Διαβάστε παρακάτω τη συνέντευξη της Φιόνα Ο’ Λόκλιν, μέλους του Σοσιαλιστικού φεμινιστικού κινήματος «Rosa» και του «Σοσιαλιστικού Κόμματος» (CWI – αδελφή οργάνωση του «Ξ» στην Ιρλανδία) σχετικά με τη μεγάλη νίκη του «Ναι» στην κατάργηση του άρθρου 8 του ιρλανδικού συντάγματος και στη νομιμοποίηση των αμβλώσεων στο πρόσφατο δημοψήφισμα στην Νότια Ιρλανδία.
Φιόνα, πες μας για το ιστορικό σχετικά με το δημοψήφισμα καθώς και για την καμπάνια που έκαναν τα πολιτικά κόμματα της Ιρλανδίας.
Το δημοψήφισμα της 25ης Μάη ήταν μια τεράστια νίκη για το «Ναι» στην άμβλωση. Είχε προηγηθεί ένα μεγάλο κίνημα από τη νεολαία. Στην πρώτη γραμμή της εκστρατείας για το «Ναι» βρέθηκε η νεολαία και κυρίως οι νέες γυναίκες, που ψήφισαν υπέρ της κατάργησης του άρθρου 8 σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα.
Το κίνημα για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, αλλά τα περισσότερα κόμματα του κατεστημένου πήραν θέση υπέρ των αμβλώσεων μόνο το τελευταίο διάστημα. Για παράδειγμα ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, ο οποίος για μεγάλο διάστημα ήταν υποστηρικτής «της ζωής του αγέννητου παιδιού», Λίο Βαράντκαρ, μόλις πρόσφατα πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του «Ναι». Στην πραγματικότητα η θέση των περισσότερων κόμματων του κατεστημένου μέχρι πριν λίγους μήνες ήταν κατά των αμβλώσεων και υπέρ της διατήρησης του άρθρου 8 του ιρλανδικού Συντάγματος, με βάση το οποίο η άμβλωση στην Ιρλανδία ήταν σχεδόν αδύνατη.
- Μπορείς να μας πεις πως ψήφισαν στο δημοψήφισμα με βάση την ηλικία και την περιοχή;
Η ψήφος υπέρ του «Ναι» υπερίσχυσε σε όλες της περιοχές της Ιρλανδίας. Μόνο η κομητεία του Ντόνεγκαλ ψήφισε «Όχι» και αυτό οριακά, δηλαδή 51% υπέρ του «Όχι» και 49% υπέρ του «Ναι». Σε όλη την υπόλοιπη χώρα τα αποτελέσματα ήταν αντίθετα και μάλιστα με διαφορά. Το 70% των γυναικών και το 65% των αντρών ψήφισαν «Ναι». Περιμέναμε το ποσοστό να είναι μεγάλο στις γυναίκες, αλλά και οι άντρες στήριξαν το «Ναι» σε υψηλό ποσοστό. Στο Δουβλίνο, πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της χώρας, το 77% του κόσμου ψήφισε «Ναι» στην κατάργηση του άρθρου 8.
Επίσης, στις ηλικίες 18 με 24 το 84% ψήφισε «Ναι». Το εντυπωσιακό είναι πως η συμμετοχή στις εκλογές σε αυτές τις ηλικίες ήταν κατά 94% μεγαλύτερη σε σχέση με τη συμμετοχή της αντίστοιχης ηλικιακής ομάδας στις τελευταίες γενικές εκλογές που έγιναν στην Ιρλανδία. Νομίζω ότι αυτά τα στοιχεία δίνουν μια εικόνα, ότι στην πραγματικότητα μιλάμε για ένα μαζικό κίνημα από τη βάση της κοινωνίας, το οποίο αρχικά έβαλε το θέμα στην πολιτική ατζέντα και στη συνέχεια εξασφάλισε αυτή τη μεγάλη νίκη ενάντια στο κατεστημένο.
- Ποια είναι η θέση του Σιν Φείν σχετικά με τις εκτρώσεις;
Το Σιν Φειν είναι υπέρ της αλλαγής του άρθρου 8, αλλά όταν αυτό αφορά πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως εγκυμοσύνες που προήλθαν από βιασμό ή όταν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για την υγεία της εγκύου ή του εμβρύου, ή αμφιβολίες για το κατά πόσο θα επιζήσει το έμβρυο, ή αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα σεξουαλικής επαφής με μέλος της ίδιας οικογένειας.
Αυτές οι θέσεις του Σιν Φείν, αν και είναι πολύ πιθανό να αλλάξουν, καθώς το συνέδριο του κόμματος είναι προγραμματισμένο για το καλοκαίρι, είναι πολύ πίσω από αυτό που ψήφισε μαζικά η ιρλανδική κοινωνία. Αυτό που αποφασίστηκε από το δημοψήφισμα είναι η νομιμοποίηση της άμβλωσης σε κάθε περίπτωση που το ζητάει η γυναίκα, μέχρι και τη δωδέκατη εβδομάδα της κύησης. Αυτός είναι και ο χρόνος κατά τον οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να έχει αποτέλεσμα το «χάπι της άμβλωσης».
Για το παραπάνω θέμα συστάθηκε ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή. Στην επιτροπή αυτή, οι βουλευτές του Σιν Φέιν ψήφισαν ενάντια στη νομιμοποίηση της άμβλωσης μετά από αίτημα της γυναίκας, μέχρι και τη δωδέκατη εβδομάδα, την ώρα που ακόμη και βουλευτές κομμάτων του κατεστημένου ψήφισαν υπέρ. Υπέρ ψήφισαν και τα μέλη του «Σοσιαλιστικού Κόμματος».
- Υπήρχαν μέλη των κομμάτων του κατεστημένου οι οποίοι ψήφισαν κόντρα στην κομματική τους γραμμή;
Στην περίπτωση του Σιν Φέιν υπήρξε ένας βουλευτής, ο Πίτερ Τόμπιν, που όχι μόνο διαφώνησε με τη γραμμή του κόμματός του, αλλά ήταν και ένας από τους κύριους εκπροσώπους της καμπάνιας του «Όχι». Όσον αφορά στα μεγάλα κόμματα του κατεστημένου, το Φιάνα Φολ και το Φίνε Γκειλ, τα οποία είναι φιλελεύθερα και συντηρητικά, υπήρχαν πολλοί βουλευτές που απλά σιώπησαν ή και έκαναν ανοιχτά καμπάνια για το «Όχι».
Το Φιάνα Φολ αυτή τη στιγμή έχει πρόβλημα, γιατί το 50% των βουλευτών του ήταν με τη μεριά του «Όχι», ενώ η ηγεσία και κάποιοι ακόμη βουλευτές υποστήριξαν το «Ναι». Έτσι, δεν μπορεί να αποκλειστεί το σενάριο, το Φιάνα Φολ να οδηγηθεί σε διάσπαση με αφορμή το ζήτημα της άμβλωσης.
Όσο για τον πρωθυπουργό, Λίο Βαράντκαρ, ο οποίος προέρχεται από το Φιάνα Φολ, έκανε καμπάνια υπέρ του «Ναι», αλλά με το γνωστό τρόπο που κάνουν «καμπάνιες» τα κόμματα της αστικής τάξης.
- Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον και επίσης, τι σχεδιάζετε να κάνετε σε περίπτωση που ο Βαράντκαρ κάνει κωλοτούμπα σε σχέση με το δημοψήφισμα;
Υπάρχουν σχέδια σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο, αλλά παράλληλα θα συνεχίσουμε την εκστρατεία και για να πετύχουμε την καλύτερη δυνατή νομοθεσία γύρω από το θέμα των αμβλώσεων. Πιστεύουμε ότι το μεγάλο ποσοστό του «Ναι» θα τους δυσκολέψει πολύ να πάρουν πίσω την κατάργηση του άρθρου 8. Υπάρχουν όμως κι άλλα ζητήματα, αφού μετά την κατάργηση πρέπει να θεσμοθετηθούν οι πρακτικές πτυχές της πρόσβασης στην άμβλωση. Για παράδειγμα, ο Υπουργός Υγείας δήλωσε ότι η πρόσβαση στα «χάπια της άμβλωσης» θα μπορεί να φτάσει σε κόστος μέχρι τα 300 ευρώ. Πρόκειται για ένα κόστος που είναι απαγορευτικό για πάρα πολλές φτωχές γυναίκες, ή γυναίκες πρόσφυγες και μετανάστριες, που μπορεί να μην έχουν αυτή τη δυνατότητα. Θα συνεχίσουμε λοιπόν την εκστρατεία, για να μην είναι μόνο νόμιμη η άμβλωση, αλλά και πραγματικά προσβάσιμη για όσες τη χρειάζονται.
Η πιθανότητα πάντως η κυβέρνηση Βαράντκαρ να κάνει κωλοτούμπα είναι πολύ μικρή, ακριβώς επειδή το ποσοστό του «Ναι» ήταν συντριπτικό, δεν είχαμε δηλαδή μια μικρή διαφορά που στην ουσία θα ενδυνάμωνε τη μεριά του «Όχι».
- Τι γίνεται στη Β. Ιρλανδία, καθώς κι εκεί βλέπουμε ότι υπάρχει μια πολύ σκληρή νομοθεσία σχετικά με τις αμβλώσεις, αλλά παράλληλα βλέπουμε να αναπτύσσεται ένα αντίστοιχο κίνημα για τη νομιμοποίησή τους;
Στη Μεγάλη Βρετανία ισχύει ένας νόμος από το 1967, ο οποίος επιτρέπει τις αμβλώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό βοήθησε σε πολλές περιπτώσεις γυναίκες από την Ιρλανδία, που πήγαιναν στο Λονδίνο, στο Λίβερπουλ, κλπ για να κάνουν έκτρωση. Ο θρησκευτικός χαρακτήρας όμως του κράτους της Βόρειας Ιρλανδίας δεν επέτρεψε την επέκταση του νόμου στη χώρα. Οι γυναίκες στη Βόρεια Ιρλανδία είναι θύματα αυτής της κατάστασης. Σήμερα, απαιτούν να επεκταθεί ο νόμος του 1967 και στη Β. Ιρλανδία, προκειμένου κι εκεί, οι γυναίκες να έχουν δικαίωμα και πρόσβαση στην άμβλωση.
Όπως και στην περίπτωση του δημοψηφίσματος για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών που έγινε στη Νότια Ιρλανδία το 2015, με το «Ναι» να υπερισχύει με μεγάλη διαφορά, και που είχε σημαντικό αντίκτυπο στη Βόρεια Ιρλανδία, κάτι ανάλογο συμβαίνει σήμερα με τις αμβλώσεις. Συμβαίνει όμως σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, αφού οι γυναίκες στη Βόρεια Ιρλανδία είναι οι μόνες σε ολόκληρη το Ηνωμένο Βασίλειο, που δεν έχουν πρόσβαση στην άμβλωση.
Αυτή τη στιγμή αναπτύσσεται μια μεγάλη εκστρατεία, η οποία περιλαμβάνει το λεγόμενο «λεωφορείο της άμβλωσης». Μέλη της Rosa, μετακινούνται με το λεωφορείο σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ιρλανδίας, μοιράζοντας το χάπι της άμβλωσης σε κάθε στάση, στις γυναίκες που το χρειάζονται. Είναι η ίδια εκστρατεία που κάναμε και στη Ν. Ιρλανδία και μέσα από αυτό θέλουμε να δείξουμε ότι τα συγκεκριμένα χάπια είναι ασφαλή και εύκολα προσβάσιμα (μπορείς να τα παραγγείλεις μέσω internet). Έτσι, οι αμβλώσεις στη Β. Ιρλανδία συνεχίζονται παρά το γεγονός ότι είναι παράνομες. Αυτό που χρειάζεται είναι να γίνονται νόμιμες αμβλώσεις, όχι μόνο με χάπια αλλά και με χειρουργικά μέσα, με την απαραίτητη ιατρική παρακολούθηση, αντί για αυτές που γίνονται στα σπίτια, από τις γυναίκες μόνες τους, με όλους τους κινδύνους που μπορεί να σημαίνει αυτό. Αυτή η υποκρισία πρέπει να τερματιστεί.
Όλο αυτό δείχνει την υποκρισία όχι μόνο το δυο κομμάτων που βρίσκονται στην εξουσία στη Βόρεια Ιρλανδία, του DUP και του Σιν Φέιν, τα οποία αρνούνται να μπουν στη συζήτηση για τις αμβλώσεις, αλλά και της ίδιας της βρετανικής κυβέρνησης. Η Τερέζα Μέι ισχυρίζεται ότι είναι υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών, αλλά από την άλλη έχει ως σύμμαχο της το DUP, ένα πολύ συντηρητικό κόμμα, του οποίου η ηγεσία είναι ενάντια στις αμβλώσεις. Σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση όμως, το 70% των μελών του DUP δήλωσε υπέρ της νομιμοποίησης των αμβλώσεων στη Β. Ιρλανδία.
Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε, είναι να χτίσουμε μια καμπάνια που θα ενώνει ακτιβιστές και ακτιβίστριες από τη Νότια και τη Βόρεια Ιρλανδία, στον αντίποδα της πολιτικής του εθνικού και θρησκευτικού διχασμού. Αν παλέψουμε μαζί μπορούμε να πετύχουμε νίκες, όπως η επέκταση της νομιμοποίησης των αμβλώσεων στη Β. Ιρλανδία.
Τέλος, η νίκη του «Ναι» στο δημοψήφισμα είναι μια νίκη για όλες τις γυναίκες και δείχνει πόσο ανεβαίνει το φεμινιστικό κίνημα σε όλο τον κόσμο, μαζί με το κίνημα ενάντια στις δολοφονίες γυναικών στη Βραζιλία, το κίνημα Me Too, κ.α. Από τα παραπάνω, αναδεικνύεται η ανάγκη για την ύπαρξη μιας σοσιαλιστικής δύναμης, ενεργής μέσα στο φεμινιστικό κίνημα, που θα παλεύει και για τα δικαιώματα των γυναικών αλλά και ενάντια στην λιτότητα, το ρατσισμό και το φασισμό.
