Της Χριστίνας Ζιάκκα
Αγαπημένη πια συνήθεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, οι νόμοι «ψεκάστε-σκουπίστε-τελειώσατε». Έτσι εγκρίθηκε από την πλειοψηφία της Βουλής[1] και ο νόμος για το προσφυγικό, το αναγκαίο συμπλήρωμα για να μπορέσει τεχνικά να εφαρμοστεί η συμφωνία ντροπής της Ε.Ε. με την Τουρκία.
Η κατηγορηματική καταδίκη της συμφωνίας από μετριοπαθείς οργανισμούς όπως η Διεθνής Αμνηστία και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για Πρόσφυγες και Εξόριστους (ECRE) δεν τους προκάλεσε ούτε καν δεύτερες σκέψεις. Τα αυτιά ήταν κλειστά και στις καταγγελίες όλων των οργανώσεων του αντιρατσιστικού κινήματος και των κοινοτήτων μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα.
Ότι κι αν πουν όλοι τους –σήμερα ή στο μέλλον– όσες «δικαιολογίες» κι αν εφεύρουν, η ιστορία θα γράψει πως το δίκαιο των προσφύγων, οι προβλέψεις της Συνθήκης της Γενεύης, τα στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα των ανθρώπων που είναι θύματα πολέμων, κουρελιάστηκαν ολοκληρωτικά στην Ελλάδα – και μάλιστα από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Τι προβλέπει ο νόμος
Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.
Το άρθρο 60 προβλέπει την εξέταση των αιτημάτων ασύλου σε α’ και σε β’ βαθμό σε μόλις 14 μέρες! Πρακτικά σε μόλις 2 βδομάδες ο πρόσφυγας θα πρέπει να έχει καταφέρει να ενημερωθεί για τα δικαιώματα του, να βρει νομική βοήθεια και μεταφραστή, να περάσει την συνέντευξη-εξέταση α’ βαθμού και αν σταθεί άτυχος και απορριφθεί η αίτηση του, να μελετήσει γιατί απορρίφθηκε, να βρει ξανά νομική βοήθεια για να καταθέσει προσφυγή και αν εγκριθεί η προσφυγή του να βρει ξανά νομική βοήθεια και μεταφραστή για να εξεταστεί με νέα συνέντευξη στον β’ βαθμό – κι όλα αυτά σε μια άγνωστη χώρα μεταξύ άγνωστων ανθρώπων!
Όταν ο Γ. Μουζάλας ρωτήθηκε κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην βουλή αν οι 2 βδομάδες επαρκούν, είπε πως αυτό είναι το ελάχιστο διάστημα που απαίτησε η Υπηρεσία Ασύλου ώστε τυπικά να μπορεί να ανταποκριθεί και ότι ο ίδιος θα προτιμούσε μια ακόμη πιο σύντομη διαδικασία, ακόμα και 3 μέρες! Έκανε μάλιστα την σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε. που τα τελευταία χρόνια νομοθέτησαν το «ξεπέταγμα» των αιτήσεων ασύλου, απορρίπτοντας και απελαύνοντας μαζικά.
Ο Γ. Μουζάλας δεν βρήκε άξιο λόγου ότι η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ ήδη από το 2010 σε δημόσιο κείμενο της μετά από έρευνα σε χώρες μέλη της Ε.Ε., στηλίτευε τις ταχύρρυθμες διαδικασίες για την αναγνώριση ή μη των προσφύγων, ως ακρωτηριασμό μιας σειράς δημοκρατικών εγγυήσεων.[2]
Και σα να μην έφτανε ο λίγος χρόνος, ο «πονηρός» νομοθέτης βάζει κι άλλες δύο τρικλοποδιές. Ο πρόσφυγας δεν έχει καν το δικαίωμα να παρίσταται αυτοπροσώπως όταν θα εξετάζεται η προσφυγή του από την Επιτροπή Προσφύγων! Η Επιτροπή θα αποφασίζει αν θα τον καλέσει σε εξέταση, ή αν θα κρίνει εξετάζοντας μόνο τον φάκελό του! Ενώ ακόμα και αν ένας πρόσφυγας κάνει έφεση σε αστικό δικαστήριο κατά της απόρριψης του αιτήματος ασύλου, δεν προβλέπεται υποχρεωτική αναστολή της απέλασης του μέχρι τη δίκη, δηλ. θα μπορεί να απελαθεί και πολύ απλά να μην βρει ποτέ το δίκιο του!
Η καρμανιόλα του νέου νόμου είναι η παροχή νομικής κάλυψης στις επιστροφές-απελάσεις στην Τουρκία. Δεν χρειάστηκε να ονοματιστεί απευθείας η Τουρκία ως «ασφαλής χώρα», απλά έκρυψαν πίσω από εξεζητημένες νομικές φόρμουλες αυτήν ακριβώς την επιδίωξη – την κυριότερη άλλωστε της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας.
Η Τουρκία και η Σύμβαση της Γενεύης
Ας δούμε αναλυτικότερα ποιο θα είναι το μέλλον όσων επιστραφούν στην Τουρκία. Γιατί μπορεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να έχει πλήρως εξοικειωθεί με τα κρίματα της, αλλά η κοινωνία που μέχρι σήμερα έσωσε και στάθηκε σε περισσότερο από 1 εκ. πρόσφυγες, έχει κάθε δικαίωμα να ξέρει.
Η Τουρκία έχει κυρώσει τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951, αλλά με ένα γεωγραφικό περιορισμό, ώστε να θεωρεί πρόσφυγες μόνο τους Ευρωπαίους πολίτες.
Οι μη Ευρωπαίοι πολίτες (π.χ. Σύριοι, Αφγανοί, Ιρακινοί κ.λ.π.) δεν μπορούν να αναγνωρισθούν σαν πρόσφυγες στην Τουρκία, θα τύχουν μιας κάποιας προσωρινής προστασίας που δεν συγκρίνεται όμως με τα αναγνωρισμένα δικαιώματα των προσφύγων όπως τα περιγράφει η Σύμβαση της Γενεύης.
Σήμερα η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερο από 2,3 εκ. Σύριους με προσωρινό καθεστώς προστασίας, με πρόσβαση σε μερικά μόνο βασικά δικαιώματα. Ο νόμος δεν προβλέπει κρατική βοήθεια για στέγαση με διάρκεια, αλλά προσωρινή στέγαση σε καταυλισμούς. Ενδεικτικά, με βάση στοιχεία στα τέλη του 2015, περίπου 263 χιλ. Σύριοι έμεναν σε 25 μεγάλους καταυλισμούς, ενώ 2 εκατ. περίπου έμεναν διάσπαρτοι στις πόλεις χωρίς καμιά βοήθεια από το κράτος. Απ’ όλους αυτούς λιγότεροι από 4.000 (!!) έχουν επίσημη άδεια εργασίας![3]
Όμως τα πράγματα χειροτερεύουν κι άλλο. Η Τουρκική άρχουσα τάξη υψώνει πια το δικό της «φρούριο» ως απάντηση στην «Ευρώπη-Φρούριο». Άτυπα κλείνει τα σύνορα της σε νεοεισερχόμενους και προσπαθεί να απαλλαγεί από τους ήδη υπάρχοντες πρόσφυγες εφαρμόζοντας πολιτικές μη καταγραφής, αυθαίρετης κράτησης και επαναπροώθησης.
Η Διεθνής Αμνηστία για την Τουρκία
Η πρόσφατη έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας είναι εξαιρετικά αποκαλυπτική, το ίδιο και οι δηλώσεις επιφανών εκπροσώπων της.[4]
«Η Τουρκία δεν αποτελεί ασφαλή τρίτη χώρα για τους πρόσφυγες. Ειδικά οι ιστορίες των Σύριων που εξαναγκάστηκαν να επιστρέψουν στον πόλεμο είναι συγκλονιστικές… Καλούμε την Ελληνική κυβέρνηση να απέχει καταρχήν από το να χαρακτηρίσει την Τουρκία, με νομοθετική ή άλλη πράξη, ως ασφαλή τρίτη χώρα και να μην επιτρέψει τελικά τις επιστροφές προσφύγων εκεί»,
δήλωσε ο Γ. Κοσμόπουλος, διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Κατά τους τελευταίους μήνες η Τουρκία έχει εισαγάγει την προϋπόθεση έκδοσης visas για Σύριους που φτάνουν στη χώρα αεροπορικώς, έχει σφραγίσει τα σύνορά της με τη Συρία για όλους, με την εξαίρεση όσων χρήζουν επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, ενώ έχει ανοίξει και πυρ εναντίον κάποιων ανθρώπων που προσπάθησαν να τα διασχίσουν παράτυπα»,
δήλωσε o Τζον Νταλούιζεν (John Dalhuisen) διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Την ίδια στιγμή που περιορίζει την καταγραφή των προσφύγων, τους αποκόπτει από βασικές υπηρεσίες. Για παράδειγμα στην περιοχή Gaziantep, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε το περιστατικό γυναίκας που δεν μπορούσε να εγχειριστεί σε δημόσιο νοσοκομείο και κινδύνεψε να πεθάνει, γιατί της αρνήθηκαν την καταγραφή και χρειάστηκε να πάει σε άλλη πόλη 60 χλμ μακρύτερα για να σώσει τελικά την ζωή της!
Σεκιουριτάδες και ιδιώτες υπεύθυνοι στα Κέντρα Προσφύγων
Κερασάκι στην τούρτα του νέου νόμου η διάταξη που ορίζει πως προϊστάμενοι στα Κέντρα Προσφύγων θα μπορούν να είναι ακόμα και ιδιώτες που θα συμβάλλονται με το Δημόσιο, ενώ δίνεται η δυνατότητα ανάθεσης της φύλαξης σε ιδιωτικές εταιρείες security!
Με αυτά και με τα άλλα, ο «μαθητής» ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί βήμα βήμα τα τα παραδοσιακά αστικά κόμματα, στις αντι-προσφυγικές πολιτικές και στην υποταγή απέναντι στο μοντέλο της «Ευρώπης-φρούριο».
