Του Αλέξανδρου Πραντούνα
Μπορεί μια πολυεθνική εταιρεία που πουλάει ένα προϊόν που προκαλεί τον θάνατο να μηνύσει μια χώρα επειδή νομοθετεί προκειμένου να προστατεύσει την υγεία των πολιτών της; Η μήνυση στην οποία έχει προχωρήσει η καπνοβιομηχανία Philip Morris International εναντίον της Ουρουγουάης, δείχνει ότι γίνεται!
Η υπόθεση
Η Ουρουγουάη έγινε το 2006 η πρώτη χώρα της Λατινικής Αμερικής στην οποία απαγορεύτηκε το κάπνισμα σε κλειστούς δημόσιους χώρους (μπαρ, εστιατόρια, γραφεία). Αυτό ήταν το πρώτο από μια σειρά αντικαπνιστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν στην χώρα τα επόμενα χρόνια, συμβάλλοντας στην σημαντική μείωση του καπνίσματος.
Στην Ουρουγουάη, μια χώρα 3,4 εκ. κατοίκων, ένας στους τρεις πολίτες είναι καπνιστής, ενώ σύμφωνα με έρευνες 7 άνθρωποι πεθαίνουν ημερησίως από ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα.
Μεταξύ των μέτρων που ελήφθησαν συμπεριλαμβανόταν και η θέσπιση νόμου ο οποίος υποχρεώνει τις καπνοβιομηχανίες να καλύπτουν το μεγαλύτερο τμήμα των πακέτων τσιγάρων με προειδοποιήσεις και εικόνες αναφορικά με τις αρνητικές συνέπειες του καπνίσματος. Απαγορεύτηκε επίσης η χρήση όρων όπως «light», «green» κ.ά. που λειτουργούν παραπλανητικά.
Σαν αποτέλεσμα, το Μάρτιο του 2010 η Philip Morris International προσέφυγε στο Διεθνές Κέντρο Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών της Παγκόσμιας Τράπεζας. Μέσα στο 2015 οι ακροάσεις θα ολοκληρωθούν, ενώ η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί μέχρι το τέλος του 2015 ή στο πρώτο εξάμηνο του 2016.
Η Philip Morris έχει μεγάλες πιθανότητες να κερδίσει, καθώς η υπόθεση εκδικάζεται σε ένα κλειστό διεθνές δικαστήριο στο οποίο τα 2/3 των υποθέσεων που εκδικάστηκαν πέρσι κερδήθηκαν από τις πολυεθνικές.
Στην πραγματικότητα οι «διεθνείς διαιτητές» που κρίνουν αυτές τις υποθέσεις αποτελούν μια ανεξέλεγκτη κλειστή ομάδα-ελίτ δικηγόρων και δικαστικών που θυμίζει μαφία και παίρνει αποφάσεις πίσω από τις πλάτες των κοινωνιών που θα επηρεαστούν από αυτές, αποφάσεις μη εφέσιμες! [1]
Σύμφωνα με τους δικηγόρους της Philip Morris, ο νόμος που ορίζει ότι το 80% των πακέτων τσιγάρων πρέπει να καλύπτεται με φωτογραφίες και προειδοποιήσεις αναφορικά με τις βλαπτικές συνέπειες του καπνίσματος δεν αφήνει καθόλου διαθέσιμο χώρο για τα λογότυπα της εταιρείας. Η νομική βάση επάνω στην οποία πατάει η Philip Morris International είναι μια διμερής επενδυτική συμφωνία του 1998 μεταξύ της Ουρουγουάης και της Ελβετίας, έδρας της εταιρείας.
Η ουσία
Στην πραγματικότητα η Philip Morris δεν επιδιώκει απλώς να κερδίσει κάποια χρήματα ή να αλλάξει τη νομοθεσία της Ουρουγουάης. Το μικρό μέγεθος της αγοράς της χώρας δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Είναι ενδεικτικό πως για το 2013 το ΑΕΠ της μικρής αυτής χώρας της Λατινικής Αμερικής ήταν περίπου 55,7 δισ. δολάρια ενώ τα έσοδα της Philip Morris για την ίδια περίοδο ξεπέρασαν τα 80 δισ. δολάρια!
Ο βασικός στόχος που θέλει να πετύχει η Philip Morris είναι να αποθαρρύνει άλλες, μεγαλύτερες χώρες από το να ενισχύσουν την αντικαπνιστική τους πολιτική, ρισκάροντας να βρεθούν μπλεγμένες σε μια, έτσι κ’ αλλιώς, χρονοβόρα και δαπανηρή δικαστική περιπέτεια.
Σημείωση: Η πλατφόρμα Avaaz, διοργανώνει εκστρατεία συλλογής ηλεκτρονικών υπογραφών, ενάντια στην προσπάθεια της Φίλιπ Μόρις. Μπορείτε αν θέλετε να υπογράψετε εδώ: https://secure.avaaz.org/el/uruguay_vs_big_tobacco_loc/?bCIqFdb&v=56900
