της Αθηνάς Καρυάτη
δες επίσης: https://xekinima.org/arthra/view/article/to-kseplyma-bromikoy-xrimatos-i-ypokrisia-tis-arxoysas/
Αυτό που συζητιέται αυτή τη στιγμή, είναι αν το ποσό που θα δανειστεί η Κύπρος από την Τρόικα θα είναι κάπου γύρω στα 17 δις, λίγο λιγότερα ή ίσως και λίγο περισσότερα.
Πώς όμως έχουν προκύψει τα 17 δισ. € ; Γιατί πρέπει να δώσουμε 10 δισ. € στις τράπεζες; Γιατί χρωστάμε 4 δισ. € στους δανειστές μας;
Σ’ αυτές τις ερωτήσεις δεν θα βγούμε απαντήσεις από τη μεριά των κυβερνώντων, αλλά δυστυχώς ούτε κι από τη μεριά της μαζικής Αριστεράς, δηλαδή του ΑΚΕΛ. Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Τελικά ποιες είναι οι ανάγκες των τραπεζών;
Το Μάη του 2012 η Κύπρος κρατικοποίησε την Λαϊκή Τράπεζα (Μαρφίν) καθώς μετά από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων η Λαϊκή δεν μπορούσε να καλύψει το ποσό που πρέπει να έχουν όλες οι τράπεζες σε ρευστό για να είναι βιώσιμες. Το ποσό αυτό έπρεπε τότε να είναι στο 9% του ενεργητικού της (είναι το λεγόμενο «core trier 1» που η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή τον Οκτώβρη του 2011 όρισε στο 9% και αργότερα στο 10% – δείτε συνέχεια) και για την Λαϊκή τότε ήταν στο 1.8 δισ. ευρώ.
Εκείνη την περίοδο η Τράπεζα Κύπρου διαβεβαίωνε την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ ότι δεν χρειάζεται χρήματα. Όταν άρχισε όμως η συζήτηση για την ένταξη στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ΕΣΜ) η Τράπεζα Κύπρου ζήτησε 500 εκατομμύρια ευρώ[1].
Οι ανάγκες των τραπεζών της Κύπρου τότε ήταν 1.8 + 0.5 = 2,3 δισ. ευρώ. Πώς από αυτό το ποσό έφτασαν στα 10 δισ. €;
Κανένας δεν έχει απαντήσει επίσημα σ’ αυτό το ερώτημα! Η μόνη ενημέρωση που κάνουν είναι να δίνουν είναι νούμερα «καλού» και «κακού» σεναρίου και των «αντίστοιχων» ποσών που πρέπει να δανειστεί η Κύπρος.
Ξετυλίγοντας το κουβάρι
Στις συμφωνίες όμως που έχουν γίνει με την Τρόικα μέχρι στιγμής, υπάρχει ένας κανονισμός ο οποίος δίνει μια πρώτη εικόνα της κατάστασης.
Η Τρόικα ζητά να αυξηθεί το Core Trier 1 των τραπεζών από 9% σε 10%. Αυτό σημαίνει ότι οι κυπριακές τράπεζες θα χρειαστούν κάποια επιπλέον δισεκατομμύρια € «για να είναι βιώσιμες»! Κι από τη στιγμή που δεν τα έχουν, θα πρέπει βέβαια να δανειστεί η κυπριακή κυβέρνηση για να τους τα δώσει. Αυτά τα ποσά θα ενσωματωθούν στο δημόσιο χρέος και θα κληθούν να τα πληρώσουν βέβαια οι εργαζόμενοι.
Πρόκειται για μια τεχνητή αύξηση του ποσού που θα χρειαστούν οι τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίηση, στη βάση της αυθαίρετης αύξησης του Core Trier 1 από το 9% στο 10% του συνολικού ενεργητικού των κυπριακών τραπεζών[2].
Δεύτερο, και σημαντικότερο, συνυπολογίζουν στο ποσό που θα χρειαστούν οι τράπεζες τα τοξικά δάνεια – το πόσα δηλαδή θα χάσουν από τα δάνεια που δεν θα αποπληρωθούν από τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες δανειολήπτες στην Ελλάδα και στην Κύπρο.[3]
Εδώ έχουμε ένα σκάνδαλο με όλη τη σημασία της λέξης: γιατί ο λόγος που γίνονται και συνεχίσουν να γίνονται τοξικά τα δάνεια αυτά είναι οι ίδιες οι πολιτικές της Τρόικας! Πιο αναλυτικά, με την λιτότητα που ήδη εφαρμόζουν και θα εντείνουν από το (νέο) Μνημόνιο, θα καταστρέψουν παραπέρα τα εισοδήματα των λαϊκών στρωμάτων τα οποία, έτσι, θα αδυνατούν να πληρώσουν τα δάνειά τους!
Οι τράπεζες, που έχουν προκαλέσει την κρίση μέσα από τις κερδοσκοπικές πολιτικές τους, δεν θα χάσουν τίποτα! Οι φορολογούμενοι-εργαζόμενοι θα κληθούν να πληρώσουν τα δάνεια που θα πάρει το κράτος για να σώσει τις τράπεζες από τη χρεοκοπία. Και την ίδια στιγμή οι τραπεζίτες θα συνεχίσουν να διεκδικούν τα «τοξικά δάνεια» από τα λαϊκά στρώματα, τα οποία αν δεν καταφέρουν (λόγω ανεργίας, φτώχειας, κλπ) να ξοφλήσουν τα χρέη τους θα δουν τις περιουσίες τους να κατάσχονται από τους τραπεζίτες!
Σβήνουν τα χρέη των μεγάλων, όχι όμως των μικρών
Την προηγούμενη περίοδο βγήκαν στην δημοσιότητα σκάνδαλα που αφορούσαν τη διαγραφή των δανείων μιας σειράς επιχειρήσεων. Είχε αναφερθεί κατά κόρον η περίπτωση εταιρίας που ανήκει στην ΠΕΟ [4] – αλλά σίγουρα αυτή η υπόθεση αφορούσε και πολλές άλλες επιχειρήσεις για τις οποίες δεν δόθηκαν στοιχεία.
Αν έχουν λοιπόν την ευχέρεια οι τράπεζες και το κράτος να διαγράφουν τα δάνεια των μεγάλων επιχειρήσεων γιατί δεν το κάνουν και με τα δάνεια των μικροδανειοληπτών οι οποίοι θα είναι οι πρώτοι που θα πληγούν από τα μνημόνια; Γιατί δεν θέλουν – αυτή είναι η απάντηση.
Τι γίνεται με το δημόσιο χρέος;
Από τον Γενάρη του 2011 η Κύπρος βρίσκεται εκτός αγορών. Δηλαδή δεν μπορούμε να δανειστούμε από τις ξένες τράπεζες κι έτσι δεν μπορούμε να αναχρηματοδοτήσουμε το δημόσιο χρέος.
Παρόλα αυτά το κράτος συνεχίζει να πληρώνει στις διεθνείς τράπεζες και τους τόκους και τα δάνεια που έχουν λήξει μέχρι τώρα! Για να το κάνει αυτό «δανείζεται» από την εσωτερική αγορά – δηλαδή από τα ασφαλιστικά ταμεία (πχ της CYTA) και από τις κυπριακές τράπεζες.
Το προηγούμενο φθινόπωρο απειλούσαν ότι το κράτος θα προχωρήσει σε στάση πληρωμών των μισθών και των συντάξεων επειδή δεν είχε χρήματα, επειδή είμαστε εκτός αγορών και επειδή δεν έφταναν τα κρατικά λεφτά για όλα – τα δάνεια και τους μισθούς. Αυτό γινόταν επειδή το Νοέμβρη συγκεκριμένα έληγε το δάνειο που πήραν οι τράπεζες το 2009, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με εγγυητή την κυπριακή κυβέρνηση. Εκείνο το δάνειο, 3 δισ. €, ενσωματώθηκε στο κυπριακό χρέος παρόλο που δεν το πήρε η κυβέρνηση! [5].
Τα 3 δισ. € δεν είναι δικά μας! Τα πήραν οι τράπεζες και τα έκαναν ελληνικά ομόλογα – «παίξανε και χάσανε»! Γι’ αυτό και δεν πρέπει να τα πληρώσουμε εμείς [6].
Κι ακόμα, αυτός που ζητάει πίσω αυτά τα λεφτά, από το κυπριακό κράτος, δεν είναι άλλος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) που συμμετέχει στην Τρόικα – και που δήθεν έρχεται για να βοηθήσει την οικονομία να βγει από το αδιέξοδο. Αν πραγματικά ήθελε η ΕΚΤ να βοηθήσει την κυπριακή οικονομία τότε θα έλεγε ότι το δάνειο των 3 δισ. € δεν χρειάζεται να αποπληρωθεί τώρα, αλλά σε βάθος χρόνου. Έτσι το χρέος θα γινόταν «βιώσιμο».
Το έλλειμμα
Γιατί χρειάζονται 1,5 δισ. € για να πιαστούν οι δημοσιονομικοί στόχοι της Κύπρου;
Εδώ και πολύ καιρό ο υπουργός οικονομικών έχει δεσμευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι θα φτάσει το έλλειμμα στο 2.5% ενώ στο μνημόνιο προβλέπει ότι για το 2013 το έλλειμμα θα πρέπει να φτάσει το 3.3%[7].
Γιατί; Ποια χώρα καταφέρνει να έχει, μέσα σε αυτή την τρομερή οικονομική κρίση, έλλειμμα μόνο 2.5% ή 3.3%; Το έλλειμμα της Κύπρου είναι από τα πιο χαμηλά στην ΕΕ – βρίσκονταν στο 4.5% τον Γενάρη του 2013. Το έλλειμμα της Κύπρου είναι τόσο μικρό που δεν εμποδίζει την λειτουργία της. Το 2,5% και το 3,3% δεν είναι τίποτε άλλο από αυθαίρετα ποσοστά που εξυπηρετούν τους στόχους του μεγάλου κεφαλαίου σε βάρος της οικονομίας και της κοινωνίας.
Οι ανάγκες της οικονομίας δεν είναι λοιπόν 17 δις!
Το νούμερο των περίπου 17 δισ. € που συζητιέται σαν το ποσό που έχει ανάγκη η κυπριακή οικονομία «για να σωθεί» είναι εντελώς τεχνητό. «Επιβάλλεται» από την Τρόικα, επειδή η Τρόικα απαιτεί:
- την άμεση αποπληρωμή του δανείου στην ΕΚΤ
- τη μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού στο 3.3% μέσα σε ένα χρόνο.
- να ανεβεί «το core trier 1» από 9% σε 10%
- να επιβληθεί λιτότητα, η οποία όμως θα οδηγήσει μαζικά τους φτωχούς δανειολήπτες σε χρεοκοπία, πράγμα που θα βαθύνει την τραπεζική κρίση.
Αν δεν εφαρμοστούν οι πολιτικές που ζητά η Τρόικα, τότε τα χρήματα που θα χρειαζόταν να βρεθούν για να καλύψουν τις άμεσες ανάγκες θα ήταν 2.3 δις για τις τράπεζες και 1.4 δις για τα δάνεια, σύνολο 3.7 δις.
Το ποσό αυτό είναι μικρό, και δεν θα χρειαζόταν ούτε νέα λιτότητα και φόροι ούτε να γίνουν ιδιωτικοποιήσεις.
Αν υπήρχε με άλλα λόγια η πολιτική βούληση δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να καταφύγει η Κύπρος στο μηχανισμό στήριξης!
Δεν είναι όμως καθόλου τυχαίο ότι οι οργανώσεις των εργοδοτών (Ο.Ε.Β και Κ.Ε.Β.Ε.) ανέφεραν πως η έλευση της Τρόικας είναι μια ευκαιρία προώθησης των διαχρονικών μεταρρυθμίσεων που αδυνατεί να εφαρμόσει η Κυβέρνηση[8] (αναφερόντουσαν, όταν το δήλωναν αυτό, στην κυβέρνηση Χριστόφια) όπως η περικοπή μισθών, η κατάργηση της ΑΤΑ και η ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών οργανισμών.
Εκεί στοχεύει όλη αυτή η συζήτηση για την βιωσιμότητα του χρέους: για να μας πείσουν να κόψουν από τη δική μας ζωή, αντί να κόψουν από τα δικά τους κέρδη.
