Της Αθηνάς Καρυάτη,
Νέα Διεθνιστική Αριστερά,
Κύπρος
15 Ιουλίου. Πραγματοποιείται απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία. Κομμάτι του στρατού εναντιώνεται στον υπόλοιπο στρατό και τον κρατικό μηχανισμό.
Ο Ερντογάν, φεύγοντας από το ξενοδοχείο στο οποίο έκανε διακοπές, γλυτώνει παρά μια ώρα μόνο την δολοφονία.
Από αέρος, και χωρίς να μπορεί να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης στέλνει μήνυμα μέσω skype και σε όλα τα κινητά τηλέφωνα των Τούρκων για να βγουν στους δρόμους και να αντισταθούν στο πραξικόπημα. Οι ιμάμιδες στα τζαμιά αναπαράγουν το μήνυμα. Καλούν όλο τον κόσμο να αντισταθεί.
Όμως δεν έχουμε κάθοδο των μαζών στους δρόμους με στόχο την αποτροπή του πραξικοπήματος! Αυτοί που βασικά ακολουθούν το πρόσταγμα, είναι οι υποστηρικτές του AKP του κόμματος του Ερντογαν, και μάλιστα το πιο σκληροπυρηνικό τους κομμάτι.
Κομμάτι των εργαζομένων που κατέβηκαν στους δρόμους το έκαναν υπό την απειλή της απόλυσης! Σε όποιους δήμους ελέγχει το AKP οι εργαζόμενοι απειλούνται ότι αν δεν κατέβουν στους δρόμους για να στηρίξουν τον Ερντογάν θα απολυθούν.
Και πάλι, όμως, σύμφωνα με τα αριστερά «μέσα κοινωνικής δικτύωσης» της Τουρκίας, ο αριθμός δεν υπερβαίνει τις 20.000 σε όλες τις πόλεις της Τουρκίας – αριθμός καθόλου μεγάλος σε μια χώρα με πληθυσμό 80 εκατομμυρίων. Αυτοί που κατεβαίνουν στους δρόμους φωνάζουν ο θεός είναι μεγάλος (Allahu Akbar).Το πραξικόπημα ευνοεί τις βοναπαρτιστικές φιλοδοξίες του Ερντογάν.
Το πραξικόπημα αποτυχαίνει. Καταστέλλεται από τις υπόλοιπες δυνάμεις του κρατικού μηχανισμού – την αστυνομία και τον υπόλοιπο στρατό που είναι πιστοί στον Ερντογάν. Η αποτυχία του πραξικοπήματος δεν είναι αποτέλεσμα του «κινήματος» των μαζών.
Οι φανατικοί ισλαμιστές γίνονται οι «κυρίαρχοι των δρόμων» – κι όχι το μαζικό κίνημα και η Αριστερά.
Οι υποστηρικτές του Ερντογάν, μπροστά σε αστυνομικό σταθμό της Κωνσταντινούπολης, αποκεφαλίζουν ένα κληρωτό στρατιώτη, αντιγράφοντας τις πρακτικές του ΙΣΙΣ. Στις κοσμοπολίτικες γειτονιές του Καντίκοϊ της Κωνσταντινούπολης επιτίθονται σε ζευγάρια που τολμούν να περπατούν πιασμένοι χέρι χέρι, και σε παρέες που απλά κάθονται στα πάρκα πίνοντας μπύρα. Επιτίθονται σε καταυλισμούς Σύριων προσφύγων και σε γειτονιές Αλεβιτών.
Το πραξικόπημα έχει καθαρά ευνοήσει τον Ερντογάν και τις βοναπαρτιστικές του φιλοδοξίες – σε βαθμό που μερικοί να μιλούν (λαθεμένα κατά τη γνώμη μας) για «στημένο» από τον ίδιο τον Ερντογάν πραξικόπημα!
Στις 20 του Ιούλη ο Ερντογάν ανακηρύσσει την χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Έτσι αποκτά την απόλυτη εξουσία παρακάμπτοντας τη Βουλή και το συνταγματικό και ανώτατο δικαστήριο. Ο στρατός είναι στους δρόμους, η αστυνομία δικαιούται να συλλάβει όποιον θέλει χωρίς ένταλμα, μπορεί να ψάξει το σπίτι οποιουδήποτε χωρίς ένταλμα, απαγορεύονται οι συναθροίσεις, καταργείται η ελευθερία του τύπου, όλα τα άρθρα περνούν από λογοκρισία.
Στις 21 Ιούλη ο Ερντογάν ανακοινώνει ότι άρει προσωρινά την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Επανέρχονται τα βασανιστήρια – και επίσημα. Από την πρώτη μέρα μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος ανακοινώνει ότι θέλει να επαναφέρει την θανατική ποινή.
Μέσα στις πρώτες μέρες από την απόπειρα του πραξικοπήματος, δεκάδες χιλιάδες μέλη του στρατού της αστυνομίας των ειδικών δυνάμεων του δικαστικού σώματος κλπ έχουν συλληφθεί ή απολυθεί, δεκάδες τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί έχουν κλείσει, έχει αφαιρεθεί το δικαίωμα διδασκαλίας από χιλιάδες δασκάλους και καθηγητές όλων των βαθμίδων, ενώ σχεδόν όλοι οι πρυτάνεις των πανεπιστημίων της χώρας καθαιρέθηκαν και τους αφαιρέθηκαν τα διαβατήρια ώστε να μην μπορούν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Στα τέλη του τρέχοντος μήνα ο αριθμός των συλληφθέντων και απολυθέντων ξεπερνά τις 60 χιλιάδες.
Η Αριστερά αδύναμη να αντιδράσει και να πάρει την πρωτοβουλία
Στη διάρκεια του πραξικοπήματος και τα πρώτα 24ωρα μετά από αυτό το εργατικό κίνημα και η Αριστερά έχουν παραλύσει. Ανησυχούν ότι θα είναι οι επόμενοι στόχοι.
Καμία από τις οργανώσεις της Αριστεράς ασφαλώς δεν στήριξαν το πραξικόπημα που έγινε, δήθεν, στο όνομα της δημοκρατίας, του διαχωρισμού του κράτους από τη θρησκεία, κλπ (θέσεις που είναι κοντά στις προτάσεις της Αριστεράς). Η Αριστερά και το κουρδικό κίνημα πήραν την θέση: ούτε με το πραξικόπημα ούτε με τον Ερντογάν.
Καμία σημαντική οργάνωση της Αριστεράς δεν κάλεσε τον κόσμο να κατέβει στους δρόμους τη μέρα του πραξικοπήματος για να το σταματήσει.
Όχι μόνο δεν έβγαλαν επίσημες ανακοινώσεις που να καλούν τον κόσμο στους δρόμους, αλλά στο twitter και στο facebook, στελέχη πολλών οργανώσεων και κομμάτων της Αριστεράς όπως το Κομμουνιστικό Κόμμα, το ÖDP (Οικολογικό Δημοκρατικό Κόμμα) και άλλα, καλούσαν τον κόσμο να μην κατέβει λέγοντας ότι αυτοί που κατεβαίνουν είναι ισλαμιστές και δεν μπορούμε να ταυτιστούμε μαζί τους.
Με άλλα λόγια η τουρκική Αριστερά δεν είχε δυνάμεις για να κάνει τη δικής της ανεξάρτητη εμφάνιση και επέλεξε την αποστασιοποίηση επιδιώκοντας να μην ταυτιστεί ούτε με τη μια ούτε με την άλλη πλευρά στη συγκεκριμένη διαμάχη.
Λαθεμένη εικόνα σε τμήμα της ελληνικής Αριστεράς
Δυστυχώς κάποιες οργανώσεις της Αριστεράς στην Ελλάδα φαντάζονται λαϊκές κινητοποιήσεις και «πεζοδρόμια» εκεί που δεν υπάρχουν!
Βλέπουν «ηρωικές αντιστάσεις» στο πραξικόπημα από τη μεριά «των εργατών, και των λαών της Τουρκίας, στην Ινσταμπούλ, την Άγκυρα και τις πόλεις του Κουρδιστάν»! Κόσμο που «πλημμύρισε τους δρόμους έφραξε το δρόμο στους πραξικοπηματίες, οι οποίοι θα έφερναν το απόλυτο τσάκισμα στις δημοκρατικές ελευθερίες»! Η αποτυχία του πραξικοπήματος είναι «ένα πολύ καλό νέο για το οποίο κάθε αριστερός και προοδευτικός άνθρωπος πρέπει να πανηγυρίσει!»! Μια «λαϊκή εμπειρία» – «παρακαταθήκη για το μέλλον», που «αυξάνει την αποφασιστικότητα του τουρκικού λαού να αγωνιστεί για δημοκρατικά και κοινωνικά δικαιώματα»![1]
Κάποιοι το πάνε ακόμα παραπέρα. Μιλούν για την «Αριστερά που έμαθε να ξεχωρίζει τον Κορνίλοφ απ’ τον Κερένσκι»![2] Ο Κορνίλοφ κι ο Κερένσκι όμως είναι τα κλασσικά σύμβολα της δυαδικής εξουσίας και της επαναστατικής κατάστασης, στη Ρωσία, τον Σεπτέμβρη του 1917, μερικές βδομάδες δηλαδή πριν την κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους.
Αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα. Αν η Αριστερά δεν μπορεί να δει την πραγματικότητα όπως είναι τότε δεν έχει μέλλον.
Θα ήταν ευχής έργο, θα ήταν ιδανικό, θα ήταν καταπληκτικό, αν όντως το πραξικόπημα αποτύγχανε λόγω της κινητοποίησης του λαϊκού παράγοντα, των εργατικών στρωμάτων, της Αριστεράς. Δυστυχώς όμως δεν έγινε αυτό! Το πραξικόπημα απέτυχε επειδή η αστυνομία και ο κύριος όγκος του στρατού έμεινε με τη μεριά του Ερντογάν. Γι’ αυτό και ο βασικός νικητής είναι ο Ερντογάν, του οποίου η εξουσία ισχυροποιείται, κι όχι τα εργατικά στρώματα και η Αριστερά.
Στη σύγκρουση ανάμεσα στον «Κερένσκι και τον Κορνίλωφ» νικητής ήταν οι Μπολσεβίκοι. Στη σύγκρουση ανάμεσα στον Ερντογάν και τους πραξικοπηματίες νικητής είναι ο Ερντογάν.
Οι νέες εξουσίες που αποκτά ο Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, στρέφονται όχι μόνο ενάντια στους πραξικοπηματίες αλλά και ενάντια στα δικαιώματα όλων όσων για οποιοδήποτε λόγο αντιπολιτεύονται τον Ερντογάν. Σ’ αυτό συμπεριλαμβάνεται ασφαλώς και το εργατικό κίνημα και η Αριστερά – κι αυτό το ξέρει καλύτερα απ’ όλους η ίδια η τουρκική Αριστερά που έχει υποφέρει κάτω από το ημι-δικτατορικό καθεστώς του Ερντογάν.
Η Αριστερά προσπαθεί να παρέμβει στις εξελίξεις
Στις 24 του Ιούλη στην πλατεία Ταξίμ στην Κωνσταντινούπολη πραγματοποιήθηκε μια μαζική κινητοποίηση.
Αρχικά καλέστηκε από το CHP, το κόμμα των Κεμαλιστών και βασικό κόμμα της αντιπολίτευσης, και στόχος της συγκέντρωσης ήταν να δηλώσουν την εναντίωση τους στο πραξικόπημα και να διαδηλώσουν την πίστη τους στη δημοκρατία. Η συγκέντρωση πήρε την έγκριση της κυβέρνησης και το AKP, το κόμμα του Ερντογάν, δήλωσε ότι θα συμμετέχει κι αυτό. Μαζί τους συμμετείχε και το MHP το κόμμα των Γκρίζων Λύκων. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση δήλωναν μαζί πίστη στη δημοκρατία και ανάγκη για εθνική ενότητα την ίδια στιγμή που το καθεστώς έκτακτης ανάγκης και οι διώξεις συνεχίζονταν!
Η συμμετοχή ή όχι στην συγκέντρωση έγινε αντικείμενο αντιπαράθεσης μέσα στην τουρκική αριστερά. Το βασικό επιχείρημα ενάντια στη συμμετοχή ήταν ότι η Αριστερά δεν θα μπορούσε να ταυτιστεί με την «εθνική ενότητα» όπως την καλλιεργούσαν και πρόβαλλαν τα κόμματα της άρχουσας τάξης. Ενισχυτικό επιχείρημα ήταν ακόμα το γεγονός ότι για τους συμμετέχοντες υπήρχε όχι μόνο δωρεάν μεταφορά αλλά και… φαγητό, πράγμα που μεταφραζόταν σε «εξαγορά» παρευρισκομένων…
Το HDP, το βασικό κόμμα της Αριστεράς και με έντονη φιλο-Κουρδική τοποθέτηση, παρόλα αυτά συμμετείχε στην κινητοποίηση με δική του συγκέντρωση σε κάποια απόσταση από τους υπόλοιπους, μαζί με δυο ακόμα οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς – τα «Σπίτια του Λαού» (Halkeviler – με «γκεβαριστική» ιδεολογικο-πολιτική φυσιογνωμία) και το «Κίνημα του Ιούλη» (BHH – μετωπικός σχηματισμός που δημιουργήθηκε μετά το κίνημα στο πάρκο Γκεζί) και μερικά εργατικά συνδικάτα όπως την Disk και την Kesk.
Ο Ντεμιρτάς, προεδρος του HDP, στην ομιλία του πολύ σωστά, εναντιώθηκε όχι μόνο στο πραξικόπημα αλλά και στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης και σε όλη την επιθετική, αντι-δημοκρατική, αντεργατική πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν. Ανέφερε ότι αξιοποιείται το πραξικόπημα με στόχο την ενίσχυση του ακραίου ισλαμικού φονταμενταλισμού στην Τουρκία.
Κατάγγειλε ότι τη στιγμή που η κυβέρνηση μιλά για δημοκρατία έχουμε συνέχιση του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, την κατάργηση της χάρτας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, τις επιθέσεις σε ακαδημαϊκους, Κουρδους και Αλεβιτες – δημοκρατία σημαίνει ισότητα, ελευθερία, κοσμικότητα, ελευθερία στους εργαζόμενους να διεκδικήσουν τα εργατικά τους δικαιώματα. Αυτά μπορούν να γίνουν πραγματικότητα, όχι με την παρέμβαση του στρατού αλλά μόνο με πολιτικό αγώνα ενάντια και στους επίδοξους πραξικοπηματίες και στο καθεστώς του Ερντογάν.
Με άλλα λόγια οι βασικές δυνάμεις της Αριστεράς στην Τουρκία προσπαθούν να ανακάμψουν και να πάρουν πρωτοβουλίες μετά το σοκ που τους προκάλεσε το πραξικόπημα. Αυτό είναι βέβαια πολύ διαφορετικό πράγμα από το να φαντάζεται κανείς αυτή την Αριστερή ήδη «νικητή» και «τροπαιοφόρο» στις εξελίξεις του τελευταίου δεκαπενθήμερου.
Για να μπει η Αριστερά στην αντεπίθεση
Το εργατικό κίνημα, και το κίνημα των Κούρδων της Τουρκίας έχει δεχθεί μια πρωτοφανή επίθεση από τον Ιούλη του 2015 και μετά, με τις βομβιστικές επιθέσεις στο Σορούντς και στην Άγκυρα, με το κράτος έκτακτης ανάγκης στις κουρδικές περιοχές, τις συλλήψεις και τα δικαστήρια των ακαδημαϊκών που τόλμησαν να εναντιωθούν στις επιθέσεις του στρατού στις κουρδικές πόλεις.
Το κίνημα στην Τουρκία έχει δεχθεί απανωτές επιθέσεις και δυστυχώς δεν έχει ανακάμψει ακόμη. Αντιστέκεται όσο μπορεί στα πλαίσια του ημι-δικτατορικού καθεστώτος του Ερντογάν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχει περάσει ακόμη στην αντεπίθεση.
Η αδελφή οργάνωση του «Ξ» στην Τουρκία, «Σοσιαλιστική Εναλλακτική», θεωρεί πως αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι η Αριστερά να σκύψει πάνω από την πραγματικότητα και να δει το πρόβλημα μακριά από παραμορφωτικούς φακούς και μικροκομματικές σκοπιμότητες.
Αυτό που χρειάζεται (στην Τουρκία κι όχι μόνο) είναι μια Αριστερά που να βάλει μπροστά την ανάγκη του χτισίματος ενός τρίτου πολιτικού πόλου, με κορμό την εργατική τάξη, τους καταπιεσμένους, τη νεολαία και τους φτωχούς, που θα παλεύει για τον τερματισμό της πολιτικής βίας και της καταπίεσης, για πολιτικά και δημοκρατικά δικαιώματα, ενάντια στην καταπίεση των Κούρδων και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές των δύο βασικών κομμάτων της άρχουσας τάξης (Ισλαμιστές και Κεμαλιστές) με δηλωμένο και ξεκάθαρο στόχο την καπιταλιστική ανατροπή, την εργατική εξουσία και το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Μια μαζική, σοσιαλιστική, επαναστατική Αριστερά.
Η Τουρκία ανήκει, γεωπολιτικά, σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από ατέρμονους πολέμους, δικτατορίες, εμφύλιες διαμάχες και θρησκευτική παράνοια. Όσο υπάρχει καπιταλισμός αυτά δεν πρόκειται ποτέ να εξαλειφθούν.
