Με αφορμή τον προϋπολογισμό του Δήμου Ζωγράφου για το 2015…
Της Ελένης Μήτσου
Την Πέμπτη 13/11 ψηφίστηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο Zωγράφου ο προϋπολογισμός του δήμου για το 2015. Ο προϋπολογισμός αυτός συντάχθηκε με βάση τις διατάξεις του «Καλλικράτη»[1] και τις οδηγίες που έστειλε το Υπουργείο Οικονομικών στους δήμους όλης της χώρας.
Δυο λόγια για τη σύνταξη προϋπολογισμών στα πλαίσια του «Καλλικράτη»
Στα τέσσερα χρόνια εφαρμογής του «Καλλικράτη» τα έσοδα των δήμων συρρικνώθηκαν δραματικά, καθώς η κυβέρνηση μείωσε κατά 60-70% περίπου τα κονδύλια που κατεύθυνε το κεντρικό κράτος προς αυτούς[2]. Έτσι, μέσα στα πλαίσια του Καλλικράτη, είναι πρακτικά αδύνατο να διαμορφωθούν προϋπολογισμοί που να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες των δημοτών.
Την ίδια στιγμή, τόσο τα σχέδια προϋπολογισμού, όσο και οι ψηφισμένοι προϋπολογισμοί όλων των δήμων ελέγχονται από το «Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ» – μια «υπηρεσία» του Υπουργείου Οικονομικών. Το Παρατηρητήριο αυτό ελέγχει αν τα σχέδια προϋπολογισμών των δήμων έχουν συνταχθεί σύμφωνα με τις συγκεκριμένες οδηγίες που έχει δώσει η κυβέρνηση, ενώ μετά την ψήφιση των προϋπολογισμών, εξετάζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα αν υπάρχει οποιαδήποτε απόκλιση κατά την εκτέλεση τους. Αν το Παρατηρητήριο διαπιστώσει αποκλίσεις από τις εντολές, κάνει στους δήμους «υποδείξεις» και στη συνέχεια έχει το δικαίωμα να στερεί από τους δήμους πόρους[3] και να αποδίδει αστική ή πειθαρχική ευθύνη στους αιρετούς.
Εκτός από το «Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας», το δημοτικό συμβούλιο ελέγχεται και από την «Αποκεντρωμένη Διοίκηση». Πρόκειται για μια υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών που δημιουργήθηκε με τον «Καλλικράτη» και η οποία ελέγχει αν οι αποφάσεις (κάθε φύσης) που παίρνουν τα δημοτικά συμβούλια είναι νόμιμες ή όχι.
Ο προϋπολογισμός του Δήμου Ζωγράφου για το 2015
Ο προϋπολογισμός του Δήμου Ζωγράφου για το 2015 συντάχθηκε μέσα στα παραπάνω πλαίσια. Είναι ένας προϋπολογισμός ανελαστικός στο 70%, σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο οικονομικών Χ. Σταματάκη: το 70% των χρημάτων του προϋπολογισμού αφορούν δηλαδή σε πάγιες και ανελαστικές δαπάνες όπως μισθοδοσίες υπαλλήλων, λογαριασμούς κ.α. ενώ το υπόλοιπο 30% δεν επαρκεί, σε καμία περίπτωση, για να καλύψει τις ανάγκες των δημοτών σε κοινωνική πολιτική, έργα, επενδύσεις κοκ.
Στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου της 13ης Νοέμβρη, η Δήμαρχος Τ. Καφατσάκη δήλωσε ότι ο προϋπολογισμός αυτός δεν απεικονίζει πλήρως το πρόγραμμα και τις προθέσεις της παράταξης της, ότι υπήρχε μεγάλη πίεση χρόνου καθώς το Υπουργείο Εσωτερικών είχε θέσει στις νέες διοικήσεις των δήμων ασφυκτικές προθεσμίες κατάθεσης και ότι από το νέο έτος θα γίνουν «αναμορφώσεις» στον προϋπολογισμό έτσι ώστε να βελτιωθεί.
Με βάση την παραπάνω ανάλυση η Δήμαρχος και ο Αντιδήμαρχος Οικονομικών επιχείρησαν να εξηγήσουν γιατί κατέθεσαν και ψήφισαν έναν προϋπολογισμό που είχε ελάχιστες διαφορές από τους προϋπολογισμούς της προηγούμενης διοίκησης (ΠΑΣΟΚ) – τους οποίους η παράταξη «Μαζί για την πόλη μας» της κ. Καφατσάκη τότε καταψήφιζε (και καλώς έκανε).
Με τα συγκεκριμένα κονδύλια του προϋπολογισμού του 2015 θα καταπιαστούμε σε επόμενα άρθρα. Εδώ να αναφέρουμε μόνο, πως έγιναν αυξήσεις στα κονδύλια που αφορούν το κοινωνικό παντοπωλείο καθώς και την ενίσχυση των φτωχών και άπορων δημοτών, ενώ προϋπολογίζεται κονδύλι για κοινωνικό φαρμακείο κ.α. Οι αυξήσεις αυτές δεν είναι όμως τέτοιου μεγέθους που να μπορούν να ανακουφίσουν πραγματικά το σύνολο ή την πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής που δεν έχουν φαγητό, χρήματα για φάρμακα κοκ – κάτι που αναγνωρίζει και η ίδια η νέα Δημοτική Αρχή.
Την ίδια στιγμή ο προϋπολογισμός περιέχει μια σειρά «προβληματικά» κονδύλια, όπως αναθέσεις σε εργολάβους έργων που θα μπορούσαν να γίνουν από τις υπηρεσίες του Δήμου και συνέχιση της εκμετάλλευσης μιας σειράς δημοτικών χώρων από ιδιώτες, οι οποίοι είναι μάλιστα και σκανδαλωδώς ασυνεπείς στις υποχρεώσεις τους (π.χ. ενοίκια) απέναντι στο δήμο.
Το ουσιαστικό πάντως είναι ότι, συνολικά, ο προϋπολογισμός δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «διεκδικητικός», ή ότι σηματοδοτεί «αγώνα ενάντια στον Καλλικράτη», όπως διακήρυττε προεκλογικά η παράταξη της Τ. Καφατσάκη.
Ανοχή στον πρώτο προϋπολογισμό της νέας Διοίκησης;
Μήπως όμως «βιαζόμαστε»; Μήπως «ζητάμε πολλά» από μια διοίκηση που ανέλαβε μόλις πριν 2-3 μήνες και είχε, αντικειμενικά, πολύ ασφυκτικά περιθώρια για να συντάξει και να καταθέσει τον προϋπολογισμό του ερχόμενου χρόνου;
Η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου είναι διατεθειμένη να δώσει χρόνο σε μια νέα διοίκηση – ακόμα και όταν η επικεφαλής και άλλα βασικά στελέχη της δεν είναι στην πραγματικότητα και τόσο «νέα» στη διοίκηση του δήμου. Κανείς δεν περιμένει την επομένη των εκλογών αυτόματη ανατροπή των κακώς εχόντων και μια νέα φιλολαϊκή πορεία. Περιμένει όμως να δει κάποια πρώτα βήματα και, πάνω απ’ όλα, να ακούσει ένα σχέδιο σε αυτή την κατεύθυνση, από ένα δήμο που μόλις έχει περάσει στα χέρια της Αριστεράς.
Ένας προϋπολογισμός «καλλικρατικός» ή «υπηρεσιακός» (όπως είχε χαρακτηρίσει παλιότερα η Τ. Καφατσάκη τους προϋπολογισμούς της διοίκησης Καλλίρη – ΠΑΣΟΚ) μπορεί λοιπόν σε πρώτη φάση να γίνει ως ένα βαθμό «ανεκτός», αν η διοίκηση παρουσιάσει παράλληλα με την ψήφισή του ένα συγκεκριμένο σχέδιο αγώνα. Με σχέδιο αγώνα εννοούμε μια ολοκληρωμένη πρόταση από την οποία να προκύπτει ότι ο επόμενος προϋπολογισμός δεν θα είναι «καλλικρατικός», ότι η Διοίκηση της Αριστεράς στο δήμο δεν θα υποταχτεί στις μνημονιακές πολιτικές και δεν θα περιοριστεί σε μια καλύτερη διαχείριση των φτωχών κονδυλίων που διαθέτει ο δήμος.
Η Διοίκηση Καφατσάκη όμως δεν παρουσίασε κανένα, τέτοιου είδους, σχέδιο αγώνα.
Τι σημαίνει «σύγκρουση» με τον Καλλικράτη και τις μνημονιακές πολιτικές που επιβάλλονται στους δήμους
Η «σύγκρουση» με τον «Καλλικράτη» και η «ανυπακοή» στις κυβερνητικές πολιτικές δεν μπορεί να επιχειρηθεί από έναν δήμο, μόνο του. Δεν πρέπει να έχουμε καμία αυταπάτη ότι μπορεί ένας δήμος να ανατρέψει την κεντρική κυβερνητική πολιτική. Τι γίνεται όμως αν ένας δήμος δεν είναι μόνος του αλλά είναι μαζί του άλλοι 10, 15, 20 ή περισσότεροι, εκπροσωπώντας κάποια εκατομμύρια συμπολιτών μας;…
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πανελλαδικά 20 Δημοτικές Αρχές που πρόσκεινται στο ΣΥΡΙΖΑ και άλλες 5 που πρόσκεινται στο ΚΚΕ [5], ενώ η Περιφερειάρχης Αττικής όπως και ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων «ανήκει» στον ΣΥΡΙΖΑ. Τι θα γινόταν λοιπόν αν οι παραπάνω Δημοτικές (και Περιφερειακές) Αρχές συντονιζόταν και οργάνωναν ένα κοινό σχέδιο;
Ας το δούμε συγκεκριμένα.
Το πρώτο πράγμα που θα χρειαζόταν να κάνουν οι Δημοτικές Αρχές της Αριστεράς θα ήταν: εκστρατείες μαζικής ενημέρωσης των δημοτών για την οικονομική κατάσταση των δήμων, για τους ασφυκτικούς περιορισμούς που θέτει ο «Καλλικράτης», για την αδυναμία των Δημοτικών Αρχών να ασκήσουν τη φιλολαϊκή πολιτική που θέλουν, και βέβαια για το ποιες είναι οι συντονισμένες ενέργειες που έχουν σχεδιάσει για να παλέψουν ενάντια και σε αυτή την κατάσταση και να την ανατρέψουν. Οι συντονισμένες ενέργειες δεν θα ’πρεπε να περιοριστούν σε κοινές συνεντεύξεις τύπου και διαμόρφωση μιας κοινής λίστας αιτημάτων προς την κυβέρνηση (όπως έγινε στην κοινή συνέντευξη τύπου των 10 δημάρχων της Αττικής που πρόσκεινται στο ΣΥΡΙΖΑ ) [6]. Τέτοιες ενέργειες έχουν πραγματικό νόημα αν αποτελούν το προοίμιο ενός αγώνα.
Οι Δημοτικές Αρχές τις Αριστεράς θα έπρεπε στη συνέχεια να προχωρήσουν στην υλοποίηση μιας σειράς φιλολαϊκών πολιτικών, ανεξάρτητα από το αν τις «εγκρίνει» ή δεν τις «εγκρίνει» η «Αποκεντρωμένη Διοίκηση» ή το «Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας» και να οργανώνουν παράλληλα κινητοποιήσεις μαζί με τους εργαζόμενους και τους κατοίκους των δήμων τους ενάντια στις κυρώσεις που η κυβέρνηση θα επιβάλλει.
Μερικά παραδείγματα φιλολαϊκών μέτρων και πολιτικών που θα ήταν αναγκαίο να υλοποιήσουν (την ίδια περίοδο και από κοινού) οι Δημοτικές Αρχές της Αριστεράς είναι τα εξής:
- Να καταρτίσουν και να ψηφίσουν προϋπολογισμούς που να προβλέπουν αυξημένα κονδύλια για κοινωνικές δαπάνες και προσλήψεις που να καλύπτουν βασικές ανάγκες των δημοτών, όπως τη στελέχωση των δημοτικών βρεφονηπιακών σταθμών, των δομών για τα ΑμΕΑ , των υπηρεσιών καθαριότητας, των τεχνικών υπηρεσιών των Δήμων (για να μην δίνονται έργα που μπορούν να γίνουν από τους ίδιους τους δήμους σε εργολάβους που χρεώνουν για τις υπηρεσίες τους αδρά), κ.α.
- Να ενισχύσουν τις υπηρεσίες και τις δημοτικές δομές αλληλεγγύης για τους άπορους, ανήμπορους ή εξοστρακισμένους από την κρίση συμπολίτες μας και τις οικογένειές τους (κοινωνικά παντοπωλεία, δημοτικά ιατρεία και φαρμακεία, κοινωνικά φροντιστήρια για τα παιδιά κ.α.) και να δημιουργήσουν νέες όπου δεν υπάρχουν.
- Να προχωρήσουν σε κατάργηση των δημοτικών τελών για τους μακροχρόνια άνεργους.
- Να προχωρήσουν στη δημιουργία δημοτικών καφετεριών, χώρων αναψυχής, δημοτικών εστιατορίων, κλπ, ανάλογα με τις ανάγκες, σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές και με δωρεάν κουπόνια για τους όσους συμπολίτες μας ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας (με τα επίσημα στοιχεία, 6,3 εκατομμύρια Έλληνες!).
- Να παραχωρήσουν, δωρεάν, χώρους στη νεολαία για δημιουργία στεκιών που να λειτουργούν δημοκρατικά και με συνθήκες αυτοδιαχείρισης.
- Να αποδεχτούν, σε πρώτη φάση, την πρόσληψη εργαζομένων με βάση τα προγράμματα για 5μηνη ή 8μηνη εργασία, αφού αυτός είναι ο μόνος τρόπος να πάρουν οι δήμοι εργαζόμενους, αλλά να διεκδικήσουν την μονιμοποίηση τους! Οι Δημοτικές Αρχές της Αριστεράς πρέπει να αρνηθούν να απολύσουν τους εργαζόμενους στο τέλος του 5μηνου ή 8μηνου και να δώσουν όλες μαζί μάχη με κεντρικό αίτημα τη σταθερή και μόνιμη εργασία και την κάλυψη των πάγιων και διαρκών αναγκών των δήμων με αυτούς εργαζόμενους.
- Να ξεκαθαρίσουν ότι στους δήμους τους δεν πρόκειται να γίνει καμία ιδιωτικοποίηση και δεν πρόκειται να παραδώσουν κανένα κομμάτι γης ή ακίνητο που βρίσκεται στα όρια του Δήμου τους στο ΤΑΙΠΕΔ.
Παίρνοντας μέτρα όπως τα παραπάνω και διεκδικώντας παράλληλα κατακόρυφη αύξηση των κονδυλίων προς τους δήμους, κατάργηση του «Καλλικράτη» και του «Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ», οι Δημοτικές Αρχές της Αριστεράς θα έπρεπε ταυτόχρονα να οργανώσουν και να μπουν μπροστά σε παλλαϊκές κινητοποιήσεις. Κινητοποιήσεις τόσο για να αμυνθούν απέναντι στην αναπόφευκτη επίθεση της κυβέρνησης όσο και για να πιέσουν για την υλοποίηση των αιτημάτων και των διεκδικήσεων τους. Οι κινητοποιήσεις αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν μαζικές τοπικές και διαδημοτικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και πορείες, αλλά και τοπικές απεργίες, αποκλεισμούς των τοπικών παραρτημάτων δημοσίων υπηρεσιών (π.χ. εφορείες, ΙΚΑ, κ.α.) αποκλεισμούς τραπεζών κ.α. σε όλους τους αγωνιζόμενους Δήμους.
Είναι σίγουρο ότι η κυβέρνηση θα απειλούσε τις Δημοτικές Αρχές της Αριστεράς με Εισαγγελείς και Δικαστήρια (προβλέπεται στον «Καλλικράτη») με διακοπή της χρηματοδότησης των δήμων από το κεντρικό κράτος (το «Παρατηρητήριο έχει τη νομικά τη δικαιοδοσία να το κάνει) ακόμα και με διάλυση των απείθαρχων δημοτικών συμβουλίων και προκήρυξη νέων εκλογών (και αυτό προβλέπεται από τον «Καλλικράτη»). Είναι επίσης σίγουρο ότι τα καθεστωτικά ΜΜΕ θα έκαναν ότι πέρναγε από το χέρι τους για να λασπολογήσουν τις Δημοτικές Αρχές της Αριστεράς και να στρέψουν τον κόσμο εναντίον τους – μια πρώτη γεύση αποτελεί η επίθεση λάσπης που εξαπέλυσε τον Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη ο ΣΚΑΙ ενάντια στον δήμαρχο Χαλανδρίου Σίμο Ρούσσο.
Είναι όμως σίγουρο πως αυτές οι απειλές και αυτή η επίθεση, στο βαθμό που οι Δημοτικές Αρχές της Αριστεράς δεν υποχωρούσαν, θα έθεταν τις βάσεις για την ακόμα μεγαλύτερη μαζικοποίηση του κινήματος και την παραπέρα επέκταση του.
Χρειάζεται σχέδιο αγώνα κι όχι απλή καταγγελία
Στο δημοτικό συμβούλιο της 13ης Νοέμβρη η κ. Καφατσάκη πρότεινε να συνταχτεί ένα πολιτικό κείμενο ενάντια στον «Καλλικράτη» το οποίο να συνοδεύει τον προϋπολογισμό. Αυτό δεν είναι κακό, όμως δεν αποτελεί σχέδιο αγώνα.
Στην ίδια συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου εξήγησε ότι «πολιτική ανυπακοή» προτίθεται να κάνει σε «προσωπικό» επίπεδο (όπως κάνει στην περίπτωση του επανελέγχου των συμβάσεων των υπαλλήλων του Δήμου που μετατράπηκαν σε αορίστου[7]) αλλά όχι σε επίπεδο δήμου, ψηφίζοντας για παράδειγμα έναν «μη καλλικρατικό» προϋπολογισμό, καθώς δεν θέλει να πάρει την ευθύνη να σταματήσει η λειτουργία του δήμου, να μην πληρωθούν εργαζόμενοι του δήμου κ.α.
Αυτή η στάση δεν μπορεί να προσφέρει προοπτική και λύσεις. Ασφαλώς η «στάση ανυπακοής» σε προσωπικό επίπεδο της νέας δημάρχου είναι κάτι πολύ σημαντικό, όμως δεν φτάνει. Γιατί πρακτικά σημαίνει ότι η Διοίκηση της Αριστεράς στο Δήμο μας (και σε κάθε άλλο Δήμο που κινείται αντίστοιχα) αρνείται το καθήκον που αντικειμενικά της τίθεται: να σχεδιάσει και να μπει μπροστά σ’ έναν αγώνα της τοπικής κοινωνίας ενάντια στον «Καλλικράτη» και τις μνημονιακές πολιτικές με σκοπό την ανατροπή τους και χρησιμοποιεί ως δικαιολογία γι’ αυτό την απρόσκοπτη λειτουργία του δήμου και την προστασία των δημοτικών υπαλλήλων και των δημοτών.
Αξίζει πάντως να σημειώσουμε πως δυο δημοτικοί σύμβουλοι της παράταξης της κ. Καφατσάκη διευκρίνισαν κατά την ψηφοφορία της 13ης Νοέμβρη πως δεν θα ξαναψηφίσουν τέτοιου είδους προϋπολογισμούς.
Η δυνατότητα υπάρχει
Οι Δημοτικές Αρχές που πρόσκεινται στον ΣΥΡΙΖΑ και την Αριστερά γενικά έχουν τη δυνατότητα, αν κινηθούν μαζί, να μπουν μπροστά σε μαζικές κινηματικές διαδικασίες σ’ ένα κίνημα που αν έχει σχέδιο, δημοκρατική λειτουργία (με τους δημότες, τα τοπικά σωματεία και άλλους φορείς να έχουν αποφασιστικό λόγο στις αποφάσεις που λαμβάνονται) και διάρκεια, έχει όλα τα «φόντα» να αντιστρέψει το κλίμα απογοήτευσης που κυριαρχεί σήμερα και να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος ενός ευρύτερου λαϊκού κινήματος για την ανατροπή της σημερινής μισητής κυβέρνησης των τραπεζιτών και των τροϊκανών. Αυτή η δυνατότητα υπάρχει. Το ζήτημα είναι οι Δημοτικές Αρχές και οι Περιφέρειες της Αριστεράς να την αδράξουν.
