Της Σύνταξης του «Ξ»
Διανύουμε τον τρίτο μήνα του 2024 και στην Ελλάδα έχουν ήδη καταγραφεί τέσσερις γυναικοκτονίες.
Την πρωτοχρονιά, 41χρονη έγκυος στη Θεσσαλονίκη δολοφονήθηκε με μαχαίρι από τον σύντροφό της. Στα μέσα Γενάρη μια άλλη 41χρονη γυναίκα υπέκυψε στα εγκαύματά της (στο 90% του σώματός της) μετά από μια βδομάδα που πάλευε για τη ζωή της, μετά από επίθεση του συζύγου της που της έριξε εύφλεκτο υλικό και την πυρπόλησε μπροστά στα παιδιά τους. Στα μέσα Φλεβάρη, ένας 39χρονος στην Κρήτη πυροβόλησε την 29χρονη έγκυο σύντροφό του και στη συνέχεια κάλεσε την αστυνομία και είπε «ελάτε, σκότωσα τη γυναίκα μου». Λίγες μέρες αργότερα, μια 87χρονη γυναίκα μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου από τον 80χρονο σύζυγό της στη Θεσσαλονίκη.
Την ίδια ώρα δεκάδες περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας βλέπουν το φως της δημοσιότητας, πολλά από τα οποία μόνο από τύχη δεν εξελίχθηκαν σε γυναικοκτονίες. Και βέβαια κανείς/καμία δεν μπορεί να ξέρει τον πραγματικό αριθμό των επεισοδίων βίας που δέχονται γυναίκες από άντρες του στενού οικογενειακού τους περιβάλλοντος και δεν καταγγέλλονται ποτέ. Άλλοτε από φόβο, άλλοτε επειδή τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας αντιμετωπίζονται από μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας ως «ιδιωτική υπόθεση», η μεγάλη πλειονότητα των υποθέσεων αυτών παραμένει «μυστική».
***
Αυτή η κατάσταση δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Στη γειτονική Τουρκία πρόσφατα σημειώθηκαν επτά γυναικοκτονίες μέσα σε μία μόνο μέρα. Μέσα στο 2023 καταγράφηκαν 315 γυναικοκτονίες και ακόμη 248 «ύποπτοι» θάνατοι γυναικών. Στην Αργεντινή τους πρώτους δύο μήνες του χρόνου σημειώθηκαν 61 γυναικοκτονίες, δηλαδή μία την ημέρα, ενώ τον περασμένο χρόνο είχαν καταγραφεί συνολικά 322.
Τα παραπάνω περιστατικά δεν είναι ούτε «τυχαία», ούτε «μεμονωμένα». Είναι το αποτέλεσμα ενός συστήματος που σε καθημερινή βάση και με κάθε ευκαιρία, μαθαίνει στους ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο ότι η γυναίκα δεν είναι ολοκληρωμένος άνθρωπος με δικαιώματα, αλλά ιδιοκτησία του συζύγου, του πατέρα, κλπ. Έτσι πολλοί από αυτούς καταλήγουν να πιστεύουν ότι έχουν δικαιώματα ζωής και θανάτου πάνω στις συζύγους, τις αδερφές, τις κόρες τους, κλπ.
Το ίδιο σύστημα έχει παράλληλα φροντίσει οι γυναίκες να έχουν λιγότερες ευκαιρίες στη μόρφωση και την εργασία, χαμηλότερους μισθούς και λιγότερα δικαιώματα σε σχέση με τους άντρες. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (όπου η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη σε αυτά τα ζητήματα σε σχέση με άλλες περιοχές του κόσμου) το μισθολογικό χάσμα μεταξύ αντρών και γυναικών παραμένει υψηλό (13%). Στην Ευρώπη επίσης, στις ηλικίες μεταξύ 15 και 64 ετών, το 53,5% των εργαζομένων είναι άντρες και το 46,5% γυναίκες.
Φυσικά το σύστημα μόνο κερδισμένο βγαίνει από αυτές τις ανισότητες. Το μισθολογικό χάσμα, η απλήρωτη εργασία που σχετίζεται με τις δουλειές του σπιτιού, τη φροντίδα παιδιών, ηλικιωμένων και αρρώστων που την αναλαμβάνουν κατά κανόνα οι γυναίκες, η επισφαλής εργασία και εκμετάλλευση (όπου οι γυναίκες εκπροσωπούνται με μεγαλύτερο ποσοστό), γεμίζουν τις τσέπες των εργοδοτών και απαλλάσσουν το κράτος από την υποχρέωση για περισσότερες δημόσιες δομές πρόνοιας, βρεφονηπιακούς σταθμούς, κλπ. Παράλληλα, οι ανισότητες ανάμεσα στα φύλα δημιουργούν σχέσεις ανταγωνισμού και καχυποψίας ανάμεσά τους, διασπούν τους/ις εργαζόμενους/ες και μειώνουν τους κοινούς εργατικούς αγώνες.
Έτσι, για το σύστημα και τα ΜΜΕ, η 8η Μάρτη είναι κατά κανόνα αφορμή για προσφορά λουλουδιών και σε κάποιες περιπτώσεις λίγα κροκοδείλια δάκρυα για τις ανισότητες που συνεχίζουν να υφίστανται οι γυναίκες. Σε καμία όμως περίπτωση δεν συζητιούνται πραγματικά μέτρα για την εξάλειψη αυτών των ανισοτήτων.
***
Για το κίνημα σε ολόκληρο τον κόσμο, η 8η Μάρτη είναι μια μέρα πολύ διαφορετική. Όλα τα τελευταία χρόνια, το φεμινιστικό κίνημα βγαίνει στους δρόμους για να διεκδικήσει ίσα δικαιώματα και να παλέψει για να μπει ένα τέλος στην έμφυλη βία. Με αυτό τον τρόπο συνδέει το νήμα με τους αγώνες των εργατριών στην κλωστοϋφαντουργία της Νέας Υόρκης, που στις 8 Μάρτη του 1857 διοργάνωσαν μαζικές διαδηλώσεις απαιτώντας ισότητα και ουσιαστική βελτίωση μισθών και εργασιακών συνθηκών. Οι διαδηλώσεις αυτές δέχτηκαν βίαιη καταστολή από την αστυνομία, ωστόσο οι εργάτριες δεν έκαναν πίσω και τα επόμενα χρόνια συνέχισαν να κινητοποιούνται, να οργανώνουν σωματεία, να απεργούν και να διαδηλώνουν!
Σήμερα, οι εργαζόμενες γυναίκες σε όλο τον κόσμο είναι ανάγκη να κινηθούνε στον δρόμο του αγώνα. Είναι άμεση ανάγκη να διεκδικήσουνε τον τερματισμό της έμφυλης βίας, την πραγματική παροχή ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών στην εκπαίδευση και την εργασία, την πλήρη κατοχύρωση του δικαιώματος στην άμβλωση και συνολικά του ελέγχου των γυναικών πάνω στο σώμα και τη ζωή τους. Οι μάχες του γυναικείου κινήματος όλα τα τελευταία χρόνια σε μια σειρά χώρες του κόσμου, δείχνουν ότι μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Ωστόσο για να πετύχουμε πραγματική ισότητα σε όλα τα επίπεδα, πρέπει να παλέψουμε για την ανατροπή του συστήματος του κέρδους και της εκμετάλλευσης. Αγώνας για ίσα δικαιώματα, σημαίνει αγώνας ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα, που επιβιώνει διαχωρίζοντας τον κόσμο της εργασίας με βάση το φύλο, τη θρησκεία, τη φυλή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό…
