Όχι, δεν πρόκειται για πραγματικό πόλεμο, αλλά για τη μεγάλη διαμάχη που έχει ξεσπάσει μεταξύ των χημικών βιομηχανιών* και της Ευρωπαϊκής ένωσης (αλλά και εντός των κόλπων της Ε. Ε.) με αφορμή την υπό ψήφιση κοινοτική οδηγία REACH , η οποία προβλέπει τον έλεγχο επικινδυνότητας των χημικών ουσιών που παράγουν οι βιομηχανίες, πριν την κυκλοφορία τους στην αγορά. Μέχρι σήμερα, το 99% (!) των χημικών ουσιών κυκλοφορεί χωρίς προηγούμενο έλεγχο αφού σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (που χρονολογείται στις αρχές της δεκαετίας του ’80), πρέπει να ολοκληρωθεί ο υπολογισμός του κινδύνου που προέρχεται από κάποια ουσία προτού ληφθεί οποιοδήποτε μέτρο ελέγχου..!! Κάτι τέτοιο βέβαια έχει καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον, αφού η μόλυνση από χημικές ουσίες, δύσκολα μπορεί να αποκατασταθεί από τη φύση. Εξ’ άλλου τα παραδείγματα χημικών ουσιών που κυκλοφόρησαν και αποδείχθηκαν επιβλαβείς δε λείπουν διεθνώς. Γνωστότερα παραδείγματα στην Ελλάδα είναι οι ουσίες DDT (εντομοκτόνο) και PCB (μετασχηματιστές ΔΕΗ).
Οι συσχετισμοί στο ευρωκοινοβούλιο έχουν ήδη διαμορφωθεί: οι «σοσιαλιστές» -από τους οποίους προέρχεται και ο εισηγητής του κανονισμού Γκουίντο Σακόνι- τείνουν να υπερψηφίσουν το REACH, ενώ στο Λαϊκό Κόμμα και τους Φιλελεύθερους πλειοψηφούν οι φωνές υπέρ των χημικών βιομηχανιών. Αριστερά και Πράσινοι υποστηρίζουν έναν αυστηρότερο κανονισμό. Η οδηγία REACH όπως είναι φυσικό δέχθηκε τον πόλεμο από ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία (διατηρούν τις πιο κερδοφόρες βιομηχανίες του πλανήτη) αλλά και από όλες τις χημικές βιομηχανίες με τη στήριξη των κυβερνήσεων τους. Η χημική βιομηχανία στις ΗΠΑ είναι ένας από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες των αμερικανών πολιτικών. Από την προεκλογική περίοδο των εκλογών του 2000 η χημική βιομηχανία πρόσφερε πάνω από 21 εκατομμύρια δολάρια στις εκστρατείες υποψηφίων. Το 79% του ποσού αυτού πήγε σε υποψηφίους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ενώ ο Τζορτζ Μπους υπήρξε ο αποδέκτης του μεγαλύτερου ποσού (900.000 δολ.). Υπάρχει καμιά αμφιβολία για το ποια θα είναι η κατάληξη της ιστορίας; Το REACH –που απλά εισάγει κάποιο στοιχειώδη έλεγχο- στην καλύτερη των περιπτώσεων θα «θαφτεί» σε κάποιο συρτάρι και οι χημικές βιομηχανίας θα συνεχίζουν να πλουτίζουν σε βάρος του περιβάλλοντος και του κοινωνικού συνόλου όπως τόσα χρόνια τώρα. Για άλλη μια φορά οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις και οι εταιρίες – χρηματοδότες τους δείχνουν το πιο στυγνό τους πρόσωπο.
*η γερμανική Basf με πωλήσεις το 2002 30,5 δισ. ευρώ, η επίσης γερμανική Bayer (28,0 δισ.) και ακολουθούν οι αμερικανικές Dow Chemical (27,5), DuPont (24) και Exxon/Mobil (20,5). Τη δεκάδα κλείνουν η γαλλική Atofina (18,5), η ιαπωνική Mitsubishi Chemical (15,0), η ολλανδική Akzo Nobel (13,5), η βρετανική ΒΡ (12,5) και η βρετανο-ολλανδική Shell (11,5).
*ο Σύνδεσμος Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI) ανέθεσε στο μελετητικό γραφείο Αρθουρ Λιτλ να ερευνήσει τις οικονομικές συνέπειες των νέων ρυθμίσεων στη χημική βιομηχανία. Η έκθεση παρουσιάστηκε το Δεκέμβριο του 2002: Στην καλύτερη περίπτωση οι ερευνητές πρόβλεψαν πτώση στην παραγωγή της γερμανικής χημικής βιομηχανίας 1,4% και απώλεια 150.000 θέσεων εργασίας. Στη χειρότερη (το σενάριο «Τυφώνας») προβλέπεται να πέσει η παραγωγή 20% και να χαθούν 2.350.000 θέσεις εργασίας μόνο στη Γερμανία. Η έκθεση δέχτηκε έντονη κριτική από ανεξάρτητους μελετητές, αλλά ακόμα και από τη γερμανική κυβέρνηση. Η ίδια εταιρεία υπολόγισε ότι οι πρόωροι θάνατοι των καπνιστών στην Τσεχία συμφέρουν στην κυβέρνηση, διότι τη γλιτώνουν από δαπάνες υγείας, συντάξεις και κατοικία ηλικιωμένων, άρα από καθαρά οικονομικούς λόγους δεν πρέπει να ληφθούν μέτρα κατά του καπνίσματος! (* Ελευθεροτυπία 18/9/05)
Χάρης Σιδέρης
