36ο Συνέδριο ΑΔΕΔΥ: Απολογισμός – Συμπεράσματα – Καθήκοντα των αγωνιστών της βάσης του κινήματος

Του Νίκου Μαλίνογλου
πρόεδρου του σωματείου εργαζομένων στο νοσοκομείο Σισμανόγλειο

* Η ΕΡΓΑΣ το 2013 συμμετείχε από κοινού με την Ταξική Πορεία.

* Το Δίκτυο Εργαζομένων (ΔΗΜΑΡ) και η Ανεξ. Ενωτική Εκ-Κίνηση Δημ. Υπαλλήλων το 2016 συμμετείχαν στην Ενωτική Αγωνιστική Εκκίνηση (ΣΥΡΙΖΑ).

* Το ΜΕΤΑ το 2013 είχε κατέβει ενιαία με την Ενωτική Αγωνιστική Εκίνηση (ΣΥΡΙΖΑ) ως Αυτόνομη Παρέμβαση.

Η πρώτη ανάγνωση στα αποτελέσματα των εκλογών του 36ου Συνεδρίου της ΑΔΕΔΥ δίνει την εξής εικόνα:

• Πτώση της μαζικότητας στο συνέδριο της ΑΔΕΔΥ (συμμετείχαν και ψήφισαν 633 σύνεδροι, 61 λιγότεροι από τους 694 του 2013) γεγονός που αποτυπώνει τη μεγάλη μείωση των δημοσίων υπαλλήλων τα τελευταία χρόνια.
• Οι μνημονιακές κυβερνητικές παρατάξεις, ΔΑΚΕ, ΔΗΣΥΠ (πρώην ΠΑΣΚ) και ΣΥΡΙΖΑ, έλαβαν 45 έδρες (από τις 85 έδρες του ΓΣ της ΑΔΕΔΥ) και 53%  καταλαμβάνοντας την απόλυτη πλειοψηφία στο ΓΣ, ενώ στο προηγούμενο συνέδριο οι μνημονιακές κυβερνητικές παρατάξεις ΠΑΣΚΕ – ΔΑΚΕ έλαβαν 41 έδρες και 47% χάνοντας την απόλυτη πλειοψηφία στο ΓΣ της ΑΔΕΔΥ! Κι αυτό παρότι στο τελευταίο συνέδριο σε απόλυτους αριθμούς τόσο η ΠΑΣΚΕ όσο και η ΔΑΚΕ είχαν πτώση και των ψήφων και των ποσοστών και των εδρών τους (–7 η πρώτη και –1 έδρα η δεύτερη) συγκριτικά με το συνέδριο του 2013.
• Οι παρατάξεις της Αριστεράς (ΚΚΕ, ΛΑΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ) σημείωσαν αύξηση στα ποσοστά τους, αλλά περιορισμένη.

Ωστόσο, γεγονός σημαντικό παραμένει, ότι το Συνέδριο αυτό σηματοδοτεί μια αλλαγή της κατάστασης στην ηγεσία του δημοσιοϋπαλληλικού συνδικαλιστικού κινήματος. Ενώ στο προηγούμενο συνέδριο οι δυνάμεις της Αριστεράς είχαν τη πλειοψηφία του 53% στο ΓΣ, σήμερα στο συνέδριο της ΑΔΕΔΥ επικράτησαν οι μνημονιακές δυνάμεις (ΠΑΣΚ – ΔΑΚΕ – ΣΥΡΙΖΑ). 

Πρώτη η ΔΑΚΕ – ήττα του ΠΑΣΟΚ

Η ΔΑΚΕ (ΝΔ) για πρώτη φορά ήρθε πρώτη στο ΓΣ της ΑΔΕΔΥ, παρότι έχασε 18 ψήφους αντιπροσώπων (από 154 σε 136) μισή ποσοστιαία μονάδα (από το 22% στο 21,5%) και 1 έδρα (από 19 σε 18).

Ο μεγάλος ηττημένος, όπως και στο προηγούμενο συνέδριο ήταν η ΔΗΣΥΠ (ΠΑΣΟΚ). Έχασε 67 ψήφους (από 174 σε 107) 8 ποσοστιαίες μονάδες (από 25% στο 17%) και 8 έδρες (από 22 στις 14)!

ΣΥΡΙΖΑ

Η «Ενωτική Αγωνιστική Εκκίνηση» (ΣΥΡΙΖΑ) βγήκε κερδισμένη από την κάλπη, παρότι είχε σοβαρές απώλειες λόγω της διάσπασης της ΛΑΕ η οποία κυριαρχεί στο ΜΕΤΑ. Η εξήγηση για την «επιτυχία» του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι βέβαια άλλη από το ότι αποτελεί τη νέα κυβερνητική παράταξη και σαν τέτοια έχει τη δυνατότητα της τακτοποίησης των ημετέρων, ακολουθώντας τα χνάρια των πάλαι ποτέ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Βασικά, με άλλα λόγια, έχει κερδίσει «μαζικά» καιροσκόπους «συνδικαλιστές» που έχουν μάθει να βρίσκονται δίπλα από την κυβερνητική εξουσία, κυρίως από το χώρο του ΠΑΣΟΚ.

Αριστερά: ΠΑΜΕ, «Παρεμβάσεις» και ΜΕΤΑ

Η ΔΑΣ (ΠΑΜΕ-ΚΚΕ) είχε μια αύξηση 4 ποσοστιαίων μονάδων (από 14% στο 18%), καθώς και αύξηση στις έδρες κατά 4 (από 11 στις 15) και στις ψήφους κατά 21 (από 91στις 112).

Το ΚΚΕ όμως δεν μπόρεσε να «απογειωθεί» σε αυτές τις συνθήκες της κρίσης και της διάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ. Η εξήγηση γι’ αυτό βέβαια βρίσκεται στη διασπαστική του τακτική στα συνδικάτα, αλλά και το γεγονός ότι πάρα πολλές φορές τα τελευταία χρόνια ταυτίστηκε σε φάσεις σημαντικών αγώνων με τις προτάσεις των κυβερνητικών παρατάξεων.

Αν και με διαφορετικό πολιτικό πλαίσιο δεν ήταν καθόλου λίγες οι φορές που η συγκεκριμένη πρόταση δράσης του ΚΚΕ ταυτιζόταν απόλυτα με τις προτάσεις της ΠΑΣΚΕ και της ΔΑΚΕ. 

Η παράταξη «Παρεμβάσεις» του χώρου της ΑΝΤΑΡΣΥΑ είχε πολύ μικρή αύξηση στις ψήφους (+2, από 68 σε 70 ψήφους) και τα ποσοστά της (από 10 σε 11%) παρότι σε επίπεδο εδρών είχε αύξηση 2 εδρών: από 8 σε 10

Οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, και πάλι, αντίστοιχα με το ΚΚΕ-ΠΑΜΕ, δε μπόρεσαν να δώσουν προοπτική και ελπίδα στους εργαζόμενους ότι μπορούν να σταθούν στο ύψους των περιστάσεων και να καθοδηγήσουν το κίνημα στις νέες σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει.

Η εξήγηση γι’ αυτό βρίσκεται στο γεγονός ότι δεν έχουν ξεπεράσει τη σημαντική αδυναμία τους να κάνουν στο κίνημα συγκεκριμένες προτάσεις για το σχεδιασμό και την οργάνωση των αγώνων (αντί τις γενικές φόρμουλες παντός καιρού όπως π.χ. «απεργίες διαρκείας μέχρι τη νίκη») καθώς και η άρνηση τους να προχωρήσουν στην συνεργασία και ενότητα σε επίπεδο δράσης του κινήματος που απαιτεί η περίοδος που διανύουμε. Κάτι τέτοιο ήταν εφικτό στο τελευταίο συνέδριο της ΑΔΕΔΥ αλλά η ΑΝΤΑΡΣΥΑ γύρισε την πλάτη πιστεύοντας ότι έτσι θα αποκόμιζε περισσότερα κομματικά οφέλη.

Το ΜΕΤΑ – Συνεργαζόμενοι έκανε την πρώτη του καταγραφή – πήρε ένα σεβαστό 9% των ψήφων και 8 έδρες. Ούτε και το ΜΕΤΑ – Συνεργαζόμενοι μπόρεσε να κάνει κάποια μεγάλη ανατροπή, παρότι το ΜΕΤΑ σε αντίθεση με το ΠΑΜΕ-ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχει γενικά μια ενωτική προσέγγιση σ’ ότι αφορά κοινές συνεργασίες της Αριστεράς.

Η μη συνεργασία της Αριστεράς

Συνεργασία της Αριστεράς μπορούσε να υπάρξει σ’ αυτό το συνέδριο και μάλιστα να φέρει και ανατροπές. Δεν μιλάμε βέβαια για το ΚΚΕ το οποίο παθαίνει αναφυλαξία στο άκουσμα της λέξης «συνεργασία» ή «ενότητα του κινήματος» αλλά για το ΜΕΤΑ και τις Παρεμβάσεις (τη ΛΑΕ με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ δηλαδή).

Η δυνατότητα συνεργασίας ήταν υπαρκτή και έφτασε πολύ κοντά στο να γίνει πραγματικότητα. Αν υπήρχε, αυτό είναι σίγουρο πως θα λειτουργούσε θετικά για ένα πολύ μεγάλο μέρος των 40 ανένταχτων που υπήρχαν στο συνέδριο και οι οποίοι τελικά «μοιράστηκαν» από λίγοι σε διάφορους χώρους.

Η συνεργασία αυτή τινάχτηκε στον αέρα από το ΝΑΡ τη στιγμή που όλη η υπόλοιπη ΑΝΤΑΡΣΥΑ συμφωνούσε. Φαίνεται πως το ΝΑΡ δεν μπορεί να μείνει πίσω από το ΚΚΕ σ’ ότι αφορά το σεκταρισμό. Κρίμα, γιατί υποσκάπτει τις δυνατότητες του κινήματος και θα πληρώσει, το ίδιο, βαρύ κόστος στο τέλος (τα ίδια ακριβώς έκανε πρόσφατα και στους τραπεζοϋπαλλήλους).

Η συνεργασία με αριθμούς

Για να μιλήσουμε με αριθμούς, το ΜΕΤΑ – Συνεργαζόμενοι μαζί με τις Παρεμβάσεις είχαν 127 αντιπροσώπους. Αν συνεργαζόντουσαν θα ήταν πάρα πολύ εύκολο να κερδίσουν ακόμα μερικούς από τους 40 ανένταχτους και να ξεπεράσουν τη ΔΑΚΕ που πήρε 136.

Αυτό θα αναδείκνυε τη συνεργασία της Αριστεράς πρώτη δύναμη, πράγμα που έχει όχι μόνο ψυχολογικό χαρακτήρα αλλά και πρακτικό: πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ δεν θα ήταν της ΔΑΚΕ, και μάλιστα πιθανά ένας από τους χειρότερους ακροδεξιούς, λαϊκιστές, καρεκλοκένταυρους της ΔΑΚΕ, ο Πολυμερόπουλος, αλλά ένας αριστερός.

Αυτό είναι σχεδόν σίγουρο με βάση απλά μαθηματικά. Όμως τυχόν συνεργασία της Αριστεράς θα μπορούσε να ανατρέψει συνολικά τα αποτελέσματα του συνεδρίου. Οι 40 ανένταχτοι σύνεδροι που «μοιράστηκαν» σε διάφορες παρατάξεις αντιστοιχούν στο 6,3% του συνόλου των συνέδρων. Η πλειοψηφία των μνημονιακών δυνάμεων όμως ήταν μόνο 52,8%. Που σημαίνει πως μια μικρή μετακίνηση θα μπορούσε να αντιστρέψει την εικόνα και να αποκτήσει πλειοψηφία η Αριστερά.

Όλα δείχνουν πως στην Αριστερά υπάρχει πολύ βαθύ πρόβλημα στο θέμα της ενωτικής καθόδου. Παρά τα όσα έχει περάσει το κίνημα, βασικά κομμάτια της Αριστεράς δεν καταλαβαίνουν, δεν μαθαίνουν δεν είναι ικανά να βγάλουν συμπεράσματα.

Έτσι, αντί οι παρατάξεις των Μνημονιακών δυνάμεων να πέσουν, όπως έγινε και στο προηγούμενο συνέδριο, όχι μόνο δεν έπεσαν αλλά αντίθετα επανάκτησαν την πλειοψηφία που είχαν απωλέσει στο πριν τρία χρόνια συνέδριο.

Η Πλειοψηφία της ΑΔΕΔΥ ένα νέο μεγάλο εμπόδιο στους αυριανούς αγώνες

Σε μια περίοδο που συνεχίζεται η πολιτική της απαξίωσης των δομών και των υπηρεσιών του Δημοσίου, το πέρασμα τους σε ιδιώτες και η διεύρυνση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, οι επόμενοι σχεδιασμοί των Τροϊκανών (στους οποίους δεν υπάρχει καμία προοπτική ότι αυτή η κυβέρνηση δεν θα υποταχθεί, όπως εξάλλου μας έχει συνηθίσει) είναι:

1. Κατάργηση της μονιμότητας υπαλλήλων σε ΔΕΚΟ και κρατικούς οργανισμούς που ιδιωτικοποιούνται.
2. Νομοθετική κατοχύρωση της δυνατότητας των επιχειρήσεων να μειώνουν τις ώρες εργασίας καταβάλλοντας ουσιαστικά μισθούς με την ώρα και όχι με τον μήνα.
3. Κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού και στον ιδιωτικό τομέα, ομαδικές απολύσεις, αλλαγές στο καθεστώς των υπερωριών και στα μη μισθολογικά «προνόμια» των εργαζομένων.
4. Κατακρεούργηση των συνδικαλιστικών ελευθεριών με αιχμή τη διευκόλυνση απολύσεων συνδικαλιστών, τον περιορισμό του απεργιακού δικαιώματος και την επαναφορά της ανταπεργίας (lock out) των εργοδοτών.

Σε μια τέτοια κατάσταση για το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, μια ηγεσία όπως αυτή που προέκυψε από το 36^ο  συνέδριο, όχι μόνο δε θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων αλλά αντίθετα θα στήσει πλάτη για να περάσουν όλες οι παραπάνω πολιτικές αφού η πολιτική και πρακτική τους είναι η αποδοχή του «δεν υπάρχει άλλος δρόμος».

Και κάτι θετικό: ένα μεγάλο βήμα για τους μη μόνιμους εργαζομένους

Το 36^ο καταστατικό συνέδριο της ΑΔΕΔΥ κατάφερε να πάρει μια πολύ σημαντική απόφαση με το εντυπωσιακό 70% των συνέδρων: το δικαίωμα των εργαζομένων με οποιαδήποτε σχέση εργασίας να είναι πλήρη μέλη της ΑΔΕΔΥ.

Δυστυχώς όμως, δεν θα αποτελέσει καταστατική αλλαγή (επειδή δεν συγκέντρωσε το απαραίτητο 75%) ωστόσο, καταγράφεται με ισχυρό ποσοστό η αναγκαιότητα να καλύπτονται οι ελαστικά εργαζόμενοι από το τριτοβάθμιο συνδικαλιστικό όργανο των Δημοσίων Υπαλλήλων, έχοντας πλήρη δικαιώματα εκλέγειν & εκλέγεσθαι.

Έτσι ανοίγει ο δρόμος για την εγγραφή και κάλυψη των ελαστικά εργαζόμενων στα πρωτοβάθμια σωματεία και τις ομοσπονδίες από τη στιγμή που υπάρχει μια τέτοια μεγάλη σε ποσοστά απόφαση.

Βέβαια το πιο σκληρό κομμάτι της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, η ΔΑΚΕ και η ΔΗΣΥΠ (πρώην ΠΑΣΚΕ) δεν συναίνεσαν σε καμιά περίπτωση με την ένταξη των συμβασιούχων στην ΑΔΕΔΥ, χρησιμοποιώντας διάφορα προσχήματα. Μοναδικός τους στόχος, αναμφίβολα, το να διαιωνίσουν τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία που έχουν δημιουργήσει τόσα χρόνια και τους στηρίζει, κατασυκοφαντώντας τον πραγματικό συνδικαλισμό. Η αρχή της αλλαγής της κατάστασης όμως έχει ξεκινήσει.

Συσπείρωση αγωνιστών σε επίπεδο βάσης

Η προσπάθεια να περάσει το συνδικαλιστικό κίνημα πραγματικά στα χέρια των εργαζομένων και μακριά από τους καρεκλοκένταυρους καριερίστες πρέπει να συνεχιστεί μέχρι την πλήρη ανατροπή των δυνάμεων αυτών. Αυτό είναι ένα έργο που πρέπει να περάσει μέσα από τις πρωτοβουλίες των αγωνιστών της βάσης. Στόχος πρέπει να είναι να ανατραπούν τα σημερινά ισοζύγια και η ανασυγκρότηση του κινήματος σε βάσεις αγωνιστικές, συλλογικές και δημοκρατικές. Αυτό, βέβαια, βαδίζει μαζί με την πάλη για την ενότητα του κινήματος και τη συνεργασία της Αριστεράς. Οι παρατάξεις που στέκονται εμπόδιο σ’ αυτή την προσπάθεια πρέπει να πιεστούν αφόρητα και στο βαθμό που επιμένουν στον σεκταρισμό τους να απομονωθούν. Οι εκλογικές συνεργασίες της Αριστεράς δεν αφαιρούν τίποτα από την ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική ανεξαρτησία της κάθε μιας αριστερής παράταξης. Όμως μπορούν να ανατρέψουν κατεστημένα δεκαετιών στα σωματεία και να τονώσουν αποφασιστικά την αγωνιστική διάθεση των εργαζομένων.