Του Ανδρέα Παγιάτσου
Δεν είχε προηγούμενο η κινητοποίηση των εργαζομένων για την 48ωρη γενική απεργία στις 19-20 Οκτώβρη! Την Τετάρτη 19 Οκτωβρίου η πορεία ξεπέρασε κάθε προηγούμενη από τη μεταπολίτευση. Η ίδια η ΓΣΕΕ μίλησε για 500.000 ενώ το αμερικανικό CNN αναφέρθηκε σε 800.000. Πέρα από κάθε πρόβλεψη ήτανε και οι αριθμοί της Πέμπτης στο Σύνταγμα – ο συνολικός αριθμός ξεπέρασε στις 100.000!
Όμως δεν ήταν μόνο οι αριθμοί! Διάχυτη στον κόσμο ήταν, πέρα από την οργή, και μια διάθεση να παλέψουν μέχρι τέλους! Η κατανόηση ότι δεν έχουμε πια τίποτα να χάσουμε, ότι πρέπει να συνεχιστεί ο αγώνας, με οποιοδήποτε κόστος, φτάνει να πέσουν! Η ανάγκη να συνεχιστούν οι απεργίες και καταλήψεις, να αρνηθούμε τους νόμους, να αρνηθούμε τις δικαστικές αποφάσεις, να αρνηθούμε της επιστρατεύσεις!
Επαναστατικές διεργασίες
Έχουμε γράψει ξανά ότι την ελληνική κοινωνία διαπερνούν τα τελευταία 1 με 2 χρόνια πολύ σημαντικές διεργασίες με επαναστατικά στοιχεία και χαρακτηριστικά.
Στη διάρκεια του Οκτώβρη το ελληνικό εργατικό κίνημα πέρασε από μια φάση με έντονα τα στοιχεία των επαναστατικών διεργασιών, κάτι που συμβολίζεται όχι μόνον από την συγκλονιστική συμμετοχή στη 48ωρη γενική απεργία, αλλά και από τον σκληρό αγώνα της ΠΟΕ-ΟΤΑ, και τις αναρίθμητες καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων, χώρων και υπουργείων. Λίγες μέρες αργότερα η διάθεση αυτή αντανακλάστηκε στις παρελάσεις της 28ης Οκτώβρη, με τις οποίες ασχολούμαστε σε άλλα άρθρα της εφημερίδας μας.
Στη διάρκεια των προηγούμενων βδομάδων είχαμε ως ένα βαθμό αυτό που οι κλασσικοί του μαρξισμού, όπως ο Λένιν και ο Τρότσκι περιέγραφαν σαν στοιχεία μιας επαναστατικής κατάστασης. Η καπιταλιστική οικονομία σε ελεύθερη πτώση, η ανεργία η φτώχεια και η δυστυχία να καλπάζουν, οι παραδοσιακοί πολιτικοί φορείς να αμφισβητούνται ανοιχτά από την πλειοψηφία του πληθυσμού, η άρχουσα τάξη σε απερίγραπτη κρίση με τα κόμματα του κεφαλαίου (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ κλπ) να «σκοτώνονται» μεταξύ τους, η κυβέρνηση να κρέμεται από μια κλωστή, η εργατική τάξη έτοιμη να παλέψει «μέχρι τέλους» και τα μεσαία και μικροαστικά στρώματα μαζικά στον αγώνα, στην πλευρά του εργατικού κινήματος σε κοινούς αγώνες.
Αυτά είναι στοιχεία μιας επαναστατικής κατάστασης αλλά δεν είναι μια πλήρης επαναστατική κατάσταση, πολύ περισσότερο δεν είναι μια ώριμη επαναστατική κατάσταση, γιατί λείπει ένας καθοριστικός παράγοντας: κι αυτός είναι η απουσία ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος, μιας μαζικής επαναστατικής αριστεράς.
Την Τετάρτη 19/10 η κυβέρνηση μπορούσε να ανατραπεί
Η πραγματικότητα είναι πως αν το μεσημέρι της 19/10, πρώτης μέρας της 48ωρης γεν. απεργίας, υπήρχε έστω ένας μαζικός φορέας, είτε από το χώρο της αριστεράς είτε από τα μεγάλα συνδικάτα, που να καλέσει τον κόσμο να μείνει στο Σύνταγμα συνεχίζοντας παράλληλα τις απεργίες μέχρι να πέσει η κυβέρνηση, η πτώση της κυβέρνησης θα ήταν δεδομένη. Εύκολα μπορούμε να φανταστούμε 100.000 να μένουν στην πλατεία σε πρώτη φάση, με συγγενείς και φίλους να φέρνουν τα απαραίτητα για τη διαμονή (τρόφιμα, κουβέρτες κλπ). Εύκολα μπορούμε να φανταστούμε τις 100.000 να γίνονται 500.000 μέχρι την επόμενη μέρα και 1.000.000 σε εξαιρετικά σύντομο χρόνο. Αυτά βέβαια υπό την προϋπόθεση ότι το κίνημα μπορούσε να ελέγξει τους ανεγκέφαλους, μανιακούς τραμπούκους που παριστάνουν τους «αντιεξουσιαστές» – αλλά που στην ουσία στόχος τους είναι το ίδιο το εργατικό κίνημα (βλ. άλλες σελίδες).
Αυτή την πρόταση –της συνέχισης των απεργιών και της παραμονής στο Σύνταγμα– θα έπρεπε να την είχαν βέβαια κάνει η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ, αν οι ηγεσίες τους, όπως έχουμε ήδη γράψει, άξιζαν το όνομά τους σαν επικεφαλής του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος. Αλλά δεν το αξίζουν…
Μπροστά στη δική τους άρνηση θα μπορούσε αυτό το κάλεσμα να το κάνει η ΠΟΕ-ΟΤΑ και η ΠΟΠ-ΟΤΑ των οποίων τα μπλοκ είχαν πιθανά πάνω και από 50.000 εργαζόμενους (στις δύο προσυγκεντρώσεις τους, Ιουλιανού και Καραϊσκάκη).
Θα μπορούσαν να πάρουν την πρωτοβουλία οι εκπαιδευτικοί, η ΔΟΕ και η ΟΛΜΕ, μαζί με τους φοιτητές και να καλέσουν στη συνέχεια κι άλλα συνδικάτα. Θα μπορούσε να είναι το ΚΚΕ/ΠΑΜΕ από τη στιγμή που τα συνδικάτα που ελέγχονται από την ΠΑΣΚΕ δεν έπαιρναν την πρωτοβουλία. Θα μπορούσε ακόμα να το επιχειρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και τα πρωτοβάθμια σωματεία, παρότι οι δυνάμεις τους είναι μικρότερες από τις προαναφερθείσες κι επομένως θα ήταν δυσκολότερο να έχει αποτέλεσμα.
Αν υπήρχε ένα τέτοιο κάλεσμα, «να μείνουμε στο Σύνταγμα συνεχίζοντας τις απεργίες και τις καταλήψεις μέχρι να πέσουν» από μαζικούς φορείς, είτε συνδικαλιστικούς είτε της αριστεράς, είναι για μας σίγουρο ότι η ανταπόκριση του κόσμου θα ήταν τόσο μαζική που η πτώση της πιο μισητής κυβέρνησης της μεταπολίτευσης δεν θα ήταν θέμα ημερών αλλά θέμα ωρών.
Δεν υπήρχε πρόταση «σχεδίου» από κανένα!
Το θέμα βέβαια δεν είναι η συγκεκριμένη πρόταση αυτή καθ’ εαυτή – με την οποία θα μπορούσε κάποιος να διαφωνήσει αντιπροτείνοντας κάτι άλλο. Το θέμα είναι αν υπήρχε κάποιο σχέδιο, ένα σύνολο δηλαδή προτάσεων, για πώς θα έπεφτε αυτή η κυβέρνηση.
Το θέμα είναι αν οι καταλήψεις των υπουργείων, η απεργία των ΟΤΑ, κοκ, μαζί με την 48ωρη απεργία ήταν στοιχεία ενός συνολικού προγράμματος συντονισμένων κινητοποιήσεων που να έχουν στόχο την πτώση της κυβέρνησης, ή αν απλώς ήταν κινητοποιήσεις αντίδρασης στην επίθεση της κυβέρνησης, χωρίς όμως συγκεκριμένο συντονισμό, σχέδιο και στόχο την πτώση της κυβέρνησης.
Η απάντηση σ’ αυτό το καίριο ερώτημα είναι: όχι. Δεν υπήρχε κανένα τέτοιο σχέδιο από κανένα!
Και είναι ενδεικτικό – και τραγικό ταυτόχρονα για το εργατικό κίνημα– ότι έγινε μια 48ωρη γενική απεργία με πρωτοφανή συμμετοχή, από την οποία όλη η κοινωνία ήλπιζε να πέσει η κυβέρνηση, αλλά όταν την επόμενη μέρα η κυβέρνηση παρέμενε, στο ερώτημα που ήταν στα χείλη χιλιάδων αγωνιστών και απλών εργαζόμενων «Και τώρα; Τι κάνουμε τώρα;», δεν υπήρχε καμία απάντηση από κανένα!
Η αριστερά κατώτερη των περιστάσεων
Δεν περιμένουμε ότι η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ θα είχαν ένα καλά επεξεργασμένο σχέδιο για το πώς θα έπεφτε η κυβέρνηση. Αυτοί δεν θέλουν να πέσει η κυβέρνηση, του κόμματος στο οποίο συνεχίζουν να ανήκουν, προπάντων μέσα από δικούς τους αγώνες. Στόχος τους ήταν να πιέσουν την κυβέρνηση μπας και πάρουν κάποιες παραχωρήσεις απ’ αυτήν για να πουν στους εργαζόμενους ότι κάτι πέτυχαν.
Όπως έκαναν τα Ελληνικά Πετρέλαια και η ΓΕΝΟΠ – ΔΕΗ. Σ’ αυτούς τους δύο πανίσχυρους κλάδους η κυβέρνηση πέταξε κάτι ψίχουλα κι αυτοί εγκατέλειψαν το υπόλοιπο εργατικό κίνημα κοιτάζοντας στην ουσία το δικό τους κλάδο, και μόνο αυτόν!
Ούτε από τις Ομοσπονδίες που ήταν μπροστά στη μάχη, όπως η ΠΟΕ-ΟΤΑ, είδαμε κάποια αντίστοιχη πρόταση προς το υπόλοιπο εργατικό κίνημα για συντονισμό και κλιμάκωση των αγώνων μέχρι την πτώση της κυβέρνησης. Κάτι που δείχνει τα όρια και αυτών των ηγεσιών.
Αυτά όμως τα δεδομένα δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να μεταφέρουν όλη την ευθύνη για κάτι τέτοιο στην αριστερά. Στο ΚΚΕ, που είναι και το ισχυρότερο κόμμα της αριστεράς, στον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ στη συνέχεια και τέλος στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Δυστυχώς όμως η αριστερά αποδείχτηκε για μια ακόμη φορά κατώτερη των περιστάσεων
Τα «Πρωτοβάθμια Σωματεία» δεν πέρασαν ένα σημαντικό τεστ
Δεν υπήρξε καμία πρόταση για συνέχεια, ούτε από το Κ.Κ.Ε. ούτε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Και, το τραγικότερο, με μια έννοια, δεν υπήρξε ούτε και από την εξωκοινοβουλευτική αριστερά, στην οποία πολύς κόσμος, απογοητευμένος από την παραδοσιακή αριστερά έχει εναποθέσει τις ελπίδες του.
Η εξωκ. αριστερά, και κύρια η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, παίζει (μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ) σημαντικό ρόλο στα Πρωτοβάθμια Σωματεία τα οποία το πρώτο 15ήμερο του Οκτώβρη είχαν πάρει κάποιες πρωτοβουλίες για συντονισμό. Σε αυτές τις συσκέψεις και ιδιαίτερα στην τελευταία σύσκεψη της Κυριακής 16/10 στην οποία εκπροσωπούνταν κοντά στα 200 σωματεία (στα χαρτιά τουλάχιστον) συνδικαλιστές από το «Ξ» πρότειναν επίμονα την ανάγκη συγκεκριμένων προτάσεων για συνέχιση του κινήματος με την μορφή των απεργιών και των καταλήψεων διαρκείας, όχι μόνο μέχρι τη 48ωρη απεργία αλλά και μετά απ’ αυτήν.
Η πρόταση του «Ξ»
Πιο ειδικά, το «Ξ» κατέθεσε την πρόταση, όσοι χώροι ήταν σε κατάληψη να συνεχίζανε και μετά τη 48ωρη, ενώ οι υπόλοιπες απεργιακές κινητοποιήσεις θα έπρεπε να έχουν σαν μπούσουλα τις επαναλαμβανόμενες απεργίες σε βδομαδιάτικη βάση. Ξεκινώντας από 48ωρες επαναλαμβανόμενες, κάθε βδομάδα και με όσους χώρους μπορούν, να προχωρούν ακόμα παραπέρα σε 3μερες και 5μερες με δηλωμένο στόχο να ρίξουμε την κυβέρνηση. Ένα τέτοιο κίνημα από 200 περίπου σωματεία ή ομοσπονδίες θα μπορούσε να έσερνε, να εξανάγκαζε τις ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, να προχωρήσουν σε νέα 48ωρη ή 3ήμερη γενική απεργία μέσα στις επόμενες μία με δύο βδομάδες.
Αυτές οι προτάσεις όμως αντιμετώπισαν ένα τείχος από τη σκοπιά της υπόλοιπης αριστεράς που ήταν παρούσα!
Η διαφωνία δεν αφορούσε το συγκεκριμένο περιεχόμενο των προτάσεων, αφορούσε τον αν θα έπρεπε να έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις προς στο κίνημα• συγκεκριμένο σχέδιο συνέχισης των αγώνων που να δίνει προοπτική και πέρα από τη γενική απεργία, έτσι ώστε το κίνημα να μην κινδυνεύει να ξεφουσκώσει μετά τη 48ωρη!
Δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε την έκπληξή μας από τη στάση αυτή της πλειοψηφίας των οργανώσεων της αριστεράς που παίζουν ρόλο στα πρωτοβάθμια σωματεία! Γιατί αυτή τους η στάση ισοδυναμεί με το να εναποθέτουν όλες τις ελπίδες τους στην αυθόρμητη έκρηξη της κοινωνίας! Αυτός όμως δεν ο ρόλος αριστεράς. Ο ρόλος της αριστεράς είναι να προσφέρει προτάσεις που να βοηθούν την κοινωνία και το κίνημα να προχωρήσει μπροστά. Στο βαθμό που δεν το κάνει η αριστερά, τότε η πρωτοβουλία όλων των κινήσεων, αυτοί που θα καθορίσουν την πορεία του κινήματος, δεν είναι άλλοι από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες που το ελέγχουν σήμερα – δηλαδή το ΠΑ.ΣΟ.Κ.
Χρειαζόμαστε μια μαζική επαναστατική αριστερά – όχι στα λόγια, στα έργα
Σε αυτή την τεράστια κρίση η οποία παίρνει επαναστατικές διαστάσεις, η «τραγωδία» για το εργατικό κίνημα της χώρας μας είναι ότι η Αριστερά δεν ανταποκρίνεται στον ιστορικό της ρόλο.
Η Αριστερά που χρειαζόμαστε είναι αυτή που θα είναι έτοιμη να συγκρουστεί και να ανατρέψει την σημερινή εξουσία, είτε αυτή είναι στα χέρια του ΠΑΣΟΚ είτε της ΝΔ.
Θα πρέπει να είναι έτοιμη να προχωρήσει σε μια σειρά μέτρων που να διασφαλίζουν την επιβίωση, το δικαίωμα στη δουλειά, τις βασικές κοινωνικές παροχές και δικαιώματα των εργαζομένων. Κι αυτά είναι η άρνηση αποπληρωμής του χρέους στους ξένους και ντόπιους τραπεζίτες, η εθνικοποίηση των τραπεζών, η επανεθνικοποίηση των ιδιωτικοποιημένων ΔΕΚΟ και των στρατηγικών τομέων της οικονομίας, κάτω από τον δημοκρατικό έλεγχο και διαχείριση από τους εργαζόμενους και την κοινωνία.
Αυτά τα μέτρα, που είναι εντελώς απαραίτητα σήμερα για τη διάσωση της κοινωνίας μας από την βαρβαρότητα, σημαίνουν πλήρη και ολομέτωπη ρήξη με τις αγορές και το κεφάλαιο, ελληνικό και ξένο.
Χρειαζόμαστε μια αριστερά έτοιμη να δώσει αυτή τη μάχη για να φύγει η εξουσία από τους καπιταλιστές και να περάσει στα συμβούλια, τις επιτροπές και τους δημοκρατικά εκλεγμένους και άμεσα ανακλητούς εκπροσώπους των εργαζομένων, της νεολαίας και των υπόλοιπων λαϊκών στρωμάτων.
Χρειαζόμαστε μια μαζική επαναστατική αριστερά. Σήμερα δεν υπάρχει, γι’ αυτό μια από τις πιο κρίσιμες μάχες μας στην περίοδο που έχουμε μπει είναι να την χτίσουμε.
Η επανάσταση δεν γίνεται με αφηρημένα καλέσματα
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η εξωκοιν. αριστερά που μιλά στο όνομα της επανάστασης είναι, κατά τη γνώμη μας, ότι ταυτίζει την επανάσταση με «επαναστατικά καλέσματα» γενικά και αφηρημένα. Ή με σλόγκαν του είδους «γενική πολιτική απεργία διαρκείας» – παντού και πάντα, για κάθε χώρο και κάθε στιγμή.
Η επανάσταση δεν κτίζεται όμως με τέτοια γενικόλογα καλέσματα: κτίζεται με συγκεκριμένες προτάσεις δράσης –σε συνδυασμό με τα πολιτικά αιτήματα– που ανταποκρίνονται στη φάση που βρίσκεται το μαζικό κίνημα και που μπορούν να αγκαλιαστούν απ’ αυτό, να το πάνε μπροστά και να προετοιμάζουν το επόμενο βήμα ή την επόμενη έφοδο.
Αυτό το συμπέρασμα χρειάζεται να βγει από τις πιο σοβαρές οργανώσεις ή στελέχη της αριστεράς, είτε είναι στον ΣΥΡΙΖΑ είτε στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, έτσι ώστε να υπάρξει ένα πρώτο έμβρυο για τη μελλοντική μαζική επαναστατική αριστερά.
Συμπεράσματα – καθήκοντα
Για τους πρωτοπόρους του κινήματος είτε μέσα στην αριστερά είτε ανένταχτους, χρειάζεται να βγουν μια σειρά από συμπεράσματα, πάνω στα οποία να δουλέψουμε επίμονα για την επόμενη περίοδο. Έτσι θα προετοιμαστούμε καλύτερα για το επόμενο κύμα το οποίο αναπόφευκτα θα έρθει:
Οι βασικές ομοσπονδίες και χώροι που βρέθηκαν μπροστά στις μάχες των προηγούμενων ημερών και βδομάδων χρειάζεται να προχωρήσουν σε ανασύνταξη των δυνάμεών τους και να θέσουν σαν πρώτο και σημαντικότερο καθήκον της επόμενης περιόδου το μεταξύ τους συντονισμό, για μια συνδυασμένη αντεπίθεση του εργατικού κινήματος.
Η συνδικαλιστική ηγεσία των ΕΛΠΕ και της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ πρέπει να τεθούν μπροστά στις ευθύνες τους: είτε θα γίνουν τμήμα του ευρύτερου κινήματος για την πτώση της κυβέρνησης είτε η στάση τους δεν θα είναι τίποτε άλλο από απεργοσπαστική.
Στην επόμενη φάση ανόδου του εργατικού κινήματος είναι εντελώς απαραίτητο και κρίσιμης σημασίας, να υπάρχει σχέδιο από ένα αριθμό συνδικαλιστικών οργανώσεων και πολιτικών οργανώσεων της αριστεράς που να προταθεί και παλευτεί μέσα στους χώρους για να υιοθετηθεί από μαζικά τμήματα του κινήματος και να ασκηθεί πίεση και στις ηγεσίες. Σχέδιο σημαίνει συντονισμένοι και κλιμακούμενοι αγώνες με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης. Σημαίνει επαναλαμβανόμενες απεργίες ομοσπονδιών και κλάδων παράλληλα με καταλήψεις, που να έχουν τα χαρακτηριστικά διαρκείας. Αυτό μπορεί να ξεκινήσει από ένα μικρό στην αρχή αριθμό ομοσπονδιών, με στόχο όμως την εξάπλωσή του σε όλο και περισσότερες.
Στόχος αυτών των καταλήψεων και των επαναλαμβανόμενων και κυλιόμενων απεργιών πρέπει να είναι η άσκηση αφόρητης πίεσης στις ηγεσίες των ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ για να καλέσουν νέες 48ωρες απεργίες, όχι με τη μορφή «διπλής τουφεκιάς στον αέρα» αλλά με τη μορφή επαναλαμβανόμενων 48ωρων απεργιών σε πρώτη φάση, και 3μερες ή 5μερες (δηλαδή διαρκείας) σε δεύτερη. Όσο αρνούνται, ο αγώνας αυτός πρέπει να αναπτυχθεί μέσα από τη σταδιακή επέκταση των επαναλαμβανόμενων απεργιών σε όλο και περισσότερες ομοσπονδίες και κλάδους.
Η πτώση της κυβέρνησης είναι σήμερα κάτι που επιζητά η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων εργαζομένων. Αυτοί οι ίδιοι εργαζόμενοι θέτουν την ίδια στιγμή το ερώτημα «και μετά τι»; Η απάντηση σ’ αυτό είναι κατ’ αρχήν πολιτική: άρνηση αποπληρωμής του χρέους, πέρασμα των τραπεζών των πρώην ΔΕΚΟ και των βασικών τομέων της οικονομίας στην ιδιοκτησία της κοινωνίας, εργατικός και κοινωνικός έλεγχος και διαχείριση, μαζικές επενδύσεις στην παιδεία, την υγεία, την εργατική κατοικία, σχέδιο για την ανάπτυξη της οικονομίας με έμφαση σε παραγωγικές επενδύσεις. Στο ποιος θα το κάνει αυτό, η απάντηση είναι οι εργαζόμενοι και οι φορείς που τους εκπροσωπούν πραγματικά και ελέγχονται απ’ αυτούς. Η προηγούμενη περίοδος έδωσε την εμπειρία των μαζικών λαϊκών συνελεύσεων των πλατειών και των καταλήψεων από εργαζόμενους των χώρων εργασίας τους στον δημόσιο τομέα και τους δήμους. Όλοι αυτοί οι χώροι μπορούν να εκλέγουν αντιπροσώπους σε όργανα που να λειτουργούν σε επίπεδο πόλεων και πανελλαδικά και να αντικαθιστούν τους εκπροσώπους του κεφαλαίου στο αστικό κοινοβούλιο. Αυτή η μορφή εξουσίας είναι η μόνη που μπορεί να εκφράζει πραγματικά τα εργατικά και λαϊκά συμφέροντα. Αυτή τη μορφή εξουσίας οφείλει να επιδιώκει η αριστερά, αν θέλει να είναι συνεπής με τις αρχές και τις διακηρύξεις της. Και όποια κομμάτια της αριστεράς στραφούν σ’ αυτή την κατεύθυνση κι αυτό το στόχο και παλέψουν με συνέπεια για την επιτυχία του, χωρίς καμιά αμφιβολία θα έχουν τη στήριξη των καλύτερων αγωνιστών και μαζικά από το εργατικό κίνημα.
