Νατάσσα Αργυράκη
Πολώνεται όλο και περισσότερο το κλίμα στην Καταλονία αλλά και στην υπόλοιπη Ισπανία μετά την υπερψήφιση από το Καταλανικό Κοινοβούλιο (Parlament) ψηφίσματος υπέρ της απόσχισης της αυτόνομης επαρχίας από το ισπανικό κράτος. Με 72 ψήφους υπέρ και 63 κατά υπερψηφίστηκε το κείμενο, σύμφωνα με το οποίο:
«αρχίζει μια διαδικασία για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου καταλανικού κράτους που θα πάρει τη μορφή Δημοκρατίας (Republic)» και τη «διαδικασία μιας δημοκρατικής αποσύνδεσης, η οποία δεν θα υπόκειται στις αποφάσεις των θεσμών του ισπανικού κράτους».
Η συνταγματική διαδικασία θα ξεκινήσει εντός 30 ημερών, με τα πρώτα βήματα να γίνονται στους τομείς της κοινωνικής ασφάλισης και των δημοσίων εσόδων.
Η συμμαχία «Μαζί για το Ναι» και το CUP
Έτσι, το ήδη ηλεκτρισμένο κλίμα σε σχέση με το θέμα της απόσχισης (μετά τις πρόσφατες εκλογές στις 27 του Σεπτέμβρη) οξύνεται ακόμη περισσότερο.[1]
Την ίδια ώρα, η πολιτική αστάθεια στο εσωτερικό της Καταλονίας περιπλέκει την κατάσταση. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει σχηματιστεί ακόμα τοπική κυβέρνηση στην Καταλονία (αφού τα δύο κόμματα που κέρδισαν την πλειοψηφία των εδρών στις εκλογές, πέρα από το θέμα της ανεξαρτησίας της χώρας στο οποίο συμφωνούν έχουν τεράστιες πολιτικές διαφορές) οι δύο σχηματισμοί υπερψήφισαν την απόφαση για την απόσχιση.
Με τον τρόπο αυτό τα δύο κόμματα (η δεξιά, εθνικιστική συμμαχία «Μαζί για το Ναι» του απερχόμενου πρωθυπουργού Αρτούρ Μας και το αριστερό ριζοσπαστικό CUP) σφραγίζουν την πολιτική τους συμφωνία σε σχέση με το ζήτημα της απόσχισης της Καταλονίας από την Ισπανία, όποια και αν είναι η τροπή που θα πάρει η πολιτική κατάσταση στη χώρα το αμέσως επόμενο διάστημα. Κατάσταση που μόνο περίπλοκη μπορεί να χαρακτηριστεί, αφού αν μέχρι τις 9 Ιανουαρίου δεν έχει σχηματιστεί τοπική κυβέρνηση, ακόμα και με την ψήφο ανοχής του αριστερού CUP, η Καταλονία θα υποχρεωθεί να πάει εκ νέου σε εκλογές.
Η Ισπανία πάει σε εκλογές με ανοιχτά μέτωπα
Παράλληλα, η Ισπανία οδεύει προς εθνικές εκλογές στις 20 Δεκέμβρη, με το καταλανικό ζήτημα να κυριαρχεί στις προεκλογικές εκστρατείες όλων των κομμάτων. Δεν είναι να απορεί κανείς για το γεγονός ότι το θέμα της Καταλονίας συγκεντρώνει όλο το ενδιαφέρον, τόσο των κομμάτων, όσο και της ισπανικής κοινωνίας στο σύνολό της. Οι συνέπειες μιας πιθανής απόσχισης της Καταλονίας δεν αφορούν μόνο στην ίδια, δεδομένου ότι άλυτα εθνικά ζητήματα εκκρεμούν και σε άλλες αυτόνομες κοινότητες του ισπανικού κράτους. Κοινότητες όπως η Γαλικία και η χώρα των Βάσκων παρακολουθούν το καταλανικό ζήτημα με ελπίδα, αφού μια ενδεχόμενη απόσχισή της από την Ισπανία μπορεί να ανοίξει το δρόμο και για τις ίδιες.
Μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελέσει ισχυρότατο πλήγμα για την ισπανική αστική τάξη, όχι μόνο για πολιτικούς λόγους, αλλά και για οικονομικούς, αφού μόνο η οικονομία της Καταλονίας αντιστοιχεί στο 20% του ισπανικού ΑΕΠ. Ένα ισπανικό κράτος χωρίς την Καταλονία, τη Χώρα των Βάσκων και τη Γαλικία θα χάσει σχεδόν όλη τη βιομηχανική του βάση και πάνω από το ένα τρίτο του ΑΕΠ του.
Αντιδράσεις από την πλευρά της κυβέρνησης
Έτσι, το ψήφισμα της καταλανικής Βουλής προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από την πλευρά της κυβέρνησης Ραχόι. Με τις πρώτες δηλώσεις του ο πρωθυπουργός της Ισπανίας ανακοίνωσε την προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, ενώ συγκάλεσε και έκτακτη σύνοδο του υπουργικού συμβουλίου.
Να θυμίσουμε ότι η κυβέρνηση Ραχόι εν όψει των εκλογών στην Καταλονία έδωσε με νέο νόμο στο Ανώτατο Δικαστήριο τη δυνατότητα να καθαιρεί ακόμα και τον εκλεγμένο πρωθυπουργό αυτόνομης επαρχίας σε περίπτωση που παραβιάσει τους νόμους περί αδιαίρετου ισπανικού κράτους.
Έτσι, το επόμενο διάστημα θα κριθούν μια σειρά ανοιχτά ζητήματα: Από τη μία θα κριθούν σε μεγάλο βαθμό οι εξελίξεις στα άλυτα εθνικά θέματα, όχι μόνο της Καταλονίας, αλλά και της Γαλικίας και της χώρας των Βάσκων.
Από την άλλη, οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Καταλονίας, όπου αν και δεν είναι το πιο πιθανό, δεν μπορεί να αποκλειστεί μια κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ του αστικού «Μαζί για το Ναι» και του αριστερού CUP.
Ένα τέτοιο σενάριο, θα φέρει μαζί στην κυβέρνηση δυο κόμματα με βασική προτεραιότητα την απόσχιση από την Ισπανία, αλλά την ίδια στιγμή θα αποτελέσει σοβαρό πλήγμα για την Αριστερά αφού θα σηματοδοτεί την υποταγή του αριστερού CUP στις αντεργατικές πολιτικές του «Μαζί για το Ναι». Και βέβαια την ίδια ώρα δεν πρόκειται να προσφέρει τίποτα στους αγώνες των εργαζόμενων και των φτωχών Καταλανών για τη βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου.
Οι θέσεις του «Επαναστατικού Σοσιαλισμού»
Η οργάνωση «Επαναστατικός Σοσιαλισμός», η οποία συμμετέχει στην Επιτροπή για μια Εργατική Διεθνή (CWI) μαζί με το «Ξεκίνημα», παίρνει θέση υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας και όποιας άλλης εθνότητας το επιδιώκει, αλλά εξηγεί ότι ανεξαρτησία στα πλαίσια του καπιταλισμού δεν θα λύσει κανένα από τα μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα των εργαζομένων. Αντίθετα μπορεί και να τα επιδεινώσει, καθώς η ισπανική άρχουσα τάξη με την υποστήριξη της ΕΕ θα σαμποτάρουν με κάθε μέσο την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Γι’ αυτό η πάλη για το «δικαίωμα στην αυτοδιάθεση», δηλαδή για ανεξαρτησία, πρέπει να είναι άρρηκτα δεμένη με τον αγώνα ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα και για μια σοσιαλιστική κοινωνία (δείτε αναλυτικά τις θέσεις του «Επαναστατικού Σοσιαλισμού»[2]).
