Της Ηλέκτρας Κλείτσα
Οι εκλογές της 7ης Ιούνη, αποτέλεσαν ένα ισχυρό πλήγμα για το μέχρι πρότινος πανίσχυρο AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) των Ρ. Τ. Ερντογάν (προέδρου της χώρας) και Α. Νταβούτογλου (πρωθυπουργού). Ταυτόχρονα, ήταν μια μεγάλη νίκη για το φιλοκουρδικό «Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών» (HDP) που κατάφερε άνετα να ξεπεράσει το όριο του 10% και να μπει στη βουλή, στην πρώτη του κάθοδο σε εθνικές εκλογές!
Μετά από δεκατρία χρόνια περίπου (το AKP ανέβηκε για πρώτη φορά στην εξουσία το 2002) αμφισβητείται η σχεδόν απόλυτη κυριαρχία του στην τουρκική πολιτική σκηνή. Το AKP συγκεντρώνει περίπου το 41% και 258 έδρες, με το όριο της αυτοδυναμίας να βρίσκεται στις 276 από τις συνολικά 550 έδρες της Εθνοσυνέλευσης (τουρκική βουλή).
Φρένο στα σχέδια Ερντογάν
Έτσι, όχι μόνο το AKP δεν μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση (θα αναγκαστεί να πάει είτε σε κυβέρνηση συνεργασίας, είτε σε νέες εκλογές) αλλά ανατρέπονται και τα σχέδια του Ερντογάν για συνταγματική αναθεώρηση (που απαιτεί τουλάχιστον 330 έδρες). Στόχος ήταν η μετατροπή του πολιτεύματος σε «προεδρική δημοκρατία», μια αλλαγή που θα οδηγούσε σε ένα σύστημα με ακόμη πιο ενισχυμένες εξουσίες για τον πρόεδρο της χώρας (δηλαδή τον ίδιο τον Ερντογάν!). Tο γεγονός ότι η προσπάθεια επιβολής ενός ακόμη πιο αυταρχικού και συγκεντρωτικού μοντέλου ανατράπηκε, αποτελεί μια σημαντική νίκη για τα δημοκρατικά δικαιώματα στην Τουρκία.
Σημαντική επιτυχία του HDP…
Ένα επιπλέον πλήγμα για το AKP, αλλά και για το εθνικιστικό και θρησκευτικό κατεστημένο της Τουρκίας συνολικά, είναι η πολύ μεγάλη επιτυχία που σημείωσε το «Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών», HDP, που μιλάει στο όνομα της Αριστεράς και συσπειρώνει στις γραμμές του όχι μόνο Κούρδους, αλλά και άλλες εθνικές μειονότητες.
Το HDP κατάφερε να πάρει σχεδόν 13% και 79 έδρες. Η προεκλογική του εκστρατεία βασίστηκε σε συνθήματα σχετικά με την ισότητα, τόσο για τους Κούρδους και τις υπόλοιπες εθνικές μειονότητες, όσο και για άλλες καταπιεσμένες κοινωνικές ομάδες, όπως οι γυναίκες και η ΛΟΑΤ κοινότητα.
Στην ομιλία του μετά την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων, ο Σ. Ντεμιρτάς, μία από τις δύο ηγετικές φυσιογνωμίες του HDP, απέκλεισε το ενδεχόμενο συνεργασίας με το AKP και εμφανίστηκε ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την ανατροπή των σχεδίων για τη συνταγματική αναθεώρηση, την οποία χαρακτήρισε «δικτατορία».
«Αυτή είναι η νίκη των εργαζομένων, των ανέργων, των αγροτών, των καταπιεσμένων, της Αριστεράς μα πάνω απ’ όλα των γυναικών της χώρας»
…παρά την τρομοκρατία
Η απόπειρα τρομοκράτησης των Κούρδων και των υποστηρικτών τους εντεινόταν όλο και περισσότερο, όσο η προεκλογική εκστρατεία πλησίαζε στο τέλος της. Πολλές προεκλογικές συγκεντρώσεις του HDP βρήκαν απέναντί τους αντισυγκεντρώσεις από φανατικούς ισλαμιστές και εθνικιστές, που σε πολλές περιπτώσεις ήταν εμφανές ότι ανήκαν στο AKP.
Οι αντισυγκενρώσεις αυτές δεν περιλάμβαναν μόνο θρησκευτικά και εθνικιστικά συνθήματα, αλλά και βίαια επεισόδια και βομβιστικές επιθέσεις, με αποκορύφωμα την επίθεση της 5ης Ιούνη, η οποία στοίχισε τη ζωή σε τέσσερις ανθρώπους.
Παρά το κλίμα τρομοκρατίας, το HDP κατάφερε να είναι ο ουσιαστικός νικητής των εκλογών, μεταφέροντας τον τρόμο στο απέναντι στρατόπεδο, που πλέον βλέπει την κυριαρχία του να αμφισβητείται.
Λιτότητα και εργατικοί αγώνες
Οι παραπάνω εξελίξεις εντάσσονται σε ένα σκηνικό συνολικής δυσαρέσκειας, όχι μόνο για τις αντιδημοκρατικές μεθόδους της κυβέρνησης του AKP, αλλά και για την πολιτική λιτότητας που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια. Ανάμεσα σε άλλα, μέσα στον τελευταίο χρόνο η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί τουλάχιστον κατά 25%, προκαλώντας ένα ακόμη ισχυρό πλήγμα στο ήδη υποβαθμισμένο βιοτικό επίπεδο της κοινωνίας.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το τελευταίο διάστημα μια σειρά εργατικοί χώροι βγαίνουν δυναμικά στο προσκήνιο διεκδικώντας ανθρώπινους μισθούς και εργασιακές συνθήκες. Το πιο πρόσφατο και πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μεγάλη απεργία των βιομηχανικών εργατών της Προύσας. Η πόλη αποτελεί την καρδιά της βαριάς βιομηχανίας της Τουρκίας και ιδιαίτερα του κλάδου του μετάλλου και της παραγωγής αυτοκινήτων.
Στα μέσα του Μάη, οι εργαζόμενοι της Ρενό ξεκίνησαν μια απεργία που σύντομα επεκτάθηκε στις υπόλοιπες βιομηχανίες. Συνολικά 20.000 εργαζόμενοι υπολογίζεται ότι πήραν μέρος στην απεργία, παρά τις απολύσεις και την τρομοκρατία που προσπάθησαν να επιβάλουν οι εργοδότες.[1]
Τόσο το εκλογικό αποτέλεσμα, όσο και η ανοδική φάση στην οποία δείχνουν να βρίσκονται οι εργατικοί αγώνες, είναι σημάδια ότι η τουρκική κοινωνία πλησιάζει στα όρια των αντοχών και της υπομονής της. Και σύμφωνα με την ιστορία και τις παραδόσεις των εργατικών και κοινωνικών αγώνων της χώρας, όταν η υπομονή αυτή εξαντλείται, το μέλλον προβλέπεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον.
