«Μη θρηνείτε, οργανωθείτε!»
Τζο Χιλ, ο «επαναστάτης με το βιολί»
Ο Τζο Χιλ (1879-1915), ο ποιητής, συνδικαλιστής και μουσικός που έμεινε στην ιστορία ως «ο επαναστάτης με το βιολί» και συνέδεσε το όνομά του με τις μεγάλες απεργίες των αρχών του 20ου αιώνα στην Αμερική, ήταν Σουηδός μετανάστης και το πλήρες όνομά του ήταν Τζόελ Εμάνουελ Χέγκλουντ (ήταν όμως επίσης γνωστός ως Τζόζεφ Χίλστρομ).
Όταν ήταν ακόμη παιδί, είδε τον πατέρα του να σκοτώνεται σε εργατικό δυστύχημα, στο Γκέβλε της Σουηδίας. Λόγω μιας σπάνιας δερματικής πάθησης μετακόμισε με την οικογένειά του στη Στοκχόλμη προκειμένου να υποβληθεί σε θεραπεία, όπου το 1902 έχασε και τη μητέρα του. Τότε μαζί με τον αδερφό του, Πολ, μετακόμισαν στη Γη της Επαγγελίας, όπως φάνταζαν τότε στους εξαθλιωμένους Ευρωπαίους εργάτες οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Η ένταξη στους IWW
Αρχικά εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου οι προσδοκίες του για μια πιο ανθρώπινη ζωή διαψεύστηκαν αμέσως. Δούλεψε σε διάφορες πολιτείες, αλλά η συνδικαλιστική του δράση ξεκίνησε στο Σαν Φρανσίσκο, όπου συμμετείχε στους wobblies -η ετυμολογία της λέξης σημαίνει «μη σταθεροί», «διαρκώς μετακινούμενοι»-, όπως λεγόταν το επαναστατικό σωματείο των IWW («Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου»).
Η ζωή των wobblies ήταν μια συνεχής μεταφορά από πολιτεία σε πολιτεία, για μεροκάματο αλλά και για την οργάνωση απεργιών. Τα μέλη του σωματείου έπαιρναν συχνά μέρος σε ένοπλες, αιματηρές κινητοποιήσεις, ενώ συνήθιζαν να υποκρίνονται τους απεργοσπάστες που τελικά πείθονταν για το δίκιο των απεργών συναδέλφων τους και συμμετείχαν στην απεργία.
Οι «Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου» ήταν το πρώτο πολυφυλετικό σωματείο, στο οποίο συμμετείχαν γυναίκες και μαύροι.
Με το βιολί και την προκήρυξη
Ο Τζο Χιλ έπαιρνε πάντα μαζί το βιολί του και μετέτρεπε σε τραγούδια τα βάσανα των συντρόφων του. Συνήθως τον συνόδευε μπάντσο ή μπαντολίνο. Τα τραγούδια wobbly, ήταν μοναδικά γιατί αποτύπωναν μουσικά όχι μόνο τη διαμαρτυρία, αλλά και την πολυπολιτισμική παράδοση όλων των εθνικοτήτων των μεταναστών που συνέρρεαν στην Αμερική.
Κατηγορία για φόνο και καταδίκη
Στις 19/3 του 1914, ο Τζο Χιλ κρίθηκε ένοχος από δικαστήριο της Γιούτα για τον φόνο ενός μπακάλη, του Τζον Μόρισον και του γιου του, στο Σολτ Λέϊκ Σίτι. Παρά το γεγονός ότι η ενοχή του δεν αποδείχτηκε ποτέ, αλλά και παρά τις μαζικές διαμαρτυρίες, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 19 Νοέμβρη του 1915. H συνδικαλιστική του δράση τον είχε βάλει για τα καλά στο στόχαστρο των ιδιοκτητών ορυχείων, για τους οποίους αποτελούσε «κόκκινο πανί».
Πεθαίνοντας για τη συνδικαλιστική του δράση
Μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα αρνήθηκε να του δέσουν τα μάτια, ενώ λίγο πριν πεθάνει είχε στείλει επιστολή στον θρυλικό ηγέτη των IWW, Μπιλ Χέϊγουντ, με το σημείωμα «Πεθαίνω σαν επαναστάτης. Μην θρηνείτε. Οργανωθείτε».
Στην κηδεία του παρευρέθηκαν 30.000 άνθρωποι, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν σύντροφοί του στους «Βιομηχανικούς Εργάτες του Κόσμου». Τελευταία του επιθυμία ήταν να αποτεφρωθεί και οι στάχτες του να μπουν σε φακέλους που να σταλούν σε εργατικά σωματεία διαφόρων χωρών.
Τα τραγούδια του
Τα τραγούδια του δεν έχουν σταματήσει να ακούγονται στις εργατικές κινητοποιήσεις σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, σκορπίζοντας πάντα συγκίνηση. Ο Γούντι Γκάθρι, ο Πιτ Σίγκερ, η Οντέτα, οι Dubliners, ο Τομ Μορέλλο, η Άννι Ντι Φράνκο, o Πολ Ρόμπσον, ο Μπρους Σπρίνγκστιν, έχουν κατά καιρούς τραγουδήσει τα «Preacher and the Slave» (1911), «The rebel girl» (1915), «There is power in a union» (1913), «Casey Jones-the union Scab» (1912) και πολλά ακόμη.
Τη δική του, ξεχωριστή ιστορία όμως έχει γράψει το τραγούδι ‘Joe Hill – I dreamed I saw Joe Hill last night’ που γράφτηκε ως ποίημα από τον Άλφρεντ Χέϊζ το 1925 και τραγουδήθηκε στο θρυλικό Γούντστοκ του 1969 από τη Τζόαν Μπάεζ:
Ονειρεύτηκα ότι είδα τον Τζο Χιλ χτες βράδυ,
ζωντανό όπως εσύ κι εγώ. Tου λέω:
«Μα Τζο, είσαι δέκα χρόνια νεκρός»
«Δεν πέθανα ποτέ», λέει αυτός
(…)
«Τα αφεντικά των μεταλλείων σε σκότωσαν Τζο,
σε πυροβόλησαν», του λέω
«Δεν αρκούν τα όπλα για να σκοτώσεις έναν άνθρωπο»,
είπε ο Τζο, «δεν πέθανα ποτέ».
(…)
Από το Σαν Ντιέγκο ως το Μέϊν,
σε κάθε ορυχείο και κάθε μύλο,
εκεί που οι εργάτες υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους,
εκεί θα βρείτε τον Τζο Χιλ».
