Σχόλιο απ’ το Ξεκίνημα
Χθες το απόγευμα (Πέμπτη 14/03/2013) ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε στο Λονδίνο σε εκδήλωση του London School of Economics με θέμα το πώς μπορεί να βγει η Ελλάδα από την κρίση. Για άλλη μια φορά ο Αλέξης Τσίπρας έφερε το παράδειγμα της μεταπολεμικής Γερμανίας και της συμφωνίας του 1953 που αφορούσε το γερμανικό χρέος για να υποστηρίξει ότι σήμερα με έναν αντίστοιχο τρόπο μπορεί να αντιμετωπιστεί το τεράστιο ελληνικό χρέος.
Ο Αλέξης Τσίπρας είπε συγκεκριμένα (αντιγράφουμε από την ανάρτηση του left.gr σήμερα, 15/03):
«Ποια είναι η εναλλακτική πρόταση; …Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει πει ότι η μελλοντική κυβέρνηση πρέπει να βάλει ένα τέλος σε αυτές τις πολιτικές, ενώ θα πρέπει παράλληλα να επαναδιαπραγματευθεί τη δανειακή σύμβαση με τους δανειστές μας….Έχει υποστηριχθεί μια οικονομικά βιώσιμη στρατηγική μπορεί να παραδειγματιστεί από την Συμφωνία για το Χρέος του Λονδίνου το 1953 η οποία έδωσε το έναυσμα της ανάπτυξης της Γερμανικής οικονομίας. Μια στρατηγική η οποία δημιούργησε το «οικονομικό θαύμα» της μεταπολεμικής εποχής. Επιτρέψτε μου να επιστήσω την προσοχή σας σε αυτό το σημείο: χωρίς την συμφωνία του Λονδίνου δε θα υπήρχε τέτοιο θαύμα. Ένα κούρεμα του χρέους, μια τεράστια επένδυση δια του σχεδίου Μάρσαλ, όροι χρηματοδότησης που συνδέονται με την παραγωγή και τους ρυθμούς ανάπτυξης ήταν κεντρικοί πυλώνες μιας τέτοιας συμφωνίας.»
«Ωραία πρόταση!» θα μπορούσε να πει κάποιος καλοπροαίρετα. «Αφού έγινε στη Γερμανία το 53 γιατί δεν μπορεί να γίνει και σε εμάς σήμερα;»
Είμαστε υποχρεωμένοι να απαντήσουμε πως δυστυχώς πρόκειται μια πρόταση που βρίσκεται μακριά από την πραγματικότητα! Και εξηγούμαστε.
Η Γερμανία στο μεταπολεμικό σκηνικό
Η Γερμανία και η Ευρώπη βγήκανε από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο ισοπεδωμένες και με δεκάδες εκατομμύρια θύματα. Επιπλέον η μισή Ευρώπη είχε περάσει στο «Ανατολικό Μπλοκ», το «στρατόπεδο» δηλαδή της Σοβιετική Ένωσης, μέσα από την προέλαση του Κόκκινου Στρατού.
Πέρα από τις νίκες των Σοβιετικών στρατευμάτων, το εργατικό και λαϊκό κίνημα, στην Ευρώπη και διεθνώς, ριζοσπαστικοποιημένο από την τρομακτική εμπειρία του πολέμου αλλά και της αντίστασης, έμπαινε σε μια περίοδο ανατρεπτικών και επαναστατικών διαδικασιών (ανατρεπτικά κινήματα στην Ευρώπη, ελληνικός εμφύλιος, Κινέζικη επανάσταση, κοκ). Παράλληλα αναπτύσσονταν η «αντι-αποικιακή επανάσταση» που θα συγκλόνιζε τη Μέση Ανατολή, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την Ασία, φέρνοντας σε δεινή θέση τον παγκόσμιο ιμπεριαλισμό (ΗΠΑ, αλλά και Γαλλία, Βρετανία, κλπ).
Οι άρχουσες τάξεις της Ευρώπης και των ΗΠΑ έτρεμαν μπροστά στον κίνδυνο αλυσιδωτών επαναστάσεων και ανατροπής του καπιταλισμού σε όλο και περισσότερα κράτη. Η ίδια η Γερμανία ήταν χωρισμένη στα δυο ανάμεσα στους δυτικούς καπιταλιστές και τους σταλινικούς γραφειοκράτες της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ψυχρός πόλεμος ξεκινούσε.
Την ίδια όμως περίοδο οι ΗΠΑ έβγαιναν από τον πόλεμο με εξαιρετικά ενισχυμένη την οικονομική και στρατιωτική τους δύναμη. Ολόκληρος καπιταλισμός έμπαινε στη φάση της ραγδαίας μεταπολεμικής ανάπτυξης – το «μεταπολεμικό μπουμ» (αποτέλεσμα της μαζικής καταστροφής των «παραγωγικών δυνάμεων» –εργοστασίων, επιχειρήσεων, υποδομών και ανθρώπων– και της συνεπακόλουθης ανοικοδόμησης).
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες οι ΗΠΑ, αξιοποιώντας τα τεράστια οικονομικά μέσα που είχαν στα χέρια τους, προχώρησαν στο σχέδιο Μάρσαλ και τη ρύθμιση των χρεών της Γερμανίας σαν εντελώς απαραίτητα μέτρα για να αντιμετωπίσουν τον «κομμουνιστικό» κίνδυνο από την Ανατολή. Διαφορετικά τίποτα θα μπορούσε να τους εγγυηθεί ότι ο σταλινισμός (που αυτοί αντιλαμβάνονταν σαν σοσιαλισμό και κομμουνισμό) δεν θα επεκτείνονταν προς τα δυτικά.
Για τους ίδιους ακριβώς λόγους (μεταπολεμική ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, εργατικοί αγώνες και εκρηκτικές κοινωνικές συνθήκες σε συνδυασμό με την «απειλή» από το σταλινικό μπλοκ) οι άρχουσες τάξεις έκαναν σημαντικές παραχωρήσεις στις εργατικές τάξεις των χωρών τους (κράτος πρόνοιας, ψηλοί μισθοί κλπ).
Η Ελλάδα και ο κόσμος του 2013
Ποιοι από αυτούς τους παράγοντες ισχύουν σήμερα; Κανένας, είναι η απάντηση! Γιατί λοιπόν να επιλέξουν άρχουσες τάξεις να εφαρμόσουν την πολιτική που τους προτείνει ο Αλέξης Τσίπρας;
Τι ισχύει σήμερα;
Πρώτο, όλος ο πλανήτης βρίσκεται στη δίνη της κρίσης. Οι ΗΠΑ όχι μόνο δεν έχουν τις μεταπολεμικές δυνατότητες αλλά κινδυνεύουν να μπουν άμεσα σε δεύτερο κύκλο ύφεσης.
Από την άλλη οι άρχουσες τάξεις νοιώθουν ότι παίζουν χωρίς αντίπαλο μιας και δεν υπάρχει καμία κοινωνική και πολιτική δύναμη που να απειλεί την εξουσία τους. Στη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών τα παραδοσιακά αριστερά ή εργατικά κόμματα μετατράπηκαν σε κόμματα του κεφαλαίου. Η Αριστερά δεν φαίνεται σήμερα πουθενά να είναι σε θέση να απειλήσει την εξουσία των καπιταλιστών.
Τρίτο, δεν υπάρχει κανένα αντίπαλο δέος, κανένα «ανατολικό μπλοκ» που να αμφισβητεί την ηγεμονία τους.
Αντίθετα ξέρουν πως αν κάνουν παραχωρήσεις στην Ελλάδα θα ανοίξουν τους «ασκούς του Αιόλου» γιατί μετά θα έρθει η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Κύπρος αλλά και το Βέλγιο η Γαλλία κλπ, κλπ, και θα ζητήσουν και εκείνοι κούρεμα του χρέους και ένα σχέδιο τεράστιων επενδύσεων.
Με δυο λόγια η προσδοκία ότι η συμφωνία του Λονδίνου του 53 και το σχέδιο Μάρσαλ μπορούν ή πρόκειται να εφαρμοστούν στην Ελλάδα και την Ευρώπη του 2013 είναι εντελώς ανεδαφική. Γι’ αυτό η μόνη ρεαλιστική εναλλακτική αντιπρόταση για το ζήτημα του χρέους είναι η μονομερής παύση πληρωμών και η διαγραφή του.
