Του Ρολάνδου Παύλου
Οι τρομακτικές διαστάσεις του ολέθρου που προκάλεσε το τσουνάμι στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, ο θάνατος περισσότερων από 165.000 ανθρώπων μέχρι στιγμής (οι αρχές μιλάνε για περισσότερους από 300.000) δεν ήταν αναπόφευκτος.
Τα τσουνάμι προβλέπονται
Τα τσουνάμι δημιουργούνται μετά από σεισμούς στον βυθό των ωκεανών, καθώς η κάθετη μετακίνηση κάποιας τεκτονικής πλάκας δημιουργεί απότομη αλλαγή της πίεσης στο νερό. Έτσι, γεννιούνται κύματα στην επιφάνεια της θάλασσας που ταξιδεύουν με ταχύτητες 500-700 χλμ. την ώρα.
Είναι γεγονός βέβαια ότι οι σεισμοί δεν είναι προβλέψιμοι με τα μέσα που διαθέτει σήμερα η επιστήμη, αλλά τα τσουνάμι μπορούν να προβλεφτούν, ώστε να δοθεί προειδοποίηση ανάλογη της απόστασης του επίκεντρου του σεισμού από την παραλία. Όπως δηλώνει ο Ταντ Μούρτι, Καναδός επιστήμονας ειδικός στα τσουνάμι, «δεν υπάρχει κανένας λόγος γιατί να σκοτωθεί έστω κι ένα άτομο από τσουνάμι».
Η περιοχή του Ινδικού Ωκεανού δεν διαθέτει σύστημα προειδοποίησης. Ένα τέτοιο σύστημα υπάρχει όμως στην περιοχή του Ειρηνικού, στη Χαβάη, από το 1949. Ιδιαίτερα μετά το 1995, οι δυνατότητες αυτού του συστήματος αυξήθηκαν με τη δορυφορική σύνδεση του κέντρου παρακολούθησης με τοπικούς μετρητές στο βυθό του ωκεανού, επιτρέποντας τη γρήγορη ενημέρωση για τη δημιουργία τσουνάμι.
Τον περασμένο Ιούνη σε σύσκεψη της ωκεανογραφικής επιτροπής του ΟΗΕ, οι επιστήμονες προειδοποιούσαν για την ανάγκη θωράκισης των χωρών γύρω από τον Ινδικό Ωκεανό, γιατί θεωρούσαν σημαντική την απειλή της περιοχής από τσουνάμι. Φυσικά… δεν πάρθηκε κανένα μέτρο.
Ο όλεθρος
Στις 24 Δεκεμβρίου σημειώθηκε ο μεγαλύτερος μέχρι τότε σεισμός της χρονιάς 1000 μίλια νοτιοδυτικά της Νέας Ζηλανδίας, οπότε το σύστημα του Ειρηνικού προειδοποίησε για πιθανά καταστροφικά τσουνάμι.
Δύο μέρες αργότερα, ξέσπασε ο όλεθρος που παρακολούθησε με κομμένη ανάσα ολόκληρη η ανθρωπότητα, όπου δεκάδες χιλιάδες αγρότες και ψαράδες σε φτωχές κοινότητες, εργαζόμενοι και τουρίστες συνέχιζαν αμέριμνοι τις ασχολίες τους μέχρι το τελευταίο λεπτό, ενώ το παλιρροϊκό κύμα χρειάστηκε μια ώρα να φτάσει στην Ταϊλάνδη, δυόμισι ώρες στη Σρι Λάνκα και 4 ώρες στην Ινδία.
Το έγκλημα
Το κέντρο παρακολούθησης στη Χαβάη έστειλε αμέσως σήμα στις χώρες της περιοχής του Ειρηνικού, αλλά δεν έστειλε στις χώρες της περιοχής του Ινδικού, γιατί …δεν υπήρχαν τηλέφωνα ή διευθύνσεις αρμοδίων εκείνης της περιοχής στην ατζέντα του!!!
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο πληθυσμός του νησιού Ντιέγκο Γκαρσία δεν θρήνησε ούτε ένα θύμα, γιατί εκεί υπήρχε αμερικανική στρατιωτική βάση που ενημερώθηκε αμέσως για το σεισμό.
Από την άλλη, οι κυβερνήσεις της περιοχής μόλις αντιλήφθηκαν ότι έρχεται τσουνάμι, δεν σήμαναν συναγερμό από φόβο μη ζημιωθεί ο τουρισμός τους!!!
Έτσι, ενώ, για παράδειγμα, ολόκληρο το σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών της Ιαπωνίας παραλύει αμέσως μόλις γίνει σεισμός, στη Σρι Λάνκα, το τρένο «Βασίλισσα της Θάλασσας», με 1.700 επιβάτες, ξεκίνησε το ταξίδι του από το Κολόμπο προς τη Γκάλ μετά που ξεκίνησε το τσουνάμι από την Ινδονησία και μετά από δύο ώρες βρέθηκε στο έλεος του κύματος, με αποτέλεσμα να επιζήσουν μόλις μερικές δεκάδες επιβάτες. Αυτό ήταν και το χειρότερο σιδηροδρομικό ατύχημα στην παγκόσμια ιστορία.
Μόνο 2 εκ δολάρια!
Η εγκατάσταση ενός συστήματος πρόβλεψης και παρακολούθησης τσουνάμι στην περιοχή του Ινδικού θα στοίχιζε 20 εκ.δολάρια και η συντήρηση μόλις 2 εκ. δολάρια το χρόνο.
Όμως, η κυβέρνηση της Ινδονησίας προτιμάει να δίνει πολλαπλάσια ποσά σε πολεμικές επιχειρήσεις στο Ανατολικό Τιμόρ και το Ατσέχ για να καταστέλλει τις τοπικές εθνικές εξεγέρσεις, η κυβέρνηση της Σρι Λάνκα στις επιχειρήσεις ενάντια στους Τίγρεις των Ταμίλ, η Ινδική κυβέρνηση στο Κασμίρ και η Σομαλική κυβέρνηση στην Ερυθραία.
Συνολικότερα, το γεγονός ότι το τσουνάμι ξέσπασε σε μια φτωχή περιοχή του πλανήτη μετέτρεψε μια φυσική καταστροφή σε εκατόμβη αθώων θυμάτων. Οι χώρες δεν διαθέταν συστήματα προειδοποίησης, όταν εντοπίσαν το τσουνάμι δεν ειδοποίησαν τον κόσμο – ελπίζοντας πως δεν θα ήταν πολύ μεγάλο – για «να μην πληγεί ο τουρισμός» τους, τα δε πρόχειρα παραπήγματα στα οποία ζουν μεγάλοι πληθυσμοί στις φτωχές χώρες παρασύρθηκαν πανεύκολα από τα ορμητικά νερά. Ενδεικτικό είναι ότι στους περσινούς τυφώνες της Καραϊβικής, ενώ η Αϊτή θρήνησε 2.000 νεκρούς, οι νοτιοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ, με παρόμοια φυσικά φαινόμενα, είχαν μόλις μερικές δεκάδες θύματα.
