη γραμμή «καμιά συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ» που έχει ανάγκη ο κόσμος της αριστεράς, του ΣΥΝ αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ για να μη δει για άλλη μια φορά τις ελπίδες του να ξεπουλιούνται σε κεντροαριστερές συνεργασίες.
Τι λέει το πρόγραμμα του ΣΥΝ;
Μπορεί το θέμα του Διαρκούς Συνεδρίου να ήταν το Πρόγραμμα του ΣΥΝ ωστόσο το ίδιο το πρόγραμμα καθεαυτό ελάχιστα απασχόλησε τους συνέδρους. Και δεν θα μπορούσε άλλωστε μια και μιλάμε για ένα πρόγραμμα 300 και πλέον σελίδων το οποίο ελάχιστα στελέχη θα μπουν στη διαδικασία να το διαβάσουν. Πολύ περισσότερο βέβαια τα μέλη, οι ψηφοφόροι του ΣΥΝ και ο κόσμος της Αριστεράς. Για όλους αυτούς ένα τέτοιο πρόγραμμα δε σημαίνει και πολλά πράγματα καθώς οι εργαζόμενοι και οι νέοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν έχουν το χρόνο και την ενέργεια να διαβάσουν τις εκατοντάδες σελίδες του. Και είναι ενδεικτική όχι μόνο η έλλειψη τοποθετήσεων για την ουσία του προγράμματος αλλά και η χαμηλή προσέλευση που είχε το συνέδριο σε σχέση με το προηγούμενο τακτικό συνέδριο.
Επί της ουσίας το πρόγραμμα ως τέτοιο είναι ένα κείμενο συμβιβασμού μεταξύ των δύο τάσεων. Είναι πολύ πίσω από τα 15 σημεία του ΣΥΡΙΖΑ (τα οποία κατάγγειλαν οι Ανανεωτικοί) και σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα οι θέσεις που παίρνει είναι θέσεις διαχείρισης του συστήματος.
Στην πραγματικότητα η Ανανεωτική τάση του ΣΥΝ δεν είχε σοβαρούς λόγους να ασκήσει έντονη, πολύ περισσότερο πολεμική κριτική ενάντια στο κείμενο. Το πρόγραμμα είναι ένα πρόγραμμα ρεφορμιστικό. Παρότι δηλαδή κάνει πολλές αναφορές στην αναγκαιότητα και την επικαιρότητα του σοσιαλισμού αυτές παραμένουν γενικές. Δεν περιέχει δηλαδή κανένα συγκεκριμένο στοιχείο, καμία συγκεκριμένη πρόταση για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, για την ανατροπή του καπιταλισμού και το χτίσιμο μιας εναλλακτικής σοσιαλιστικής κοινωνίας.
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ένα τμήμα των «Ανανεωτικών» το ψήφισε, καθώς συμμετείχαν (δια του εκπροσώπου τους, Γ. Μπαλάφα) στην επιτροπή σύνταξης του προγράμματος. Ενδεικτικό επίσης είναι το γεγονός ότι ενώ άσκησαν σκληρή κριτική, οι «Ανανεωτικοί» δεν καταψήφισαν τελικά το πρόγραμμα αλλά ψήφισαν λευκό.
Η αιτία της στάσης των Ανανεωτικών στην ψηφοφορία δεν βρίσκεται στην ουσία του προγράμματος, αλλά στο ότι θέλησαν να κατοχυρώσουν μια ξεχωριστή πολιτική γραμμή από αυτή της πλειοψηφίας. Εξάλλου, είναι χαρακτηριστικό ότι οι διαφωνίες τους στο συνέδριο πολύ λίγο είχαν να κάνουν με το περιεχόμενο του προγράμματος (και όπου το έκαναν ήταν τραβηγμένο από τα μαλλιά) και περισσότερο για τη διαδικασία με την οποία ήρθε το πρόγραμμα στο συνέδριο. (Το κείμενο των 300 και πάνω σελίδων δόθηκε στη δημοσιότητα μόνο μερικές μέρες πριν το συνέδριο, πράγμα που δεν άφηνε χρόνο ούτε για μελέτη, πολύ περισσότερο δε για συζήτηση στο εσωτερικό του κόμματος).
Με λίγα λόγια: το συνέδριο ήταν προγραμματικό αλλά η ουσία του δεν ήταν στο πρόγραμμα. Το ίδιο το πρόγραμμα δεν απευθύνεται σε κανέναν παρά μόνο σε λίγα στελέχη του κόμματος. Και το περιεχόμενό του δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένας συμβιβασμός μεταξύ των διαφορετικών τάσεων του ΣΥΝ, ώστε κανένας να μην είναι δυσαρεστημένος. Αυτό που έδειξε όμως το συνέδριο είναι ότι όσοι συμβιβασμοί και να γίνουν οι δρόμοι που έχει πάρει η κάθε τάση είναι διαφορετικοί. Και ότι όταν τεθούν μεγαλύτερα διλήμματα στο ΣΥΝ η πιθανότητα μιας οριστικής σύγκρουσης είναι μεγάλη.
