Η μαζική αντίσταση στην ανατροπή του προέδρου του Περού, Πέδρο Καστίγιο, στις 7 Δεκέμβρη του 2022, συμπλήρωσε δεύτερο μήνα ζωής και συνεχίζεται. Η «Γενική Συνομοσπονδία των Εργατών του Περού» (Confederación General de Trabajadores del Perú-CGTP), ομπρέλα για πάνω από τα μισά συνδικάτα της χώρας, ανάμεσα τους των ανθρακωρύχων, των οικοδόμων, των εκπαιδευτικών κλπ, ανακοίνωσε απεργία διαρκείας από τις 9 Φλεβάρη.
Κεντρικό αίτημα της απεργίας είναι η παραίτηση της Ντίνας Μπολουάρτε (πρώην αντιπροέδρου του Καστίγιο) που έτρεξε να υφαρπάξει την θέση του για να υπηρετήσει τα συμφέροντα της Περουβιανής άρχουσας τάξης, των ξένων πολυεθνικών και του Αμερικάνικου ιμπεριαλισμού που θεωρεί την Λατινική Αμερική ως «αυλή» του και, ταυτόχρονα, η διενέργεια άμεσα εκλογών.
Πολύμορφη και επίμονη αντίσταση
Είχαν προηγηθεί οι γενικές απεργίες στις 15 Δεκέμβρη και στις 19 Γενάρη και η πανεθνική κάθοδος στην πρωτεύουσα Λίμα την ίδια μέρα, η επονομαζόμενη «Πορεία από τις Τέσσερις Μεριές» (La Marcha de los 4 Suyos), όπως ακριβώς είχε ονομαστεί και το ιστορικό κίνημα που ανάτρεψε τον δικτάτορα Αλμπέρτο Φουτζιμόρι τον Ιούλη του 2000.
Ήταν πραγματικά συγκλονιστικές οι εικόνες με τα κομβόι των διαδηλωτών από τις φτωχές περιφέρειες του Πούνο, του Απούριμακ, του Κούσκο, του Αγιακούτσο, της Αρέκιπα, της Τάκνα κλπ, που ταξίδευαν για μέρες και γίνονταν δεκτοί σε κάθε πόλη με αγκαλιές, συνθήματα και δωρεάν φαγητό, ενώ μεγάλωναν οι αριθμοί τους όσο πλησίαζαν στην Λίμα.
Η επίμονη οργή των εξεγερθέντων δεν μετριέται όμως μόνο με πορείες ή μόνο με τους πάνω από 60 νεκρούς, τους 600 τραυματίες και τους 380 συλληφθέντες – μέχρι την στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο. Την ίδια ώρα το σύμβολο της χώρας, το Μάτσου Πίτσου, παραμένει επ’ αόριστο κλειστό, ενώ εξακολουθούν τα λαϊκά μπλόκα στις εθνικές οδούς και τους σιδηρόδρομους, ιδιαίτερα στις περιοχές των Νότιων Άνδεων. Όλα αυτά παρότι παραμένει σε ισχύ το καθεστώς έκτακτης ανάγκης, η αστυνομία και ο στρατός βρίσκονται παντού και απαγορεύονται η κυκλοφορία και οι συναθροίσεις.
Τα μπλόκα έχουν επεκταθεί και στα μεγάλα ορυχεία του εξορυκτικού κλάδου, που αποτελεί στρατηγικό τομέα της Περουβιανής οικονομίας, ελεγχόμενο κυρίως από ξένες πολυεθνικές. Αρκεί να αναφέρουμε πως το Περού είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός χαλκού στον κόσμο και βρίσκεται μεταξύ των τεσσάρων κορυφαίων παραγωγών ασημιού, μόλυβδου, ψευδάργυρου και κασσίτερου.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα για την Περουβιανή άρχουσα τάξη και τις πολυεθνικές είναι ότι τα ορυχεία τους είναι συγκεντρωμένα στις Νότιες Άνδεις, όπου το εκεί κίνημα αντίστασης αποτελεί την ατμομηχανή για όλη την χώρα. Είναι οι ίδιες περιοχές, όπου πλειοψηφούν οι πιο φτωχοί αγροτικοί και ιθαγενικοί πληθυσμοί, που πρόσφεραν συντριπτικά ποσοστά, από 80% και πάνω, υπέρ του Π. Καστίγιο στις εκλογές του 2021.
Η ώρα της σύγκρουσης
Για να πιάσουμε όμως τα πράγματα από την αρχή πρέπει να γυρίσουμε πίσω από τα γεγονότα της 7ης Δεκέμβρη, όταν το Κογκρέσο με 101 ψήφους υπέρ, 6 κατά και 10 αποχές, καθαίρεσε τον Π. Καστίγιο! Είχε μόλις προηγηθεί η ανακοίνωση του Καστίγιο ότι αναστέλλει τη λειτουργία του Κογκρέσου και δημιουργεί μια κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης. Δηλωμένος στόχος του ήταν η αντιμετώπιση των παραλυτικών σαμποτάζ που επαναλαμβάνονταν σε κάθε ψηφοφορία από την πρώτη στιγμή που εκλέχτηκε ως Πρόεδρος, καθώς και η προστασία του από την εναντίον του εκστρατεία με τις κατηγορίες της «ηθικής ανικανότητας» και της εμπλοκής σε σκάνδαλο διαφθοράς.
Όπως ήταν προβλέψιμο, αντί να «απαλλαγεί» ο ίδιος από το εχθρικό Κογκρέσο, η άρχουσα τάξη «απαλλάχθηκε» απ’ αυτόν, έχοντας και σχέδιο και ταξικό κριτήριο και την στήριξη του στρατού. Ήταν φανερό πως ο Π. Καστίγιο είχε υποτιμήσει τις αντιδράσεις της άρχουσας τάξης και δεν είχε καθόλου οργανώσει από πριν τα λαϊκά στρώματα, τους εργαζόμενους και τους ιθαγενείς, για να δώσει μαζί τους τη μάχη ενάντια στην άρχουσα τάξη και τις πολυεθνικές.
Κυβέρνηση κρίσης από την πρώτη στιγμή
Στην πραγματικότητα πριν ακόμα εκλεγεί, ο Π. Καστίγιο είχε επιδοθεί σε μια κούρσα εξευμενισμού των ΜΜΕ, της άρχουσας τάξης, των αγορών, των πολυεθνικών και του διεθνούς κατεστημένου, υποσχόμενος πως δεν θα είναι ένας «νέος Ούγκο Τσάβεζ», πως δεν θα εθνικοποιήσει τις εξορυκτικές και πετρελαϊκές εταιρείες, ή άλλους τομείς της οικονομίας και πως επιδιώκει «κοινωνική ειρήνη». Επρόκειτο φυσικά για μια ουτοπία.
Όπως εξηγούσαμε τότε το αντίστροφο ήταν απαραίτητο:
«Η εφαρμογή ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων για να μεταμορφωθεί η ζωή των Περουβιανών προϋποθέτει την κατά μέτωπο σύγκρουση με το Περουβιανό κατεστημένο, το μεγάλο κεφάλαιο και τις ξένες πολυεθνικές. Η εργατική τάξη και η νεολαία έχουν δείξει σημάδια της ετοιμότητας τους. Αλλά αυτό για να έχει δυνατότητες επιτυχίας απαιτεί και πολιτική κατεύθυνση, ένα φορέα που να μπει μπροστά για να δώσει κατεύθυνση και στόχο και για να οργανώσει τους αγώνες. Που να επεξεργαστεί ένα σχέδιο αντιμετώπισης της αντεπίθεσης της εθνικής και της διεθνούς άρχουσας τάξης, που είναι αναπόφευκτες. Χρειάζεται εξαγωγή των συμπερασμάτων από τις αποτυχίες του Τσάβες, του Μοράλες και τις ήττες άλλων κινημάτων στην Λατινική Αμερική. Πάνω από όλα χρειάζεται εμπιστοσύνη στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα ότι μπορούν να γίνουν «αφέντες» της οικονομίας, της κοινωνίας και των ζωών τους – δηλαδή να υπάρχει ο στόχος της ανατροπής του συστήματος με διεθνιστική προοπτική».
Όμως ο Π. Καστίγιο προτίμησε να ξορκίζει το αναπόφευκτο, με αποτέλεσμα σε μόλις δεκαέξι μήνες από τη νίκη του πέντε πρωθυπουργοί και ογδόντα υπουργοί να έχουν αντικατασταθεί ή παραιτηθεί, ώστε να γίνει αρεστός στο κατεστημένο! Επρόκειτο για ένα νέο γύρο βαθιάς πολιτικής αστάθειας και κρίσης για την χώρα που έχει καταφέρει το πρωτοφανές, να έχει αλλάξει έξι προέδρους από το 2018 και μετά!
Πόλωση και οξεία κρίση
Όμως οι κοινωνικοί, οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες που οδήγησαν στην οριακή νίκη (με 50,2%) του άγνωστου δασκάλου από τις φτωχές Άνδεις, παραμένουν ακόμα ενεργοί, παρ’ όλη την φθορά του ίδιου του Π. Καστίγιο.
Η πρόεδρος των πραξικοπηματιών, Ντίνα Μπολουάρτε και το διεθνές κατεστημένο, αναγνωρίζουν αυτή την κατάσταση και κάνουν αγωνιώδεις προσπάθειες για να ηττηθούν γρήγορα οι εξεγερμένοι, είτε με καταιγίδες καταστολής είτε με μαζική στροφή σε εκλογικές αυταπάτες. Έτσι ενώ στις 7 Δεκέμβρη η Μπολουάρτε έλεγε πως θα μείνει πρόεδρος μέχρι τον Ιούλη του 2026, αργότερα υποσχέθηκε εκλογές τον Απρίλη του 2024 και πιο πρόσφατα πριν το τέλος του 2023.
Στην πραγματικότητα οι εξελίξεις στα δύο ταξικά στρατόπεδα στο Περού λειτουργούν αντιστρόφως ανάλογα. Κάθε κλιμάκωση των κινητοποιήσεων αντίστασης σπέρνει νέα αστάθεια και ανησυχία στις γραμμές της άρχουσας τάξης. Η καλύτερη ένδειξη είναι η μέχρι στιγμής παραίτηση έξι υπουργών της κυβέρνησης Μπολουάρτε: Βιομηχανίας, Παιδείας, Πολιτισμού, Εργασίας, Εσωτερικών και για τα Γυναικεία Θέματα.
Αλλά η κατάσταση δεν λέει να κοπάσει ακόμα, καθώς το κίνημα αντίστασης αντλεί τη δύναμη του από την πλατιά λαϊκή υποστήριξη.
Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη δημοσκόπηση του IEP (Institute for Peruvian Studies – Ινστιτούτο Περουβιανών Μελετών), το 59% των Περουβιανών αναγνωρίζει τον εαυτό με την πλευρά των αντιστεκόμενων! Στην ίδια έρευνα τα αιτήματα του κινήματος απολαμβάνουν την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού! Το 75% επιθυμεί την παραίτηση της Μπολουάρτε, το 74% το κλείσιμο του παντελώς αναξιόπιστου Κογκρέσου και το 73% θέλει να πραγματοποιηθούν εκλογές μέσα στο 2023!
***
Η κρίση της Περουβιανής κοινωνίας ήταν και παραμένει μια κρίση ηγεσίας, μιας επαναστατικής, δημοκρατικής, και διεθνιστικής ηγεσίας που θα φτάσει μέχρι τέλους! Μέχρι την σοσιαλιστική απελευθέρωση της χώρας των Ίνκας.
