«Νομίζω ότι θέλει να κάνει συμφωνία. Νομίζω ότι θέλει να κάνει συμφωνία για μένα. Το καταλαβαίνεις αυτό; Όσο τρελό κι αν ακούγεται»
Αυτά είπε ο Τραμπ στον Μαρκόν σε μια στιγμή που νόμιζε ότι τα μικρόφωνα είναι κλειστά, στο περιθώριο της συνάντησης στον Λευκό Οίκο, αναφερόμενος στον Πούτιν.
Ανεξάρτητα από τις παραισθήσεις μεγαλείου που έχει ο Τραμπ για τον εαυτό του, το γεγονός είναι ότι τις τελευταίες μέρες προσπαθεί να παρουσιάσει μια εικόνα ότι επίκειται υπογραφή κάποιου είδους ειρήνης στην Ουκρανία. Μετά την συνάντηση του στην Αλάσκα με τον Πούτιν και μετά την συνάντηση του με τον Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες, καλλιεργείται μια εικόνα ότι το πράγμα «πάει για κλείσιμο».
Βατερλώ της Δύσης
Και η αλήθεια είναι ότι ο Τραμπ προσεγγίζει το θέμα πιο ρεαλιστικά από τον προκάτοχό του. Μετά από 3,5 χρόνια πολέμου η κατάσταση είναι η εξής:
- Δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για τον αριθμό των απωλειών, καθώς και οι δύο πλευρές υποβαθμίζουν τις δικές τους απώλειες και φουσκώνουν τις απώλειες του αντιπάλου. Όμως, οι νεκροί στρατιώτες της Ρωσίας φαίνεται να κινούνται κοντά στους 100.000, και της Ουκρανίας (με 4 φορές μικρότερο πληθυσμό) κοντά στις 70.000. Ταυτόχρονα, δεκάδες χιλιάδες (υπολογίζονται γύρω στους 60.000) είναι οι νεκροί άμαχοι, κυρίως από την πλευρά της Ουκρανίας, ενώ στα εκατομμύρια μετριούνται οι ουκρανοί πρόσφυγες.
- Η Ρωσική οικονομία, παρά τις πρωτοφανείς κυρώσεις από τις Δυτικές κυβερνήσεις, είχε μια μικρή ύφεση τον πρώτο χρόνο, και στην συνέχεια κατάφερε να αλλάξει το μοντέλο λειτουργίας της, κάνοντας εμπόριο με άλλες χώρες και σε άλλα νομίσματα. Η Ουκρανία είχε τον πρώτο χρόνο τεράστια ύφεση ≃ 30%, ενώ μπορεί και συντηρείται μόνο επειδή οι Δυτικές κυβερνήσεις την χρηματοδοτούν με τεράστια ποσά.
- Η Ρωσία έχει όχι μόνο σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό στρατιωτών, αλλά και μεγαλύτερη «δεξαμενή» από την οποία μπορεί να αντλεί εφέδρους. Παρόλο που και οι δύο στρατοί έχουν προβλήματα ηθικού, την τελευταία περίοδο όλοι οι στρατιωτικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι ο Ουκρανικός στρατός δεν έχει αρκετό προσωπικό για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του πολέμου.
- Η «διεθνής απομόνωση» της Ρωσίας που ήθελαν να επιβάλλουν οι Δυτικοί απέτυχε. Στην ουσία οι χώρες που δέχτηκαν να μπουν στην “συμμαχία των προθύμων” κατά της Ρωσίας ήταν μόνο οι ΗΠΑ, η ΕΕ, και οι στενοί σύμμαχοι τους (Ιαπωνία, Καναδάς, Αυστραλία και μερικές ακόμα). Οι περισσότερες χώρες τήρησαν ουδέτερη στάση, κάτι πρωτοφανές για την μέχρι τώρα αδιαμφισβήτητη Δυτική ηγεμονία.
- Μετά την αρχική επίθεση στο Κίεβο και την αναχαίτιση και υποχώρηση του Ρωσικού στρατού, το μέτωπο στην ουσία σταθεροποιήθηκε στην ανατολική Ουκρανία, στις περιοχές με πλειοψηφία ρωσόφωνου πληθυσμού. Παρά τα μεγάλα λόγια για αντεπιθέσεις της Ουκρανίας, οι οποίες είχαν λίγες επιτυχίες, και παρά την πρωτοφανή στήριξη του Ουκρανικού στρατού σε στρατιωτικά και άλλα μέσα, δεν μπόρεσαν να πετύχουν σημαντικά πλήγματα στον Ρωσικό στρατό. Τους τελευταίους μήνες μάλιστα, η Ρωσία κάνει αργά αλλά σταθερά βήματα καταλαμβάνοντας νέες περιοχές.
Προφανώς αυτή η κατάσταση δεν μπορεί πια να κρυφτεί από την προπαγάνδα στις Δυτικές χώρες. Και αντανακλάται στην συζήτηση αν θα επιδιωχθεί κατ’ αρχήν εκεχειρία, και μετά διαπραγματεύσεις για ειρήνευση, ή απ’ ευθείας διαπραγματεύσεις που να οδηγήσουν σε μια συνολική συμφωνία. Ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι θέτουν συνεχώς το θέμα της εκεχειρίας, ο Πούτιν όμως αρνείται. Από την πλευρά του, δεν έχει κανένα λόγο να συμφωνήσει σε μια εκεχειρία από τη στιγμή που η κατάσταση στο μέτωπο τον ευνοεί και ο χρόνος δουλεύει υπέρ του. Το ίδιο βέβαια θα έκαναν και οι Δυτικοί αν ήταν στη θέση του.
Τίποτα δεν έχει κριθεί ακόμα
Έτσι, μετά τις αισιόδοξες ανακοινώσεις, φάνηκαν τα προβλήματα. Η προσπάθεια του Τραμπ να ανοίξει απευθείας συνομιλίες με τον Πούτιν είναι φυσικά μια σημαντική αλλαγή στην στάση που είχαν οι Δυτικοί μέχρι τώρα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι συνομιλίες θα οδηγήσουν εύκολα σε συμφωνία, καθώς υπάρχουν πάρα πολλά άλυτα ζητήματα.
Ζελένσκι και Ευρωπαίοι θέλουν να υπάρχουν στη συμφωνία «εγγυήσεις του άρθρου 5», δηλαδή δεσμεύσεις όπως αυτές που έχει το άρθρο 5 της Χάρτας του ΝΑΤΟ, που προβλέπει πως αν μια χώρα δεχτεί επίθεση, τότε οι υπόλοιπες θα σπεύσουν να την υποστηρίξουν. Μακρόν και Στάρμερ μίλησαν για την πιθανότητα να υπάρχουν ευρωπαϊκά στρατεύματα στην Ουκρανία, με εναέρια υποστήριξη απο τις ΗΠΑ. Μεγάλη κουβέντα γίνεται για να φτιαχτεί ισχυρός και αξιόμαχος Ουκρανικός στρατός.
Όλα τα παραπάνω απορρίπτονται κάθετα από τον Πούτιν. Αυτοί ήταν άλλωστε και οι λόγοι που οδήγησαν στο ξεκίνημα αυτού που πολέμου. Είναι δυνατόν να πιστεύει κάποιος ότι θα γίνουν αποδεκτοί, ειδικά αυτή τη στιγμή που η Ρωσία είναι φανερό ότι έχει το πάνω χέρι;
Από την άλλη, ο Τραμπ πρότεινε να γίνει «ανταλλαγή εδαφών» (land swap), δηλαδή να δεχτεί η Ουκρανία να παραχωρήσει εδάφη της με αντάλλαγμα το τέλος του πολέμου. Ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι επισήμως αποκλείουν αυτό το ενδεχόμενο. Δηλαδή υποστηρίζουν ότι πρέπει η Ρωσία να αποσυρθεί από τα εδάφη που έχει καταλάβει με τεράστιο κόστος, και στα οποία ζουν κατά βάση ρωσόφωνοι πληθυσμοί. Προφανώς μια τέτοια στάση αγγίζει τα όρια της παράκρουσης, αλλά όπως και να έχει θα είναι πάρα πολύ δύσκολο να συμφωνήσει η Ουκρανική κυβέρνηση να παραχωρήσει εδάφη της στην Ρωσία, μετά το τεράστιο κόστος του πολέμου για να αποφύγει ακριβώς αυτό.
Με βάση αυτή την εικόνα ο Υπ.Εξ. της Ρωσίας Λαβρόφ δήλωσε ότι ενώ είναι στο τραπέζι πιθανή συνάντηση Ζελένσκι-Πούτιν, αυτή πρέπει να γίνει αφού έχει γίνει κάποια πρόοδος στα παραπάνω θέματα, καθώς αυτή τη στιγμή δεν έχουν ξεκινήσει καν διμερείς διαπραγματεύσεις και όλα είναι στον αέρα.
Υποκρισία χωρίς όρια
Τα ηγετικά κλιμάκια της ΕΕ εν τω μεταξύ έχουν επιδοθεί σε ένα κρεσέντο υποκρισίας. Λένε:
- Δεν πρέπει να αποδεχτούμε να παραδοθούν κομμάτια της Ουκρανίας στη Ρωσία γιατί αυτό παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο. Αλήθεια; Οι κυβερνήσεις που υποστηρίζουν με κάθε δυνατό τρόπο το Ισραήλ, που έχει προσαρτήσει εδάφη από την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο, την Συρία κτλ, μιλάνε και το Διεθνές Δίκαιο;
- Δεν μπορούμε να εμπιστευόμαστε τον Πούτιν γιατί έχει ένταλμα από το Διεθνες Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου. Την ίδια στιγμή σφίγγουν το χέρι του Νετανιάχου που έχει επίσης ένταλμα από το ίδιο δικαστήριο.
- Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια στη γενοκτονία που διαπράττει η Ρωσία στην Ουκρανία, με χιλιάδες παιδιά – θύματα του πολέμου που έχει μεταφέρει στα εδάφη της. Την ίδια στιγμή, τα χιλιάδες παιδιά που σκοτώνει ο ισραηλινός στρατός στην Γάζα το πολύ να αξίζουν μερικά κροκοδείλια δάκρυα.
- Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πόλεμος της Δημοκρατίας ενάντια στην απολυταρχία. Πολύ πιστευτό, όταν προέρχεται από αυτούς που συμμαχούν με Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Πακιστάν, Αζερμπαϊτζάν, Βιετνάμ, κτλ
Για να μην μιλήσουμε για τον ρατσιστική αντι-ρωσική προπαγάνδα που έγινε προσπάθεια να επιβληθεί ειδικά την πρώτη περίοδο του πολέμου από τους «αντι-ρατσιστές» της ΕΕ.
Οι πόλεμοι της νέας εποχής
Ο Τραμπ επιχειρεί μια νέα στρατηγική για να βγει από το «Ουκρανικό Βατερλώ». Έχουμε όμως πολύ δρόμο ακόμα για την εξεύρεση λύσης, που μπορεί να πάρει πολλούς μήνες ή και χρόνια. Όπως και να έχει, ακόμα και αν βρεθεί μια ισορροπία και υπάρξει μια εκεχειρία, αυτή θα είναι τόσο εύθραυστη που μπορεί ανά πάσα στιγμή να οδηγήσει σε νέα ανάφλεξη.
Συνολικά ο κόσμος διολισθαίνει σε ακόμα περισσότερη στρατιωτικοποίηση και νέα κούρσα εξοπλισμών, και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ακόμα και αν υπάρξει μια ανάπαυλα στην Ουκρανία. Το σύστημα αντιμετωπίζει μια συνολική κρίση και την φορτώνει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στα λαϊκά στρώματα. Οι λαοί της Ουκρανίας και της Ρωσίας έχουν πληρώσει ένα τεράστιο φόρο αίματος σε αυτό τον πόλεμο, που αποκλειστική του αιτία είναι ο καθορισμός των σφαιρών επιρροής ανάμεσα στη Δύση και την Ρωσία.
Όσο δύσκολο και μακρινό και αν ακούγεται σήμερα, οι λαοί των δύο χωρών πρέπει να παλέψουν θέτοντας τους παρακάτω στόχους:
- Για το άμεσο σταμάτημα του πολέμου.
- Ενάντια και στα δύο ιμπεριαλιστικά μπλοκ (ΝΑΤΟ και Ρωσίας), για τον τερματισμό της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, για την διάλυση των στρατιωτικών συνασπισμών της Δύσης και της Ρωσίας.
- Για την ανατροπή των αυταρχικών, αντιδημοκρατικών, αντιδραστικών καθεστώτων και του Πούτιν και του Ζελένσκι.
- Για την αποχώρηση του Ρωσικού στρατού από την Ουκρανία.
- Για την αναγνώριση του δικαιώματος των Ρωσόφωνων πληθυσμών στην Ανατολική Ουκρανία στην αυτοδιάθεση (δηλαδή στο δικαίωμα τους να αποφασίσουν ελευθερα αν θα παραμείνουν στην Ουκρανία).
- Για μια ταξική, διεθνιστική προσέγγιση ανάμεσα στους εργαζόμενους, τόσο στη Ρωσία όσο και στην Ουκρανία, ενάντια στον καπιταλισμό και στις δύο χώρες και για μια σοσιαλιστική προοπτική – που είναι η μόνη που μπορεί να δώσει λύση σε αυτή τη σύγκρουση.
